Transcript OBYWATELSTWO
OBYWATELSTWO
Obywatelstwo
– więź prawna łącząca jednostkę ( Istnieją także regulacje prawa międzynarodowego bezpaństwowości osobę fizyczną i wielokrotnego obywatelstwa.
) z państwem, na mocy której jednostka ma określone prawa i obowiązki wobec państwa, a państwo – analogicznie – ma obowiązki i prawa wobec jednostki. Określenie spraw związanych z obywatelstwem, a w szczególności sposobów jego nabycia i ewentualnie także utraty, należy do samego państwa – jest to jego kompetencja wyłączna. dotyczące spraw związanych z obywatelstwem, a w szczególności unikania sytuacji
OBYWATELSTWO
•
Prawa i obowiązki jednostki wynikające z obywatelstwa
• Będąc obywatelem określonego państwa jednostce przysługują prawa konstytucyjne, a także inne uprawnienia wynikające z ustawy. Część z nich należy do dziedziny cudzoziemcom praw człowieka swojego państwa (realizowaną głównie poprzez , w związku z czym mogą przysługiwać nie tylko obywatelom państwa, ale także . Będąc poza granicami państwa, jednostka może liczyć na ochronę dyplomatyczną i opiekę konsularną ze strony misje dyplomatyczne • Z więzi obywatelstwa wynika poddanie jednostki prawu państwa, którego jest obywatelem i obowiązek jego przestrzegania, a w związku z tym spełnianie powinności przez państwo określonych, np. i urzędy konsularne służba wojskowa , płacenie ).
podatków , itd.
OBYWATELSTWO
• • • • • • • • •
Nabycie obywatelstwa
Obywatelstwo można nabyć poprzez zasadę krwi, albo poprzez zasadę ziemi.
Pierwotne (poprzez urodzenie się)
W poszczególnych krajach regulacje dotyczące nabywania obywatelstwa mogą być zróżnicowane. Do podstawowych sposobów nabywania obywatelstwa należy urodzenie – z samego faktu przyjścia na świat jednostka staje się obywatelem państwa. Sposób ten nazywany
pierwotnym
nabyciem obywatelstwa.
Praktyka państw doprowadziła w tym zakresie do wykształcenia się dwóch głównych trendów, zasad: zasady prawa ziemi ( łac.
ius soli
) dziecko nabywa obywatelstwo państwa, na terytorium którego następują narodziny; zasady prawa krwi (łac.
ius sanguinis
) dziecko nabywa obywatelstwo, które posiadają jego rodzice, bądź jedno z nich W Polsce obowiązuje zasada prawa krwi wyrażona w art. 34 Konstytucji RP , który stanowi: –
Obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi
Jednak posiłkowo stosowana jest także zasada ziemi, która zawarta została w art. 5 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim [1] : –
dziecko urodzone lub znalezione w Polsce nabywa obywatelstwo polskie, gdy oboje rodzice są nieznani bądź nieokreślone jest ich obywatelstwo lub nie posiadają żadnego obywatelstwa
OBYWATELSTWO
• • •
Wtórne nabycie obywatelstwa
• Sposoby nabycia obywatelstwa inne niż poprzez urodzenie się określane są jako
wtórne
. Należą do nich: naturalizacja znajomości – legalne zamieszkiwanie na terenie jakiegoś kraju przez określony czas może uprawniać do starania się o jego obywatelstwo. Dodatkowo mogą się pojawiać wymogi dotyczące języka , kultury , historii kraju, itp. urodzenie w przypadku znalezienia dziecka gdy rodzice są nie znani lub nie określone jest ich obywatelstwo. • • reintegracja repatriacja • opcja - art.6 i art.7 ust. O obywatelstwie • Przy wtórnym nabywaniu obywatelstwa, część państw wymaga zrzeczenia się poprzedniego obywatelstwa, ale niektóre dopuszczają podwójne obywatelstwo.
OBYWATELSTWO
•
Utrata obywatelstwa
• Część państw ustanawia także odrębne przepisy dotyczące utraty obywatelstwa. np. z powodu zdrady państwa, ucieczki za granicę przed odbywaniem służby wojskowej, itp. W Polsce Konstytucja RP jednoznacznie określa, że jedynym sposobem utraty polskiego obywatelstwa jest jego zrzeczenie się za zgodą Prezydenta RP. Państwo samo nie może odebrać obywatelstwa jednostce. W okresie utracić obywatelstwo [2] PRL , prawo polskie przewidywało szereg powodów, z których można było • Osoba, która traciła jedyne posiadane obywatelstwo stawała się apatrydą (bezpaństwowcem).
NARODOWOŚĆ
Narodowość
pochodzenie określane w naszym kręgu kulturowym zwykle zgodnie z pochodzeniem ojca bądź też jego przodka, przynależność do określonego narodu (np. polskiego , niemieckiego , rosyjskiego od ), poczucie przynależności do obywatelstwa . Chociaż narodu .
• Przy przyjętej przez GUS definicji: "Narodowość jest deklaratywną (opartą na subiektywnym odczuciu) cechą indywidualną każdego człowieka, wyrażającą jego związek emocjonalny (uczuciowy), kulturowy lub genealogiczny (ze względu na pochodzenie rodziców) z określonym narodem" 96,74% ankietowanych obywateli Polski zadeklarowało narodowość polską, podczas przeprowadzonego w 2002 roku spisu powszechnego. W Polsce odróżnia się narodowość preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej posługuje się zwrotem
my, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej
, to jednak zwrot
Naród Polski
traktować szerzej niż
obywatele Rzeczypospolitej
[1] .
należy
NARODOWOŚĆ
• W języku polskim słowo narodowość oznacza przynależność lub pochodzenie narodowościowe i etniczne, ale niekiedy używane jest także w znaczeniu obywatelstwo, co wydaje się być efektem wpływów konwencji panujących w krajach zachodnich[
potrzebne źródło
]. W większości z nich, w szczególności we Francji znaczeniu[ , pojęcie narodowości jest równoznaczne z obywatelstwem zarówno fomalno-prawnie, jak i w potocznym
potrzebne
etnicznych".
źródło
]. Najczęściej więc w krajach zachodnich polskie pojęcie "narodowość" tłumaczone jest, dla podkreślenia niezależności od obywatelstwa, poprzez słowo etniczność (w językach tych krajów). Analogicznie, polskie pojęcie "mniejszości narodowych" w językach zachodnich, jeśli przedstawiciele danej mniejszości nie posiadają obywatelstwa innego państwa niż te na terenie którego mieszkają, określa się mianem "mniejszości
NATURALIZACJA
•
Naturalizacja
ale także ( fr.
naturalisation
) – nabycie przez cudzoziemca obywatelstwa państwa, na terytorium którego się osiedlił. Naturalizacja najczęściej dotyczy imigrantów przybywających z przyczyn ekonomicznych, uchodźców uciekających ze swojego kraju w obawie przed prześladowaniem oraz współmałżonków. Naturalizacja jest dobrowolna, a proces naturalizacyjny wszczynany na wniosek osoby zainteresowanej uzyskaniem obywatelstwa.
• Naturalizacja następuje na podstawie decyzji administracyjnej uprawnionego organu państwa, po spełnieniu określonych warunków (np. zamieszkiwania przez określony czas na terytorium państwa).
NATURALIZACJA
Naturalizacja w prawie polskim
• Uzyskanie polskiego obywatelstwa w drodze naturalizacji reguluje
Ustawa z 15 lutego 1962 o obywatelstwie polskim
[1] Ustawa rozróżnia
r.
nadanie polskiego obywatelstwa stosowane wobec osób posiadających inne obywatelstwo oraz uznanie za polskiego obywatela dotyczące bezpaństwowców oraz osób o nieustalonym obywatelstwie.
NATURALIZACJA
•
Nadanie polskiego obywatelstwa
• Obywatelstwo polskie nadaje terytorium prezydent Polski co najmniej 5 lat na wniosek cudzoziemca. Obywatelstwo może on uzyskać jeżeli legalnie zamieszkiwał na – na podstawie zezwolenia na osiedlenie się , zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich • Art. 8 ust. 2 ustawy przewiduje wyjątek od warunku 5-letniego okresu legalnego zamieszkiwania w Polsce, stanowiąc, iż w przypadkach szczególnie uzasadnionych (których ustawa nie precyzuje) można cudzoziemca lub okolicznościach je utraciły.
zezwolenia na pobyt cudzoziemcowi .
nadać obywatelstwo chociażby nie spełniał powyższych warunków. Odnosi się to zarówno do zamieszkującego w Polsce krócej niż 5 lat na podstawie wyżej wskazanych zezwoleń, jak i do cudzoziemca mieszkającego za granicą. Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. W tym też trybie najczęściej nabywają obywatelstwo polskie osoby, które już wcześniej je posiadały i w różnych
NATURALIZACJA
• O nadaniu obywatelstwa polskiego orzeka Prezydent RP. Wnioski o nadanie obywatelstwa polskiego osoby zamieszkałe w Polsce wnoszą za pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, a zamieszkałe za granicą – za pośrednictwem właściwego konsula . Wnioski wraz z załączonymi dokumentami przekazywane są do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji , a następnie wraz ze stanowiskiem Ministra SWiA zaskarżenia.
– do Kancelarii Prezydenta RP wielorakiego obywatelstwa.
. Decyzja Prezydenta jest ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie, ani inny środek • Nadanie polskiego obywatelstwa może zostać uzależnione od złożenia dowodu utraty lub zwolnienia z obywatelstwa obcego (art. 8. ust. 3 ustawy). Takie uregulowanie ma na celu unikanie sytuacji • Zgodnie z polską ustawą nadanie obywatelstwa polskiego obojgu rodzicom rozciąga się na dzieci pozostające pod ich władzą rodzicielską . W przypadku ukończenia przez dziecko 16 roku życia, następuje to za jego zgodą.
NATURALIZACJA
• • W tym trybie obywatelstwo mogą nabyć bezpaństwowcy lub osoby o nieustalonym obywatelstwie. Decyzję o uznaniu za obywatela polskiego wydaje nie Prezydent, ale wojewoda. Warunki uznania za obywatela polskiego są analogiczne do warunków nadania obywatelstwa. Uznanie następuje na wniosek osoby zainteresowanej, która musi zamieszkiwać w Polsce co najmniej 5 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich (art. 9 ustawy).
Uproszczony sposób nabycia obywatelstwa w przypadku związku małżeńskiego
Cudzoziemiec, który zawarł związek małżeński z obywatelem polskim może nabyć obywatelstwo polskie w trybie uproszczonym (art. 10 ustawy). Również musi on zamieszkiwać na terytorium RP na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub zezwolenia na pobyt, jednak wystarczy w jego przypadku okres zamieszkiwania przez 3 lata. Musi on także, w terminie 3 lat i 6 miesięcy od dnia zawarcia związku małżeńskiego z osobą posiadającą obywatelstwo polskie albo 6 miesięcy od dnia uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub zezwolenia na pobyt, złożyć odpowiednie oświadczenie przed wojewodą, który na tej podstawie wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia.
[2]
• • • • • • • • • • • •
NATURALIZACJA
Wybrane przykłady naturalizacji
Deco (ur. 22 sierpnia 1977 roku w São Bernardo do Campo w Brazylii brazylijski piłkarz, grający w barwach Portugalii , dzięki przyjęciu obywatelstwa tego kraju. Naturalizowany w 2003 roku. Li Qian (ur. 30 lipca 1986 ) - urodzona w Chinach otrzymała w październiku 2007 . Eduardo da Silva (ur. 25 lutego 1983 w Rio de Janeiro ), piłkarz chorwacki brazylijskiego , grający na pozycji napastnika . Roger Guerreiro brazylijskiego . (ur. 25 maja 1982 polska tenisistka stołowa . Obywatelstwo pochodzenia polskie w São Paulo ) – naturalizowany w Polsce piłkarz pochodzenia Emmanuel Olisadebe piłkarz pochodzenia (ur. 22 grudnia 1978 nigeryjskiego , roku w Warri w Nigerii ) – naturalizowany w Polsce Miroslav Klose (ur. 9 czerwca 1978 urodzony na Górnym Śląsku . Antonio Naelson Matías "Zinha" pochodzenia brazylijskiego . (ur. w Opolu jako Mirosław Marian Kloze) – piłkarz 23 maja 1976 w Açu ) – naturalizowany w niemiecki Meksyku piłkarz Michael Schudrich 2005 otrzymał polskie obywatelstwo Zjednoczonych (ur. w 1955 i Polski ). w Nowym Jorku ,) – Naczelny Rabin Polski od 2004 , 3 listopada (posiada odtąd podwójne obywatelstwo – Stanów Adolphe Sax (ur. 6 listopada 1814 instrumentów muzycznych w Dinant , zm. 4 lutego 1894 w naturalizowany we Francji, konstruktor Paryżu ) – saksofonu belgijski . budowniczy Karol Józef Maurycy Poniatowski (ur. 18 grudnia 1809 w Warszawie – zm. 19 lutego 1855 w Tlemcen w Algierii ) – oficer francuski, syn księcia Józefa Antoniego Poniatowskiego , generała polskiego i marszałka Francji i Zofii Czosnowskiej z Potockich , Gaspar da Gama (ur. ok. 1450 w Poznaniu , zm. ok. 1510 ) – podróżnik żydowski urodzony w Polsce, naturalizowany w Portugalii .
POKREWIEŃSTWO
•
Pokrewieństwo
prawnorodzinna ( pot.
więzy krwi
) – więź zachodząca między dwoma osobami, polegająca na pochodzeniu od siebie lub też posiadaniu przynajmniej jednego wspólnego przodka . Ma charakter biologiczno prawny (w odróżnieniu od powinowactwa , które ma tylko charakter prawny). Bliskość pokrewieństwa określają linie pokrewieństwa (prosta i boczna) oraz jego posiadania stopnie . Osoby, pomiędzy którymi zachodzi taka więź nazywa się wzajemnie krewnymi.
• Dla stwierdzenia pokrewieństwa wystarczy wykazanie
jednego
wspólnego przodka. Oznacza to, że np. dzieci jednego ojca lecz dwóch matek są dla siebie krewnymi, a wnukowie jednego dziadka lecz dwóch różnych babć również są krewnymi. Dla pokrewieństwa tym bardziej nie ma znaczenia, czy pochodzi się z tego samego małżeństwa czy też ze związku nieślubnego.
POKREWIEŃSTWO
• • • • • • • . Pokrewieństwo w znaczeniu społecznym i prawnym, czyli wzajemny stosunek łączący osoby pochodzące od wspólnego przodka, oblicza się za pomocą linii i stopni.
Stopień pokrewieństwa oblicza się według liczby urodzeń od wspólnego przodka (nie biorąc pod uwagę urodzin tego przodka) potrzebnych do istnienia osób, dla których oblicza się stopień pokrewieństwa.
Linia prosta.
Krewnymi w linii prostej są osoby pochodzące jedna od drugiej. Rozróżnia się tu linię wstępnych , czyli rodziców, dziadków itd. oraz linię dziadek - pradziadek. zstępnych , czyli dzieci, wnuków, prawnuków itd. Obliczanie stopni pokrewieństwa w tej linii jest łatwe. Ojciec i syn są spokrewnieni w I stopniu linii prostej (liczy się tylko urodzenie syna). Można to również wyrazić prostą regułą: ile pokoleń odjąć jedno, tyle stopni. Pradziadek z prawnukiem są spokrewnieni w III stopniu linii prostej (cztery pokolenia odjąć jeden). Przykład: dziecko(prawnuk dla pradziadka) - ojciec -
Linia boczna.
Krewnymi w linii bocznej są pozostali krewni (rodzeństwo, ciotki, stryjowie, kuzynowie itd.). Najbliższe pokrewieństwo w linii bocznej to pokrewieństwo II stopnia czyli rodzeństwo. Wuj i bratanek to pokrewieństwo III stopnia w linii bocznej. Liczy się zgodnie z ogólną zasadą narodziny wuja, jego brata i bratanka. Bracia cioteczni są spokrewnieni w IV stopniu (narodziny ich i ich dwojga rodziców pochodzących od wspólnego przodka). Pokrewieństwo w linii bocznej w obrębie tego samego zawsze różnicę przynajmniej o jedno pokolenie.
pokolenia jest zawsze parzyste (2, 4, 6 itd.); nie istnieje w linii bocznej pokrewieństwo pierwszego stopnia. Nieparzysta liczba oznacza Stopień pokrewieństwa wywołuje szereg skutków prawnych. Jest brany pod uwagę w prawie cywilnym ( spadkobranie ), rodzinnym ( kazirodztwo ), w postępowaniach sądowych prawie kanonicznym (małżeństwo).
(możliwość zawarcia i małżeństwa administracyjnym , alimenty ), karnym (odmowa składania zeznań), Technikę, która zajmuje się ustalaniem stopnia pokrewieństwa nazywamy komputacją.
POKREWIEŃSTWO
• • • • •
Linia prosta pokrewieństwa
Grupa ta obejmuje osoby, które od siebie przedrostek pochodzą (w jedną lub drugą stronę), w praktyce ogranicza się na trzecim stopniu pokrewieństwa (pradziadkowie, prawnuki). Dla dalszych stopni stosuje się zwielokrotniony "pra-" (np. prapradziadek), co w żargonie genealogicznym czasem różnie zapisuje się z podaniem liczby (np.
dziadek 3. stopnia
,
3xpradziadek
,
pra(3)dziadek
itp.).
Linię wstępną
tworzą przodkowie probanta: rodzice ( ojciec , matka ; czulej:
tato , tata , mama
), dziadkowie ( dziadek , babcia ), pradziadkowie ( pradziadek , prababcia ), prapradziadkowie (prapradziadek, praprababcia), praprapradziadkowie itd.
Linię wstępnych po ojcu nazywa się linią
mieczu
), a linię po matce – kądzieli –
po kądzieli linią żeńską (matrylinearną)
.
po mieczu
(np. (np.
babcia po dziadek po kądzieli
, ale także
pradziadek raz po mieczu, dalej po kądzieli
). Zamiast określeń
po mieczu i po kądzieli
strony
można też używać określeń
ojczysty
(
macierzysty
) lub
ze
ojca (matki). Wszystkich męskich przodków cały czas po mieczu nazywa się
linią męską (patrylinearną)
, a wszystkie kobiety cały czas po
Linię zstępną
tworzą potomkowie probanta: dzieci ( syn , córka ), wnuki ( wnuk , wnuczka), prawnuki (prawnuk, prawnuczka), praprawnuki itd.
POKREWIEŃSTWO
• Anglojęzyczny system nazewnictwa • W języku polskim wykształcił się szereg osobnych nazw dla rozmaitych relacji.
• W języku angielskim używa się
stopni
i
przesunięć
oraz nazwy
kuzyn
(np.
1st cousins once removed
to
kuzyni pierwszego stopnia raz przesunięci
, co w języku polskim oznacza
dzieci stryjecznych lub ciotecznych dziadków
lub ciocią ). przesunięty to chodzi o
Stopień w górę nasze
. Angielska notacja nie oddaje w nazwie różnicy pokoleń (kuzynami są zarówno
nasze
kuzynostwo jak i wujostwo oraz wszyscy ich potomkowie, dla których jest się wujkiem nawiązuje do stopnia pokrewieństwa ze wspólnym przodkiem (lecz nie jest z nim tożsamy), a
przesunięcie
nawiązuje do różnicy pokoleń, aczkolwiek w danym stopniu kuzyn (dla probanta to wujek lub ciotka) nazywa się tak samo jak kuzyn przesunięty
w dół
(probant jest dla tej osoby wujkiem lub ciocią). W dalszym tekście, ilekroć mowa o stopniach, stopnie pokrewieństwa lub powinowactwa, a
nie
stopnie kuzynostwa anglosaskiego.
• • • •
POKREWIEŃSTWO
gdy probant i jego krewny znajdują się w obrębie
tego samego pokolenia
, to w drugim stopniu krewnych nazywa się również
rodzeństwa przyrodniego rodzeństwem
( brat , siostra ). Dotyczy to różny (zobacz: rodzeństwo (
przyrodni brat
). Dzieci narodzone z ,
przyrodnia siostra
ciąży mnogiej ), które pochodzi od jednego tylko rodzica wspólnego z probantem, a drugi rodzic pozostaje nazywane są
rodzeństwem bliźniaczym
(
brat bliźniak
,
siostra bliźniaczka
,
bliźniaczy
brat/siostra lub po prostu
bliźniak
). Z mnogiej ciąży mogą się urodzić (przy wzrastającej liczbie): bliźniaki, trojaczki, czworaczki, pięcioraczki (teoretycznie itd.).
Dzieci rodzeństwa rodziców (w czwartym stopniu) współcześnie nazywa się
kuzynami
. Tradycyjna nazwa takiej relacji to
rodzeństwo cioteczne
(po siostrze rodzica) lub
stryjeczne
(po bracie ojca, czasem nieprawidłowo także po bracie matki; rzadziej
wujeczne
, to już bez zastrzeżeń dla obojga rodziców) —
brat cioteczny
,
siostra cioteczna
,
brat stryjeczny (wujeczny)
,
siostra stryjeczna (wujeczna)
.
Krewni dalszych stopni w linii bocznej równej (wspólni pradziadkowie lub dalej) to
drugie
itp.
i dalsze
kuzynostwo
(drugi, trzeci... kuzyn, druga, trzecia... kuzynka). Dla uściślenia podaje się relację pomiędzy rodzicami, tak więc dzieci braci ciotecznych są rodzeństwem cioteczno-stryjecznym, dzieci braci stryjecznych stryjeczno-stryjecznym W przypadku krewnych bocznej nierównej), współcześnie coraz częściej dla wszystkich stopni stosuje się jednolitą nazwę:
z różnych pokoleń wujostwo
linii bocznej (pokrewieństwo w linii (wuj/wujek, ciocia/ciotka). Dotyczy to zarówno czyjegoś krewnego (rodzeństwo rodzica, rodzeństwo dziadka itd.) jak i małżonka tego krewnego, który jest już powinowatym (patrz niżej).
POREWIEŃSTWO
• • • • • W przypadku krewnych bocznej nierównej), współcześnie coraz częściej dla wszystkich stopni stosuje się jednolitą nazwę:
z różnych pokoleń wujostwo
linii bocznej (pokrewieństwo w linii (wuj/wujek, ciocia/ciotka). Dotyczy to zarówno czyjegoś krewnego (rodzeństwo rodzica, rodzeństwo dziadka itd.) jak i małżonka tego krewnego, który jest już powinowatym (patrz niżej).
Nadal stosuje się jednak w trzecim stopniu pokrewieństwa (tj. dla rodzeństwa rodziców)
ze strony ojca
określenie
stryjostwo
—
stryj/stryjek
(brat ojca), czasem także
stryjenka/stryjna
na żonę stryja, czyli bratową ojca (nieprawidłowo na siostrę ojca). Stąd wywodzi się
rodzeństwo stryjeczne
matki to zawsze wuj lub ciocia. Podobnymi terminami określa się powinowatych małżonków krewnego wujka/cioci (patrz niżej).
(w czwartym stopniu). Rodzeństwo W tradycyjnej terminologii, w czwartym stopniu krewnymi w linii bocznej nierównej (rodzeństwo dziadków) są wujkami i ciotkami.
dziadkowie cioteczni lub stryjeczni
. Dalsze pokrewieństwa określa się podobnie jak w przypadku dalszych kuzynów, tak więc cioteczny brat dziadka to dziadek cioteczno-stryjeczny itp.; potocznie jednak wszystkich krewnych z poprzednich pokoleń w linii bocznej nierównej nazywa się Dzieci brata to
bratanek
i
bratanica
, a dzieci siostry to
siostrzeniec
i
siostrzenica
.
Uwaga. Najczęściej określenia: stryjek+żona=stryjostwo).
kuzynostwo
,
wujostwo
i
stryjostwo
używane są do nazwania nie ogółu osób spokrewnionych w jakiś jeden sposób (wszyscy kuzyni albo wszyscy wujkowie i ciocie), lecz określa się nimi kuzyna (wujka)
i jego małżonkę
, a więc krewnego i powinowatego (kuzyn+żona=kuzynostwo, ciocia+mąż=wujostwo,
• • • • • • • • • • • • • • • • •
POKREWIEŃSTWO
Relacje rodzinne w tekstach prawnych
Teksty aktów normatywnych (np. ustaw) posługują się niemal wyłącznie
stopniami i liniami pokrewieństwa i powinowactwa
, bez wyliczania nazw konkretnych relacji. I tak zamiast nazywać poniższe relacje, ustawodawca napisze zamiast: przodek — wstępny lub krewny w linii prostej, potomek — zstępny lub krewny w linii prostej, rodzice — pokrewieństwo pierwszego stopnia w linii prostej, dzieci — dzieci, ewentualnie zstępni lub pokrewieństwo pierwszego stopnia w linii prostej, rodzeństwo — rodzeństwo, ewentualnie pokrewieństwo drugiego stopnia w linii bocznej, (współ)małżonek — właśnie tak, teściowie — powinowactwo pierwszego stopnia w linii prostej, dzieci przybrane (pasierbi) — powinowactwo w linii prostej pierwszego stopnia, szwagrowie — powinowactwo w linii bocznej, itd.
Oczywiście, prawo posługuje się również terminami:
dziecko
i
rodzice
( prawo rodzinne ),
dzieci
,
małżonek
,
rodzice
KC ), i
rodzeństwo
(art. 931 KC i nn.) oraz
dziadkowie małżonek
lub
współmałżonek
(prawo podatkowe, socjalne), ale nie odwołuje się do żadnych dalszych rozróżnień (np. dziadek-babcia).
(art. 938
DZIECKO •
Pochodzenie
genealogii (dziecka, osoby) – w prawie stwierdzenie, że dane osoba ) zostało urodzone dziecko przez określoną i (dana kobietę ( matkę ) w wyniku poczęcia z określonym mężczyzną jednocześnie faktem prawnym i genetycznym, możliwe jest też, że pochodzenie prawne pokrywa się ( ojcem ). Pochodzenie może być z pochodzeniem genetycznym. W niektórych przypadkach zachodzić może sytuacja, że nie można ustalić bądź z różnych przyczyn nie ustalono nie pochodzenia dziecka od jakiegokolwiek mężczyzny, a jeszcze rzadziej – że nie da się ustalić pochodzenia nawet od matki.
DZIECKO
•
Pochodzenie prawe i naturalne
• W prawie kanonicznym legalne; łac.
rozróżnia się ( dawnym prawie cywilnym i rodzinnym pochodzenie dziecka
z prawego łoża
od pochodzenia
z nieprawego łoża
Kan.
'legitimi thori'), tj. ze związku 1137 i nn. KPK ), a w rozróżniało się [1] — (pochodzenie/dziecko
prawe
, będącego małżeństwem, (pochodzenie/dziecko nieprawe,
naturalne
, nieślubne , pozamałżeńskie; łac. 'illegitimi thori').
• Tzw. legalizacji pochodzenia dziecka dokonuje się poprzez późniejsze zawarcie związku małżeńskiego,
ważne lub mniemane
, albo przez reskrypt kanonicznego podnosi się, że kategoria potomstwa nieślubnego nie ma na celu dyskryminacji takich dzieci, lecz powinna działać prewencyjnie na rzecz dobra samego dziecka oraz odpowiedzialności i Stolicy Apostolskiej. W doktrynie prawa moralności rodziców [1] .
• Dziecko z nieprawego łoża zwane jest nieślubnym dzieckiem .
DZIECKO
• •
Przesłanki uznania dziecka
Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 72 wskazuje, iż do uznania dziecka może dojść w przypadku, gdy: • nie zachodzi domniemanie , iż ojcem dziecka jest mąż matki (domniemanie takie zachodziłoby, gdyby dziecko urodziło się w czasie trwania unieważnienia ) małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania tudzież • gdy domniemanie powyższe zostało obalone (do obalenia tegoż domniemania dojść może jedynie wskutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa ). • W przypadku zajścia którejkolwiek z dwóch powyższych sytuacji, ustalenie ojcostwa nastąpić może przez uznanie dziecka przez ojca lub na mocy orzeczenia sądowego .
DZIECKO •
Organ właściwy do uznania dziecka
• Wyróżnić można zasadniczo dwie sytuacje: • uznanie ma nastąpić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – wówczas właściwy jest kierownik urzędu stanu cywilnego tudzież sąd opiekuńczy , • uznanie ma nastąpić za granicą i dotyczy dziecka, którego rodzice są obywatelami polskimi lub osoba wyznaczona do wykonywania funkcji konsula. przed wówczas właściwy jest polski • Uznanie dziecka może jednak nastąpić również notariuszem konsul – w razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu ojca lub dziecka.
ADOPCJA
•
Adopcja
( łac.
adoptio
), przysposobienie, usynowienie – forma przyjęcia do rodziny osoby obcej, stwarzająca stosunek podobny do pokrewieństwa . Przybranie dziecka (często w wieku dziecięcym ) za swoje.
ADOPCJA
•
W polskim prawie współczesnym
• Współcześnie w polskim prawie adopcja występuje pod nazwą przysposobienie i rozumiana jest jako prawne uznanie obcego biologicznie dziecka za własne. Proces adopcji regulują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 114-127).
• Głównym i nadrzędnym celem adopcji jest dobro dziecka. Adoptować można jedynie osobę nie wstąpiła w związek orzeczenia adopcji.
małżeński małoletnią . Jeśli dziecko ukończyło 13 lat, wymagana jest jego zgoda do , czyli osobę która nie ukończyła jeszcze 18 roku życia i
RODZINA ZASTĘPCZA
•
Rodzina zastępcza
- prawna forma opieki nad małoletnim dzieckiem , którego biologiczni rodzice są nieznani albo pozbawieni władzy rodzicielskiej lub którym ograniczono władzę rodzicielską. Nie można ustanowić rodziny zastępczej dla dziecka, którego przynajmniej jeden z rodziców ma pełnię władzy rodzicielskiej.
• Zgodnie z polskim prawem rodziną zastępczą może zostać małżeństwo lub osoba samotna. Muszą przy tym spełniać następujące warunki: • polskie obywatelstwo • niekaralność • unormowane warunki mieszkaniowe • stałe źródło dochodu (przynajmniej jednego opiekuna) • stan zdrowia umożliwiający sprawowanie opieki nad dzieckiem w rodzinie zastępczej • odbycie szkolenia dla rodzin zastępczych.
DZIEDZICZENIE •
Dziedziczenie
wejście spadkobiercy lub kilku spadkobierców (będące skutkiem zdarzenia prawnego śmierci osoby fizycznej ) w sytuację prawną spadkodawcy polegającą w szczególności na nabyciu praw i obowiązków majątkowych, których podmiotem był spadkodawca.
• Krąg spadkobierców wyznacza wola spadkodawcy przy dziedziczeniu testamentowym lub przepis ustawy przy dziedziczeniu ustawowym .
• • • • • • • • •
DZIEDZICZENIE
Testament może obejmować rozrządzenie majątkiem tylko jednego jedynie osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych spadkodawcy , nie można więc sporządzać testamentów wspólnych. Spadkodawca może w każdym czasie odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. Testament może sporządzić i odwołać . Testament nie może zostać ani spisany, ani odwołany przez przedstawiciela .
W przypadku testamentów, polskie prawo przewiduje nieco odmienne zasady stosowania wad oświadczeń woli niż w przypadku pozostałych czynności prawnych . Nieważność testamentu zachodzi w przypadku, gdy został on dotknięty następującymi wadami oświadczeń woli: w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli; pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści; pod wpływem groźby . Testament można odwołać przez sporządzenie nowego testamentu, bądź w zamiarze odwołania zniszczy się go lub pozbawi cech, od których zależy jego ważność, bądź też dokona się w nim takich zmian, z których wynika wola jego odwołania.
W przypadku, gdy spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.
Testament powinien być tłumaczony w sposób zapewniający możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. W przypadku, gdy testament może być tłumaczony na kilka sposobów, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwoli utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i jednocześnie nadać im rozsądną treść.
Testamenty dzielą się na zwykłe i szczególne.
DZIEDZICZENIE •
Dziedziczenie ustawowe
przepisów ustawy – dziedziczenie wg (głównie przepisów kodeksu cywilnego ) mające miejsce gdy spadkodawca nie sporządził testamentu lub testament jest nieważny albo gdy osoby powołane do dziedziczenia nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami . Dziedziczenie ustawowe może odnosić się do całego spadku albo do jego części. Reguły dziedziczenia ustawowego opierają się na stosunku pokrewieństwa, małżeństwa lub przysposobienia.
DZIEDZICZENIE
• • Kodeks cywilny zalicza do spadkobierców ustawowych: zstępnych , małżonka , rodziców, rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy.
Grupy dziedziczenia
• Polskie prawo spadkowe dzieli spadkobierców ustawowych na dwie grupy kolejno powoływane do spadku.
• Do pierwszej grupy należą spadkodawcy (
art. 931 kc
), zstępni i małżonek • Do drugiej grupy zalicza się małżonka, rodziców, rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy (
art. 932-934 oraz 935 kc
).
DZIEDZICZENIE
•
Kolejność dziedziczenia
• W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w zasadzie w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
• Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku , udział spadkowy, który by mu przypadł, przypada jego dzieciom (jako wnukom spadkodawcy) w częściach równych (
art.931
• W braku zstępnych spadkodawcy do spadku powołani są z ustawy (
art. 932
§
1kc
).
§
2 kc
).
spadkobiercy drugiej grupy tzn. małżonek, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa spadkodawcy
PODATEK
• • •
Podatek
obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego. Zebrane podatki są wykorzystywane na potrzeby ustalone przez organ pobierający. Współcześnie uznaje się, iż podatki są świadczeniami pieniężnymi, jednakże w historii znane są również podatki świadczone w innych niż pieniądz dobrach. Zgodnie z polskim prawem daniny, aby zostały uznane za podatki muszą posiadać 4 cechy: - nieodpłatność - przymusowość publicznoprawność - bezzwrotność Podatki dzielą się na bezpośrednie i pośrednie. Podatki bezpośrednie: nałożone na dochód lub majątek podatnika, np. podatek dochodowy, gruntowy, spadkowy. Podatki pośrednie: nakładane na przedmiot spożycia, np. VAT , akcyza ostatecznie płaci konsument.
Współcześnie, pieniądze z podatków trafiają do ,stąd stwierdzenia: skarbu państwa , województwa, powiatu albo gminy które dzięki temu mogą inwestować w rozwój infrastruktury, wojska, policji, oświaty, służby zdrowia, itp. Podatki są powszechnie uważane przez podatników za uciążliwe i niesprawiedliwe
Podatki płaci każdy, wszędzie i zawsze
lub
Są w życiu tylko dwie pewne rzeczy: śmierć i podatki
. Jak mawiali włościanie w cesarstwie austro węgierskim:
od myszy do cesarza, wszystko żyje z gospodarza.
PODATKI
•
Podatki w budżecie Polski w 2008
• W projekcie budżetu państwa na rok 2008 przychody krajowe zaplanowano na kwotę 247 mld zł [1] , w tym dochody podatkowe na ok. 229 mld (blisko 93 • Na 229 mld planowanych dochodów podatkowych budżetu państwa składają się: • podatek VAT - 111,7 mld (ponad 48 % dochodów podatkowych i ponad 45 • akcyza - 52,2 mld (blisko 23 % dochodów podatkowych i ponad 21 15 11 % dochodów budżetu).
% dochodów budżetu) % dochodów budżetu) • podatek PIT - 38 mld (ponad 16 % dochodów podatkowych i ponad % dochodów budżetu) • podatek CIT - 27,1 mld (blisko 12 % dochodów podatkowych i blisko % dochodów budżetu). • Podatki pośrednie wg projektu budżetu stanowią w 2008 blisko
3/4
dochodów podatkowych państwa.
[2]
PODATKI
• • • • • •
Typy podatków
[ klasyfikacja podatków wg OECD[1] Podatki dochodowe – podatek dochodowy od osób fizycznych – podatek dochodowy od osób prawnych (PIT) (CIT) Obowiązkowe składki ubezpieczeniowe, zdrowotne itp. Opodatkowanie własności – Podatki od nieruchomości • podatek rolny (gruntowy) – • podatek leśny Podatek od spadków i darowizn Podatki od towarów i usług – Podatek od wartości dodanej (VAT) – – Akcyza: podatek pobierany od spożycia niektórych artykułów, pobiera się od przedsiębiorcy, który wlicza ją do ceny towaru. Cło: podatek graniczny od towarów, w ostatecznym rozrachunku płaci konsument (część doktryny prawa podatkowego nie uważa ceł za podatki ze względu iż jego celem nie jest co do zasady ochrona interesu finansowego fiskusa, ale ochrona rynku wewnętrznego. Zgodnie z klasyfikacją dochodów budżetu państwa wpływy z tytułu ceł są włączane do pozycji pozwolenia na wwóz lub wywóz towarów).
dochody niepodatkowe
. Zgodnie z tą klasyfikacją cło należy do kategorii opłat, czyli świadczeń, którym towarzyszy równoległe świadczenie ekwiwalentne w postaci – inne • • • podatek od posiadania psa (Obecnie podatek od psów został zmieniony na opłatę) podatek od środków transportowych podatek od czynności cywilnoprawnych
WZÓR SKARGI DO ETPC
•
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA
• Rada Europy • • Strasburg, Francja
SKARGA
• na podstawie Artykułu 34 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka • oraz Artykułu 45-47 Regulaminu Trybunału
SKARGA
•
Adres pocztowy na który należy wysyłać skargę:
• The Registrar • Europan Court of Human Rights • Council of Europe • F-67075 Strasbourg – Cedex • France
SKARGA
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
I. STRONY SKARŻĄCY / SKARŻĄCA
(Należy przedstawić informacje dotyczące skarżącego/skarżącej i ewentualnie jego/jej reprezentanta/reprezentantki) 1. Nazwisko .................................................................................................. 2. Imię (imiona)............................................................................................
Płeć: mężczyzna/kobieta (podkreślić) 3. Narodowość ............................................ 4. Zawód .....................................................
5. Data i miejsce urodzenia ..........................................................................
6. Stały adres zamieszkania .........................................................................
7. Telefon nr.............................. Fax nr....................................
8. Aktualny adres (jeśli inny niż podany w pkt.6) ..............................................
9. Imię i nazwisko reprezentanta/reprezentantki[1] ........................................
10. Zawód reprezentanta/reprezentantki ......................................................
11. Adres reprezentanta/reprezentantki ........................................................
12. Telefon nr ............................... Fax nr ...............................
[1] Jeśli skarżący/skarżąca ustanowił(a) adwokata lub inną osobę do reprezentowania go/jej, należy załączyć podpisany formularz pełnomocnictwa
SKARGA
• • • • • • • • • • • • • • • • • • •
WYSOKA UKŁADAJĄCA SIĘ STRONA
(Należy podać nazwę Państwa/Państw, przeciwko któremu/którym skierowana jest skarga) 13.....................................................................................................................
II. OŚWIADCZENIE DOTYCZĄCE STANU FAKTYCZNEGO
(Zob. Informacja wyjaśniająca, Część II) 14...................................................................................................................
III. OŚWIADCZENIE O DOMNIEMANYCH NARUSZENIACH KONWENCJI I/LUB PROTOKOŁÓW WRAZ Z UZASADNIENIEM
(Zob. Informacja wyjaśniająca, Część III) 15..............................................................................................................
IV. OŚWIADCZENIE DOTYCZĄCE ART. 35 PAR. 1 KONWENCJI
(Zob. Informacja wyjaśniająca, Część IV. Jeśli jest to konieczne, informacje wymienione w pkt. 16-18 można przedstawić na odrębnej kartce dla każdego zarzutu z osobna) 16. Ostateczne orzeczenie (data; nazwa sądu lub organu, który wydał orzeczenie; rodzaj orzeczenia)......................................................................
17. Inne orzeczenia (proszę je wymienić w porządku chronologicznym podając dla każdego z nich datę, nazwę sądu lub organu, który je wydał, oraz rodzaj orzeczenia).................................................................................
18. Czy istnieją lub istniały inne możliwości odwołania się lub skuteczne środki prawne, które nie zostały wykorzystane? Jeśli tak, proszę wyjaśnić, dlaczego nie zostały wykorzystane...............................................................
SKARGA
• • • • • • • • • •
V. OŚWIADCZENIE DOTYCZĄCE TEGO, CZEGO DOMAGA SIĘ SKARŻĄCY
(Zob. Informacja wyjaśniająca, Część V)
VI. OŚWIADCZENIE DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA PRZED INNYMI ORGANAMI MIĘDZYNARODOWYMI (
Zob. Informacja wyjaśniająca, Część VI) 20. Czy przedstawiał Pan/ przedstawiała Pani powyższe zarzuty innym organom międzynarodowym w celu zbadania lub rozstrzygnięcia? Jeśli tak, należy przedstawić wszystkie szczegóły dotyczące takiego postępowania. ...............................................................................................
VII. WYKAZ DOKUMENTÓW
(NALEŻY DOŁĄCZYĆ WYŁĄCZNIE KOPIE DOKUMENTÓW, NIE ORYGINAŁY
)
(Zob. Informacja wyjaśniająca, Część VII. Należy załączyć kopie wszystkich orzeczeń, o których mowa wyżej w Części IV i VI. Jeśli nie posiada Pan/Pani kopii, należy je wykonać. Jeśli uzyskanie kopii nie jest możliwe, proszę wyjaśnić dlaczego. Żadne dokumenty nie będą Panu/Pani zwrócone)
SKARGA
• • • • • • • • • a).......................................................................................................
....
b).......................................................................................................
......
c).......................................................................................................
.......
VIII. DEKLARACJA I PODPIS
(Zob. Informacja wyjaśniająca, Część VIII) Niniejszym oświadczam, że informacje podane w niniejszym formularzu skargi, zgodnie z moją wiedza i przekonaniem, są prawdziwe Miejsce..........................................
Data................................................
(podpis skarżącego/skarżącej lub reprezentanta/reprezentantki)