Transcript Avlingsregistrering i eng - Norsk Landbruksrådgiving Rogaland

Rapport
2013-2014
Avlingsregistrering i eng.
Gjødsling med 3 kg P/daa
Ragnvald Gramstad
Desember 2014
Innhald
Innhald .................................................................................................................................. 1
Samarbeidspartar .................................................................................................................. 2
Fylkesmannen i Rogaland og NLR Rogaland ........................................................................ 2
Samandrag............................................................................................................................ 2
Mål ........................................................................................................................................ 2
Bakgrunn ............................................................................................................................... 3
Miljøavtalar og avlingsnivå med 3 kg fosfor/daa ................................................................. 3
Metode .................................................................................................................................. 3
Omtale av engareala.......................................................................................................... 3
Omtale av gardsbruka........................................................................................................ 4
Avlingsregistrering ............................................................................................................. 5
Resultat og vurdering ............................................................................................................ 5
Vegen vidare ......................................................................................................................... 6
Samarbeidspartar
Fylkesmannen i Rogaland og NLR Rogaland
Samandrag
Avlingsregistrering i 2. og 3. års eng gjødsla med 3 kg P/daa, gav ei avling på om lag 1200
kg tørrstoff/daa i sum for 3 slåttar. Dette er ei normal god engavling i vårt område i ein
normal vekstsesong. Årets resultat er mykje lik totalavlinga for 2013. Dei dominerande
grasartane på skifta var i hovudsak timotei, engsvingel og fleirårig raigras.
All fosfor er tilført gjennom bruk av tynn blautgjødsel frå storfe etter gjeldande regelverk.
Nitrogen er tilført som kalkammonsalpeter m/svovel om våren og vanleg kalkammonsalpeter
gjennom vekstsesongen. Det er praktisert normgjødsling med nitrogen.
Mål
Målet med prosjektet var å belysa avlingsnivået i eng på gardar der det over fleire år berre er
tilført ca. 3 kg fosfor gjennom husdyrgjødsla. Det er innkjøpt og brukt rein nitrogengjødsel
som ammoniumnitrat/kalkammonsalpeter.
Norsk Landbruksrådgiving Rogaland. Avlingsregistrering i eng gjødsla med 3 kg fosfor, rapport 2014
2
Bakgrunn
Miljøavtalar og avlingsnivå med 3 kg fosfor/daa
Miljøavtalar etter Regionalt miljøprogram regulerer gjødsling med fosfor. Til eng på areal
med P-Al over 7 er det tillate å gjødsla med inntil 3 kg P/daa.
Sjølv om det er godt dokumentert gjennom småruteforsøk at 3 kg P/daa skal vera
tilstrekkeleg for god avling i eng, er det interesse i næringa å vita meir om kva avlingsnivå det
er på einskilde gardsbruk med miljøavtale. Det er også i lengre tid stilt spørsmål til om
avlingsnivå i eng vert redusert med berre å tilføra 3 kg fosfor gjennom husdyrgjødsel i
vekstsesongen. På bakgrunn av dette vart det i 2013 og 2014 gjennomført praktisk
avlingsregistrering på eit representativt engareal på to gardar i Time kommune og to gardar i
Skas-Heigre området. Alle desse bruka har praktisert gjødsling med bare husdyrgjødsel og
nitrogen til eng over fleire år, og engarealet består av timotei, engsvingel og fleirårig engelsk
raigras. Gardsbruka som grenser til Skas/Heigre kanalen har i 2014 delteke i 5 år med
miljøavtalar i regi av Fylkesmannen i Rogaland.
Metode
Omtale av engareala
Om våren vart alle gardsbruka besøkte. I 2013 vart det plukka ut eitt representativt engareal
for garden, og storleiken på skifta varierte frå 15 til vel 30 daa. Det var same engareal som
vart nytta også i 2014. Det vart gjennomført ei grov botanisering, og alderen på enga
varierte frå 2. og 3. års eng til eldre eng på ein av gardane. På alle bruk er det i
utgangspunktet sådd blandingseng av timotei, engsvingel og fleirårig raigras, men med litt
ulik fordeling mellom grasartane.
Vinteren/våren 2013 var spesiell med omsyn til kulde og uttørking, og tre av engareala vart
reparasjonssådde med vel 2 kg fleirårig raigras/daa om våren. Noko av dette spirde greitt i
2013, men våren 2014 kunne vi registrera bra tilslag av fleirårig raigras. Det var generell god
overvintring av eng vinter/vår 2013-2014.
Det er ikkje teke ut jordprøvar spesielt for desse to vekstsesongane, men dette er
landbruksjord som har normal god pH mellom 5,8 til pH vel 6, og dei fleste har fosfortal i jord
med PAL 8-15. Altså gammal kulturjord med bra fosfortilstand.
Norsk Landbruksrådgiving Rogaland. Avlingsregistrering i eng gjødsla med 3 kg fosfor, rapport 2014
3
Alle engareala vart gjødsla med husdyrgjødsel om våren og etter 1. slått. For bruk som har
miljøavtalar, er det i dei siste tre åra teke ut husdyrgjødselprøvar for næringsanalyse. Det er
analysetala frå dei tre siste åra som ligg bak gjødslinga i 2013 og 2014. Det er berre lov å
nytta 3 kg P i husdyrgjødsel/daa/ år. I praksis er det nytta om lag 3 tonn blautgjødsel/daa om
våren, og om lag 2-3 tonn blautgjødsel/daa etter 1. slått. Gjødsling med både husdyrgjødsel
og mineralgjødsel vart utført av gardbrukaren.
På arealet i Time vart det hjå Vinningland nytta stripe/slangespreiar for
husdyrgjødselspreiing, og hjå Folkvord vart husdyrgjødsla spreidd med slange og DGI.
Nitrogengjødslinga vart tilpassa forventa verknad av husdyrgjødsla, og det vart praktisert
normgjødsling til eng med 3 slåttar.
Omtale av gardsbruka
Kristian Vinningland, Timevegen, Time kommune. Engarealet ligg sørvendt på god
moldrik, sjølvdrenerande morenejord. Dette er 2. års eng i 2014, og med jamt fint
plantebestand av timotei, engsvingel og fleirårig raigras. Det var vinterskade på deler av
arealet i 2013, og difor vart dette feltet også direkte i-sådd med ca. 2 kg fleirårig raigras/daa
. Enga tok seg bra opp utover i sesongen. Som ein ser av avlingstala tabell 1, er dette
nærast fullgod engavling for eit normalår.
Idar Egeland, Timevegen, Time kommune. Dette engarealet ligg også på god moldrik
morenejord som ligg litt mot nord. Dette var relativt gammal eng der kveka hadde byrja å få
vel god plass. Dette arealet vart også direkte i-sådd om våren i 2013 med om lag 2 kg
fleirårig raigras/daa. Mykje av dette raigraset spirde utover sommaren, men avlingsnivået på
dette arealet vart noko mindre enn på areala med nyare eng. Ved botanisering våren 2014
kunne vi registrera bra tilslag av det fleirårige raigraset som vart i-sådd våren 2013. Dette
viste og att i avlingstala for 2014.
Magnus Folkvord, Heigre, Sandnes kommune. Dette engarealet grensar til Skas/Heigre
området og består av god moldrik morenejord. Ein stor del av arealet er vendt mot nord.
Arealet vart etablert som nytt attlegg med grønfôrerter som dekkvekst våren 2012, og dette
var ei jamn fin 1. års eng med fint plantedekke av timotei, engsvingel og fleirårig raigras.
Dette arealet vart ikkje i-sådd våren 2013, og enga utvikla seg til ei fin jamn eng utover
sommaren. I 2014 framstod enga som god med bra plantedekke av i-sådde artar som
timotei, engsvingel og fleirårig raigras. Avlingstal er sette opp i tabell 1.
Arild Karsten Harveland, Dysjaland i Sola. Dette arealet grenser også til Skas/Heigre
kanalen, og ligg med svak helling mot sør/aust. Det er gammal moldrik morenejord, og
Norsk Landbruksrådgiving Rogaland. Avlingsregistrering i eng gjødsla med 3 kg fosfor, rapport 2014
4
engarealet er 3-4 år gammal blandingseng med timotei, engsvingel og fleirårig raigras. Dette
arealet vart om våren direkte i-sådd med om lag 2 kg fleirårig raigras/daa. Avlingstala er
sette opp i tabell 1.
Avlingsregistrering
Avlingsregistreringa vart gjennomført på alle engareala ved alle 3. slåttane. Vi nytta vårt eige
forsøkshausteutstyr. Dette går i praksis ut på at vi gjennomfører slått av 5 forsøksruter på om
lag 10 kvadratmeter fordelt over heile arealet. Det vert hausta mest mogleg likt på kvart
engareal til kvar slått. Det vart registrert avling i kg gras/rute, og seinare rekna om til
grasavling per daa. I tillegg vart det teke ut representativ tørrstoffprøve, og såleis får ein
rekna om grasavlinga til tørrstoffavling per daa for kvar slått og i sum for alle tre slåttane.
Avlingstala er sett opp i tabell 1.
Resultat og vurdering
Tabell 1. Avling 2013 og 2014 i kg ts/daa
1.slått
1. slått
2. slått
2. slått
3. slått
3. slått
Sum alle
Sum alle
2013
2014
2013
2014
2013
2014
slåttar 2013
slåttar
2014
Arild K. Harveland
459
550
502
567
287
277
1248
1394
Idar Egeland
301
556
481
514
292
273
1074
1343
461
467
527
338
268
344
1256
1149
Magnus Folkvord
592
493
406
217
341
237
1339
947
Gjennomsnitt
453
517
479
409
297
283
1229
1208
Kristian Vinningland
Det er viktig å presisera at desse avlingstala i tabell 1 berre representerer avling på eitt skifte
på kvar av desse gardane. Resultata fortel likevel ein heil del om avlingsnivå for
blandingseng av timotei, engsvingel og fleirårig raigras. Avlingstala samsvarer godt med det
som ein kan forventa som ei normal god engavling på Jæren. Det er denne type eng som er
mest dominerande i vårt område.
Norsk Landbruksrådgiving Rogaland. Avlingsregistrering i eng gjødsla med 3 kg fosfor, rapport 2014
5
Det er interessant å sjå at sum avling i 2013 og 2014 er svært like, og i overkant av 1200 kg
tørrstoff/daa. Vi kan sjå av tabellen at sum avling i 2014 hjå Idar Egeland vart 269 kg
tørrstoff høgare per daa enn i 2013. Dette skuldast i hovudsak godt tilslag for
reparasjonssåinga våren 2013.
Sommaren i 2014 var særs varm og tørr i juli og august, og dette slo negativt ut på avlinga
hjå Magnus Folkvord. Dette kjem klart fram i 2. slåtten som gir om lag halv avling i høve til i
2013.
Det er interessant at det gjennom fleire år på desse gardane berre er brukt husdyrgjødsel av
storfe etter gjeldande regelverk. Det er også berre brukt innkjøpt nitrogen utan fosfor i
mineralgjødsel. Fosfortala i jorda er vel høge hjå nokre av vertane, men det ser ut som dei
har stablisert seg eller og har ein liten tilbakegang. Det kan sjå ut som om at dette er ei form
for balansegjødsling når det gjeld fosfor.
Jordanalysar frå skiftene
pH
P-AL
K-Al
Kristian Vinningland
6,0
21
17
Idar Egeland
6,2
31
10
Arild Karsten Harveland
5,9
12
6
Magnus O. Folkvord
5,8
13
6
Vegen vidare
Det er generelt i dag manglande kunnskap og dokumentasjon for avlingstal på den einskilde
gard på Jæren og i Rogaland. Det er behov for å gjennomføra fleire avlingsregistreringar på
gardsnivå, og i tillegg kunna berekna den faktiske grasavling i kg tørrstoff og i fôreiningar
totalt for garden.
Det kunne vore interessant med ei vidareføring av avlingsregistrering på skiftenivå og totalt
for garden for eit avgrensa tal bruk. Ei anna viktig oppgåve kunne vore å sett utviklinga av PAL-tal i jord der ein har hatt balansert gjødsling med fosfor over mange år etter gjeldande
regelverk for bruk av storfegjødsel.
Norsk Landbruksrådgiving Rogaland. Avlingsregistrering i eng gjødsla med 3 kg fosfor, rapport 2014
6