Transcript Document

Comhdháil
Bhliantúil
GAELSCOILEANNA
TEO.
Riachtanais Speisialta
sa
Scoil Lán-Ghaeilge
(Bunscoileanna)
Baile an Bhiataigh
15ú Samhain 2008
Niamh Ní Fhoighil
1
Réamhrá
• Mé féin
• Cúlra an taighde seo
2
Rangú ar chomhthéacs an oideachais lán-Ghaeilge
•Tumoideachas
•Córas dhátheangach
(Baker agus Jones, 1998).
3
Clár
Cuspóir
Modheolaíocht an taighde
Cleachtaí idir-náisiúnta
Tacaíocht foghlama i scoileanna lán-Ghaeilge
Ní Fhoighil (2008)
Torthaí
An Todhchaí
Roinnt moltaí
Plé agus ceisteanna
4
Teidil: A Comparative Study of Special
Education in a Gaelscoil and a
Gaeltacht School.
Cuspóir
5
Modheolaíocht an Taighde
Rannpháirtí
Modhanna: Ceistneoirí, Agallaimh, Pointí Airde,
Doiciméad agus Cáipéisí Oifigiúla,
Nótaí, Dialann Taighde
Taighde Píolóta: Agallamh aird-ghrúpa
Teorainn
6
An cleachtas idirnáisiúnta i scoileanna
tumoideachas/dhátheangach maidir le páistí go
bhfuil deacrachtaí foghlama acu.
Tuaisceart na h-Éireann
Ceanada
An Chatalóin agus Tír na mBascach
An Bhreatain Bheag
7
Tuaisceart na h-Éireann
31 gaelscoileanna
DENI
“There is a need across and within Irish-medium
schools for a clearer, collective understanding and
consistency of approach to SEN policy, procedures
and practices, in relation to the needs of children who
are learning in two languages”
Education and Training Inspectorate (1999)
8
Tuaisceart na h-Éireann (ar lean)
Knipe et al 2004
Boyle 2005
POBAL 2008
9
Ceanada
1960 ar aghaidh
NCCA (2006)
Riachtanais speisialta (NCCA 2006)
Tacaíocht fíor-thábhachtach ag aois 7/8 (Bruck, 1978)
10
Catalonia agus an Basque
‘Active schools’ – 1960 ar aghaidh
Samplaí éagsúla
Moltar:
Stádas ard an mháthairteanga
Tuismitheoirí lárnach
Múinteoirí dhátheangach
Teanga baile san áireamh
Dearcadh dearfach na ndaltaí
Oiliúint gairmiúil na múinteoirí
(Artigal, 1993) 11
An Bhreatain Bheag
Samplaí éagsúla
32% Bunscoileanna
24% Meánscoileanna
Baker (1993)
Oiliúint:
Bunchéim
Riachtanais speisialta
Taighde
12
An bhfuil an córas tumoideachais/dhátheangach
oiriúnach do dhaltaí le deacrachtaí foghlamtha?
 Níl aon comhaontú idir oidí agus polasaí (NCCA
2007)
 Cummins (1984); Baker (2000).
 “If bilingual students are not reading extensively,
they are not getting access to the language of
academic success”
(Cummins, 2000, lch. 98)
13
Gaffney (1999); Lindholm-Leary (2001);
Johnstone (2007).
Baker (2000); Gaffney (1999); Lindholm-Leary
(2001).
“Some parents who removed their children from
the Dual Language Education Program, thinking
that the problem resulted from the program itself,
regretted the decision within a year when the child
had the same problem in English instruction”
(Lindholm-Leary, 2001, lch. 74)
14
“We must be cautious in insisting that immersion
programmes are for everyone”
Gaffney (1999).
 Moill Urlabhra
 Mí-ord Urlabhra
15
Moill Urlabhra
 Moill Urlabhra (Language Delay)
 Bruck (1978)
 “Almost the only occasion when a learning
difficulty of a bilingual child is attached to
bilingualism is when a child enters the
classroom with neither language sufficiently
developed to cope with the higher order
language skills demanded by the curriculum”
(Baker, 2000, lch. 12)
 Frederickson agus Cline (2006)
16
Mí-ord Urlabhra
 Mí-ord Urlabhra (Language Disorder)
 “A child with a language disability is one who in
spite of physical well-being, normal intelligence
and a healthy personality acquires language with
painful slowness”
(Bruck, 1978, lch. 52)
17
Tacaíocht foghlama i scoileanna lán-Ghaeilge
Ní Bhaoill agus Ó Duibhir (2004); Education and
Training Inspectorate (1999)
Mac Donnacha (2005)
Report of the Task Force on Dyslexia (DES 2002)
Guidelines on the IEP Plan Process (NCSE 2006)
18
Líon na ndaltaí le riachtanaisí foghlama
Sa Ghaeltacht
 Riachtanais speisialta ag 6% de dhaltaí (Mac
Donnacha et al. 2005).
Gaelscoileanna
 Beagnach 14% de dhaltaí ag fáil tacaíocht foghlama.
As sin, tá 12% ag fáil tacaíocht don bhéarla (Ní
Bhaoill agus Ó Duibhir, 2004)
19
Ní Fhoighil (2008)
•Mionphointí
•Torthaí
20
Scoil Gaeltachta
Méid Daltaí
Riachtanais Speisialta
Foireann na Scoile
Múinteoirí oilte i
Riachtanais Speisialta
156
Gaelscoil
193
Íosmhinicíochta: 11
Ardmhinicíochta: 16
Tacú Teanga:
24
Íosmhinicíochta : 1
Ardmhinicíochta: 18
Múinteoir Ranga: 6
Múinteoir TF/A:
3.1
Múinteoir Teagmhála Baile: 1
(Roinnte)
Cúntóir Teanga: 1 (Páirt-aimsire)
Cúntóir Riachtanais Speisialta: 4
Múinteoir Teanga: 1 (Páirt-aimsire)
Múinteoir Ranga: 8
Múinteoir TF/A: 1.2
Cúntóir Riachtanais
Speisialta: 1
3
0
21
Ní Fhoighil (2008)
Téamaí coitianta:
Tumoideachais/Dhá-theangachas
Easpa eolas
Tuismitheoirí
Téarmaíocht mata
Tacaíocht don bhéarla – tús áite
22
Téamaí éagsúla
Méid agus réimse na riachtanais
Múinteoirí oilte
DEIS
Cúntóir Teanga
Tacaíocht don Ghaeilge
Tacaíocht trí Ghaeilge
23
Láidreachtaí
Líofacht na múinteoirí
Socraithe de réir imlitir 02/05
Tuismitheoirí sásta
Daltaí sásta
Oiliúint gairmiúil roinnt de na múinteoirí i
riachtanais speisialta
Tacaíocht ó DEIS/HSCL/Muintearas/An Roinn
Gnóthaí, Tuaithe agus Gaeltachta
Club Obair Bhaile
Club Mata
24
Laigeachtaí
Measúnú agus seirbhísí tacaíochta trí Bhéarla
Aonad teanga/teiripe labhartha
Clár tacaíochta don litríocht Ghaeilge
Forbairt gairmiúil do phríomhoidí i suíomh dhátheangach
Oiliúint gairmiúil do mhúinteoirí Tacaíocht
Foghlama/Acmhainne i suíomh dhá- theangach
Eolas do thuismitheoirí
Scoileanna dara leibhéal
Cúntóirí teanga (Gaelscoileanna)
Tionchar Imlitir 12/96
25
An bhfuil an córas tumoideachais/dhá-theangach
oiriúnach do dhaltaí le deacrachtaí foghlamtha?
 Pointí Tábhachtach:
Measúnú
Tacaíocht foghlama trí Ghaeilge nó trí
Bhéarla?
Oiliúint do mhúinteoirí TF/A
26
Measúnú:
“Tá difríochtaí suntasacha idir an dá chóras a
bhfuil impleachtaí don mheasúnú ag baint leo”
(Ó Siaghail agus Déiseach, 2004, lch. 1)
Solúbthacht ag teastáil (Baker, 2000; Cline agus
Shamsi, 2000; Cummins, 2000)
“Assessment through L1 is essential for a small
number of pupils, and assessment drawing on both
L1 and L2 is desirable for many others”
(Cline agus Shamsi, 2000, lch. 31)
27
Tacaíocht foghlama trí Ghaeilge nó trí
Bhéarla?
 “Cuirtear comhairle ar scoileanna, i
gcásanna áirithe, cloí le Béarla amháin le
páistí ag a bhfuil riachtanais speisialta”
(Mac Donnacha, 2005, lch. 8).
Bruck, 1978; Baker, 2000.
Só-lúbthacht molta
“The learning environment at school may play
a crucial role in facilitating or inhibiting
progress”
(Frederickson agus Cline, 2006, lch.297).
28
Oiliúnt do mhúinteoirí Tacaíocht
Foghlama / Acmhainne
Príomhoidí “easnamhach go maith maidir leis na
ceisteanna a bhain le tumoideachais agus na
délitearthacha de”
(Ó hAiniféin, 2008, lch. 56).
Gearr gá le oiliúint do mhúinteoirí TF/A:
Modhanna múinte
Gaol idir T1 agus T2
Measúnú T1 agus T2
Eolas faoi ghnéithe sóisialta/cultúrtha T1/T2
Straitéisí chun cabhrú le tuismitheoirí
(Neil et al., 2000; Ewart and Straw, 2001; Baker, 2002;
Ortiz, 2007)
29
Roinnt Moltaí
Gaelscoileanna
An Roinn Oideachas agus Eolaíochta
30
Gaelscoileanna
Grúpaí tacaíochta do mhúinteoirí TF/A
Eolas faoin ábhar seo a thóraíocht agus a
bhailiú
Tacaíocht don Ghaeilge –sa rang?
Club obair bhaile
Club Mata
Club léitheoireachta – T2
Eolas do thuismitheoirí
Lucht léinn a cheistiú
Abhcóideacht
31
An Roinn Oideachais agus Eolaíochta
Oiliúint do mhúinteoirí
Aonaid Speisialta – NEPS, An Chigireacht, NCSE,
SESS
DENI
Cúntóirí Teanga do Ghaelscoileanna
COGG
Grúpaí tacaíochta faoi stiúir comhordaitheoir
Cúrsa inseirbhíse
Treoir i leith Imlitir 12/96
32
An Todhchaí
Oiliúint ghairmiúil do mhúinteoirí TF/A
Measúnú agus seirbhísí tacaíochta trí Ghaeilge
Eolas do mhúinteoirí/tuismitheoirí
Aonaid teanga Gaeilge
Rangú: moill urlabhra/mí-ord urlabhra
Tacaíocht foghlamtha don Ghaeilge
Tacaíocht foghlamtha trí Ghaeilge
Tacaíocht don mhúinteoir TF/A
33
Buíochas
Na príomhoidí, múinteoirí, tuismitheoirí agus páistí
a bhí rannpháirteach
Coláiste Phádraig
An Roinn Oideachais agus Eolaíochta
34
Aon cheist?
35