Transcript Hoe een alternatieve aanpak voor zittenblijven implementeren?

Hoe een alternatieve
aanpak voor
zittenblijven
implementeren
Anneloes Vandenbroucke & Goedroen Juchtmans
Inleiding
• 2 vaststellingen:
- (1) Aantal zittenblijvers in Vlaanderen is één van de
hoogste in Europa. In grootsteden zoals Antwerpen
liggen deze cijfers nog hoger. Dit hoge aantal is
problematisch om allerlei redenen.
- (2) In het Vlaamse onderwijs zien we tijdens het
laatste decennium golf van uiteenlopende
onderwijsvernieuwende initiatieven.
Opmerkelijk: deze initiatieven leiden er niet toe
dat aantal zittenblijvers daalt.
Inleiding
- Onderwijsvernieuwende initiatieven in scholen worden
soms geïmplementeerd zonder dat het voor de
betrokkenen duidelijk is waarom deze initiatieven zinvol
zijn en waartoe ze dienen.
- Dit boek verzamelt bepaalde van deze initiatieven in
een groter geheel en stelt ze ten dienste van één
centraal vooropgesteld doel: een groep leerlingen
samenhouden tot het einde van de rit
= SAMEN TOT AAN DE MEET
Centrale uitgangspunten
1) Vertrouwen in het beleidsvoerend vermogen
van scholen
2) Het implementatieproces is van iedereen
3) Voldoende nascholingsmogelijkheden voor
leerkrachten is essentieel
4) Een implementatieplan moet gebaseerd zijn op
ondubbelzinnige intenties
Raamwerk
•
3 onderliggende principes = fundamenten
-
Samen uit, samen thuis
Samen breed en diep leren
Samen sterk
•
Strategie = zittenblijven vervangen door
alternatieven die het individuele leerproces
versnellen en verrijken
•
Basisbouwstenen en additionele bouwstenen
Bouwstenen
Samen tot aan de meet
realiseren op school
In 4 implementatiefasen:
1) Acties op niveau van het hoofd: problematisering
van zittenblijven op school
2) Acties op niveau van het hart: weerstanden
ombuigen tot motivatie
3) Acties op niveau van de handen: bouwstenen
kiezen en uitvoeren
4) Evaluatie: procesevaluatie en productevaluatie
1. HOOFD
problematiseren van zittenblijven op school
Resultaten van onderzoek naar effect van
zittenblijven op leerprestaties
– Conclusies leerjaarvergelijkingen:
• Over het algemeen wordt vastgesteld dat
zittenblijvers relatief beter presteren dan hun
jongere klasgenoten tijdens het bisjaar
• Daarna verkleint deze voorsprong, verdwijnt hij of
keert hij zelfs om
Wat onderzoek ons vertelt…
Resultaten van onderzoek naar effect van
zittenblijven op leerprestaties
- Conclusies leeftijdvergelijkingen:
• Over het algemeen wordt vastgesteld dat
vergelijkbare zwakke leeftijdsgenootjes die wel
normaal zijn doorgestroomd beter presteren dan
de zittenblijvers
• Dus: zittenblijvers zouden beter hebben
gepresteerd, waren ze toch doorgestroomd
Wat onderzoek ons vertelt…
Studies naar het effect van zittenblijven op
psychosociaal functioneren leiden tot
verschillende conclusies
Resultaten van onderzoek naar effect van
zittenblijven op ongekwalificeerde uitstroom
• 1x blijven zitten -> tot 50% meer kans op
ongekwalificeerde uitstroom
• 2x blijven zitten -> 90% meer kans op
ongekwalificeerde uitstroom
CONCLUSIE
Wanneer ze toch zouden zijn doorgestroomd,
zouden zittenblijvers waarschijnlijk:
=> beter hebben gepresteerd
=> een grotere kans hebben gemaakt op een kwalificatie
De praktijk van
zittenblijven moet
dringend in vraag worden
gesteld
Hoofd - Implementatieacties
• Doel: Alle betrokkenen kritisch laten
nadenken over de eigen opvattingen over
zittenblijven
• Hoe?
(1) Uitvoeren van een beschrijvende
beginanalyse
(2) Vormingsmoment voor alle betrokkenen
2. HART
Weerstanden ombuigen tot motivatie
Basisvoorwaarden:
- Diepgaand reflexief en continu debat onder
leerkrachten waarin weerstanden een plaats
krijgen en kunnen klinken, zelfs botsen
- Mentaliteitswijziging door als school te zoeken
naar een gezamenlijke schooleigen definiëring
en verklaring van het probleem ‘zittenblijven’
= het diagnostisch frame
2. HART
Weerstanden ombuigen tot motivatie
Implementatieacties
- Ideale randvoorwaarden en omkadering
creëren voor dit debat.
- De belangrijke rol van informele leiders en
directie
- Stem van ouders en leerlingen laten klinken, en
in het bijzonder de stem van de meest
kwetsbare groepen ouders en leerlingen
- Tijd nemen!
3. HANDEN
Bouwstenen kiezen, uitwerken, en uitvoeren
Basisbouwstenen
LEEFKLIMAAT
ORGANISATIE
DIDACTIEK
EVALUATIE
Additionele bouwstenen
KLEINE KLASSEN
ICT
KLASASSISTENT
STUDENT TUTORING
Handen - Implementatieacties
• Hoe bouwstenen kiezen en uitwerken?
= prognostisch frame
Uitgangspunt: vertrekken van de kracht van eigen praktijk
van leerkrachten en school
Startschot van uitvoering van samen tot aan
de meet
4. Evaluatie
proces- en productevaluatie
Procesevaluatie:
- Constante opvolging
- Ervaringen van leerkrachten, leerlingen én
ouders
- Goede praktijken verdiepen; knelpunten
opsporen
- Motiverend!
Productevaluatie:
- Na voldoende tijd
- Situatie opmeten en vergelijken met
beginsituatie
Bedankt voor uw aandacht!
Onderzoeksteam:
Goedroen Juchtmans, Heidi Knipprath & Anneloes Vandenbroucke
(HIVA, K.U.Leuven)
Barbara Belfi, Bieke De Fraine & Mieke Goos
(CO&E, K.U.Leuven)
Bengt Verbeeck
(UGent)