Transcript Elblag 16.01.2014 - projekt, przedmioty ochrony

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Opracowanie projektów planów ochrony obszarów
Natura 2000 w rejonie Zalewu Wiślanego
Zalew Wiślany (PLB 280010)
Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH 280007)
Spotkanie informacyjne
Elbląg, 16 stycznia 2014 r.
Obszar zainteresowania
Zespół wykonawców
Kierownik projektu: dr Andrzej Osowiecki (Instytut Morski w Gdańsku)
Zakres prac
Siedliska lądowe i
gatunki roślin
Koordynator
Instytucja
mgr Sebastian Nowakowski, PZPK PKMW
dr hab. Jerzy Solon, prof. IGiPZ PAN
prof. dr hab. Włodzimierz Meissner
dr Szymon Bzoma
dr hab. Jacek Kozłowski , prof. UWM
dr inż. Krzysztof Kozłowski
Narodowa Fundacja Ochrony
Środowiska – Warszawa
Uniwersytet Gdański
GBPW KULING
Uniwersytet WarmińskoMazurski
mgr Radosław Opioła
Instytut Morski w Gdańsku
dr Mateusz Ciechanowski
Uniwersytet Gdański
Hydrologia
dr Jacek Nowacki
Instytut Morski w Gdańsku
Geologia i
geomorfologia
prof. dr hab. Stanisław Rudowski
Instytut Morski w Gdańsku
Ochrona brzegów
mgr inż. Helena Boniecka
Instytut Morski w Gdańsku
dr hab. Jacek Zaucha, prof. UG
Instytut Morski w Gdańsku
mgr Joanna Pardus
Instytut Morski w Gdańsku
Ptaki
Ryby
Baza pokarmowa
ryb i ptaków
Bezkręgowce i
kręgowce lądowe
Planowanie
przestrzenne
Mapy w systemie
GIS
Nadzór merytoryczny
Zamawiający : Urząd Morski w Gdyni
Zespół Opiniujący:
o
o
o
Recenzenci: K. Skóra, P. Pawlaczyk, M. Jarzemski, P. Chylarecki
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Harmonogram prac
Początek Projektu
22 października 2011 r.
Inwentaryzacja przyrodnicza
listopad 2011 r. – październik 2013 r.
Konsultacje społeczne
styczeń 2014 r. – kwiecień 2014 r.
Wstępna wersja programów
zarządzania i planów ochrony
22 kwietnia 2014 r.
Ostateczna wersja programów
zarządzania i planów ochrony
31 lipca 2014 r.
Zakres prac etapu I
• pozyskanie dokumentacji, materiałów oraz danych
kartograficznych wraz z oceną istniejących danych,
• przygotowanie wniosków i uzyskanie zgody na badania
terenowe,
• opracowanie metodyk inwentaryzacji oraz
zaakceptowanie ich przez Zespół Opiniujący i
Zamawiającego,
• konsultacja metodyk z Wykonawcami planów ochrony
Zalewu Szczecińskiego i Zatoki Pomorskiej,
• przeprowadzenie inwentaryzacyjnych badań
terenowych, na podstawie których opracowano
Sprawozdania zbiorcze z wyników inwentaryzacji dla
obszarów PLH i PLB
Zakres prac etapu II
Konsultacje społeczne
• 16.01.2014 – spotkanie informacyjne
• 13.02.2014 – I spotkanie warsztatowe
(Zagrożenia i sposoby ich eliminacji)
• 3.03.2014 – II spotkanie warsztatowe
(Wstępne zapisy do planów ochrony)
• 2.04.2014 – spotkanie podsumowujące
(Wypracowana wersja zapisów do planów
ochrony)
… etap III: przygotowanie programu zarządzania i projektów
planów ochrony obszarów Natura 2000
Siedliska wodne: 1130 Ujścia rzek, 1150-1 Zalewy
(siedlisko priorytetowe)
Autorzy:
Jacek Nowacki, Joanna Fac-Beneda, Helena Boniecka, Wojciech Gawlik,
Agnieszka Gajda, Paulina Brzeska
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Za siedlisko 1130
uznano ujścia rzek:
• Wisła Królewiecka,
• Szkarpawa,
• Nogat,
• Elbląg wraz z
Zatoką Elbląską.
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametry i wskaźniki, opracowane przez
Wykonawcę, na podstawie, których wykonano
ocenę stanu ochrony siedliska 1130
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/wskaźnik
Powierzchnia siedliska
Opis
Obszar siedliska wyznaczany na podstawie:
- od strony lądu - granica średniego (z wielolecia)
zasięgu oddziaływania wód zalewu (cofki) w
nurcie.
- od strony zalewu - wobec braku dających się
wyróżnić elementów morfologicznych
budowanych przez materiał sedymentacyjny
nanoszony przez rzekę (łachy, mielizny), za granicę
od strony Zalewu Wiślanego przyjęto linię styczną
do brzegu przecinającą nurt.
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/wskaźnik
Opis
Struktura i funkcja
Charakterystyka przepływu Charakterystyka reżimu hydrologicznego ujścia
rzeki na podstawie analizy przepływu.
Charakter i modyfikacja
Opis charakteru brzegów rzeki lub potoku,
brzegów
sztuczne lub naturalne modyfikacje brzegów i ich
typ.
Zabudowa techniczna
Opis występowania sztucznych barier
ograniczających migracje organizmów wodnych i
transport rumowiska rzecznego.
Wskaźnik antropogenizacji Ocena stanu działań związanych z ochroną
strefy brzegowej w
brzegów morskich – długość odcinków
bezpośrednim sąsiedztwie chronionych, z podziałem na typy budowli
ujścia
ochronnych oraz planowanych działań
ochronnych związanych ze wzrostem
oddziaływania czynników hydrodynamicznych na
strefę brzegową.
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/wskaźnik
Szanse zachowania
siedliska
Opis
Ocena możliwości zachowania siedliska lub jego
poprawy na podstawie rozpoznanego stanu
siedliska oraz istniejących i potencjalnych
zagrożeń.
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Opis waloryzacji parametrów i wskaźników oceny
stanu ochrony siedliska 1130
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik
Powierzchnia
siedliska
Ocena
FV (właściwy)
U1 (niezadowalający)
Nie zmniejsza się, nie Wykazuje powolny trend
jest antropogenicznie spadkowy lub jest
pofragmentowana.
antropogenicznie
pofragmentowana.
Struktura i funkcja
Charakterystyka
Średnia wartość stanu
przepływu
w okresie
sprawozdawczym
mieści się w
przedziale zmian od
średniej niskiej wody
(SNW) do średniej
wysokiej wody
(SWW).
Odchylenie do 5%
średniej wartości stanu w
okresie sprawozdawczym
poniżej średniej niskiej
wody (SNW) lub powyżej
średniej wysokiej wody
(SWW).
U2 (zły)
Wykazuje szybki
trend spadkowy lub
jest silnie
antropogenicznie
pofragmentowana.
Odchylenie powyżej
5% średniej wartości
stanu w okresie
sprawozdawczym
poniżej średniej
niskiej wody (SNW)
lub powyżej średniej
wysokiej wody
(SWW).
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik
Charakter i
modyfikacja
brzegów
FV (właściwy)
Brzegi ujściowego
odcinka rzeki
całkowicie naturalne
nieuregulowane i
niezabudowane.
Najbliższe brzegom
obiekty trwałe –
budynki, obiekty
infrastruktury itp. w
odległości od brzegu
ujścia nie mniejszej
niż 50 m.
Ocena
U1 (niezadowalający)
Brak zabudowy brzegu.
Najbliższe brzegom
obiekty trwałe –
budynki, obiekty
infrastruktury itp. w
odległości od brzegu
ujścia nie mniejszej niż
50 m. Najwyżej na 30%
długości prawego
brzegu ujścia i najwyżej
na 30% długości lewego
brzegu ujścia brzegi te
uregulowane, przy
ewentualnym
zastosowaniu tylko
biotechnicznych metod.
U2 (zły)
Co najmniej jeden z
brzegów ujścia rzeki
jest uregulowany na
odcinku większym niż
30 % jego długości,
lub (i) łączna długość
odcinków
uregulowanych
przekracza 30%
łącznej długości
brzegów ujścia, lub (i)
obiekty trwałe budynki, obiekty
infrastruktury itp. w
odległości od brzegu
ujścia nie mniejszej
niż 50 m.
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik
Zabudowa
techniczna
Ocena
FV (właściwy)
U1 (niezadowalający)
U2 (zły)
Naturalny, nie
Budowle liniowe (dwie Budowle liniowe
obudowany wypływ lub jedna) kierujące i
kierujące wypływ wody z
wody z rzeki do morza. ewentualnie zwężające, rzeki do morza (palisada,
Brak sztucznych
wypływ wody z rzeki do ścianka szczelna, narzut
przeszkód (np. progów morza (palisada, ścianka kamienny itp.) lub
podwodnych)
szczelna, narzut
falochrony bądź inne
usytuowanych w
kamienny itp.)
budowle portowe
poprzek rzeki.
wychodzące w morze do wychodzące w morze do
głębokości dna nie
głębokości dna powyżej 2
większej niż 2 m lub (i) m lub (i) sztuczny próg w
niewysoki próg
poprzek rzeki (o
podwodny w poprzek
wysokości powyżej 0,3 m
rzeki (do wys. 0,3 m nad nad dnem) lub (i) inne
dnem).
obiekty techniczne w
korycie rzeki.
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik
Wskaźnik
antropogenizacji
strefy brzegowej w
bezpośrednim
sąsiedztwie ujścia
Ocena
FV (właściwy)
U1 (niezadowalający)
Nie występują (nie
W strefach bezpośrednio
wystąpiły) zmiany
sąsiadującymi z ujściem
naturalnego charakteru rzeki (definicja) występują
brzegu morskiego
(wystąpiły) trwale lub
(umocnienia brzegowe, czasowo zmiany
efekty sztucznego
naturalnego charakteru
zasilania, zabudowa,
brzegu morskiego na
infrastruktura, itp.) w
odcinku o długości łącznej
strefach bezpośrednio
wzdłuż brzegu (brzeg po
sąsiadujących z nurtem lewej stronie ujścia i brzeg
rzeki po obu jego
po prawej stronie ujścia)
stronach. Zasięg stref
nie większej niż 100 m, w
sąsiadujących – zgodnie z odległości od brzegu ujścia
definicją.
rzeki nie mniejszej niż 50
m.
U2 (zły)
W strefach bezpośrednio
sąsiadującymi z ujściem
rzeki (definicja)
występują (wystąpiły)
trwale lub czasowo
zmiany naturalnego
charakteru brzegu
morskiego na odcinku o
długości łącznej wzdłuż
brzegu (brzeg po lewej
stronie ujścia i brzeg po
prawej stronie ujścia)
większej niż 100 m lub (i)
odległość miejsc
(elementów) które uległy,
lub ulegają zmianom, od
brzegu ujścia rzeki wynosi
mniej niż 50 m.
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Ocena
FV (właściwy)
U1 (niezadowalający)
Szanse zachowania Brak zagrożeń i
Zachowanie siedliska w
siedliska
negatywnych trendów. stanie niepogorszonym
Zachowanie siedliska w w perspektywie 10-20
stanie niepogorszonym lat nie jest pewne, ale
w perspektywie 10-20 jest prawdopodobne, o
lat jest niemal pewne. ile uda się zapobiec
istniejącym
zagrożeniom.
Parametr/Wskaźnik
U2 (zły)
Zachowanie
siedliska w stanie
niepogorszonym w
perspektywie 10-20
lat będzie bardzo
trudne:
zaawansowane
procesy recesji,
silnie negatywne
trendy lub znaczne
zagrożenia.
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Waloryzacja parametrów i wskaźników oceny stanu
ochrony siedliska 1130
1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/wskaźnik
(*wskaźniki kardynalne)
Powierzchnia
Struktura i funkcja
Charakterystyka przepływu *
Charakter i modyfikacja brzegów *
Zabudowa techniczna *
Wskaźnik antropogenizacji strefy brzegowej w
bezpośrednim sąsiedztwie ujścia*
Szanse zachowania siedliska
Ocena globalna
Ocena
FV
FV
FV
FV
FV
FV
U1
U1
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Obszarem siedliska jest cały akwen Zalewu Wiślanego w
granicach obszaru PLH
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Parametry i wskaźniki, opracowane przez Główny
Inspektorat Ochrony Środowiska*, na podstawie,
których wykonano ocenę stanu ochrony siedliska
1150-1
* Zalewska-Gałosz J. 1150* Zalewy i jeziora przymorskie (laguny). W: Monitoring siedlisk
przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część pierwsza. Red.: Mróz W. Biblioteka Monitoringu
Środowiska. GIOŚ: 36-45
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Opis waloryzacji parametrów i wskaźników oceny
stanu ochrony siedliska 1150-1
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Waloryzacja parametrów i wskaźników oceny stanu
ochrony siedliska 1150-1
1150-1 Zalewy
(podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Parametr/wskaźnik
(*wskaźniki kardynalne)
Powierzchnia siedliska
Struktura i funkcje
Liczba zbiorowisk*
Obecność hydrofitów*
Obecność ramienic
Zasilanie wodami słonymi*
Przezroczystość wody [m]
Azot nieorganiczny [mg/dm3]*
Fosfor nieorganiczny [mg/dm3]*
Zawartość chlorków [mg/dm3]*
Odczyn wody [pH]*
Ogólnie struktura i funkcje
Perspektywy ochrony
Ocena globalna
Ocena
U1
FV
FV
FV
FV
U1
FV
FV
FV
U1
U1
U1
U1
Zagrożenia siedliska 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Poziom
Kod
M
H
M
H
H
M
M
H
M
M
L
M
H
M
M
H
M
J02.05.02
J02.12
E06
G05
G05.01
E03
G01.02
G01
D06
J02.03
E03.01
J02.02
L07
D03.01
F02.03
D01.01
G02
M
A08
Nazwa
Modyfikowanie prądów rzecznych
Tamy, wały, sztuczne plaże - ogólnie
Inne rodzaje aktywności człowieka związane z urbanizacją, przemysłem etc
Inna ingerencja i zakłócenia powodowane przez działalność człowieka
Wydeptywanie, nadmierne użytkowanie
Odpady, ścieki
Turystyka piesza, jazda konna i jazda na pojazdach niezmotoryzowanych
Sporty i różne formy czynnego wypoczynku rekreacji, uprawiane w plenerze
Inne formy transportu i komunikacji
Regulowanie (prostowanie) koryt rzecznych i zmiana przebiegu koryt rzecznych
Pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych / obiektów rekreacyjnych
Usuwanie osadów (mułu...)
Sztorm, cyklon
Obszary portowe
Wędkarstwo
Ścieżki, szlaki piesze, szlaki rowerowe
Infrastruktura sportowa i rekreacyjna
Nawożenie/nawozy sztuczne
Poziom: H = wysoki, M = średni, L = niski
Wewnętrzne
/zewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
zewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
zewnętrzne i
wewnętrzne
Zagrożenia siedliska 1150-1 Zalewy
Poziom
Kod
H
M
H
H
H
M
M
H
M
L
M
H
M
M
M
H
M
J02.12
E06
J02.12.01
G05
G05.01
E03
G01.02
G01
D06
E03.01
J02.02
L07
G02.08
D03.01
F02.03
D01.01
G02
H
A08
Nazwa
Tamy, wały, sztuczne plaże - ogólnie
Inne rodzaje aktywności człowieka związane z urbanizacją, przemysłem etc
prace związane z obroną przed aktywnością morza i ochroną wybrzeży, groble
Inna ingerencja i zakłócenia powodowane przez działalność człowieka
Wydeptywanie, nadmierne użytkowanie
Odpady, ścieki
Turystyka piesza, jazda konna i jazda na pojazdach niezmotoryzowanych
Sporty i różne formy czynnego wypoczynku rekreacji, uprawiane w plenerze
Inne formy transportu i komunikacji
Pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych / obiektów rekreacyjnych
Usuwanie osadów (mułu...)
Sztorm, cyklon
Kempingi i karawaningi
Obszary portowe
Wędkarstwo
Ścieżki, szlaki piesze, szlaki rowerowe
Infrastruktura sportowa i rekreacyjna
Nawożenie/nawozy sztuczne
Poziom: H = wysoki, M = średni, L = niski
Wewnętrzne
/zewnętrzne
wewnętrzne
zewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
wewnętrzne
zewnętrzne i
wewnętrzne
Siedliska lądowe i gatunki roślin
Sebastian Nowakowski
Zespół autorski w składzie:
• Prace terenowe, dokumentacja, opracowanie tekstu
i wstępne przygotowanie danych do GIS:
Sebastian Nowakowski (PZPK PKMW, Stegna)
• Konsultacje merytoryczne:
Jerzy Solon (IGiPZ PAN, Warszawa)
Metody inwentaryzacji szaty roślinnej
•
•
•
•
Lokalizacja płatów w terenie,
Metodyka GIOŚ – częściowo zmodyfikowana,
Zdjęcia fitosocjologiczne, spisy florystyczne,
Prace wykonano w sezonach wegetacyjnych
2012-2013, uwzględniono również własne
materiały z lat 2008-2011.
Siedliska wymienione w SDF
Kod
Chronione siedlisko przyrodnicze
Reprezentatywnoś
ć wg SDF
Proponowana zmiana
z uzasadnieniem
C (wzmocnienie ochrony pasa
wydmowego)
2110
Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych
D
2120
Nadmorskie wydmy białe (Elymo-Ammophiletum)
B
—
2130
Nadmorskie wydmy szare
A
—
2180
Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich
A
—
2190
Wilgotne zagłębienia międzywydmowe
D
—
3150
Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze
zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
B
D (niska reprezentatywność
stwierdzonych obiektów)
3270
Zalewane muliste brzegi rzek
D
—
6430
Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla
nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
B
—
6510
Ekstensywnie użytkowane niżowe łąki świeże (Arrhenatherion)
D
ew. C (ważne dla ochrony
ptaków)
D
—
D
—
7120
7140
9130
9190
91D0
91E0
Torfowiska wysokie zdegradowane lecz zdolne do naturalnej
i stymulowanej regeneracji
Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością
z Scheuchzerio-Caricetea)
Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odoratiFagenion)
Kwaśne dąbrowy (Quercion robori-petraeae)
Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis,
Vaccinio uliginosi-Pinetum)
Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albofragilis, Populetum albae, Alnenion)
D
D
Wykreślić z SDF (brak siedliska
w Obszarze)
B (odpowiednia reprezentacja
w terenie)
A
—
D
C (zmiana konieczna dla
ochrony łęgów w Obszarze)
Siedliska niewymienione w SDF
Kod
1210
2170
6410
9110
9160
Chronione siedlisko przyrodnicze
Kidzina na brzegu morskim
Nadmorskie wydmy z zaroślami wierzby
piaskowej
Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe
(Molinion)
Kwaśne buczyny (Luzulo- Fagenion)
Grąd subatlantycki Stellario-Carpinetum
Proponowana
reprezentatywność
C
D
D
C
D
Ocena stanu ochrony
dla przedmiotów ochrony w Obszarze
Kod
2120
2130
2180
3150
6430
91D0
Ocena ogólna w
Nazwa przedmiotu ochrony
Obszarze
Nadmorskie wydmy białe (Elymo-Ammophiletum)
U1
Nadmorskie wydmy szare
U2
Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich
U1
Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki
U2
wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae)
U1
i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum
U1
pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum)
Ocena stanu ochrony dla proponowanych
przedmiotów ochrony w Obszarze
Kod
Nazwa proponowanego przedmiotu ochrony
Ocena
ogólna w
Obszarze
Wymienione w SDF
2110
6510
9190
91E0
1210
9110
Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych
Ekstensywnie użytkowane niżowe łąki świeże
(Arrhenatherion)
Kwaśne dąbrowy (Quercion robori-petraeae)
Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe
(Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion)
Niewymienione w SDF
Kidzina na brzegu morskim
Kwaśne buczyny (Luzulo- Fagenion)
FV
(U2)
U2
U2
U2
U2
Gatunki roślin
Kod
Gatunek rośliny
2216 Lnica wonna Linaria loeselii (Linaria odora)
Reprezentatywność Proponowana
wg SDF
zmiana
B
—
Najważniejsze zagrożenia
Kod
B02
B02.02
E03
E03.01
H03
H03.03
H05
G01.02
G01.03
G05.01
G05.07
Nazwa działalności
Gospodarka leśna i plantacyjna i użytkowanie
lasów i plantacji. Wycinka lasu
Opis
Najbardziej
narażone siedliska
Niewłaściwy skład gatunkowy
2180, 9110, 9190,
zalesień. Usunięcie
91D0, 91E0
drzewostanu
Odpady, ścieki. Pozbywanie się odpadów
z gospodarstw domowych / obiektów
rekreacyjnych. Zanieczyszczenie wód morskich.
Makrozanieczyszczenie morza (np. torebki
foliowe, styropian). Zanieczyszczenie gleby i
odpady stałe (z wyłączeniem zrzutów)
Turystyka piesza, jazda konna i jazda na
pojazdach niezmotoryzowanych. Pojazdy
zmotoryzowane
Każde siedlisko,
szczególnie jednak
1210 i 3150 oraz
leśne
2110, 2120, 2130
Wydeptywanie, nadmierne użytkowanie
Wydeptywanie przy plażach
i kąpieliskach
Siedliska
nadmorskie 1210,
2110, 2120, 2130
Niewłaściwie realizowane działania ochronne
lub ich brak
Przestarzałe metody walki z
abrazją, niewłaściwe metody
hodowli lasu, zaniechanie
zabiegów pratotechnicznych,
itd.
Każde siedlisko
Najważniejsze zagrożenia
Kod
I01
I02
K02.01
Nazwa działalności
Nierodzime gatunki zaborcze. Problematyczne
gatunki rodzime. Zmiana składu gatunkowego
(sukcesja)
J03.02
Antropogeniczne zmniejszenie spójności
siedlisk
J02
J02.01
Spowodowane przez człowieka zmiany
stosunków wodnych. Zasypywanie terenu,
melioracje i osuszanie - ogólnie
Opis
Możliwa konkurencja
międzygatunkowa. W
przypadku siedlisk
wydmowych – fanerofity,
leśnych – zwłaszcza drzewa
szpilkowe; także negatywny
wpływ zwierząt (zgryzanie
roślinności, zmiana
stosunków wodnych
wskutek działalności
bobrów).
Budowa infrastruktury
turystycznej, np. dojść
doplażowych, zmiany
użytkowania terenu, zbędne
prace ziemne
Dawne melioracje
odwadniające
Najbardziej
narażone siedliska
Każde siedlisko,
zwłaszcza wydmowe
Wszystkie siedliska,
zwłaszcza
wydmowe, leśne i
łąkowe
7120, 7140, 91D0,
91E0
Ryby
Krzysztof Kozłowski, Jacek Kozłowski
Metodyka inwentaryzacji - ryby
Normy:
• PN-EN 14757: 2005 „Jakość wody. Wytyczne dotyczące
zakresu i wyboru metod pobierania próbek ryb”
• PN-EN 14011: 2006 „Jakość wody. Pobieranie próbek ryb z
zastosowaniem elektryczności”
Narzędzia:
• Sieci sektorowe
• Pułapki narybkowe
• Agregat elektryczny – zestaw klasyczny
Dane literaturowe:
• „Inwentaryzacja ichtiofauny w polskiej części Zalewu
Wiślanego wraz z Zatoką Elbląską”. MIR 2011 i MIR 2012
Lokalizacja stacji badawczych
Miejscowości:
Przebrno, Skowronki,
Frombork, Nowy
Świat, Kąty Rybackie,
Kadyny, Piaski
Ujścia rzek:
Elbląg, Szkarpawa,
Bauda, Pasłęka
Polder Różaniec
Rezerwat Zatoka
Elbląska
Skład gatunkowy
Połowy badawcze w ramach Projektu:
 22 gatunki
 4 gatunki z II załącznika Dyrektywy Siedliskowej
 3 gatunki wymienione w SDF
Inwentaryzacja MIR:
 45 gatunków
 5 gatunków z II załącznika Dyrektywy Siedliskowej
 4 gatunki wymienione w SDF
Gatunek
Kod
Alosa fallax
parposz
1103
Petromyzon marinus
minóg morski
1095
Ocena
populacji
wg SDF
B
A
Propozycja
zmiany
oceny
populacji
Ustalenia na podstawie połowów
badawczych i literatury
C
Brak w połowach badawczych. Występowanie
historyczne. Incydentalnie pojawia się w połowach
komercyjnych. W przypadku wzrostu populacji w
Bałtyku możliwy jest powrót do wód Zalewu
Wiślanego.
C
Brak w połowach badawczych. Występowanie
historyczne. Obszar jest potencjalnym korytarzem
migracyjnym.
Lampetra fluviatilis
minóg rzeczny
1099
C
C
Nielicznie stwierdzony w połowach
inwentaryzacyjnych. Obszar jest korytarzem
migracyjnym.
Cobitis tenia
koza 1149
D
C
Gatunek liczny w połowach, wykształcona stabilna
populacja, stwierdzono typowe siedliska
Pelecus cultratus ciosa
2522
A
A
Gatunek liczny w połowach, wykształcona stabilna
populacja, stwierdzono typowe siedliska
Rhodeus sericeus amarus
różanka
1134
D
C
Gatunek liczny w połowach, wykształcona stabilna
populacja, stwierdzono typowe siedliska w
szczególności Zatoka Elbląska
Misgurnus fosilis piskorz
1145
Brak w SDF
C
Stwierdzony w rowach odwadniających w
polderze Różaniec
Potencjalne zagrożenia
Gatunek
Alosa fallax parposz
1103
Potencjalne zagrożenia
wykonanie i konserwacja toru wodnego
Petromyzon marinus minóg morski zanieczyszczenie wód, zabudowa rzek (odcięcie od tarlisk) poza
1095
obszarem, kłusownictwo
Lampetra fluviatilis minóg rzeczny
1099
zanieczyszczenie wód, zabudowa rzek (odcięcie od tarlisk) poza
obszarem, kłusownictwo
Cobitis tenia koza 1149
Zabudowa brzegów, niszczenie litoralu
Pelecus cultratus ciosa
2522
wykonanie i konserwacja toru wodnego
Rhodeus sericeus amarus
różanka
1134
Zabudowa brzegów, niszczenie litoralu, zanik małży skójkowatych,
ekspansja szczeżui chińskiej
Misgurnus fosilis piskorz
1145
przebudowa, bagrowanie rowów odwadniających
Inne gatunki zwierząt
Mateusz Ciechanowski
Inne gatunki zwierząt z Załącznika II
Dyrektywy Siedliskowej
Czego szukano?
Gatunki wymienione w SDF –
przedmioty ochrony
Płazy
Kumak nizinny (Bombina
bombina)
Ssaki
Foka szara (Halichoerus
gryphus)
Gatunki możliwe do stwierdzenia
Ssaki
Bóbr (Castor fiber), wydra (Lutra lutra), nocek
łydkowłosy (Myotis dasycneme)
Płazy
Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus)
Motyle
Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar), czerwończyk
fioletek (Lycaena helle), przeplatka aurinia
(Euphydras aurinia)
Chrząszcze
Koziróg dębosz (Cerambyx cerdo), jelonek rogacz
(Lucanus cervus), pachnica dębowa (Osmoderma
barnabita), pływak szerokobrzeżek (Dytiscus
latissimus), kreślinek nizinny (Graphoderus bilineatus)
Gatunki wymienione w SDF – przedmioty ochrony
Kumak nizinny (Bombina bombina)
W 2011 roku znaleziono tylko jedno, efemeryczne stanowisko tego gatunku – płytki, okresowy
zbiornik wodny przy parkingu koło plaży w Kadynach. Stan siedliska gatunku oceniono jako
niezadowalający (U1). Nie potwierdzono jego występowania w tym miejscu w 2012 roku.
Gatunki wymienione w SDF – przedmioty ochrony
18
16
Zalew Wiślany
brzeg Mierzei Wiślanej od strony Zatoki Gdańskiej
liczba obserwacji
14
12
10
8
6
4
2
0
2007
2008
2009
2010
rok
Foka szara Halichoerus grypus
35 obserwacji fok, w tym:
• 14 żywych,
• 21 martwych (2 × przyłów w sieci rybackie),
• 25 foki szare Halichoerus grypus,
• 1 foka obrączkowana Phoca hispida.
2011
2012
2013
Pozostałe gatunki
Bóbr (Castor fiber)
13 czynnych stanowisk (rodzin), około 48 osobników
Propozycja: umieścić w SDF jako kolejny przedmiot ochrony obszaru (ocena C)
Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna
Pozostałe gatunki
Wydra (Lutra lutra)
67 miejsc aktywności wydry
Propozycja: umieścić w SDF jako kolejny przedmiot ochrony obszaru (ocena C)
Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna
Pozostałe gatunki
Nocek łydkowłosy (Myotis dasycneme)
Pojedyncze przeloty zarejestrowane za pomocą detektora ultradźwięków nad Zalewem
Wiślanym między Kadynami a Zatoką Elbląską
Propozycja: umieścić w SDF z oceną D
Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna
Pozostałe gatunki
♂
♀
Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar)
14 stanowisk
Propozycja: umieścić w SDF jako
kolejny przedmiot ochrony obszaru
(ocena C)
Wymaga ochrony czynnej –
koszenia i/lub wypasu zachowania
zbiorowisk łąkowych
Pozostałe gatunki
♂
♀
Pachnica dębowa Osmoderma eremita (=O. barnabita)
1 stanowisko w Kadynach
Propozycja: umieścić w SDF jako
kolejny przedmiot ochrony obszaru
(ocena C)
Wymaga ochrony biernej –
zachowania starych,
próchniejących drzew,
będących siedliskiem gatunku
Ptaki Zalewu Wiślanego
Szymon Bzoma,
Włodzimierz Meissner
Ptaki lęgowe
Ptaki lęgowe
• Lęgowe populacje 17 gatunków wpisane są
jako przedmioty ochrony w SDF
• W przypadku aż 6 z nich nie udało się
potwierdzić lęgów w 2012 r., niektóre na
pewno nie gniazdują w ostoi
• 7 innych gatunków lęgowych spełnia kryteria
liczebności dla przedmiotów ochrony
Ptaki lęgowe - zagrożenia
Wśród przedmiotów ochrony są zarówno
gatunki gniazdujące kolonijnie
jak i w rozproszeniu na całym obszarze
Gatunkom kolonijnym zagraża wzrost
antropopresji (rozwój turystyki)
Gatunkom gniazdującym w rozproszeniu zagraża
eksploatacja trzciny i fragmentacja siedlisk
Ptaki migrujące i zimujące
Ptaki migrujące i zimujące
• Populacje migrujące i zimujące 14 gatunków
wpisane są jako przedmioty ochrony w SDF
• W trakcie liczeń od września 2011 do marca
2012 stwierdzano ponad 30.000 ptaków
wodnych w trakcie pojedynczych kontroli (maks.
38.800 w październiku)
• Najważniejsze dla nielęgowych ptaków są
zachodnie fragmenty ostoi, Zatoka Elbląska i
okolice Ujścia Pasłęki
Ptaki migrujące i zimujące - zagrożenia
• Wzrost ruchu jednostek pływających w
miejscach koncentracji
• Przyłów w sieciach rybackich