Transcript Παραβατικότητα ανηλίκων

ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΑΝΗΛΙΚΩΝ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΟΜΑΔΑ Α΄
Δαλέζιου Αναστασία
Καββαδά Δανάη
Σουμαλεύρη Αλεξάνδρα
Χατζηγεωργίου Βαρβάρα
ΟΜΑΔΑ Β΄
Αγρέβη Άννα
Γιαννοπούλου Κωνσταντίνα
Γιαννούλης Ορέστης
Διαμαντοπούλου Φωτεινή
Πολυχρονάκη Ειρήνη
ΟΜΑΔΑ Γ΄
Αγγελοπούλου Κατερίνα
Αντωνίου Χριστιάνα
Κασσίτα Κωνσταντίνα
Κολοβού Χρυσούλα
Κύτταρη Αγγελική
ΟΜΑΔΑ Δ΄
Κυριακοπούλου Μάρω
Σαραντοπούλου Ελισάβετ
Τζαφέρη Μαρκέλλα
Τσούση Κατερίνα
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Καλαπόδη Γεωργία
ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ:
ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΠΡΑΞΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ
Δηλαδή: πράξης άδικης και καταλογιστής
στον δράστη που τιμωρείται από τον νόμο.
ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Εγκληματικότητα συνήθως πιο ήπιας
μορφής.
Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται προκειμένου
να προσδιορίσει και εγκληματικές πράξεις
ανηλίκων
ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ή
ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Εξαρτάται από την βαρύτητα της πράξης
(πταίσματα,πλημμελήματα,κακουργήματα)
 Ο όρος εγκληματικότητα δεν αποδίδεται
 σε ανηλίκους με στόχο την αποφυγή
στιγματισμού για την υπόλοιπη ζωής τους.
 Δεν μπορούμε να αποδώσουμε μια
εγκληματική συμπεριφορά σε έναν
ανήλικο εφόσον δεν έχει διαπλάσσει
ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ σε συνάρτηση
με την ηλικία
8-18 : Υπάρχει ποινική ευθύνη
 12-13 : Ελάχιστα ηλικιακά όρια
εγκλεισμού


Σύμφωνα με την Σύμβαση για τα
Δικαιώματα του παιδιού, παιδί θεωρείται
«κάθε ανθρώπινο ον μικρότερο των 18»
Θεωρητικές προσεγγίσεις

Σε σχέση με:

Ατομικά χαρακτηριστικά

Περιβαλλοντικούς παράγοντες
Ατομικά χαρακτηριστικά






Γενετικά (Christiansen 1929)
Σωματική κατασκευή, φυσικές ασθένειες,
μειονεξίες (Wadsworth 1979, Rutter,
1981)
Νευρικό σύστημα (Loeb & Mednick, 1977)
Νευροφυσιολογικά (Ellenberger 1967)
Βιοχημικοί/ φαρμακολογικοί παράγοντες
(Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου,1979)
Δείκτης νοημοσύνης (West & Farrington,
1973)
Περιβαλλοντικοί παράγοντες






Γεωγραφικός
Κοινωνικές μεταβλητές
Οικογενειακές μεταβλητές
Σχολικοί παράγοντες
Ιδεολογικοί
Οικονομικοί
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ




. Οικονομικοί παράγοντες
- οικονομικά προβλήματα  στέρηση πνευματικής/ ηθικής
μόρφωσης  έλλειψη αναστολών.
- γενική οικονομική αστάθεια , ανασφάλεια  κίνητρο εγκλήματος
- ανεργία (Home Offiue , 1980 /Fleisher 1966).
Μετανάστευση
-οικονομική μειονεξία, προβλήματα προσαρμογής, άγνοια νόμων (West &
Farrington 1973, Φίλιας 1983).
Αστικοποίηση – Εκβιομηχάνιση (Clinard & Abbott 1973)
-Το κέντρο της πόλης όταν είναι υποβαθμισμένο έχει μεγαλύτερα ποσοστά
εγκληματικότητας (Σχολή Chicago 1930).
Θεωρίες ανομίας (Merton 1938)
-Οι νέοι που στερούνται τη δυνατότητα απόκτησης αγαθών και
εκπλήρωσης των στόχων τους με νόμιμα μέσα χρησιμοποιούν παράνομα
μέσα.
Θεωρίες της κοινωνικής αντίδρασης (labeling theories) (H. Becker,1963,
Lemert , 1951)
-H αποκλίνουσα κοινωνική συμπεριφορά υιοθετείται ως «μόνιμη»
συμπεριφορά από τα άτομα όταν τους επιβάλλονται ποινικά μέτρα
καταστολής και στιγματίζονται από τον τυπικό κοινωνικό έλεγχο.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ










Μίμηση εγκληματικών προτύπων των γονέων
(Johnson 1980)
Έλλειψη γονικής επίβλεψης (Wilson ,1980)
Σκληρή / παθητική / αδιάφορη αντιμετώπιση
(Patterson ,1982)
Ακανόνιστος / σκληρός τρόπος επιβολής
πειθαρχίας (McCord ,1959)
Γαμικές συγκρούσεις (Wadsworth, 1979)
Μεγάλο μέγεθος οικογένειας (Wilson 1980)
Πνευματική καθυστέρηση (Glueck ,1950)
Αλκοολισμός (Glueck ,1950)
Έλλειψη στοργής  το παιδί νιώθει ότι δεν
αγαπιέται  ανασφάλεια (Glueck, 1950)
Υπερπροστατευτικοί γονείς (Glueck, 1950)
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Αυτοί οι παράγοντες- συνιστώσες δεν έχουν
σχέση αιτίου-αποτελέσματος με την
παραβατικότητα.
Η θετικιστική προσέγγιση ερμηνεύει τις
παραβατικές συμπεριφορές ως κοινωνικές
ή ατομικές δυσλειτουργίες.
Πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας
στον ορισμό της παραβατικότητας και
στους μηχανισμούς κοινωνικού ελέγχου.
ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ
ΕΡΕΥΝΕΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
Η ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Έρευνα που βασίζεται σε αριθμητικές και στατιστικές μετρήσεις που γίνονται
σε ένα σύνολο ατόμων ώστε οι ερευνητές να καταλήξουν σε κάποια
συμπεράσματα.
 Διαδικασία:
Διατυπώνουμε τους στόχους.
Προσδιορίζουμε το ζητούμενο της ερευνάς μας.
Επιλέγουμε την μέθοδο με την οποία θα πραγματοποιήσουμε την έρευνα.
Την Σχεδιάζουμε και την Υλοποιούμε.
 Υλοποίηση:
Συλλέγονται στοιχεία.
Στη συνέχεια επεξεργάζονται και Αναλύονται.
Τέλος ,συνθέτονται και προκύπτουν συμπεράσματα.
 Επίσης, μια Ποσοτική έρευνα:
Βασίζεται σε ένα ερωτηματολόγιο
Και απευθύνεται σε ένα επιλεγμένο δείγμα ατόμων μεγάλου αριθμού.
Σχετικά με τις βασικότερες μεταβλητές:
•
•

•
•
Για το φύλο:
τα αγόρια καταλαμβάνουν μεγαλύτερα ποσοστά σε σχέση με τα κορίτσια
στις ποσοτικές έρευνες της παραβατικότητας.
Τα αδικήματα που διαπράττουν τα κορίτσια είναι μικρότερης βαρύτητας
σε σχέση με αυτά των αγοριών
Για την ηλικία :
Σύμφωνα με έρευνες προκύπτει πως:
Η πρώιμη εμπλοκή στην εγκληματικότητα συνδέεται με μεγαλύτερες
πιθανότητες υποτροπής (έρευνα των Mannheim & Wilkins 1946-1947)
Η εγκληματικότητα εξαρτάται από την διαδικασία ωρίμανσης της
προσωπικότητας (έρευνα των Glueck)
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
•Χρησιμοποιείται για να συλλεχθούν στοιχεία για μια ποσοτική έρευνα και αποτελεί
μια μορφή συνέντευξης.
•Απευθύνεται σε δείγματα ατόμων από όλες τις κοινωνικές ομάδες ή από
συγκεκριμένες ομάδες.
Ένα ερωτηματολόγιο έχει:
•Θεσπισμένους στόχους.
•Σωστά διατυπωμένες ερωτήσεις, που δίνουν τη δυνατότητα κατάληξης σε στατιστικές
μετρήσεις.
Η Διαδικασία δημιουργίας των ερωτήσεων περιλαμβάνει:
•Την μετατροπή των στόχων της έρευνας σε ερωτήσεις.
•Την προσαρμογή τους στο πλαίσιο των ατόμων στα οποία απευθύνονται.
•Την διατύπωση των ερωτήσεων με σαφήνεια και τρόπο κατανοητό.
Αφού συνταχθεί το ερωτηματολόγιο ακολουθεί η επιλογή δείγματος πληθυσμού.
Ακόμη ,ένα ερωτηματολόγιο βασίζεται σε μεταβλητές.
Οι συνηθέστερες είναι:
•Το φύλλο.
•Η ηλικία.
•Το επίπεδο εκπαίδευσης.
•Η επαγγελματική απασχόληση.
•Η οικογενειακή κατάσταση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ποσοτικής Έρευνας για την
εγκληματικότητα ανηλίκων.
Στην παρούσα έρευνα εξετάζονται ειδικότερα οι ηλικίες 13 έως
17 ετών που συμπίπτουν με την κυρίως εφηβεία, και είναι, οι
ηλικίες στις οποίες παρατηρείται εντονότερη παραβατική
δραστηριότητα.
Βασικές κατηγορίες αδικημάτων που διαπράττονται από
ανήλικους. (κυρίως 13-17 ετών)
•Σωματικές βλάβες,
•Αδικήματα κατά της ιδιοκτησίας (ιδίως κλοπής και “κλοπής
χρήσης” δίκυκλων αυτοκινήτων)
•Παραβάσεις ειδικών ποινικών νόμων (κατά κανόνα τροχαίες
παραβάσεις)
Πίνακας τελεσθέντων αδικημάτων περιόδου
1997-2002
ΤΕΛΕΣΘΕΝΤΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ
Είδος αδικήματος
ΚΟΚ
%
Κλοπές
%
Αλλοδαπών & Επαιτεία
%
Ναρκωτικά
%
Ληστείες
%
Σύσταση &Συμμορία
%
Σωματικές Βλάβες
%
Φθορά ξένης ιδιοκτησίας
1997-1998
1998-1999
1072
51,5
401
17,1
645
36,5
1
0,04
33
1,4
32
25,4
1071
56,9
925
54,3
186
10
335
19,6
320
348
19,7
350
22,3
390
20,7
205
12,1
191
233
13,2
208
13,2
99
5,3
94
5,5
16
0,2
3
0,2
50
2,8
2
23
0
0
0
32
2
17
30
0,1
2
0,1
37
2
15
60
0,2
3
0,2
24
1,4
21
1,1
6
0,4
38
2,4
10
0,8
3
0,1
9
0,4
1
1,2
8
0,5
4
0,2
5
0,6
144
9,1
1572
0,1
38
2
1881
0,3
21
1,2
1705
%
Οπλοφορία
%
Βία στα γήπεδα
%
Ανθρωποκτονία
1,4
0,8
32
1,4
6
0,1
11
0,6
40
2,3
4
%
Άλλα
%
Σύνολο
0,3
78
3,3
2342
0,2
27
1,5
1766
19
415
2001-2002
329
21
8,2
0,9
2000-2001
387
22
13,7
22
1999-2000
Βασικά συμπεράσματα
από τη μελέτη των στατιστικών στοιχείων
•
•
•
•
•
Η νεανική παραβατικότητα διατηρείται ακόμη σε ανεκτά και
ελεγχόμενα όρια.
Στις περισσότερες κατηγορίες αδικημάτων του Ποινικού
Κώδικα παρατηρείται μια σταθεροποιητική αν όχι και
φθίνουσα (μειωτική) τάση
Διαπιστώνεται αυξητική τάση στις παραβάσεις ειδικών
ποινικών νόμων (μέγιστο μέρος των παραβάσεων αυτών
αφορούν τροχαία αδικήματα)
Τα πιο συχνά τελεσθέντα αδικήματα αφορούν τον Κ.Ο.Κ.
(κάτι που σίγουρα δεν μπορεί να θεωρηθεί ανησυχητικό)
Γενικότερα οι αυξομειώσεις είναι μικρές και χωρίς ιδιαίτερες
ανοδικές τάσεις
Σχετικά με τις παραβατικές ομάδες ανηλίκων
• Στην Ελλάδα δεν παρατηρούνται (ακόμη) οργανωμένες συμμορίες που
να έχουν ως κύριο έργο τη διάπραξη εγκλημάτων η τον “έλεγχο” κάποιας
περιοχής, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες
• Στη χώρα μας οι παραβατικές ομάδες ανηλίκων έχουν κατά κανόνα
περιστασιακό χαρακτήρα
• Η δραστηριότητα τους, σε μεγάλο βαθμό, γίνεται στο πλαίσιο κρίσιμων
αθλητικών διοργανώσεων (ντέρμπυ)
Σύμφωνα βέβαια με έρευνα του Καθηγητή Εγκληματολογίας στο Πάντειο
Πανεπιστήμιο Αντώνη Μαγγανά και της κοινωνιολόγου Θεαν. Μανουδάκη
προκύπτει ότι:
• Το 7% των μαθητών Λυκείου στα σχολειά που ερευνήθηκαν ανήκουν σε
κάποια εγκληματική συμμορία .
Ενώ από έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών
( σε αποφάσεις του
Μονομελούς και του Τριμελούς Δικαστηρίου Ανηλίκων για από κοινού τελεσθείσες
σοβαρές παραβατικές πράξεις που απασχόλησαν το εν λόγο Δικαστήριο κατά το
έτος 2000) προέκυψαν τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία:
•Το 46,2% των δραστών είναι αλλοδαποί, και το 53,8% Έλληνες.
•Μόνο το 60,6% των δραστών έχει ορισμένη κατοικία, (κυρίως οι Έλληνες)
•Το 87,9% των δραστών είναι αγόρια
•Συνήθως τελούν αδικήματα κατά της ιδιοκτησίας (49,8%)
•Κύριος στόχος τους η κλοπή (37,5%).
 Σχετικά με την συμμετοχή ανηλίκων στη συνολική
εγκληματικότητα
Η καταγεγραμμένη παραβατικότητα των ανηλίκων 13-17 ετών σε σχέση με
την εγκληματικότητα όλων των ηλικιακών ομάδων εμφανίζει σταθερή
ανοδική τάση.
Σύμφωνα με τις αστυνομικές στατιστικές η συμμετοχή των ανηλίκων στη
συνολική εγκληματικότητα φτάνει από το 2,8% το 1980 ,στο 6,4% το
1999.
 Σχετικά με την παραβατικότητα ανηλίκων στις χώρες της
Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση στον αριθμό των εγκλημάτων βίας που
διαπράττονται από ανηλίκους.
• Το φαινόμενο των συμμοριών από ανηλίκους παρατηρείται σε ορισμένα
Κράτη μέλη και μοιάζει να διαδίδεται σταδιακά από χώρα σε χώρα.
• Σημειώνεται αυξανόμενη εμπλοκή κοριτσιών σε εγκληματικές
δραστηριότητες.
• Σε ορισμένες χώρες παρατηρείται μείωση του μέσου όρου ηλικίας των
ανήλικων παραβατών.
• Κάνουν την εμφάνιση τους νέες εκφράσεις παραβατικής συμπεριφοράς
όπως η ρατσιστική η ξενοφοβική βία.
• Πολλά από τα αδικήματα που διαπράττονται από ανήλικους στέφονται
κατά ανηλίκων.
Περιορισμοί κατά την ερμηνεία των στατιστικών
στοιχείων
Τα στοιχεία της ποσοτικών ερευνών είναι ενδεικτικά και είναι πολύ πιθανό
να διαφέρουν από την πραγματικότητα διότι:
• Η έρευνα απλώς απεικονίζει μια κατάσταση. Δεν την ερμηνεύει.
• Τα στοιχειά επηρεάζονται από διάφορους εξωγενείς παράγοντες όπως :
• Η προθυμία των θυμάτων να καταγγείλουν αξιόποινες πράξεις.
• Οι νομοθετικές τροποποιήσεις ,όπως αυτή σχετικά με τον βιασμό, που
μπορεί να οδηγήσουν σε αυξομειούμενες στατιστικές τιμές που δεν
αντιστοιχούν όμως στην πραγματικότητα.
• Και τέλος ,διότι υπάρχει πάντα το φαινόμενο του ‘’Σκοτεινού αριθμού’’
εγκληματικότητας. Ενός συνόλου δηλαδή παραβατικών πράξεων και
συμπεριφορών που ποτέ δεν καταγγέλθηκαν (π.χ. ενδοοικογενειακή βία).
Ποιοτικές Έρευνες



Βασίζονται στην προσωπική συνέντευξη(case study)
και την παρατήρηση.
Προσπαθούν να κατανοήσουν σε αντίθεση με τις
ποσοτικές που προσπαθούν να εξηγήσουν
Η Μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε στην ανάλυση
της συνέντευξης του Μ. Δημητροκάλη είναι η
grounded theory (θεμελιωμένη θεωρία):
Κωδικοποιήθηκαν κατά σειρά λέξεις, εκφράσειςπροτάσεις με στόχο να ανακαλυφθεί ένας
κεντρικός κωδικός ο οποίος θα συνδέεται με τους
υπόλοιπους σημαντικούς κωδικούς.
ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ
ΚΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΙΑΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ
ΤΟΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΑΠΟ
ΤΟΝ ΠΟΙΝΙΚΟ ΝΟΜΟ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Α)


Ιδρύματα αναμορφωτικά ,σωφρονιστικό κατάστημα
(ανάλογα με την παράβαση). Ο εγκλεισμός σε ίδρυμα
αγωγής ανηλίκων μπορεί να προέρχεται είτε από
απόφαση του δικαστηρίου ανηλίκων είτε από
απόφαση του δικαστή ανηλίκων στην περίπτωση που
έχει υποβληθεί αίτηση από πρόσωπο που ασκεί την
γονική μέριμνα ή από οποιονδήποτε τρίτο στην
περίπτωση που ο ανήλικος διαβιώνει με άτομα που
τελούν «καθ’ εξής και κατ’ επάγγελμα» αξιόποινες
πράξεις ( Ν.2298/1995 ).
Παρακολούθηση ανηλίκων είτε από ειδικούς
επιμελητές (ειδικές υπηρεσίες είτε από την οικογένεια
έχοντας επιτηρούμενη ελευθερία).
Β) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ






Ο σύγχρονος Σωφρονιστικός Κώδικας Ν.2776/24.12.1999
(ΦΕΚ Α 291 )
Ο Ποινικός Κώδικας άρθρα 51,54,121-123 και 360
Τα άρθρα 1, 4, 7, 27παρ 1, 45 Α, 112 , 113 , 130 , 489 , 549
, παρ.5 και 565 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Το ΠΔ 6/1999 σχετικά με τα «Ειδικά καταστήματα Κράτησης
Νέων».
Το ΠΔ 342/2000 και ΠΔ 378/2001 (ΦΕΚ Α 252) σχετικά με
την «αύξηση του ευεργετικού υπολογισμού των ημερών
ποινής».
Το ΠΔ 240 ( ΦΕΚ Α 283/20.12.2007 ) σχετικά με τον
«ευεργετικό υπολογισμό των ημερών ποινής των καταδίκων
και υποδίκων για εργασία ή απασχόληση σε προγράμματα ή
σπουδές».
Γ) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
 Η Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού (Ν.2101/1992 ),
η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την άσκηση των δικαιωμάτων του
παιδιού ( Ν. 2502/1997 ) όπως και το «Πρότυπο Νόμου του
Ο.Η.Ε για το Σύστημα της Δικαιοσύνης Νεαρών Ατόμων»
του 1997 (κείμενο μη συμβατικού χαρακτήρα )
 Αποφάσεις και συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης με
κύριο στόχο την προώθηση της αντεγκληματικής πολιτικής
από το 1966 μέχρι και σήμερα έχουν σαν στόχο να
ρυθμίσουν κοινωνικά και νομοθετικά ζητήματα σχετικά με
την νεανική παραβατικότητα.
 Ενδεικτικά αναφέρονται: Η Απόφαση (66) 25/1966 «για
την βραχύχρονη μεταχείριση νεαρών εγκληματιών», η
Απόφαση (78) 62/1978 «η εγκληματικότητα των νέων και
οι κοινωνικές αλλαγές», η Σύσταση No R (87) 29/1987 «Οι
κοινωνικές αντιδράσεις στην εγκληματικότητα ανηλίκων»
ΠΡΟΛΗΨΗ
Εξασφάλιση απασχόλησης των νέων και η ασφαλής
διαβίωσή τους.
 Η εκπαίδευση θα μπορούσε να αποτελέσει φορέα
πρόληψης για την παραβατικότητα με την πρόβλεψη
ειδικής
βοήθειας
και
την
εισαγωγή
ειδικών
προγραμμάτων στα σχολεία για την καλύτερη ένταξη
νεαρών ατόμων, που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες
κοινωνικής προσαρμογής σε οποιοδήποτε επίπεδο.
 Πρέπει να παρθούν ειδικές ρυθμίσεις σχετικά με την
ένταξη των μεταναστών στην κοινωνία, ώστε να μην
υπάρχουν κοινωνικές ανισότητες και ρατσισμός.
 Τα
τοπικά συμβούλια πρόληψης αναλαμβάνουν
συγκεκριμένες δράσεις ώστε να αντιμετωπιστεί η
παραβατικότητα .

ΠΡΟΛΗΨΗ
Ενημέρωση γονέων και εκπαιδευτικών για τα προβλήματα
της νεανικής ηλικίας και τη νεανική παραβατικότητα μέσω
διαρκών σωματείων, τμημάτων επιμόρφωσης και
συμβουλευτικών υπηρεσιών, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων .
Αναθεώρηση της νομοθεσίας για εγκλεισμό και
περιθωριοποίηση των νέων.
Αύξηση μέτρων κοινωνικής και οικονομικής στήριξης των
οικογενειών με παιδιά σε δύσκολη οικονομική θέση, με
παράλληλη μέριμνα και ασφάλεια των παιδιών.
Εξασφάλιση ευκαιριών για κάθε νέο άνθρωπο να αποκτά
επαγγελματική εκπαίδευση που θα έχει ανταπόκριση στην
αγορά εργασίας, στα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες.
 Θεραπευτικά μέτρα: ειδική μεταχείριση από θεραπευτικό
κατάστημα, όταν ο ανήλικος είναι ψυχικά διαταραγμένος
κλπ.
 Κοινωνική επανένταξη των ανηλίκων.

ΠΡΟΛΗΨΗ
• Ψυχολογική
ή
ψυχιατρική
υποστήριξη:
ανάπτυξη
συμβουλευτικών προγραμμάτων που βοηθούν τα άτομα, αλλά
και τα μέλη της οικογένειας να καταλάβουν την παραβατική
συμπεριφορά των ανηλίκων και τα αίτια της.
• Ανάπτυξη δεσμών μεταξύ παραβατών με άτομα μη
παραβατικά (γονείς, φίλοι) : επίδραση άτυπων κανόνων,
κυρώσεων ή ελέγχων, ώστε να ενθαρρυνθούν και να
αποτρέψουν τις παραβατικές συμπεριφορές είτε πριν είτε
αφού εκδηλωθούν.
• Άτυπη ενίσχυση : ενίσχυση των δυνατοτήτων των νέων, ώστε
να αποκτήσουν δύναμη και αυτοπεποίθηση.
• Παροχή υπηρεσιών που συμπαραστέκονται στην οικογένεια
και παρακολουθούν την ανάπτυξη του παιδιού. «Αν η υγεία, η
ασφάλεια ή η ηθική ενός ανηλίκου βρίσκονται σε κίνδυνο ή
αν οι συνθήκες της εκπαίδευσης του διακυβεύονται σοβαρά»
μπορούν να διαταχθούν μέτρα δικαστικής προστασίας από τη
δικαιοσύνη (άρθρο 375 ΑΚ)
ΣΤΟΧΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
H αποφυγή περιθωριοποίησης και
στιγματισμού των παραβατικών ανηλίκων
μέσω της εξωποινικής διευθέτησης της
παραβατικής τους συμπεριφοράς.
Μανώλης Δημητροκάλης (Ισόβια κάθειρξη για τη
δολοφονία δύο γυναικών στη γνωστή υπόθεση των
σατανιστών).
Ανάλυση
συνέντευξης
με
τη
μεθοδολογία της θεμελιωμένης θεωρίας.

« Σε κάθε έγκλημα υπάρχει μια αιτία.
Στη δική μας περίπτωση ήταν η ιδεολογία, ότι έπρεπε να γίνει γι’
αυτό το λόγο, και στην προκειμένη περίπτωση του απλού
εγκλήματος θα υπάρχει και ο α, β , χ λόγος. Πάντα είναι ένα
στοίχημα που βάζεις με τον εαυτό σου και το χάνεις. Απλά βρήκα
ένα μεγάλο στοίχημα να βάλω. Πολύς κόσμος με έχει ρωτήσει και
διαρκώς με ρωτάει και μια ζωή θα με ρωτάει. ‘’Πώς έμπλεξες, βρε
παιδί μου?’’Το μόνο που μπορώ να πω είναι: -γιατί κάποια στιγμή
κουράζεσαι να εξηγείς διαρκώς- Ότι αν δεν έμπλεκα με το
σατανισμό, σίγουρα με κάτι θα είχα μπλέξει στη ζωή μου, δεν
υπήρχε περίπτωση. Άμα το’ χεις στο αίμα σου και βράζει το αίμα
σου, θα χωθείς κάπου… Αυτό που φοβόμαστε μας γοητεύει πάντα.
Όταν νικάς το φόβο σου παίρνεις δύναμη.

Σε κάνει να νιώθεις άλλος άνθρωπος η δύναμη. Και λογικό είναι
ότι όταν νιώθεις δυνατός. Νιώθεις και πιο ελεύθερος. Απλά
άκουγα, δεν ήμουνα, απλά άκουγα. Χωρίς να μπορώ να φέρω
αντίρρηση καμία. Και τη στιγμή εκείνη, όσο κι αν ένιωθα την
ανάγκη να απομακρυνθώ. Να μην αγγίξω καν τον άνθρωπο αυτό.
Ήμουνα εκεί. Κι αυτό το πράγμα δυστυχώς με κάνει να νιώθω ότι
το’ χω κάνει εγώ ο ίδιος το έγκλημα. Δεν μπορώ να πω ότι έβαλα δεν έβαλα το χέρι μου, σκότωσα-δεν σκότωσα. Από τη στιγμή που
είσαι εκεί και δεν αντιδράς να κάνεις το αντίθετο κι από τη στιγμή
που το θέλεις μάλλον και υπακούς στη δειλία, είναι σαν να το
έχεις κάνει εξ’ ολοκλήρου μόνος σου. Δεν σκέφτεσαι ότι είστε 2,
3, 10 άνθρωποι μαζί και τελείται ένα έγκλημα εκείνη τη στιγμή το
μόνο που σκέφτεσαι είναι ότι εξαιτίας της δικής σου στάσης
προχώρησε όλη αυτή η διαδικασία. Αφαιρέθηκε μία ζωή,
καταστράφηκαν κι άλλες ζωές ταυτόχρονα μετά από αυτή την
πράξη, και όλη η φρίκη, μια λέξη είναι αυτή, η φρίκη, είναι που
δεν βρήκα το θάρρος να σταματήσω έστω και την τελευταία
στιγμή αυτό το πράγμα, που η τελευταία στιγμή ήταν η πιο
δύσκολη, η στιγμή της πράξης.

Ήμουνα πολύ σίγουρος μέσα μου ότι θα πήγαινα στην αστυνομία.
Παρακάλεσα τον πατέρα μου να με πάει και. Ενώ με άφησε κάτω
από τα γραφεία της αστυνομικής διεύθυνσης, τον έβλεπα που είχε
την απορία μέσα του “Τι θέλει ο Μάνος μου σ’ αυτό το κτήριο?’’,
‘’Για πιο λόγο πάει?”. Και απλά τον απέφευγα με τη δικαιολογία ότι
χρειάζομαι κάποια χαρτιά για το στρατό. Όλα ήταν καλά και
υπέροχα μέχρι που ανέβηκα πάνω και άρχισα να τους εξιστορώ τα
γεγονότα. Και ένιωθα τη σύγκρουση με τον εαυτό μου τον ίδιο.
Προσπάθησα και πάλι να τα μπαλώσω. Ένιωσα ότι έψαχναν για
μία μεγάλη υπόθεση, την οποία την βρήκαν. Ήταν στα χέρια τους,
ήταν κάποιο bonus για τη δουλειά τους. Το μόνο που κατάφερα να
κάνω στον εαυτό μου ήταν να δεχτώ ότι δεν ήταν μυθοποιημένη
έτσι αυτή η κατάσταση.
Αυτός ο κόσμος που είχα μέσα μου και θα μου λέγανε “ναι,
πράγματι, παιδί μου, έκανες ένα λάθος’’. Προσπάθησα να ενώσω
αυτούς τους δύο κόσμους και να δω ότι αυτή ήταν η μόνη
λύτρωση».
Το μόνο που σκεφτόμουνα μέσα στην Ασφάλεια ήταν ότι τελικά
ήταν η καλύτερη εξομολόγηση, καλύτερη και από οποιαδήποτε
εξομολόγηση σε ιερέα, γιατί δηλώνεις τα λάθη σου στους
ανθρώπους με τους οποίους ζεις, δηλώνεις σε όλους αυτούς, που
είσαι το ίδιο μ’ αυτούς, όλα σου τα λάθη.
Μια ζωή θα κυλάει με τη σκέψη και την προσπάθεια, την
εσωτερική προσπάθεια που δεν φαίνεται σε κανέναν ποτέ. Με την
προσπάθεια να συγχωρεθείς απ’ αυτούς τους δύο ανθρώπους.
Δεν ξέρω αν θα νιώσω ποτέ ότι αυτές οι δύο γυναίκες, από
εκεί που βρίσκονται, θα με συγχωρέσουν, γιατί δεν νομίζω ότι θα
τα καταφέρω, δεν ξέρω αν έχω και τη δύναμη…, άλλωστε δεν
νομίζω ότι μπορώ πια να κάνω κάτι γι αυτούς τους ανθρώπους. Το
μόνο που συνέβη ήταν δυσάρεστο, το έγκλημα.
Από κει και πέρα θα είναι για πάντα αυτές για μένα.
ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ: ΦΟΒΟΣ
 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΕΣ:

Α. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
1. ΤΥΠΙΚΟΣ
2. ΑΤΥΠΟΣ
3. ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ

Β. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Γ.ΔΥΝΑΜΗ-ΕΞΟΥΣΙΑ

Δ. ΕΓΚΛΗΜΑ
Άτυπος Κοινωνικός Έλεγχος
•
•
•
Εδώ αφορά κυρίως την οικογένεια και την κριτική
των άλλων ανθρώπων.
Στη ζωή του Δημητροκάλη ο άτυπος κοινωνικός
έλεγχος δεν λειτούργησε καθώς η οικογένειά του
φαίνεται να αγνοεί τις πράξεις του.
Ο Δ. σκέφτεται το κόστος που θα προκαλέσουν οι
πράξεις του στους δικούς του ανθρώπους αλλά
δεν μοιράζεται με αυτούς του φόβους και την
μοναξιά του.
Τυπικός Έλεγχος  Εφαρμογή
Νόμου
-
Αφορά τον Τυπικό Έλεγχο που περιλαμβάνει την
εφαρμογή του Νόμου. Ο Δημητροκάλης πιστεύει
πως θα βρει κατανόηση και δεν περιμένει να
αντιμετωπιστεί ως εγκληματίας .
Δεν συνειδητοποιεί το κόστος του τυπικού
κοινωνικού ελέγχου και γι αυτό το λόγο
παραδίδεται στην αστυνομία.
Αυτοέλεγχος

Ο εσωτερικός έλεγχος του ατόμου προς τον ίδιο
του τον εαυτό. Κάθε άτομο αξιολογεί τις πιθανές
συνέπειες των πράξεών του πριν ενεργήσει.
Αντίθετα, ο Δημητροκάλης δεν είχε συναίσθηση
της πραγματικότητας καθώς δεν συνειδητοποιεί
τις επιπτώσεις του εγκλήματος που διέπραξε.
Αναζητά τη λύτρωση με την απομυθοποίηση και
την εξομολόγηση. Όμως «αυτές» (τα θύματα) θα
είναι πάντα για εκείνον οι τύψεις, οι ερινύες του.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:


Ο φόβος είναι ο κύριος (λόγος), παράγοντας που οδήγησε
τον Δημητροκάλη στο έγκλημα παρά το ότι δεν είναι αυτό
εμφανές στην αρχική εξέταση της συνέντευξης. Θεωρούσε
ότι θα ξεπερνούσε τους φόβους του αν κατακτούσε εξουσία
και αποκτούσε δύναμη γιατί αυτός ήταν ο υψηλός στόχος
που είχε θέσει. Επιθυμούσε να απομακρυνθεί από την
"εγκληματική παρέα" αλλά φοβόταν να αντιδράσει.
Από την άλλη πλευρά υιοθετώντας παραβατικές
συμπεριφορές αισθανόταν δυνατός .
Άλλωστε ήταν σίγουρος, όπως ο ίδιος ομολογεί, "ότι με
κάτι θα έμπλεκε" αν δεν είχε αναμειχθεί με το Σατανισμό.
ΚΥΡΙΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΦΟΒΟΣ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ Βιβλιογραφία




Τσίγγανου Ιωάννα – «Μεθοδολογία της εγκληματολογικής
έρευνας», «Σημειώσεις – υλικό – ασκήσεις» Τμήμα
κοινωνιολογίας, τομέας εγκληματολογίας, Π.Μ.Σ. «H
σύγχρονη εγκληματικότητα και η αντιμετώπισή της», Αθήνα
Μπότση Έλενα Παραδόσεις Π.Μ.Σ «Η σύγχρονη
εγκληματικότητα και η αντιμετώπισή της», Αθήνα 2011
Αλεξιάδης Στέργιος «Οι κοινωνικές αντιδράσεις στην
εγκληματικότητα ανηλίκων», Κείμενα Αντεγκληματικής
Πολιτικής, Εκδόσεις Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη, 1991
Θάνου Γεωργία «Αναμορφωτική Μεταχείρηση των των
εγκληματιών και των σε “ηθικό κίνδυνο” ανηλίκων στη
Γαλλία», αντίτυπο από την Επιθεώρηση Κοινωνικών
Ερευνών, τεύχος 33-34, 1978




Χάιδου Ανθοζωή «Η ιδρυματική και εξωιδρυματική
μεταχείρηση των ανηλίκων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό»
Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 1990
Φαρσεδάκης Ιάκωβος «Παραβατικότητα και κοινωνικός
έλεγχος των ανηλίκων» Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1985
Διάλογοι από το ντοκιμαντέρ του Χρήστου Καρακέπελη «Το
σπίτι του Κάιν» (συνέντευξη του Μανώλη Δημητροκάλη).
Δημοσίευση στο περιοδικό «Έψιλον» (Φεβρουάριος 2001),
επιμέλεια Γεωργακοπούλου Βένα.
Γεωργούλας Στράτος «Ανήλικοι παραβάτες στην Ελλάδα»
Κοινωνική αναπαράσταση και αντιμετώπιση, Ελλ. Γράμματα,
Αθήνα 2000.




www.ekke.gr/estia/Grenved/seminar3.htm
ΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΝΕΑΝΙΚΗΣ
ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ, οι επιπτώσεις
από την δυσλειτουργία των θεσμών – Εργασία του Νέστορα
Ε. Κουράκη ,καθηγητή Νομικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών,
2006
Διπλωματική Εργασία : « Η κοινωνική ανάπτυξη ως μέσο
πρόληψης της νεανικής παραβατικότητας» - Ιουλία
Λαμπράκη – Αθήνα ,2006
Διπλωματική Εργασία: «Πρόληψη της παραβατικότητας
των μαθητών. Σχολική βία. Ο ρόλος του σχολείου και του
εκπαιδευτικού» -Γεωργίου Σοφία –Αθήνα 2007