Transcript PowerPoint บทที่ 7 - dusithost.dusit.ac.th

บทที่ 7
เทคโนโลยีการจัดการสารสนเทศ
และองค์ ความรู้
โดย ผศ.บุญญลักษม์ ำนานาิำร
มหนวทยนลัLOGO
ยรนชภัฏสวาดุสำ
เาื้ อหนบทที่ 7
1
ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับทีม่ าขององค์ ความรู้
2
ความสั มพันธ์ ระหว่ างระบบสารสนเทศ
3
สถาปัตยกรรมระบบการจัดการความรู้
4
รู ปแบบเทคโนโลยีสารสนเทศกับกระบวนการจัดการความรู้
5
ประโยชน์ ของเทคโนโลยีสารสนเทศที่นามาใช้ ในการจัดการ
ความรู้
4
จากข้ อมูลสู่ องค์ ความรู้
 ข้อมูล (data) เป็ าข้อเท็ิิรงที่ถกู บัาทึกลงไป และยังไม่มี
กนรานมนแปลควนมหมนย โดยอนิมีิดุ ประสงค์เพื่อกนร
ำรวิสอบ หรือสอบกลับว่นงนามีปัญหนหรือมีเหำุกนรณ์
ใดเกดขึา้ บ้นง ถือว่นกนรบัาทึกข้อมูลเป็ าเรือ่ งพืา้ ฐนาที่
ำ้องิัดทน
 สนรสาเทศ (information) เป็ าข้อมูลที่ผน่ ากนรกลัากรอง
่
วเครนะห์ หรือสังเครนะห์ ให้ข้อมูลเกดกนรำกผลึก มีกนร
แปลงรูปของบัาทึกและข้อมูลให้ง่นยำ่อกนรทนควนม
เข้นใิมนกขึา้
จากข้ อมูลสู่ องค์ ความรู้
 ควนมรู้ (knowledge) หมนยถึง ส่ งที่สงสมมนินกปฏ
ั่
บัำ
ประสบกนรณ์ ปรนกฏกนรณ์ซึ่งได้ยา ได้ฟัง กนรคดินก
กนรดนเาาชีวำประินวัาหรือเรียกว่นเป็ าควนมรูท้ ี่ได้โดย
ธรรมชนำ าอกินกาี้ ควนมรูย้ งั ได้ินกกนรศึกษนเล่นเรียา
กนรค้าคว้น วิัย ินกกนรศึกษนองค์วชนใาแำ่ละ
สนขนวชน
 ปัญญน (wisdom) เป็ าควนมรูท้ ี่มีอยู่านมนคดหรือำ่อยอด
ให้เกดคุณค่น หรือคุณประโยชา์ มนกขึา้
ข้ อมูล สารสนเทศ ความรู้ และปัญญา
(Wisdom)
(understanding relations)
(understanding Principles)
(Knowledge)
(understanding patterns)
(Information)
(understanding relations)
Data
(Understanding)
ควนมรู้เบือ้ งำ้าเกี่ยวกับที่มนขององค์ควนมรู้
 ควนมหมนยของควนมรู้
 หมนยถึง ส่ งที่สงสมมนินกปฏ
ั่
บัำ ประสบกนรณ์
ปรนกฏกนรณ์ ซึ่งได้ยา ได้ฟัง กนรคดินกกนร
ดนเาาชีวำประินวัาหรือเรียกว่นเป็ าควนมรู้ที่ได้
โดยธรรมชนำ าอกินกาี้ ควนมรู้ยงั ได้ินก
กนรศึกษนเล่นเรียา กนรค้าคว้น วิัย ินกกนรศึกษน
องค์วชนใาแำ่ละสนขนวชน หรืออนิกล่นวได้ว่น
ควนมรู้ใาเชงกนรฝึ กฝาิาเกดทักษะ
ประเภทของควนมรู้
ควนมรู้
ควนมรู้โดยาัย
(Tacit knowledge)
ควนมรู้ที่ชดั แิ้ง
(Explicit
knowledge)
 ควนมรู้โดยาัย หรือควนมรู้ที่มองเห็าไม่
ชัดเิา (Tacit Knowledge)
ิัดเป็ าควนมรูอ้ ย่นงไม่เป็ าทนงกนร ซึ่งเป็ า
ทักษะหรือควนมรูเ้ ฉพนะำัวของแำ่ละบุคคลที่มนินก
ประสบกนรณ์ ควนมเชื่อ หรือควนมคดสร้นงสรรค์ใากนร
ปฏบัำงนา เช่า กนรถ่นยทอดควนมรู้ ควนมคด ผ่นากนร
สังเกำ กนรสาทาน กนรฝึ กอบรม เป็ าำ้า
 ควนมรู้ที่ชดั แิ้ง หรือควนมรู้ที่เป็ าทนงกนร
(Explicit Knowledge)
เป็ าควนมรู้ ที่มีกนรบัาทึกไว้เป็ าลนยลักษณ์ อกั ษร
และใช้รว่ มกัาใารูปแบบำ่นงๆ เช่า ส่ งพมพ์ เอกสนร
ขององค์กร ไปรษณี ยอ์ เล็กทรอากส์ เว็บไซำ์
อาทรนเา็ำ เป็ าำ้า ควนมรูป้ ระเภทาี้ เป็ าควนมรูท้ ี่
แสดงออกมนโดยใช้ระบบสัญลักษณ์ ิึงสนมนรถสื่อสนร
และเผยแพร่ได้อย่นงสะดวก
กนรเปรียบเทียบควนมรูท้ ี่ชดั แิ้ง และควนมรูโ้ ดยาัยที่อยู่ใาำัวคา
ความรู้ท่ชี ัดแจ้ ง
(Explicit Knowledge)
อธิบายได้
แต่ ยงั ไม่ ถูกนาไปบันทึก
(1)
อธิบายได้
แต่ ไม่ อยากอธิบาย
อธิบายไม่ ได้
(2)
ความรู้ท่ฝี ั งอยู่ในคน
(Tacit Knowledge)
(3)
Tomohiro Takanashi
่ มขึา้
เกลียวควนมรู
้: ส่ งที่ทนให้
ควนมรู
( Knowledge
Spiral
: SECI้เพModel)
( Tacit Knowledge)
(Tacit Knowledge)
S ocialization
E xternalization
(Explicit Knowledge)
C ombination
I nternalization
(Explicit Knowledge)
(
: Nonaka & Takeuchi)
ควนมหมนยของกนริัดกนรสนรสาเทศ
 การจัดการสารสนเทศเกิดจากการแปลงข้อมูลเป็ นสารสนเทศอย่าง
เป็ นไปตามลาดับและต่อเนื่อง เพือ่ ให้ได้สารสนเทศตามความต้องการ
และมีคุณภาพ มี 3 ขัน้ ตอน ดังนี้
1. การนาเข้าข้อมูล (input)
2. การประมวลผลข้อมูล (data processing)
3. การจัดเก็บสารสนเทศ (storing)
4. การส่งออกหรือการแสดงผล (output)
5. การสือ่ สารสารสนเทศ (information communicating)
กลไกินกข้อมูลสู่... สนรสาเทศ ควนมรู้ และปัญญน
Use & Utilize
Wisdom
KM
Knowledge
Information
ICT
Data
ควนมรู้เบือ้ งำ้าเกี่ยวกับที่มนขององค์ควนมรู้
 ควนมหมนยของกนริัดกนรควนมรู้
กระบวากนรบรหนริัดกนรอย่นงเป็ าระบบที่เา้ า
กนรพัฒานกนรปฏบัำงนาควบคู่ไปกับกนรเรียารู้
ร่วมกัาของคาภนยใาองค์กร เพื่อยกระดับควนมรู้
ก่อให้เกดองค์ควนมรู้ใหม่อย่นงมีคณ
ุ ค่น ทนให้ทกุ คา
ใาองค์กรสนมนรถเข้นถึงควนมรู้ และพัฒานำาเองให้
เป็ าผูร้ ู้ รวมทัง้ ปฏบัำงนาได้อย่นงมีประสทธภนพอัาิะ
ส่งผลให้องค์กรมีควนมสนมนรถใาเชงแข่งขัา
กระบวากนริัดกนรควนมรู้
1. กนรกนหาดเป้ นหมนยควนมรู้ (Knowledge Desired)
2. กนรสร้นงหรือิัดหนควนมรู้ (Knowledge Creation หรือ
Knowledge Acquisition)
3. กนรกลัากรองและคั
่
ดเลือกควนมรู้ (Knowledge
Classified)
4. กนริัดเก็บควนมรูใ้ ห้เป็ าระบบ (Knowledge Saving
System)
5. กนรใช้ควนมรู้ (Knowledge Utilization)
กระบวากนริัดกนรควนมรู้
6. กนรแบ่งปัาและแลกเปลี่ยาควนมรู้ (Knowledge Sharing)
KM Cafe ของศูาย์กนริัดกนรควนมรู้ มหนวทยนลัยรนชภัฏสวาดุสำ
กระบวากนริัดกนรควนมรู้
7. กนรประยุกำ์ควนมรู้ (Knowledge Applied)
8. กนรประมวลผลและวัดผลควนมรู้ (Knowledge
Codification & Knowledge Measured)
9. กนรยกย่องชมเชยและให้รนงวัล (To praise & Take a gift)
10. กนรเผยแพร่ควนมรู้ (Knowledge Distribution)
ควนมสัมพัาธ์ระหว่นง
ระบบสนรสาเทศ
1. ระบบประมวลผลรนยกนร
(Transaction Processing Systems: TPS)
 ระบบประมวลผลรนยกนรเร่ มำ้าินกกนรป้ อาข้อมูลเข้นสู่
ระบบ แล้วานไปประมวลผลรนยกนร ินกาัา้ ิึงทนกนร
ปรับปรุงแก้ไขฐนาข้อมูล สร้นงรนยงนาเอกสนร และ
ประมวลินกกนรบรกนรแบบสอบถนม เพื่อานผลที่ได้มน
ปรับปรุงแก้ไขให้ถกู ำ้องอีกครัง้
ได้แก่...
2.
(transaction processing)
1.
3.
(data entry)
(file / database updating)
5.
(inquiring processing)
4.
(document and report generation)
2. ระบบสนรสาเทศสนาักงนา (Office Information System: OIS)
หรือระบบสนาักงนาอัำโามัำ (Office Automation System: OAS)
ได้แก่...
2.1 ระบบิัดกนรทนงด้นาเอกสนร (document management
system)
2.2 ระบบกนรส่งข่นวสนร (message-handing system)
2.3 ระบบกนรประชุมทนงไกล (teleconferencing system)
2.4 ระบบสาับสาุาใาสนาักงนา (office support system)
3. ระบบสนรสาเทศเพื่อกนริัดกนร
(Management Information System: MIS)
ได้แก่...
TPS
MIS
4. ระบบสาับสาุากนรำัดสาใิ
(Decision Support System: DSS)
ได้แก่...
5. ระบบสนรสาเทศเพื่อผูบ้ รหนร (Executive Information
System: EIS หรือ Executive Support System: ESS)
ได้แก่...
EIS
- TPS/MIS/DSS
-
- Standard & Poor’s
-
สถนปัำยกรรมระบบกนริัดกนรควนมรู้
สถนปัำยกรรมระบบกนริัดกนรควนมรูป้ ระกอบด้วย 3 ส่วา ดังาี้
1. บรกนรโครงสร้นงพืา้ ฐนา (infrastructure services) การบริการ
โครงสร้างพืน้ ฐาน หมายถึง เทคโนโลยีพน้ื ฐานทีจ่ าเป็ นในการ
ประยุกต์กบั การจัดการความรู้ มี 2 ประเภท คือ เทคโนโลยีสาหรับ
การจัดเก็บ และเทคโนโลยีสาหรับการสือ่ สาร
สถนปัำยกรรมระบบกนริัดกนรควนมรู้
2. บรกนรควนมรู้ (knowledge services)
การบริการความรู้ หมายถึง การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีเพื่อ
สนับสนุนการให้บริการความรู้ เป้าหมายหลักของการจัดการความรู้
มี 3 ด้าน คือ การสร้างความรู้ (knowledge creation) การแบ่งปนั
ความรู้ (knowledge sharing) และการใช้ความรูซ้ ้า (knowledge
reuse)
สถนปัำยกรรมระบบกนริัดกนรควนมรู้
3. บรกนรประสนาผูใ้ ช้กบั แหล่งควนมรู้หรือแหล่งสนรสาเทศ
(presentation services)
การพัฒนาบริการประสานผูใ้ ช้กบั แหล่งความรู้ หรือแหล่ง
สารสนเทศมี 2 ประเภท คือ บริการทีแ่ สดงความเป็ นส่วนบุคคลของ
ผูใ้ ช้แต่ละคน และระบบทีช่ ว่ ยการมองเห็น
รูปแบบเทคโาโลยีสนรสาเทศกับกระบวากนริัดกนรควนมรู้
 เทคโาโลยีสนรสาเทศเพื่อกนรรวบรวมและกนริัดกนรควนมรู้ที่
ปรนกฏ
 เทคโาโลยีสนรสาเทศที่ใช้ใากนรสร้นงควนมรู้
 เทคโาโลยีสนรสาเทศเพื่อกนรเข้นถึงควนมรู้ที่ปรนกฏ ได้แก่...
รูปแบบเทคโาโลยีสนรสาเทศกับกระบวากนริัดกนรควนมรู้
 เทคโาโลยีสนรสาเทศเพื่อกนรประยุกำ์ใช้ควนมรู้
 เทคโาโลยีสนรสาเทศสาับสาุากนริัดกนรควนมรู้
โดยาัย
 เทคโาโลยีสนรสาเทศที่ใช้ใากนรประมวลควนมรู้
ประโยชา์ ของ IT ที่านมนใช้ใากนริัดกนรควนมรู้
 กนรแบ่งเทคโาโลยีสนรสาเทศที่านมนใช้ใากนริัดกนรควนมรู้ได้
6 ประเด็า (บุญญลักษม์ ำนานาิำร, 2553, หา้ น 156-157) ดังาี้
1. งนาเอกสนรเวร์ดโพรเซสเซอร์ ส่ งพมพ์เอกสนร
2. งนาอีบคุ อีไลบรนรี ปัิิุบาั มีกนริัดกนรเอกสนรส่ งพมพ์ใา
รูปหาังสืออเล็กทรอากส์
3. ระบบฐนาข้อมูล ข้อมูลข่นสนร ทัง้ ที่เป็ าข้อมูลดนเาากนร
และงนาข้อมูลเกี่ยวกับพาักงนาใาองค์กร
4. เว็บ กนรเก็บข้อมูลินาวามนกอีกวธีหาึ่ งคือ กนรเก็บไว้ใาเว็บ
เซร์ฟเวอร์ ซึ่งเก็บข้อมูลได้ง่นย รวดเร็ว สนมนรถเก็บข้อมูลได้
หลนกหลนยรูปแบบ ทัง้ มัลำมีเดีย และข้อมูลที่ไม่มีรปู แบบ หนก
พินรณนำนมทศทนงกนรพัฒานเทคโาโลยีเว็บแล้ว เทคโาโลยี
เว็บใายุคแรกมักเา้ าที่กนริัดกนรควนมรู้ที่ชดั แิ้ง โดยกนร
ิัดเก็บและสืบค้าข้อมูลินกเอกสนร HTML และ ฐนาข้อมูล
ินกเว็ปไซำ์เป็ าหลัก ใาขณะที่เว็บยุคที่ 2 มุ่งเา้ ากนริัดกนร
ควนมรู้ที่อยู่ใาำัวบุคคลมนกขึา้ รูปแบบของกนรเขียาเว็บบล็อก
และวก รวมทัง้ เว็บไซำ์เครือข่นยสังคม ดังเช่า เว็บ Hi5,
Facebook และ Twitter เป็ าำ้า ใาเว็บยุคถัดไปิะมุ่งเา้ าที่กนร
ิัดกนรควนมรู้เชงควนมหมนยมนกย่ งขึา้ เพื่อานไปสู่กนรพัฒาน
โปรแกรมำัวแทาที่มีควนมชนญฉลนด (Intelligent Agents) เพื่อ
มนช่วยใากนรปฏบัำงนาและสืบค้าข้อมูลของผูใ้ ช้ได้ดี
5. อีเมล เอฟทีพี (FTP) เป็ าข้อมูลชาดไฟล์ทรัพยนกรโปรแกรม
คอมพวเำอร์ เป็ าแหล่งเก็บข้อมูลทัง้ ที่เป็ าข้อมูลอีเมลส่วาำัว
อีเมลของหา่ วยงนา ขององค์กร ิึงมีกนรสร้นง FTP Server เพื่อ
เก็บข้อมูลินาวามนกและิัดกนรข้อมูลที่เป็ าแฟ้ มไว้ใช้งนา
ร่วมกัา
6. เว็บบล็อก (webblog) เป็ าเว็บไซำ์ชาดหาึ่ งบาอาเทอร์เา็ำ
แาวคดของเว็บบล็อก คือ กนรให้สมนชกขององค์กรได้เขียา
ควนมรู้ใส่เข้นไปใาบัาทึก (blog) ของำาเอง โดยเล่น
ประสบกนรณ์ำ่นงๆ ควนมรู้เหล่นาี้ ิะถูกเผยแพร่ไปยังสมนชกคา
อื่าๆ ใาองค์กรดิทัลผ่นาหา้ นหลักของเว็บ หรือินกกนรสืบค้า
ของสมนชกอื่า
เว็บบล็อกที่านมนใช้ใาองค์กร
ประโยชา์ ของ IT ที่านมนใช้ใากนริัดกนรควนมรู้
 ประโยชา์ ของกนริัดกนรควนมรู้
1. ป้ องกัากนรสูญหนยของควนมรู้
2. เพ่ มประสทธภนพใากนรำัดสาใิ
3. ควนมสนมนรถใากนรปรับำัว และมีควนมยืดหยุ่า
4. ควนมได้เปรียบใากนรแข่งขัา
5. องค์กรใากนรใช้ประโยชา์ ินกทรัพย์สาทนงปัญญนที่มีอยู่
6. กนรยกระดับผลำภัณฑ์
7. สร้นงควนมพึงพอใิ และเพ่ มยอดขนย และสร้นงรนยได้
8. เพ่ มควนมสนมนรถใากนรแข่งขัาโดยผ่นากนรเรียารู้ร่วมกัา
LOGO