Transcript Tapspostar og potensiell nytteverknad av husdyrgjødsel tilført eng

Nitrogentap og potensiell
nytteverknad storfegjødsel
Foto: NLR
Regional fagsamling Fureneset, 17.-18. sept. 2014
Synnøve Rivedal, Bioforsk Vest Fureneset
Vi har for låg N-utnytting i jordbruket, 25 %?
N-overskot på 13 kg N/daa på gardsbruk i M&R i 2009
N-innhald gjødsel mjølkeku
Standardtall for utskillelse av næringsstoffer og gjødseltørrstoff
for melkekyr av stor rase (kg/ år)
5000 kg EKM
7000 kg EKM
9000 kg EKM
11000 kg
EKM
N utskilt i urin
63,8
70,8
77,6
84,6
N utskilt i avføring
42,3
51,3
60,4
69,4
N utskilt totalt i gjødsel 106,1
122,1
138,0
154,0
P utskilt
11,5
14,1
16,7
19,2
K utskilt
94,8
99,5
104,3
109,0
Mengde gjødsel (TS)
1771
2054
2337
2620
Karlengen et al. 2012
N-innhald gjødsel mjølkeku
• 2012: 7300 kg EKM i gjennomsnittsavdrott
• Har brukt 9 % ts for gjødsla rett frå kua:
5,4 kg tot-N og 3,1 kg NH4 per tonn gjødsel
• 10,4 % ts:
6,2 kg tot-N og 3,6 kg NH4 per tonn gjødsel
Ammoniakktap frå husdyrrom
0,3-0,4 kg N/tonn
• 5-8 % av total-N
• Størst tap frå talle
• Rask fjerning av gjødsel frå fjøs til lager
(i Sverige er det krav om spyling kvar dag)
• Utforming av golv slik at urinen drenerer raskt
til lageret
Ammoniakktap frå lager
• 2-15 % av total-N
• Minst frå tette lager (2%)
• Størst frå talle/fastgjødsel
(15%)
• Opne lager 9%
• Natuleg skorpe red. tapa
• Høge lager med mindre
overflate, samlar også
mindre nedbør
• Dekke (leca-kuler, halm,
plastdekke)
0,1-0,5 kg N/tonn
Foto: Sverre Heggset
Ammoniakkap ved spreiing
6 % ts:
3-3,3 kg tot-N og 1,5-1,8 kg NH4
Ved dårlege forhold
kan ein tape 60 % av
ammoniuminnhaldet
• Høg TS%
• Høg temp, vind, sol
• Breispreiing/kanon
Tap ca 1 kg N/tonn
Korleis redusere spreietap?
10% red i tap for kvar %-eining reduksjon i TS
Spreiemetode
Stripespreiing:
20 % reduksjon i ammoniakktap
= 0,2 kg N/tonn
Nedfelling:
20-40 % reduksjon i N-tap
=0,2-0,4 kg N/tonn
Avrenningstap
• 16% tap av tilført
total-N i grasområde
(JOVA)
• Nedbørsmengde
• Mengde per daa
• Spreietidspunkt
• Agronomiske forhold
som drenering og
jordpakking
0,3-0,6 kg N/tonn
N-utnytting husdyrgjødsel
N-avling, snitt 2 år
gras med husdyrgjødsel (11 kg tot-N)
9.0
Utan pakking
8.0
Lett traktor
15 %
7.0
Tung traktor
Kg N/daa
6.0
5.0
41%
4.0
3.0
2.0
1.0
0.0
Fureneset
Løken
22%
Nitrogen til plantevekst
N i gjødsel
mjølkeku
9% TS
Fjøstap Lagertap N i gjødsel før
spreiing
6% TS
Spreietap
Avrennings
-tap
Tot-N
NH4
NH3-N
NH3-N
NH4-N
NH3-N
NO3-/NH4N
5,4
3,1
0,3-0,4
0,1-0,5
3,0-3,3 1,5-1,8
0,3-1,1
0,3-0,6
Tot-N
Totalt
N-tap
N til
plantevekst
inkl.
verknad
organisk N
1,1-2,4
0,4-1,5
Gjødsling til eng på 22 kg N/daa, 5 tonn gjødsel (6%ts):
God handtering: 14,5 kg N frå handelsgjødsel
Dårleg handtering: 20 kg N frå handelsgjødsel
Skilnaden tilsvarar 20 kg OPTI-KAS (27 %N) pr daa!
Lystgasstap frå lager
N2O
N2O
1%
0,1 %
NH3
Lystgass direkte
Blautgjødsel:
0,1 % av total-N
Fastgjødsel:
2 % av total-N
Lystgass indirekte
1% av ammoniakktap
Lystgasstap etter gjødsling
N2O
N2O
1%
NH3
1-1,25 %
Ca 20 %
16 %
Avrenning NH4, NO3
0,75-2,5 %
N2O
Lystgassmålingar Fureneset
Lystgassfluks 17. april-1. august 2012
140
Gylle, 11 kg tot-N (G1)
µg N2O-N m-2h-1
120
Mineral-N, 6 kg N (G2)
100
80
60
40
Slått
Køyring
12.6.
19.6.
20
0
17.4.
24.4.
1.5.
8.5.
Utan køyring-G1
15.5.
22.5.
Lett traktor-G1
29.5.
5.6.
Tung traktor-G1
26.6.
3.7.
Utan køyring-G2
10.7.
17.7.
Lett traktor-G2
24.7.
31.7.
Tung traktor-G2
Nedbør og temperatur Fureneset
mm
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
°C
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Nedbør
Temp
17.4.
24.4.
1.5.
8.5.
15.5.
22.5.
29.5.
5.6.
12.6.
19.6.
26.6.
3.7.
10.7.
17.7.
24.7.
31.7.
30.05.2013
28.05.2013
26.05.2013
24.05.2013
22.05.2013
20
28.05.2013
26.05.2013
24.05.2013
22.05.2013
20.05.2013
30
18.05.2013
40
20.05.2013
25
16.05.2013
14.05.2013
12.05.2013
10.05.2013
08.05.2013
06.05.2013
04.05.2013
02.05.2013
30.04.2013
50
18.05.2013
30
16.05.2013
14.05.2013
12.05.2013
10.05.2013
08.05.2013
06.05.2013
04.05.2013
02.05.2013
30.04.2013
g N2O-N h-1
Lystgassfluks etter gylling Fureneset 2013
Grass in pure stand NC
Grass - clover mixture NC
Grass in pure stand C
Grass - clover mixture C
20
10
0
Sum daily precipitation (mm)
Mean daily air temperature (℃)
Mean daily soil temperature at 0.1 m depth (℃)
15
10
5
0
Samla lystgassutslepp etter gylling på grasruter
(utan pakking)
20
18
Sommar
16
Vår
g N2O-N daa-1
14
12
10
8
6
4
2
0
2012
0,16 % av
total-N
2013
0,09 % av
total-N