Transcript File

OVERLEVEN IN DE NATUUR: OOK
VANDAAG
Cursus p57
Bruce Parry – Tribe (=stam)
Britse documentairemaker Bruce Parry op bezoek
bij de Papoea's in Nieuw-Guinea
Waar?
Voedsel
Plantaardig voedsel

Sagopalm
Dierlijk voedsel




Vis
Varken
Vogel
Vleermuis
Sagopalm
Hoe?
Werktuigen en hulpmiddelen




Bijl met stenen blad
Pijl en boog
Speer
Gif (!)
Hoe bereiden ze het voedsel


Vlees in bladeren
gewikkeld op het vuur
Spit
Besluit

Ook vandaag nog leven er, verspreid over hele
wereld, nog natuurvolkeren die in grote mate leven
zoals de jagers-voedselverzamelaars uit de oudste
tijden.
Papoea’s vs. jagers-voedselverzamelaars




Verzamelen voedsel
Jagen
Gebruiken stenen werktuigen
Pijl en boog
MEER DAN OVERLEVEN ALLEEN:
PREHISTORISCHE KUNST
Cursus p58-60
Waarom maakte men beeldjes?
Waarvoor dienen de beeldjes?
Vruchtbaarheidsbeeldje
1.
1.
Belangrijk om kinderen te krijgen.
Bizonbeeldje
2.
1.
Dier waar men op jaagt. Geesten van de jacht
gunstig gezind worden.
Waarvoor dienen de beeldjes?
3. De leeuwenman
sjamaan gaat zich als ‘leeuw’ gedragen,
hoopt zo met de geesten van de dieren te
communiceren.
4. Rendiergewei
onder de bescherming van hun
lievelingsdier, hun totem.
Opdelen in drie domeinen
Economische domein






Harpoen uit been
Jachttechniek
Kledij
Tent
Wapens
Werktuigen
Culturele domein




Bizonbeeldje uit
rendiergewei
Kledij
Kralen
Vruchtbaarheidsbeeldje
Besluit

Waarom maakten de jagers uit de laatste ijstijd
kunstvoorwerpen?
 Vruchtbaarheid
verhogen
 Jacht beïnvloeden
 Zichzelf beschermen
Waarom maakte men grotschilderingen?
Lascaux


www.lascaux.culture.fr
Vijf diersoorten die je terug kan vinden in de grot?
Bizon
 Herten
 Runderen
 Paarden
 Rendieren
 Ook één beer

Eens rondneuzen in de laatste zaal

Een heel bijzondere afbeelding.
 Geen
dier
 Een “wezen”

Wat is er samengebracht?
 Mens
en vogel
Afbeelding D14 (1-4)


D14/3 doet denken aan deze van Lascaux.
Waarom?
 Ook
een combinatie van mens en dier.
 Sjamaan
Hypothesen: de grot is…



Een versierde woonplaats van prehistorische jagers:
O
Een heilige plek waar de jagers voor elke jachtpartij
samenkwamen om een ritueel uit te voeren voor een
goede jacht: o/w
Een heilige plek waar de sjamaan zich terugtrok om
in trance contact te leggen met de geesten: W
Hypothesen: de grot is…


Een heilige plek waar nieuwe jagers met een ritueel in
de groep weren opgenomen en een eigen totem
krijgen: W
Eigen hypothese…
Wat onderzochten we? p61
1.
2.
3.
Omdat de natuurlijke voedselvoorraden snel uitgeput
waren, leefden ze in kleine groepen en moesten ze
voortdurend rondtrekken. Men had geen vaste
woonplaats
Omgeving in Europa = toendra
nauwelijks planten
wel: kuddes dieren  aanpassen jacht!
Jagers bleven de rondtrekkende kuddes dieren volgen.
1) Begrippen: kruiswoordraadsel
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Nomaden
Aaseters
Homo sapiens
Voedselverzamelaars
Grotschildering
Jager
Ijstijd
Silex
vuursteen
M
A
M
M
O
E
T
E
N
2) Begrippen in ongeziene context


Romazigeuners  Nomaden
Gier  aaseter
3) Vink aan wat past
Voedselverzamelaar




At noten en vruchten
At insecten
Was nomade
Gebruikte stenen
werktuigen
Jager uit laatste ijstijd


Gebruikte vet van
dieren als huidcrème
Naaide kleding
Wat aten ze: voedselverzamelaars
Plantaardig

Vruchten, bessen,
zaden, noten, wortels,
knollen, …
Dierlijk

Insecten, larven,
wormen, eieren, jonge
vogels, merg, aas, …
Wat aten ze? Jagers uit de ijstijd
Plantaardig

Vruchten, noten,
bessen, wortels, zaden,
knollen, …
Dierlijk

Rendier, mammoet,
paard, eland, hert, …
Hedendaagse natuurvolkeren…
Eskimo’s (Inuit)
Papoea’s
Verbanden leggen
6) voedselverzamelaars: iedereen kan een noot
oprapen en die bijhouden zonder grote problemen.
Jagers: om op groot wild te jagen (vb. mammoet) zijn
communicatie en afspraken onmisbaar  meer /
beter samenwerken
Verbanden leggen
7) Jacht zorgde er voor dat men over extra
materialen beschikte om woningen mee te maken
(huiden, beenderen). Het werk werd beter verdeeld,
men ging zich al iet of wat gaan specialiseren (vb.
één iemand hield zich bezig met het naaien van
kleren, een andere maakte gebruiksvoorwerpen van
de beenderen, …)
Vaardigheden toepassen
Chronologie
2
3
4
1
Grondstof
Silex
Silex
Been
Sten
Gebruik
Snijden van
vlees
Snijden van
vlees, schrapen
van huiden,
speerpunten
maken
Vissen
Openbreken
van botten
Wikipedia opdracht
Willendorf
Chauvet
Wikipedia opdracht
Willendorf




Vruchtbaarheidsbeeldje
Willendorf, Oostenrijk
24000-22000 v.C.
Vele kinderen krijgen
Chauvet




Grotschilderkunst
Vallon Pont d’Arc,
Frankrijk
+/- 28000 v.C.
Succes bij de jacht