Transcript les 1 romaans - WordPress.com

Cultuur van de kerk
11e-14e eeuw
Indeling van de middeleeuwen
Klooster- en kerkarchitectuur
Pelgrimages
Kloosterorden: Cluniacenzers v.s. Cisterciënzers
Stof tot de herfstvakantie
• De bespiegeling, hoofdstuk 2, p. 18- 25
• Romaans
– Kerken en kloosters
– Muziek
– Architectuur
– Beeldende kunst
middeleeuwen
• Vroege of donkere middeleeuwen: 4e eeuw 10e eeuw.
• Hoge of volle middeleeuwen: 10e eeuw - 13e
eeuw.
• Romaans (bouwstijl)
• Late middeleeuwen: 13e eeuw - 15e eeuw.
• Gotiek (bouwstijl)
Rijk van Karel de Grote
Belangrijke ontwikkelingen kunst en cultuur
• Hernieuwde interesse in de cultuur van het
Romeinse rijk (Spolia)
• Relieken
• Kerkbouw
Paltskapel Aken, 796
•
Naar Romeins voorbeeld: San Vitale
in Ravenna
Europa rond het jaar 1000
• Paus en Duitse
Keizer meeste
macht.
• Periode van
relatieve
voorspoed en
bouwwoede
Kerkarchitectuur: Basis
• Kruiskerk ontwikkeld vanuit Basilica vorm,
langwerpige hal.
• Kruisplattegrond is basis, kan op allerlei
manieren uitgebreid worden.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1.
koorsluiting (apsis);
2.
priesterkoor; (plaats hoofdaltaar)
3.
doksaal; (scheiding tussen schip en priesterkoor)
4.
kooromgang;
5.
straalkapellen;
6.
kruising of viering;
7.
transept;
8.
schip of middenschip;
9.
zijbeuken;
10.
narthex.
Onder: vaak crypte
Kenmerken Romaanse Architectuur
• Rondboog, gewelf & ontwikkeling
• Zware muren en steunberen
• Opstand
• Grote regionale verschillen
Vézelay, Sainte-Madeleine, ca. 1104-1132, narthex
Massief en gedecoreerd
Vézelay, Sainte-Madeleine, int.  o.
opstand uit drie geledingen: grote arcades, (blind) triforium en lichtbeuk.
Kloosters
• Benedictus (480-547) en de kloosterregel
• Rol kloosters in ontwikkeling middeleeuwen
• Ora et Labora
Cluny- Cluniacenzer orde
• Midden Frankrijk
• Rijke orde
• Verantwoordelijk voor bouw vele
kloostercomplexen
Cluny, benedictijner abdij, derde kerk, 1088-1121
Cluny, derde abdijkerk, plattegrond (naar Viollet-le-Duc)
Cluny, restant abdijkerk
Cluny, derde abdijkerk, reconstructie,
int.  o.
Citeaux, Cistercienzer orde
• Bernardus van Clairvaux
• Hervorming en afsplitsing van een kloosterorde
• Sober, tgen beeldhouwkunst en versiering, maar wel
architectonische vernieuwing.
• Terug naar het ‘leven van Christus’
• Begin Mariadevotie
• Bernardus van Clairvaux (Cistercienzer) v.s. Abt Suger (Cluniacenzer)
Kloostercomplex Fontenay, 1133
Fontenay, cisterciënser abdij,
kerk gewijd 1147
Fontenay, westzijde kerk (voorhal verdwenen)
Fontenay
boven: koor,
rechts: int. kerk  o.
Fontenay, noorderzijbeuk
Fontenay, l.: kerk; r.: vleugel kloostergang en dormter (slaapzaal)
Fontenay, kloostergang
Fontenay, dormter
Fontenay, kapittelzaal
Vezelay
• Relieken:
gebeente
Maria
Magdalena
• Start- en
eindpunt van
pelgrimages
Vezelay, kerk en reliekschrijn Maria Magdalena
opdrachten
• Lees (scan) de bespiegeling P. 18-35
• 7 opdrachten (groepen van 4, 1 van 5)
• 30 min
• Kort bevindingen presenteren (12.00-12.25)
1. Dom van Spiers
2. St Sernin, Toulouse
3. Suger v.s. Bernardus van Clairvaux
4. Pelgrimages
5. Apocalyps