Transcript Prezentacja 2

SEMINARIUM 4
Współczesne laboratoria:
• automatyzacja laboratorium
• systemy otwarte i zamknięte
• „mokra” i „sucha” chemia
• komputeryzacja laboratoriów
Martyna Średniawa
Gr. A2
AUTOMATYZACJA LABORATORIUM
Cele automatyzacji
OBNIŻENIE KOSZTÓW

Wzrost skuteczności i oszczędność pieniędzy

Wyeliminowanie niepotrzebnych etapów

Uproszczenie kluczowych etapów

Obniżenie strat
PODNIESIENIE JAKOŚCI

Udoskonalenie technik i narzędzi kontroli jakości

Wprowadzenie wskaźników w celu ograniczenia błędów
WZROST WYDAJNOŚCI PRACY

Optymalizacja wykorzystania aparatury i personelu

Usprawnienie wszystkich etapów
ZMNIEJSZENIE NAKŁADÓW PRACY

Wyeliminowanie niepotrzebnych ruchów pomiędzy stanowiskami

Ograniczenie przenoszenia oraz ułatwienie monitorowania i identyfikacji próbki na każdym
etapie

Posiadanie czystego i uporządkowanego laboratorium

Analiza przepisów bezpieczeństwa
Etykiety z kodami kreskowymi
Obecnie najbardziej powszechną i dostępną
metodą rejestracji i identyfikacji próbek są etykiety
z kodem kreskowym.
 Przechowywanie próbek w niskich temperaturach
wymaga stosowania specjalnych etykiet.
Oznaczenia muszą być tak dobrane, by zachowały
swoją elastyczność i przylepność podczas procesu
zamrażania.
Cechy etykiet:
 spełniają wymagania stawiane przy procesie
zamrażania kriogenicznego (ciekły azot, suchy lód)
 zapewniają wytrzymałość na zakres temperatur od
-196°C do +90°C
 są odporne na warunki przechowywania i formy
sterylizacji laboratoryjnej, takie jak autoklaw,
promieniowanie gamma, promieniowanie UV
 nie są podatne na działanie chemikaliów takich jak:
Xylenol, Izopropyl, DMSO oraz 10% HCl.

Czytniki kodów kreskowych
Czytniki ręczne bezprzewodowe
Czytniki stacjonarne
Sorter probówek
Olympus Laboratory Automat


Sorter probówek XL9
Wydajność sortowania wynosi
1200 probówek na godzinę,
około 4 tys. probówek na dobę

archiwizowanie materiału w
ponumerowanych statywach
pozwala na natychmiastowe
zlokalizowanie żądanej próbki

Szybkie automatyczne przenoszenie
probówek między różnymi statywami z
96 probówkami. Sortuje 900
probówek w ciągu godziny.
Dostępne modele z wbudowanym
czytnikiem do skanowania kodów 2D
oraz z wagą analityczną do ważenia
probówek.
Automatyzacja testów immunofluorescencji

Automatyczne tworzenie protokołu inkubacji
do dokumentacji

Identyfikacja kodów kreskowych

Rozcieńczenie próbek

Pipetowanie próbek i odczynników

Inkubacja oraz płukanie płytek testowych



Inkubacja jednocześnie do 16 płytek
testowych, 150 próbek, 216 rozcieńczeń
Możliwość równoległego badania do 8
różnych parametrów
Możliwość zaprogramowania do 12
dowolnych szeregów rozcieńczeń
Automatyzacja testów ELISA






Ponad 900 parametrów z walidacją
Dostępny analizator 7 lub 3 płytkowy
Krótki czas załadowania surowic i
odczynników
Identyfikacja kodów kreskowych
W pełni zautomatyzowany przebieg
inkubacji od wprowadzenia surowic do
odczytu
Eliminacja błędów: dwukierunkowe
połączenie z laboratoryjnym systemem
informatycznym: import zleceń i eksport
wyników
Automatyzacja laboratorium
mikrobiologicznego – Eddy Jet



Urządzenie do wykonywania
posiewów spiralnych
Wyposażone w jednorazowe
strzykawki i zlewki
Wszystkie posiewy spiralne mogą
być sprawdzone przy pomocy wagi
laboratoryjnej
Automatyzacja laboratorium
mikrobiologicznego - Bio Dilutor



służy do przeprowadzania
rozcieńczeń objętościowych w
zakresie od 1 do 10 ml dla próbek
mikrobiologicznych
przeprowadza rozcieńczenia bez
zanieczyszczeń krzyżowych, próbki
są utrzymywane w końcówce lub
rurce i całkowicie wypłukiwane przy
pomocy rozpuszczalnika
potrafi przeprowadzić również
rozcieńczania grawimetryczne przy
użyciu zewnętrznej wagi
SYSTEMY OTWARTE I ZAMKNIĘTE
Otwarty system pobierania krwi
Tradycyjna metoda pobierania krwi żylnej


Pobieranie krwi polega na pociągnięciu
tłoka strzykawki do momentu napełnienia
krwi do żądanej objętości
Pobraną krew przelewa się ze strzykawki
do probówki
Otwarty system pobierania krwi
Pobieranie krwi włośniczkowej
 Gazometria
 Glukoza
 Morfologia i elektrolity u niemowląt
 Krew włośniczkowa pobierana jest z płatka
ucha, opuszka palca lub pięty
 Do nakłucia skóry używa się nakłuwaczy
(różne rodzaje w zależności od żądanej
objętości próbki, grubości skóry, rodzaju
badania)
 Pobraną krew umieszcza się bezpośrednio
na pasku testowym (w postaci kropli) lub w
probówkach przeznaczonych do konkretnych
badań
Otwarty system pobierania krwi
Wady otwartego systemu pobierania krwi:

Ryzyko kontaktu pobierającego i pacjenta z krwią

Konieczność ponownego wkłucia w przypadku pobierania kilku próbek

Dłuższy czas zabiegu (przelewanie, zakręcanie korka)

Mniejsza precyzja związana z błędami w pobraniu konkretnej objętości
Zamknięty system pobierania krwi
Składa się z trzech elementów:

dwustronnej igły z zaworkiem lub igły motylkowej

standardowego centrycznego uchwytu

sterylnej probówki z próżnią o kalibrowanej objętości, zamkniętej
bezpiecznym korkiem
Zamknięty system pobierania krwi
W celu łatwiejszego doboru odpowiedniej probówki do badania
wprowadzono kolorowe korki
Kolor czerwony :

materiał biologiczny: surowica

rodzaj badań: biochemiczne

czynnik zawarty w probówce: czynnik wykrzepiający
Kolor szary :

materiał biologiczny: osocze lub krew pełna z inhibitorem glikozy

rodzaj badań: glukoza

czynnik zawarty w probówce: szczawian (Na lub K) fluorek (Na),
jodooctan (Na)
Zamknięty system pobierania krwi
Kolor fioletowy:
 materiał biologiczny: osocze lub krew pełna
 rodzaj badań: morfologia
 czynnik zawarty w probówce: EDTA (Na2, K2, K3)
Kolor niebieski:
 materiał biologiczny: osocze lub krew pełna
 rodzaj badań: koagulologia
 czynnik zawarty w probówce: cytrynian (Na) roztwór 3,2% lub 3,8%
Kolor zielony:
 materiał biologiczny: osocze lub krew pełna
 rodzaj badań: biochemiczne, hormony, markery nowotworowe
 czynnik zawarty w probówce: heparyna (Na, Li)
Zamknięty system pobierania krwi
Korzyści wynikające ze stosowania zamkniętego systemu pobierania
krwi:
Nowoczesny wizerunek placówki
 Stosowanie systemu zamkniętego świadczy o nowoczesności placówki i
przestrzeganiu najwyższych standardów jakości i bezpieczeństwa
 Pacjenci doceniają również zminimalizowane ryzyko powtórnego pobrania
Najwyższa jakość badań
 Natychmiastowe mieszanie krwi z antykoagulantem zapobiega
powstawaniu mikroskrzepów
 Większa precyzja pobrania – zachowanie prawidłowych stosunków
stechiometrycznych między antykoagulantem a krwią
 Zminimalizowane ryzyko hemolizy poprzez optymalną konstrukcję igieł
oraz probówek
Zamknięty system pobierania krwi
Usprawnienie pracy


Próżnia w probówkach zapewnia pobranie dokładnie wymaganej ilości
krwi bez konieczności wypełniania do odpowiedniego poziomu
Po pobraniu materiał jest gotowy do transportu lub wykonania oznaczenia
– nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych czynności (przelewanie,
zamykanie probówek korkami itp.)
Większe bezpieczeństwo pacjenta i personelu


Brak kontaktu z krwią pacjenta podczas pobierania
Probówki są napełniane krwią bezpośrednio w trakcie pobierania – nie ma
potrzeby jej przelewania
Sucha i mokra chemia
Sucha chemia
Budowa testów:


Najprostsze mają postać paseczka lub krążka z materiału wsiąkliwego (np.
bibuła) nasączonego odczynnikami
Bardziej skomplikowane testy mają budowę wielowarstwową i/lub
wielosektorową, a czasami są dodatkowo obudowane osłonami
pomocniczymi
Sucha chemia
Ogólne zasady działania suchych testów:








Zmiana zabarwienia wskaźnika pH pod wpływem zmiany odczynu środowiska
(wskaźniki pH, oznaczanie mocznika)
Utlenianie chromogenu powodujące zmianę jego zabarwienia (oznaczanie
glukozy, cholesterolu)
Redukcja chromogenu powodująca zmianę jego zabarwienia (oznaczanie LDH)
Sprzęganie powodujące powstanie związku barwnego (oznaczanie bilirubiny,
azotynów)
Hydroliza z wydzieleniem produktu barwnego (oznaczanie teofiliny)
Tworzenie się barwnych kompleksów lub osadów (oznaczanie metali, oznaczenia
immunologiczne)
Zmiana siły elektromotorycznej ogniwa jonoselektywnego w polu testowym
(oznaczanie jonów sodu w surowicy)
Zmiana przewodności pola testowego (amperometryczne oznaczanie glukozy w
pełnej krwi)
Sucha chemia
Testy do oznaczeń w moczu:

Wskaźniki pH

w postaci paska, rolki lub książeczki

pasek składa się z nośnika (z tworzywa sztucznego)
i przyklejonego do niego pola testowego

mogą być jedno- lub wielopolowe

pola na paskach wielopolowych pokryte są
siateczką nylonową pozwalającą na nasączenie pól
różnymi odczynnikami
Sucha chemia

Testy do oznaczania narkotyków

paskowe – testy immunochromatograficzne

płytkowe – testy immunochemiczne; pole testowe działające na
zasadzie zbliżonej do chromatografii cienkowarstwowej obudowane
w osłonę z tworzywa sztucznego z okienkami do nanoszenia
materiału i odczytu wyniku
Sucha chemia

Testy paskowe
 Wielopolowe
 Oznaczanie właściwości moczu (ciężar właściwy, pH), zawartości
substancji (glukoza, białko, ciała ketonowe, bilirubina, urobilinogen,
azotyny) i komórek (erytrocyty, leukocyty)
Sucha chemia
Testy do oznaczeń w pełnej krwi:

AlAT

Kinaza kreatynowa

AspAT

Kreatynina

Bilirubina

Kwas moczowy

Cholesterol

Mocznik

Fosfataza alkaliczna

Potas

Glukoza

Triglicerydy

Hemoglobina

Troponina T
Wszystkie suche testy do oznaczania w pełnej krwi (oprócz oznaczania
hemoglobiny) wymagają oddzielenia erytrocytów od pola testowego przy
pomocy błony półprzepuszczalnej.
Sucha chemia
Metody odczytu wyniku suchych testów:





Odczyt przez porównanie ze wzorcem (subiektywny, zależny od
oświetlenia, wad wzroku, wprawy w odczytywaniu)
Odczyt reflektometryczny (pomiar światła odbitego od powierzchni pola
testowego)
Odczyt fluorymetryczny (wykorzystuje specyficzne właściwości niektórych
związków po ich wystawieniu na działanie światła)
Odczyt potencjometryczny (pomiar SEM pomiędzy dwiema elektrodami
zanurzonymi w badanym roztworze)
Odczyt amperometryczny (zmiana przewodności w polu testowym)
Sucha chemia
Clinitek
Uryxxon 300
Sucha chemia
Ektachem-Kodak
Accutrend GCT
Mokra chemia



Jest to metoda badania próbek stałych po przeprowadzeniu ich do
roztworu.
Jest to metoda badania próbek z wykorzystaniem odczynników w formie
cieczy.
Stosuje się wzorce przygotowane przez producenta, w formie
indywidualnej lub w formie mieszanin.
KOMPUTERYZACJA LABORATORIUM
Laboratoryjne systemy informatyczne (LSI)
Laboratorium powinno posiadać różnorodne oprogramowanie
informatyczne, począwszy od niezbędnego do funkcjonowania (takiego
jak oprogramowanie wewnętrznych programów analizatorów
laboratoryjnych), przez programy sterowania pomiarami i urządzeniami,
systemy kontroli i sterowania jakością, aż po kompleksowe systemy
zarządzania laboratorium.
Laboratoryjne systemy informatyczne (LSI)
Najlepsze LSI obejmują monitorowanie wszystkich
etapów pracy laboratorium :
 rejestrację
 kontrolę jakości
 autoryzację
 statystykę
 archiwizację
 księgowość
 kontrolę magazynu
Laboratoryjne systemy informatyczne (LSI)
Laboratoryjne systemy informatyczne (LSI)
Przykładowe LSI:

Laboratoryjny system informatyczny firmy MARCEL

Laboratoryjny system informatyczny FILAB 2.0

Laboratoryjny system informatyczny e-LAB
Laboratoryjne systemy informatyczne (LSI)
Korzyści wynikające z wdrożenia LSI:





przyspieszenie otrzymania wyników badań
zmniejszenie liczby błędów medycznych oraz zminimalizowanie ryzyka
utraty danych poprzez zmniejszenie wpływu czynnika ludzkiego
zapewnienie zgodności z normami europejskimi diagnostyki laboratoryjnej
zmniejszenie liczby rutynowych czynności niezbędnych do przyjmowania i
przechowywania danych laboratorium
świadczenie niestandardowych ustawień parametrów dla każdej instytucji
lub indywidualne

stworzenie komfortowych warunków pracy dla personelu

lepsza obsługa klientów
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!