Transcript EDUKACJA GLOBALNA Jak przekazywać wiedzę młodym ludziom, by wzbudzić ich ciekawość? Sylwia Gajownik, Fundacja Kultury Chrześcijańskiej ZNAK Kraków, 18 października 2013 Wprowadzenie Współczesny świat, to współzależności.

EDUKACJA GLOBALNA
Jak przekazywać wiedzę młodym ludziom, by
wzbudzić ich ciekawość?
Sylwia Gajownik, Fundacja Kultury Chrześcijańskiej ZNAK
Kraków, 18 października 2013
Wprowadzenie
Współczesny świat, to współzależności globalne, przenikające się systemy
kulturowe,
środowiskowe,
ekonomiczne,
społeczne,
polityczne
i technologiczne.
Pozytywne aspekty:
szeroki dostęp do wiedzy, produktów, nauki, technologii, duże możliwości
osobistego rozwoju, duża możliwość współpracy na rzecz rozwiązywania
wspólnych problemów, wielokulturowość, rozwój społeczeństw
i społeczności lokalnych
Negatywne aspekty:
wzrost ubóstwa, przepaść pomiędzy krajami rozwiniętymi a rozwijającymi
się, przymusowe migracje, naruszenia praw człowieka, rasizm, ksenofobia
oraz ekologiczne reperkusje w postaci zmian klimatu, zanieczyszczenia
środowiska, wyczerpywanie zasobów naturalnych
Fundamenty edukacji globalnej
Z tworzeniem koncepcji edukacji globalnej wiąże się
międzynarodowych dokumentów (deklaracji, rezolucji, kodeksów)
wiele
Najważniejsze:
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, (Zgromadzenie Ogólne ONZ,
10 grudnia 1948 roku)
• Deklaracja Milenijna Narodów Zjednoczonych – tzw. Milenijne Cele
Rozwoju, (55 sesja Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych,
8 września 2000)
• Deklaracja Globalnej Edukacji z Maastricht (Europejski Kongres Edukacji
Globalnej, Maastricht, Holandia 15-17 listopada 2002)
Definicje edukacji globalnej
Edukacja globalna jest edukacją, która otwiera ludziom oczy i umysły na
świat oraz uświadamia o konieczności podejmowania działań na rzecz dążenia
do większej sprawiedliwości, równości i zagwarantowania respektowania
praw człowieka dla wszystkich. (Centrum Północ-Południe Rady Europy 2002r. )
Edukacja globalna to część kształcenia obywatelskiego i wychowania, która
rozszerza jego zakres przez uświadamianie istnienia zjawisk i współzależności
łączących ludzi i miejsca. Jej celem jest przygotowanie odbiorców do
stawiania czoła wyzwaniom dotyczącym całej ludzkości. Przez współzależności
rozumiemy wzajemne powiązania i przenikanie systemów kulturowych,
środowiskowych,
ekonomicznych,
społecznych,
politycznych
i technologicznych.
(Definicja wypracowana przez międzysektorowy zespół złożony z nauczycieli, doradców i konsultantów
metodycznych oraz przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych,
władz oświatowych, uczelni wyższych i organizacji pozarządowych, 2010r.)
Definicje edukacji globalnej - cd
Szczególnie istotne w edukacji globalnej jest:
tłumaczenie przyczyn i konsekwencji opisywanych zjawisk
przedstawianie perspektywy globalnego Południa
rozumienie świata jako złożonego i dynamicznie zmieniającego się
systemu
kształtowanie krytycznego myślenia i zmianę postaw
przełamywanie istniejących stereotypów i uprzedzeń
ukazywanie wpływu jednostki na globalne procesy i wpływu globalnych
procesów na jednostkę.
Cele edukacji globalnej
zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa na świecie
poprawa jakości życia w krajach Globalnego Południa
zapewnienie zrównoważonego rozwoju
budowanie partnerskich relacji gospodarczych i społecznych pomiędzy
krajami Globalnej Północy i Globalnego Południa.
Zakres tematyczny edukacji globalnej
Odpowiedzialna konsumpcja i sprawiedliwy handel (fair trade)
Globalne współzależności
Zrównoważony rozwój i zmiany klimatu
Milenijne Cele Rozwoju
Kryzys żywnościowy
Prawa człowieka, prawo do wody, edukacji, rozwoju
Konflikt i pokój
Migracje i uchodźcy
Edukacja międzykulturowa
Dlaczego edukacja globalna w edukacji
formalnej i nieformalnej?
• Edukacja globalna zamiast dzielenia ludzi na drodze współzawodnictwa,
konfliktu, strachu i nienawiści, kwestionuje chciwość, nierówności
i egocentryzm poprzez współpracę i solidarność
• Edukacja globalna poprzez sposób wprowadzania zmian na poziomie
lokalnym wpływa na poziom globalny
• Edukacja globalna stwarza przestrzeń dla wartości, spraw i podejść
niebędących w centrum uwagi edukacji formalnej
• Edukacja globalna umożliwia zabranie głosu wszystkim ludziom również
zmarginalizowanym
Co jest ważne w nauczaniu o edukacji globalnej?
• Podczas tworzenia programu edukacji globalnej w świetlicy i wyboru
właściwych metod koniecznie należy wziąć pod uwagę wiek, liczbę
uczestników zajęć, różnorodność społeczną i kulturową oraz dostępny czas,
materiały i przestrzeń. Koniecznie należy określić kontekst, w jakim
funkcjonują uczestnicy zajęć i wspólnej eksploracji ich potrzeb.
• Uczestnicy zajęć muszą zdawać sobie sprawę z realiów, aby mieć
świadomość globalnego społeczeństwa i rozwinąć w sobie wartości
dotyczące prawa każdej osoby do godnego życia.
• Konieczne dla zrozumienia kwestii związanych z edukacją globalną jest
odniesienie się do sytuacji z własnej rzeczywistości i codziennego życia
• Stymulowanie ciekawości jako ważny krok do rozwoju krytycznego
myślenia i stymulowanie kreatywności jako warunek wyjściowy dla
rozwoju perspektyw i możliwości pokojowego, zrównoważonego świata
Realizacja edukacji globalnej
Edukacja globalna pozwala na wykorzystanie różnych metod, ponieważ nakierowana jest nie
tylko na samo przyswojenie wiedzy, ale także na proces w którym uczestnicy „uczą się, jak się
uczyć”.
Najlepiej sprawdzają się aktywności interaktywne - warsztaty, w których uczestnicy
i prowadzący przyglądają się głębiej korzeniom i przyczynom wydarzeń, dzielą się pomysłami na
rozwiązanie.
Elementy warsztatu:
• Symulacje
• Gry
• Odgrywanie ról
• Ćwiczenia polegające na rozwiązywaniu problemów
• Debaty
• Dyskusje i praca w grupach
• Aktywności związane ze sztuką (muzyka, taniec)
WAŻNE: każda aktywność związana z edukacją globalną powinna przypominać orkiestrę, gdzie
wszyscy mają swoją część do zagrania na rzecz doskonałego wykonania symfonii (czyli
wspólnego celu), a prowadzący przyjmuje rolę „dyrygenta”. Role są ustalane, omawiane nie
narzucane z góry
Dobre praktyki edukacji globalnej do
wykorzystania w klasie/świetlicy/bibliotece
Metoda projektowa
Jest to bardzo kreatywna metoda, która bazuje na pracy zespołowej,
współpracy i konieczności wykazania się kreatywnością. Doskonałą okazją do
realizacji projektów jest np. Tydzień Edukacji Globalnej. Można ją rozwijać
wykorzystując następujące narzędzia:
• Powiązanie światowe: można zaprosić ludzi z innych krajów lub – jak to
jest możliwe odwiedzić inne kraje, organizując wielokulturowe
wydarzenia, zabawy czy inne aktywności w przestrzeni publicznej,
angażują ludzi z innych kultur w nasze aktywności.
• Międzynarodowe partnerstwa, dzięki którym łatwiej jest zrozumieć
globalne współzależności, łatwiej pokonać uprzedzenia i stereotypy, ale
także wzmocnienie kompetencji uczestników w zakresie wykorzystania
nowoczesnych technologii komunikacyjnych, znajomość języków obcych,
zarządzania projektami.
Edukacja globalna – ważne daty
Wybrane daty z kalendarium praw człowieka:
• 21 marca - Międzynarodowy Dzień Eliminacji Dyskryminacji Rasowej
• 22 marca – Światowy Dzień Wody
• Druga sobota maja – Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu
• 15 czerwca – Światowy Dzień Żywności
• 20 czerwca – Międzynarodowy Dzień Uchodźcy
• 16 listopada – Międzynarodowy Dzień Tolerancji
• 10 grudnia – Dzień Praw Człowieka
Edukacja globalna w Polsce
Projekty edukacyjne organizacji pozarządowych obejmują najczęściej pracę z
nauczycielami i uczniami (obecność zagadnień edukacji globalnej w podstawie
programowej).
Są to przede wszystkim:
•
Szkolenia dla nauczycieli i edukatorów nieformalnych ( w tym e-learning)
•
Warsztaty dla młodzieży (gimnazjalnej, licealnej)
•
Programy
edukacyjne
wczesnoszkolnego
•
Publikacje z materiałami dydaktycznymi dla nauczycieli i edukatorów
nieformalnych
•
Wydarzenia i akcje edukacyjne otwarte dla szerokiego odbiorcy
dostosowane
poziomu
przedszkolnego
i
Edukacja globalna w Polsce
Wybrane organizacje pozarządowe zaangażowane w realizację edukacji
globalnej w Polsce dysponujące wysokiej jakości materiałami edukacyjnymi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ośrodek Rozwoju Edukacji: www.ore.edu.pl
Centrum Edukacji Obywatelskiej: www.ceo.org.pl
Instytut Globalnej Odpowiedzialności: www.igo.org.pl
Fundacja Edukacja dla Demokracji: www.edudemo.org.pl
Polska Zielona Sieć: www.ekonsument.pl
Polska Akcja Humanitarna: www.pah.org.pl
Grupa Zagranica: www.zagranica.org.pl
Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”: http://eduglob.zrodla.org
Program Akcja dla Globalnego Południa: www.globalnepoludnie.pl
Fundacja Kultury Chrześcijańskiej Znak: www.etyczne.pl
Edukacja globalna - ewaluacja
W lutym i marcu 2012 roku grupa robocza ds. edukacji globalnej (Grupa
Zagranica) przeprowadziła po raz pierwszy proces partnerskiego przeglądu
realizowanych w Polsce inicjatyw z zakresu edukacji globalnej.
Celem inicjatywy było również zidentyfikowanie wyzwań, które stoją przed
autorami publikacji oraz projektów z zakresu edukacji globalnej oraz próba
sformułowania praktycznych wskazówek, które byłyby odpowiedzią na istniejące
trudności.
W wyniku przeglądu, w którym udział wzięło 20 organizacji i instytucji, wyłoniono
dobre praktyki oraz opracowano rekomendacje z następujących trzech obszarów
działalności:
•
•
•
materiały edukacyjne,
akcje i działania kampanijne proponowane różnym grupom, w tym uczniom i
nauczycielom,
programy wsparcia dla szkół i nauczycieli.
Raport z przeglądu dostępny jest na stronie: www.zagranica.org.pl
Edukacja globalna
Bardzo dziękuję za uwagę i zapraszam do kontaktu z nami:
FUNDACJA KULTURY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ ZNAK
UL. KOŚCIUSZKI 37
30-105 KRAKÓW
www.fundacja.znak.org.pl
[email protected]