Transcript ADAPAZARI DEPREMI 1967

ÜLKEMİZİN DEPREM SORUNU İLE
İLGİLİ GENEL BİR İRDELEME
Uğur Ersoy
Boğaziçi Üniversitesi, İnşaat Müh. Blm.
(ODTÜ 1959 – 2005)
ANTAKYA, KASIM 2012
DOĞANIN GETİRECEĞİ YÜK
ETKİLERİNİ KÜÇÜMSEMİYELİM
GEÇMİŞTE YAŞANAN
FELAKETLERİ UNUTMAYALIM !
-YAPIYA GELECEK YÜKLERİ SAPTARKEN YANLIŞ YERE BAKMAYALIM !!
-DENİZİN RESİMDE GÖRÜLEN SAKİNLİĞİNE BAKIP ALDANMAYALIM !!
1999 MARMARA DEPREMİ ÜLKEMİZ
İÇİN BİR DÖNÜM NOKTASIDIR!
1999 DEPREMİNDEN SONRA GÖZLENEN
OLUMSUZLUKLAR:
a)FAY’A YOĞUNLAŞILDI, DEPREME
DAYANIKLI YAPI İKİNCİ PLANA İTİLDİ
b)MEDYA, UZMANLARIN (!) GÖRÜŞLERİYLE
DOLUP TAŞTI. BİLEN DE BİLMEYEN DE
KONUŞTU, HERKESİN KAFASI KARIŞTI.
ÇOK YANLIŞ GÖRÜŞLER
KAMUOYUNCA GERÇEK SANILDI:
a)BETONARME BİNALAR DEPREME
DAYANIKLI DEĞİLDİR!!!
a)ZEMİN İYİ İSE ÜZERİNDEKİ BİNA DEPREME
DAYANIKLIDIR!!!
a)BETON KALİTESİ İYİ İSE O BİNA DEPREME
DAYANIR!!!
ÜLKEMİZİN GERÇEĞİ:
MEVCUT BİNALARIN ÇOĞU, GEREKLİ
DEPREM GÜVENLİĞİNE SAHİP DEĞİLDİR!
ADAPAZARI DEPREMI
1967
MARMARA DEPREMI
MARMARA DEPREMI
1999
1999
VAN DEPREMİ - 2011
1967’den BU YANA HASAR VE CAN KAYBINI
YETERİNCE AZALTAMADIK !
ACABA NEDEN...............?????
a)Müteahhitler malzemeden mi çalıyorlar??
b)Yönetmeliklerimiz mi yetersiz??
KANIMCA BUNUN EN ÖNEMLİ NEDENİ,
SORUNA DOĞRU TEŞHİS KOYAMAMIŞ
OLMAMIZDIR.
TEŞHİS DOĞRU OLMAYINCA,
TEDAVİDEN OLUMLU SONUÇ
BEKLENEMEZ
SORUNUN KAYNAKLARI ?
a) YASA, YENİ MEZUN BİR MÜHENDİSE VEYA
MİMARA MEZUN OLDUĞU GÜN TÜM
YETKİLERİ VERİYOR!
Mühendislikte çok önemli olan deneyim
gözardı ediliyor !?
b) BİRÇOK PROJECİ YÖNETMELİĞİ ANLAMADAN,
DAVRANIŞI BİLMEDEN BİR BİLGİSAYAR
YAZILIMI İLE PROJE OLUŞTURUYOR.
c) KADROSUZ, LABORATUVARSIZ İNŞAAT
MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMLERİ AÇILIYOR!
d) MÜTEAHİTLİK VE UYGULAMA İLE İLGİLİ
YASALAR YETERSİZ
e) PROJE VE YAPIM AŞAMALARINDA ETKİLİ
DENETİM SAĞLANAMIYOR
SON KIRK YILDA DEPREMLERDEKİ HASAR
VE CAN KAYBINI AZALTMAK İÇİN DEPREM
YÖNETMELİĞİ DEĞİŞTİRİLDİ,YASALAR VE
KARANAMELER ÇIKARILDI.
ANCAK TÜM BU ÖNLEMLER HASAR VE CAN
KAYBINI YETERİNCE AZALTAMADI !!
NEDEN YETERİNCE BAŞARILI
OLAMADIK ?
ÇÜNKÜ SORUNA DOĞRU TEŞHİS
KOYAMADIK !
TEŞHİS DOĞRU DEĞİLSE, TEDAVİ
BAŞARILI OLAMAZ !
DOĞRU TEŞHİS İÇİN GÖZLENEN ORTAK
HASAR NEDENLERİNİN GERÇEKÇİ
OLARAK SAPTANMASI GEREKİR.
GÖZLEM (SON KIRK YIL)
EN FAZLA HASAR VE CAN KAYBI 2-8
KATLI KONUT VE İŞYERİ TÜRÜ
YAPILARDA GÖZLENDİ
ÜLKEMİZDE DEPREMLERDE GÖZLENEN
HASARLARIN NEDENLERİ (2-8 KATLI KONUT
VE İŞYERİ BİNALARI)
a) MİMARİDE VE TAŞIYICI SİSTEMDE YAPILAN
HATALAR
b) DONATI DETAYLANDIRMASINDAKİ KUSURLAR
c) YAPIM AŞAMASINDA YAPILAN HATALAR
ZEMİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR
 SİSTEM SEÇİMİNDE
YAPILAN HATALAR
(Mp1+Mp2)/l =V
ADAPAZARI DEPREMİ 1967
 DONATI DETAYINDAKİ
EKSİKLİKLER VE
HATALAR
Detaylandırmada sorunlar
Yetersiz kenetlenme
Yetersiz bindirmeli ek
Birleşimde
etriye yok
Eleman uşlarında
sargı donatısı
yetersiz
ADAPAZARI DEPREMİ 1967
MARMARA 1999
MARMARA 1999
 YAPIM AŞAMASINDA
YAPILAN HATALAR
SORUN, DENETİMİN YETERSİZLİĞİ
a)PROJEYE UYULMUYOR
a)BETON KALİTESİ ÇOK DÜŞÜK
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ SALT HESAP
DEĞİLDİR !
HESAP, DAVRANIŞ, ÖNSEZİ VE
DENEYİMİN YERİİ ALAMAZ
ÖNEMLİ OLAN:
1- SAĞLIKLI BİR TAŞIYICI SİSTEM
OLUŞTURMAK.
2- DOYURUCU ELEMAN BOYUTLARI
SEÇMEK
3- SAĞLIKLI BİR DETAYLANDIRMA
YAPMAK.
“İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE
GERÇEKLER BASİTTİR !
EĞER BİR YÖNTEM, BİR ÇÖZÜM SİZE
ÇOK KARMAŞIK BİÇİMDE
SUNULUYORSA, BU PROBLEMİN
KARMAŞIKLIĞINDAN DEĞİL, SUNANIN
AKLININ KARIŞIKLIĞINDAN
KAYNAKLANMAKTADIR !”
Hardy Cross
 ÜLKEMİZDE MÜHENDİSLİK DÜZEYİ
YETERİNCE YÜKSEK DEĞİL !
 KARMAŞIK YÖNTEM VE ÇÖZÜMLER,
DAHA DOĞRU BİLE OLSA, BİLMİYENİN
ELİNDE KÖTÜ SONUÇLAR VEREBİLİR.
 ÖNCE HERKESİN ANLAYABİLECEĞİ
BASİT YÖNTEMLERLE BİNANIN
GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMALIYIZ.
ANALİZ
FILTRE
KARAR
BİNA
MODEL
CAN KAYBINA NEDEN OLAN
GÖÇME TÜRÜ
ADAPAZARI DEPREMI
1967
MARMARA DEPREMI
MARMARA DEPREMI
MARMARA 1999
1999
1999
VAN, 2011
DEPREMDE KATLARIN ÜST ÜSTE
DÜŞMESİ, DOLAYISIYLA CAN KAYBI
BASİT YAKLAŞIMLARLA
ÖNLENEBİLİR !
SON 40 YILDA ÜLKEMİZDE OLUŞAN
DEPREMLERDEN SONRA YAPILAN
GÖZLEMLER, GÖÇME VE HASARIN 2-8
KATLI KONUT VE İŞYERİ TÜR
BİNALARDA YOĞUNLAŞTIĞINI
GÖSTERMEKTEDİR.
BİRÇOK MESLEKTAŞIMIZ, GÖÇME VE
HASARIN DÜZEYİ DAHA YÜKSEK
HESAP VE YÖNETMELİKLE
AZALTILABİLECEĞİNE İNANMAKTADIR.
BEN AYNI KANIDA DEĞİLİM !
PEKİ, GÖÇME VE HASARIN
YOĞUNLAŞTIĞI 2-8 KATLI KONUT
VE İŞYERİ TÜR BİNALARDA
NE TÜR ÖNLEMLER ALINABİLİR?
- KATLARARASI GÖRELİ YER DEĞİŞTİRME
SINIRLSANIRSA (RİJİTLİK),
- ELEMAMLARIN, ÖZELLİKLE KOLONLARIN
SÜNEK DAVRANIŞI SAĞLANIRSA (SARGI)
- KESME KIRILMASI ÖNLENİRSE
BU TÜR GÖÇME BÜYÜK ORANDA
ENGELLENMİŞ OLUR VE CAN KAYBI EN
AZA İNER !!!
GEREKLİ RİJİTLİĞİ SAĞLAMAK İÇİN,
-KOLON BOYUTLARINI BÜYÜK TUT
-PERDE DUVAR OLUŞTUR
OLABİLDİĞİNCE
-GEREKLİ RİJİTLİĞİN SAĞLANMASINDA
PERDE DUVARIN KATKISI ÇOK
BÜYÜKTÜR.
- PERDE DUVAR HATALARA DAHA
TOLERANSLIDIR.
BURADA ÖNTASARIM VE DETAYLANDIRMA
KONULARINDA YAPILACAK ÖNERİLER HENÜZ
TAMAMLANMAMIŞ BİR ÇALIŞMADAN
ALINMIŞTIR. KESİN DEĞİLDİR.
DENKLEMLERDEKİ KATSAYILAR ÇALIŞMA
İLERLEDİKÇE DEĞİŞEBİLİR.
YÖNTEM 2-8 KATLI BİNALAR İÇİN
GEÇERLİDİR.
VARSAYIMLAR:
- 2-8 KATLI KONUT VE İŞYERİ TÜR
BİNALAR İÇİN GEÇERLİ
- BETON DAYANIMI YAKLAŞIK 20 MP
- DONATI S420
- KOLON VE PERDELERDEKİ DONATI
BURADA ÖNGÖRÜLEN KOŞULLARI
SAĞLAYACAK
N2 = W Aoi (UYGULANAN YÜK)
(kN/m2)
Aoi = Kolonun o kattaki alan payı, m2
fck = beton dayanımı kN/m2
YAKLAŞIK OLARAK, BİNA AĞIRLIĞI
ARTI HAREKETLİ YÜK = 10 kN/m2
Yük ksatsayısı 1.5 alınırsa, w = 15 kN/m2
fck = 20 MPa = 20 000 kN/m2 olursa,
N = N2 EŞİTLİĞİNDEN,
Ac = 0.0015Aon
ÖNERİ:
Ac >= 0.002 Aoi
>= 75 000 mm2
A Oİ = Kolonun o kattaki alan payı
KOLON + PERDE
KESME DAYANIMI TEMEL ALINIRSA
Kolonda minimum etriye:
400 mm
 h8 </ 200
mm, 8/200 mm
h>= 400 mm, 10/200 mm
Perdede minimum donatı:
Yönetmelikteki minimum
KİRİŞLERDE ETRİYE:
SARGI BÖLGESİ:
 8, s <= d / 4
SARGI BÖLGESİ DIŞINDA:
 8, s <= d /2
KOLON VE PERDE İÇİN MİNİMUM BOYUTLAR:
(Ac + Aw) >= 0.002Ap
Ac – Kattaki kolon kesit alanlarının toplamı
Aw – Kattaki perde duvarların kesit alanlarının
toplamı ( perde kuvvetli yönde dikkate
alınacaktır).
Ap – Bina kat alanlarının toplamı
ÖNERİ
Aw >= 0.001 Ap
>= 0.005Apb
Ac – Kattaki kolon kesit alanlarının toplamı
Aw – Kattaki perde duvarların kesit alanlarının
toplamı ( perde kuvvetli yönde dikkate
alınacaktır).
Ap – Bina kat alanlarının toplamı
Apb _Binanın tabandaki alanı
ÖZET
VARSAYIMLAR:
-KONUT VE İŞYERİ TÜRÜ YAPILAR
- fck = 20 MPa donatı: S420
- Kat sayısı 2-8
ÖNTASARIM
KOLON ENKESİT BOYUTLARI:
Ac >= 0.0015 Aoi veya 0.002 Aoi
>= 75 000 mm2
ÖNTASARIM
KOLON + PERDE ENKESİT BOYUTLARI:
(Ac + Aw) >= 0.002 Ap
ÖNTASARIM
PERDE ENKESİT BOYUTLARI:
Aw >= 0.001 Ap
>= 0.005 Abp
DETAYLANDIRMA (minimum)
-KOLON UÇ BÖLGELERİNDE SARGI:
h < 400 mm , 2-8/100 mm
h>=400 mm, 2-10/100 mm
-KOLON ORTA BÖLGESİNDE ETRİYE,
h < 400 mm , 8/200 mm
h>=400 mm, 10/200 mm
ÖZETLENEN BU KURALLARA
UYULURSA, DEPREMLERDE CAN
KAYBI BÜYÜK ORANDA
ENGELLENMİŞ OLUR !