Transcript Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinci
Spis Treści
1. Postać Leonarda da Vinci
2. Leonardo da Vinci cz.1
3. Leonardo da Vinci cz.2
4. „Mona Lisa”
5. „Ostatnia Wieczerza”
6. „Dama z gronostajem”
7. „Madonna w grocie skalnej”
8. „Święta Anna Samotrzecia”
9. Wynalazki Leonarda
10. Maszyna do latania
11. Rower
12. Dźwig
13. Czołg
Postać Leonarda da Vinci
Leonardo da Vinci jest uważany za największego geniusza
epoki renesansu. Był malarzem, rzeźbiarzem, architektem,
inżynierem, uczonym i myślicielem. Namalował obrazy, które
uchodzą za jedne z najsłynniejszych na świecie. Prowadził
badania przyrodnicze, projektował budowle, dokonywał
odkryć i wynalazków. Wymyślił np. maszynę do latania, dźwig,
czołg i rower. Zasłynął także jako autor traktatów o
malarstwie, architekturze, optyce czy mechanice. Kogoś o tak
wielu zdolnościach i zainteresowaniach nazywamy dziś
człowiekiem renesansu. W ciągu przeszło czterdziestoletniej
działalności da Vinci stworzył stosunkowo niewiele obrazów –
zachowało się ich kilkanaście, niektórych artysta nie
dokończył. Należy jednak pamiętać, że są to dzieła genialne.
Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci urodził się w 1452 roku we Florencji. W
swoim rodzinnym mieście kształcił się w zakresie malarstwa,
rzeźby, a także nauk technicznych i matematycznych. W 1482
roku opuścił rodzinne strony i udał się do Mediolanu, gdzie
podjął służbę jako malarz i inżynier na dworze książęcym.
Podczas pobytu w Mediolanie artysta stworzył arcydzieła
malarskie, m.in. „Damę z gronostajem”, „Madonnę w grocie
skalnej” i „Ostatnią Wieczerzę”. Oddawał się w tym czasie
także badaniom naukowym m.in. z zakresu anatomii
człowieka. W jedynym doprowadzonym przez niego do końca
studium poświęconym temu zagadnieniu znajduje się szkic
przedstawiający męską postać wrysowaną w koło i kwadrat.
Da Vinci szkic ten uzupełnił objaśnieniami dotyczącymi
proporcji ludzkiego ciała. Da Vinci szkic ten uzupełnił
objaśnieniami dotyczącymi proporcji ludzkiego ciała.
Leonardo da Vinci
W 1500 roku da Vinci powrócił do Florencji. Tutaj
namalował portret „Mona Liza” i kontynuował
badania naukowe – przeprowadzał sekcje zwłok,
obserwował loty ptaków, analizował właściwości
fizyczne wody. Od roku 1506 ponownie przebywał
w Mediolanie, gdzie prowadził prace nad obrazami
„Święta Anna Samotrzecia” i drugą wersją obrazu
„Madonna w grocie skalnej”, ale najwięcej czasu
poświęcał dalszym badaniom naukowym z zakresu
anatomii. W 1513 roku da Vinci wyjechał do
Rzymu. Zajmował się tam głównie projektami
inżynierskimi. Od 1516 roku przebywał we Francji,
zaproszony przez króla Franciszka I. Artysta przeżył
tam swoje ostatnie lata, skupiając się na
opracowywaniu notatek naukowych i redagowaniu
traktatów o malarstwie i anatomii. Zmarł w 1519
roku.
„Mona Lisa”
Za najsławniejsze dzieło malarskie Leonarda da Vinci uchodzi
obraz „Mona Lisa”, znany również jako „Gioconda”, powstały
w latach 1503–1506. Przedstawia on ubraną w skromną
sukienkę kobietę w nieokreślonym wieku, która zajmuje
miejsce na tle skalistego krajobrazu, wyglądającego na
baśniowy, nierealny. Na twarzy spokojnej i niewzruszonej
Mony Lisy widać nieznaczny, zagadkowy uśmiech.
Uwieczniona przez artystę kobieta w rzeczywistości nazywała
się Madonna Liza, była żoną starszego od niej o 20 lat kupca
Francesca del Giocondo. Malując ten obraz, da Vinci
zastosował wynalezioną przez siebie technikę sfumato,
polegającą na takim sposobie malowania postaci i
przedmiotów, że wyglądają one, jakby były widziane przez
mgłę. „Monę Lisę” można obejrzeć w Luwrze – muzeum
paryskim.
„Ostatnia Wieczerza”
„Ostatnia Wieczerza” to fresk (malowidło ścienne)
znajdujący się na ścianie klasztoru Santa Maria
delle Grazie w Mediolanie. Dzieło przedstawia
chwilę, w której Jezus oznajmia, że jeden z
apostołów zdradzi go. Jezus, ukazany na jasnym tle
okna, gestem ręki wyraża pogodzenie z losem,
apostołowie są zaniepokojeni, panuje wśród nich
poruszenie. Okno wyodrębnia postać Jezusa,
czyniąc ją głównym motywem obrazu. Malarz
rozmieścił postaci tak, aby oglądający łatwo mógł
rozpoznać także Judasza. Zdrajca znajduje się w
oddaleniu od źródła światła, kurczowo ściska
sakiewkę. Artysta posłużył się trójwymiarową
perspektywą zbieżną, która wywołuje u patrzącego
na obraz złudzenie przestronności pomieszczenia.
„Dama z gronostajem”
Obraz przedstawia 17-letnią Cecylię Gallerani. Artysta
namalował go podczas pobytu w Mediolanie, na dworze
księcia Lodovica Sforzy. W dziele tym da Vinci doskonale
posłużył się światłocieniem, czyli rozłożeniem światła i cienia
przez zastosowanie barw o różnym natężeniu. Jasne światło z
prawej strony pada na owalną dziewczęcą twarz, ramię i
doskonale namalowaną rękę, przytrzymującą gronostaja
(łasiczkę). Na twarzy dziewczyny widać przytłumiony uśmiech,
który kontrastuje ze stanowczym spojrzeniem, a cała sylwetka
postaci tchnie młodzieńczą ciekawością, napięciem i energią.
Ciemne tło i cień na drugim ramieniu mocno podkreślają
blask padający na dziewczynę. Obraz ten znajduje się w
Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
„Madonna w grocie skalnej”
Do bardzo znanych dzieł malarskich Leonarda da Vinci należy
„Madonna w grocie skalnej”. Na obrazie tym widnieją cztery
postacie, ujęte kompozycyjnie w trójkąt. Postać usytuowana
najwyżej, skierowana w stronę oglądającego, to Matka Boża.
Jej jedna ręka wyłania się spomiędzy fałd płaszcza, aby
znaleźć się ponad główką małego Jezusa. Za Jezusem klęczy
anioł, wskazujący palcem w stronę maleńkiego Jana
Chrzciciela, którego właśnie błogosławi Jezus. Da Vinci także
na tym obrazie zastosował technikę sfumato. Ponadto pięknie
rozwiązał problem modelunku światłocieniowego – źródło
światła jest u góry, najsilniejszy blask skupia się na twarzach
zgromadzonych osób oraz na ciałkach dzieci. „Madonna w
grocie skalnej” powstała w latach 1483–1485, znajduje się w
Luwrze, w Paryżu.
„Święta Anna Samotrzecia”
Przedstawiona na tym obrazie grupa trzech postaci znajduje
się w bardzo wąskiej przestrzeni, na tle skalistego krajobrazu
– Maria siedzi na kolanach świętej Anny i pochyla się w ruchu
pełnym uczucia, obejmując małego Jezusa. Obraz ten
powstawał etapami, gdyż artysta zastosował farby olejne,
które schną bardzo długo. Najpierw na zagruntowanym
płótnie zaznaczył tylko zarysy dzieła, następnie malował
obraz, przechodząc stopniowo od kształtów ogólnych do
szczegółów. Ciekawe jest umiejscowienie postaci – wydawać
się może, że Anna i Maria to jedna postać ukazana w dwóch
stadiach ruchu. Krajobraz przedstawiony za postaciami
rozciąga się na całą szerokość tła, widać dolinę i szczyty
górskie w zamglonej dali. Obraz ten można zobaczyć w
paryskim Luwrze.
Wynalazki Leonarda
O tym, jak wszechstronna była wyobraźnia twórcza da Vinci,
świadczą pozostawione przez niego szkice projektów i
wynalazków. Nie wywarły one jednak większego wpływu na
rozwój techniki, gdyż rezultatów swoich przemyśleń da Vinci
nigdy nie publikował.
Maszyna do latania
Leonardo da Vinci ze szczególną uwagą pracował nad
wieloma wariantami maszyny do latania. Początkowo
zakładał, że maszyna taka może być napędzana siłą ludzkich
mięśni. Projektował modele, w których miały być
wykorzystane specjalne mechanizmy napędowe. Konstrukcję
skrzydeł wzorował na budowie skrzydeł ptaków. Przewidywał,
że poszczególne części szkieletu maszyny mogą być połączone
za pomocą metalowych okuć. Uznał następnie, że lepsze do
tego celu będą lżejsze materiały: elastyczne drewno, trzcina i
skóra. Wyniki późniejszych obserwacji lotu ptaków oraz
kolejne projekty nasunęły mu wniosek, że można wznieść się
w powietrze za pomocą maszyny z nieruchomymi skrzydłami,
wykorzystując wiatr i prądy powietrzne.
Rower
Rower
Jednym z ciekawych wynalazków da Vinci był rower. Projekt z
1493 roku przedstawiał drewniany pojazd złożony z dwóch
jednakowej wielkości kół ze szprychami, kierownicy,
mechanizmu napędzającego (korbowego), łańcucha i zębatki.
Rysunek ten nie był nikomu znany przez setki lat i nie miał
wpływu na powstanie późniejszej konstrukcji takiego pojazdu,
wypracowanej przez kilku wynalazców w XIX wieku. Projekt
ten odnaleziono wśród notatek Leonarda da Vinci w 1974
roku. Ponieważ rysunek jest wykonany niedokładnie,
niektórzy badacze przypuszczają, że został on sporządzony
przez jednego z asystentów mistrza. Jednak sam pomysł
skonstruowania pojazdu należał zapewne do samego da Vinci.
Dźwig
Głównym elementem zaprojektowanego przez da Vinci
dźwigu był pionowo ustawiony słup z poziomymi ramionami,
podtrzymywany od góry linami. U dołu znajdował się
mechanizm złożony systemu przekładni zębatych i korby
ręcznej, za pomocą której można było wprawiać w ruch
kołowrót. Na kołowrót była nawijana lina, poprowadzona
przez znajdujące się u góry poziome ramię. Na linie tej,
opuszczonej z ramienia, był zawieszany przenoszony ciężar.
Słup dźwigu można było obracać wokół jego pionowej osi –
służył to tego specjalny wysięgnik. Cała konstrukcja była
umieszczona
na
wózku,
umożliwiającym
łatwe
przemieszczanie jej.
Czołg
Da Vinci sporządził także projekt wozu bojowego,
wyposażonego w pancerz z otworami strzelniczymi.
Przedstawiony na rysunku pojazd przykryty był spiczasto
zakończonym dachem, w którym również znajdowały się
otwory strzelnicze i jeden dodatkowy otwór u góry,
zapewniający dopływ świeżego powietrza. Wóz miał być
napędzany przez ludzi, stanowiących załogę, za pomocą
ręcznych korb przymocowanych do poziomych wałków. Ruch
obrotowy tych wałków miał się przenosić na koła. Wynalazca
planował, że pojazd będzie wprawiany w ruch przez ośmiu
ludzi.