Transcript ***** 1

Мадиярова
Зауреш Шугаевна
Степногорск қаласы №9 орта мектебі
2012-2013ж: «Школа без агрессии» семинар-практикум түрінде
2013-2014ж: «Басқару және ұжымдағы әлеуметтік
психологиялық климат» дөнгелек үстел түрінде
2014-2015ж: “Дарынды бала” мәселелі іскерлік ойын түрінде
Педагогикалық кеңес
“Дарынды бала”
04 қараша 2014ж.
Педагогикалық кеңесінің тақырыбы “Дарынды бала”
Жүру жоспары
•1. І – тоқсан қорытындысы туралы есеп беру.
Бастауыш сыныптарда –директордың ОТЖ орынбасары:
Сулейменова К.Д.
Орта және жоғары сыныптарда – директордың ОТЖ орынбасары:
Зылгарина З. Б.
2. «Дарынды бала қайдан пайда болады». Мультфильм – 8 мин.
3. Топпен жұмыс:
1.Дарынды бала
2.Дарындылық
3.Дарынды баланың ерекшеліктері
4. Дарындылықты анықтау туралы мәлімет - директордың ОТЖ
орынбасары: Мадиярова З.Ш. – 5 мин.
5. Топпен жұмыс: «Дарынды балалармен жұмыс жүргізу түрлерін
ойлап табу.
- ата – аналар тобы
- мұғалімдер тобы
- зерттеушілер тобы
6. “Дарынды баламен жұмыс жүргізу жүйесі” туралы баяндама –
сынып жетекшілері әдістемелік бірлестігінің жетекшісі:
Жусипова Г.Ж.- 7 мин.
7. Мультфильм «Дарынды бала және қоғам» -5 мин.
8. “Дарынды бала және әлеуметтік қоғам” - әлеуметтік педагог
Мухаметжанова Ж.О. – 5 мин.
9. Қорытынды. Мадиярова З. Ш. Шаяхметова Ж.Б.
Дарындылықты анықтау
Міндеттері:
1.Баланың жеке тұлғалық ерекшеліктерін дамыту, оны қоғамда өмір сүруге
психологиялық турғыдан дайындау.
2.Балалардың кәсіби және жеке даралық қабілетін анықтай алуына
психологиялық – педагогикалық көмек көрсету.
Негізгі принциптері: Баламен
жеке сыйластық және
сенімді қарым
қатынас орнату.
Болжа отырған нәтиже: Оқу бағдарламасына сай білімді терең меңгерген,
жеке шығапрмашылық қабілеті дамыған, ұлттық сана сезімі жетелген және
ішкі жан дүниесін тануға, өзін өзгелермен салыстыра алатын, іс-әрекетке
талдау жасай алатын, жоспарлау мүмкіндігіә қалыптасқан тұлға.
Дарындылық анықтамасы:
1.Іс-әрекетінің сәтті орындалуын қамтамасыз ететін қабілеттік істің өзара
сәйкестік сапалығын айтады.
2.Іс-әрекеттің жағдайдағы ерекшелігі, кеңінен қамтылған адам мүмкіндігі.
3.Ақылдың потенциалы немесе интелект Оқуға, биімге жалпы танымдық
мүмкіндіктер және қабілет.
4.Баланың табиғаты арқылы дамыған қабілет туралы.
5.Таланттылық және адамгершілігінің жоғары
жетістіктерге жеткізетін іс-шаралар.
Дарынды баланың сипаттамасы:
1.Интеллектуалдық сферасы.
2.Білімділік өрісі.
3. Ойлау қабілеті ерекшесі тұрақты, қызығуы мол, кейде бір іспен айналысса
тоқтамай алмайды, өз ойын ерте жеткізеді.
Дарындылық үш параметрмен анықталады:
1.Танымдық жеке дамуы.
2.Психологиялық дамуы.
3.Физикалық дамуы.
Дарынды оқушыларды таңдау жерде негізгі мәселе етіп ұсынады.
3. Дарынды оқушылардың физикалықбарлығы назар аударатын
ерекшеліктер:
1.Дарынды бала өзгеше және шапшан ойлайды.
2.Дарынды оқушылардың ішкі сезімі жағынан өзгешелігі өте сезімтал, ықылас
қойған нәрсесін, тақырыбын әр тұлғадан ерекшелігі, дамудағы
шапшандылық ақындарша сөйлеу, жиі-жиі ойға берілуі, қиял-күйінің басым
түсуі.
4.Әлеуметтік тұрғыдан ерекшелігі: адамгершілік сезімдерінің ерте дамып,
жоғары моральдық қасиеттерге ие болуы.
Дарындылықты анықтағанда төмендегі
факторларды ескеру керек:
1. Жас ерекшелігі.
2.Тұлғалық ерекшелігі.
Экспериментатордың тұлғалық ерекшелігін
“Дарынды балалармен жұмыс жүргізу жүйесі”
Мақсаты: Жан жақты білімді, іскер, өздік ойлау жүйесі дамыған
адамгершілігі жоғары, дені сау барынша қабілетті
жанды қалыптастыру. Бала дарынының ашылуын
өз қабілетіне сәйкестендіре дамыту және жетілдіру.
Дарынды балалармен жүйелі жұмыс ұйымдастыру.
Міндеттері:
Оқушылардың ақыл ой қабілеттерін жетілдіру.
Шәкірттердің шығармашылық жеке дарындылығын дамыту.
Дарынды оқушының шығармашылық бағытының ашылуына,
дамуына, қоршаған ортаға өзін-өзі жарнамалауына көмек көрсету.
Жұмыс жоспары мынадай жүйелеу кезеңдеріне бөлінеді:
Бірінші кезең
Екінші кезең
Үшінші кезең
Ерекше
Оқушы
Ой өрісін
қабілетті
қабілеттілігінің
дамыта түсу
оқушыларды
бағытын
үшін жұмыс
анықтау
анықтау
жүйесін құру
Төртінші кезең
Дарынды
оқушылармен
жекелеген
жұмыстар
жүргізу
Дарынды оқушылармен жұмыс
барысында қолданылып жүрген
психологиялық әдістемелер
“Дарындылық картасы” әдістемесі (Савенков)
Джонс креативтілігі сұрақнамасы
Оқушылардың шығармашылық қабілеттерінің диагностикасы
Оқу мотивін анықтау сұрақнамасы
Баланың профильдік қызығушылығын анықтау әдістемесі
Жалпы дарындылықты анықтау әдістемесі ( ата аналарға сауалнама)
Кім неге бейім? әдістемесі
Оқушының дарындылығын анықтау
әдіс тәсілдерді қолданамыз
Баланың
отбасылық
жағдайын
зерттеу.
Шығармаш
ылық
қабілетін
анықтау
Сауалнам
алар,
тренингте
р өткізу
Пәндік
олимпиадал
арға,
ғылыми
жоба
сайыстары
на қатысу
Дарындылықты дамыту жолдары
Жеке тұлға
Олимпиа
да
Оқушыла
резервте
Әдістемелік
рдың
рін
бірлестік
ғылыми
дайында
қоғамы
у
Әдістемелік кеңес
Мектеп
әкімшілігі
Дарынды тұлғаны дамытудың әдістер кешені
Ғылыми практикалық
Шығармашылық
конференциялар
дарындылық
жобалар
Көркемдік
дарындылық
Интеллектуалдық
дарындылық
Психомоторлық
дарындылық
Шығармашылық
сайыс, ән, би театр
үйірмелері
Интеллектуалды
ойындар ақбота,
кенгуру
Спартакиадалар,
президенттік тест
Факультатив,
Академиялық
дарындылық
таңдамалы,
қолданбалы курстар,
олимпиадалар
Дарынды балаларға қолдау көрсету
-Сынып ішінде психо-эмоционалды климатты
қалыптастыру;
-Әлеуметтік жағдайы төмен отбасының дарынды
балаларына мектеп тарапынан материалдық көмекпен
қамтамасыз ету (мұражай, театр, қаланың көрнекті
жерлеріне саяхат ұйымдастыру т.б.)
-Физиологиялық денсаулығын бақылап отыру,
-Демалыс кезінде тегін сауықтыру орындарына жіберу;
-Психологиялық қызмет қолдауы (психологиялық
тұрғыдан денсаулығын бақылау, консультация,
профилактика, тренинг, қабілетіне қарай іс-шаралар
ұйымдастыру, ақпараттандыру, жинақтау, тарату,т.б.)
-Қажетіне қарай жағдай туғызу
-Кітапханамен тығыз байланыс, қажетті материалдар
қарастыру.
ДАРЫНДЫ БАЛА ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОҒАМ
Әр адам балалық, жасөспірім және жастық шағынан бастап, өмірде
үлкен жетістіктерге жетуді армандайды.
Жасөсіпірімдікшақ - бұлізденіс, үміт, күмәндану, мазасыздану кезі.
Көптеген балалар ерте кезден бастап, әртүрлі іс-әрекет түрлеріне
қабілеттілік
білдіреді
салады,
(сурет
билейді,
музыкалық
инструменттерде ойнайды, ән айтадыт.б.).
Бірақ уақыты келе, бұл қабілеттіліктердің көрінісі бәсеңдеп,
жас адамның мамандығының негізіне айналмайды, ол адам жай ғана
«орташа» кәсіпкерге айналады.
Қазіргі кездегі жаңа әлеуметтік — экономикалық жағдай бойынша,
кәсіпкерлік
болмағанда
іс-әрекетте табысқа жалпы және әдейі қабілеттің ең
аз
ғана
бөлігімен,
білімділікпен,
шығармашылықпен
қамтамасыз етілгенде ғана жетуге болады. Сондықтан, балалар алдында,
сонымен қатар, ата-аналар,
мұғалімдер алдында да жаңа міндет тұр, яғни жеке тұлғаның
потенциалды мүмкіндіктерін зерттеу,
дамыту және осының негізінде
баланың болашағын анықтау. Әртүрлі іс – әрекеттерге байланысты адам
қандайда қызметті орындауы қажет және сол істің тиімді нәтижесін
қамтамасыз етуге жәрдем беретін сапаларға ие болуы тиіс.
Мұндай дара психологиялық ерекшеліктер міндетті түрде, біржағынан,
өзін дікпсихикалық табиғатына ие болудан, екіншіден—әркім де өз
алдында,
қайталанбас көрінісін жеке адам қабілеті деп атаймыз.
Адам қабілетіндегі айырмашылық іс-әрекеттің нәтижесінен, яғни
оның сәттілігінен не сәтсіздігінен байқалады.
Оған түрлі жағдайлар себепші, мысалы, адам көркем өнер туындыларын
тамашалауы ықтимал, бірақ өнер түрлері мен шүғылдануға
болуы
мүмкін. Дегенмен, белгілі бір
іс-әрекет
түріне
адамдардың қызығушылығымен бейімділігі бір-бірімен
бейімсіз
қабілеті бар
үйлесім
таба
жетуі
үшін
алады.
Іс-әрекетпен
айналысқанда
адамның
қабілет, қызығушылық, бейімділіктен
келесі
сапалық
тыс
табысқа
оның
мінез-құлқында
көріністерболуықажет: еңалдымен—еңбексүйгіштік,
табандылық, батылдық.
Бірақ, осындай ерекше қабілеті бар адамның өзіде айтарлықтай өнімге
қолжеткізе бермейді. Негізі, адам
өзінің
іс-әрекетін, жеке басына
сапаларын айқына жырата аларлық деңгейде болуы керек.
Адам қабілеттілігінің даралық
ерекшеліктеріне
дарындылық,
шеберлік, талант, данышпандық, шабыт кіреді.
Әртүрлі іс-әрекеттераймағына
жеңіл әрі нәтижелі
қажет білім, ептілік- дағдылар бірлігін
игеруді
қамтамасыз етуші жалпы қабілеттер
ерекшелігін дарындылық деп атайды. Дарындылық әр-бір адамның ақылсана, оқу, шығармашылық, көркем-өнер, адам аралыққа
тынастар түзу
және психомоторлық қызметтерінде көрініс береді. Дарынды адамдарға
тән
қасиеттер: зейінділік, жинақылық, тұрақтылық, әрқашан қызметке
дайын болу; мұндай түлғалар, сонымен бірге, мақсат қажетуде ақылға
сайта,
еңбекте
шаршап-шалдығуды
салыстырғанда бандылыққа
жоғары.
ие
білмейді,
интеллекттік деңгейі
басқалармен
анағұрлым
Әлеуметті кортаның дарындылыққа байланысты жүргізілген әр-түрлі
зерттеулерінің
қамсыздандыру,
байланысты
нәтижесі (әлеуметтік-экономикалыққа тынастар, қаржылық
әлеуметтік—күнделікті
келесідей
тұжырым
шарттарт.б.)
жасауға
әр-түрлі.
Осыған
болады: әлеуметтік –
экономикалық шарттар дарындылық тыңдамуына әсер етеді, өйткені, олар
адамның өмір деңгейін анықтайды. Қоғам экономикалық дамыған сайын,
ол адам дамуы үшін қолайлы болып келеді.
Дарындылықтың дамуында да жанұя
өте
маңызды
жағдай
болып
келеді, соның ішінде:
• жанұя құрылымымен оның эмоционалды климаты;
• бала мен ата-ана арасындағы қарым-қатынас стильдері;
• ата-аналардың бала дарындылығына қатынасы.
Жанұя құрылымы мәселесіне
толық
жүгіне
жанұяларда тәрбиеленген деп
жағдайында
жанүяда
отырып, балалардың көбі (87%),
айтуымызға
балалармен
және
болады. Жиі, 70%
ата-аналармен
қатар,
туыстарыныңішіненбіреулер: әжелер, апаларжәнеағалар, жиендері тұрады.
Зерттелген балалардың ешқайсысын да кіші сіңілі—қарындастары немесе
інілері болмады. Р.Зайонц зерттеулері көрсетуі бойынша интеллектуалды
дарындылық, жанүядағы балалар санынан тәуелді. Р.Зайонц бойынша,
жанұяда
інімен
қарындас,
сіңлілер
көп
болған
сайын
интеллектуалдылықтың коэффициенті орташа болып келеді.
Жанұя құрылымы, көп жағдайда туыстар арасындағы қатынастар
және жанұяның эмоционалды
қарым-қатынастың
мазмұнды
климаты
жағы
жүйесімен байланысты. Өзара
туралы
айта
келе, көптеген
зерттеушілер балаға қарама-қарсы жынысты ата-ананың әсері мәнді деп
көрсетеді. Көптеген
зерттеушілер
дарынды
қабылдау, сүю және сыйлау қажет деп санайды.
балаға
жылылық, оны
Қорытынды:
… Бізге керегі шын дарындар. Нарық қол-аяғымызды қалай қыспасын,
мемлекет өзінің талантты ұлдары мен қыздарын, нағыз әдебиет пен
өнерін жасайтын тарланбоз жүйріктерін қолдауға, қорғауға міндетті.”
Н.Ә.Назарбаев.
Әрбір
мемлекеттің
болашағы
мектебінде
шыңдалады.”Адам
ұрпағымен мың жасайды” демекші, болашағы бар ел ғана тарих
бетінде ұлт болып жазылмақ!
Атсалысып жүрген СІЗДЕРГЕ, құрметті әріптестер, дарынды баланы
ашуда, тәрбиелеуде Сәттілік тілейміз!
З. Мадиярова