Transcript Eerstelijnszorg binnen kansarme gezinnen

Je kan niet kiezen waar en in welk
gezin je geboren wordt
Anne Dedry
Directeur Zorg-Saam
Ons Zorgnetwerk
- 11 maart 2014 -
Kinderarmoede is een smet op ons
blazoen
• ‘waar’ geboren
 aan de goede kant van de wereldbol
• ‘in welk gezin’ kansarm of niet
 kan beter
DAAROM
6 goede praktijkvoorbeelden rond kinderarmoede
Enkele cijfers (kinderen < 12 jaar)
1. 10 % van de kinderen in Vlaanderen leeft in een
gezin dat max. 11.306 € per jaar per persoon heeft
10 % rijkste kinderen : minstens 33.080 € per jaar
per persoon
2. 11,3 % kinderen in Vlaanderen leeft in gezin met
verhoogd armoederisico
Extra risico : éénoudergezinnen, grote gezinnen,
geen werk
Bron : Kind in Vlaanderen, 2012
Enkele cijfers (kinderen < 12 jaar)
3. 16,7 % van de gezinnen met jonge kinderen heeft
het moeilijk om eindjes aan mekaar te knopen
4. 22,2 % kan zich niet veroorloven jaarlijks een week
op vakantie te gaan
Enkele cijfers (kinderen < 12 jaar)
5. Kansarmoede neemt toe bij jonge kinderen
 kansarmoede-index Kind & Gezin (inkomen, opleiding, huisvesting,
arbeidssituatie, gezondheid, ontwikkeling kind)
Enkele cijfers
6. Vergelijking Europa : België in de middenmoot.
Vlaams-Brabant scoort ogenschijnlijk goed
- maar stijging van geboorten in kansarme gezinnen
is in Vlaams-Brabant groter dan in Vlaanderen
- negatieve inhaalbeweging
- Tienen triest record : 14,5 %
Good Practice NR. 1
• Kraamzorg Landelijke Thuiszorg Kempen (Turnhout en
Herentals
• Geïnspireerd op PAReL-project Leuven (onder impuls van
De Bakermat en Gasthuisberg)
• Vaststelling : gehechtheidsrelatie tussen kind en ouders is
voorwaarde voor optimale ontwikkeling kinderen
• Steun provincie Antwerpen
Good Practice NR. 1
Doelstelling :
• Gezinnen in armoede reeds vroeg in de zwangerschap
de weg laten vinden naar ondersteuning op maat
• 2 acties
• Project 01/01/2012 – 31/12/2012
Actie 1
Regionaal netwerk : perinataal aanbod Herentals en
Turnhout
• Ondersteunende partners :
- OCMW
- Verenigingen waar armen het woord nemen (De
Fakkel en ‘t Antwoord)
- Expertisecentrum De Kraamvogel
 komen op regelmatige basis samen
 bespreken de zorg - op maat gezin,
- laagdrempelig,
- met respect eigenheid gezin
Actie 2
Organiseren van pre- en postnatale workshops
• Concreet ondersteuningsaanbod aan maatschappelijk
kwetsbare ouders
• Doel : gehechtheidsrelatie tussen ouders en kind
optimale kansen bieden
• 3 prenatale en 3 postnatale workshops
Thema’s : prenatale workshops
• Workshop 1 : gezonde voeding en leefwijze tijdens de
zwangerschap
• Workshop 2 : luisteren naar
je ongeboren kind
(haptonomie)
• Workshop 3 : voeding van
de baby
Thema’s : postnatale workshops
• Workshop 4 : gezonde voeding en leefwijze van de
ouders
• Workshop 5 : als baby’s konden praten
• Workshop 6 :
voeding van de baby
Bevindingen
• Informatie bieden is nuttig (babymassage,
borstvoeding, …) leidt tot bewustwording van hele
gezin ook op andere vlakken (bijv. gezonde levenswijze
of hygiëne)
• Via interactie tijdens workshops worden ook andere
onderwerpen besproken (bijv. gedrag van baby tijdens
de nacht, roken van de moeder, …)
• Moeders wisselen onderling informatie uit en zorgen
voor elkaar (bijv. de tienermoeder kreeg materiaal
voor de baby van een andere mama)
Bevindingen
• Via interactie tijdens workshops wordt verdere zorg
geregeld :
* GVO door vroedvrouw aan huis
* kraamzorg thuis
* medische nazorg thuis
* financiële situatie en huisvesting OCMW
Resultaten
• Er werden 20 ouders bereikt
• Het project kwam maar op kruissnelheid nadat het
afgelopen was (doorverwijzingen)
• Het netwerk heeft besloten haar overleg verder te
zetten, zonder de extra projectmiddelen
Tips voor de toekomst
• De drempel moet laag zijn (gebouw toegankelijk voor
koetsen en buggy’s, parkeerplaatsen, gratis toegang)
• Deelnemers nog eens opbellen de dag ervoor
• Bij regenweer de mama’s gaan ophalen
• Samenwerking met ziekenhuizen verder uitbouwen
• Samenwerking met vereniging waar armen het woord
nemen uitdiepen
Good Practice NR. 2
•
•
•
•
•
•
Perinti : Perinataal netwerk Tienen
Analoog aan PAReL en Kraamzorg Kempen
0 – 3 jaar !
01/04/2013 – 30/03/2014
Steun provincie Vlaams-Brabant
Kinderarmoede terugdringen
 regio met sterk plattelandskarakter
Partners
•
•
•
•
•
WGC – de Vierkappes
Kind & Gezin
CKg – De Schommel
CAW
OCMW
•
•
•
•
•
Diensten kraamzorg / gezinszorg
Expertisecentrum De Bakermat
Vroedvrouwen
Materniteit Tienen
Kinderopvang
Extra accent
• Naast netwerk ‘beter doorverwijzen’
 Bij begeleiding gezinnen gaat de coördinator
mee naar de diensten
- om de drempel te verlagen
- om de hulp te faciliteren
- om de opvolging te verzekeren
 Leuke activiteiten (o.a. kindercarrousel)
Resultaten
• Momenteel 15 aanmeldingen
• 7 gezinnen in begeleiding
• Succes = vooral bij gezinnen waar de globale
begeleiding gebeurt
Knelpunten
• Samenwerking ziekenhuizen en huisartsen moeizaam
• Slechte kennis van de sociale kaart bij heel wat
diensten
 ieder kent zijn stukje
 geen helikopterview
• Zeer tijdsintensief
• Project stopt als het gekend is
 1 jaar is te kort
Good Practice NR. 3
Onki
•
•
•
•
•
Kinderdagverblijf met 10 kindplaatsen (0 – 3 jaar)
16 verschillende kindjes per week
Lokale Dienst Buurtgerichte Kinderopvang
4 kinderverzorgsters (2 VT, 2 DT)
In Heusden-Zolder, wijk Berkenbos scoort hoog in
% kansarme geboortes
• Nog 4 gelijkaardige projecten in Antwerpen
Onki
Buurtgerichte kinderopvang
Buurtgerichte kinderopvang, d.w.z. :
• Richt zich tot kinderen in de buurt
• Werkt met mensen uit de buurt
- vorm van sociale tewerkstelling
Buurtgerichte kinderopvang
• Opvang : elke dag van 7.30 uur tot 17.00 uur
• Opvang voor kinderen die niet binnen de reguliere
opvang terecht kunnen (urgente, occasionele
opvang), bijv. sollicitatie / opleiding / seizoensarbeid
• Voorrang voor mensen behorende tot kansengroepen
(kindjes vluchtelingen, mensen in kansarmoede, …),
mobiliteitsproblemen
Buurtgerichte kinderopvang
• Ouders die hun kindjes nog Nederlands willen bijleren
(voor schoolstart)
• Ouders die plots werk vinden en botsen op
wachtlijsten in reguliere opvang
Wie zijn de ouders ?
• 75 % Turkse origine
• 20 % diverse origine – vluchtelingen
• 5 % Belgische origine
• 95 % is de thuistaal niet-Nederlands
Accenten binnen de werking
• Ouderparticipatie op verschillende niveaus
• Taalstimulering
• Samenwerking
Ouderparticipatie
• Uitgebreid intakegesprek en wenmomenten
- kinderopvang is niet hun vrije keuze
• Overnemen van slaap- en eetgewoonten
- respect voor culturele verschillen
• Belang breng- en haalmomenten
• Laagdrempelige activiteiten (zoo, receptie)
Ouderparticipatie
• Organiseren van verjaardagsfeestjes
• Oudergesprekken rond opvoeding
• Kleine dagdagelijkse ondersteuning
- helpen met inschrijving op school
• Wederzijds : Turkse mama die dansles of Turks komt
aanleren
Superzetel
Taal
•
•
•
•
•
Uitgangspunt : respect
Met handen en voeten
Samen van mekaar leren
Dagdagelijkse warme contacten
Samenwerking met tal van andere diensten
- globale aanpak (niet enkel kinderopvang)
Good Practice NR. 4
•
•
•
•
Een spel-o-theek voor kansarme kinderen
H. Hart – Heverlee – kleuterschool
Samen met IBO – Stekelbees
Met steun van OCMW
• 352 kleuters waarvan 72 (= 20 %) voldoen aan
kansarme indicatoren
• Actie : spel-o-theek voor ouders
• Spelmateriaal en boekjes om te ontlenen en thuis te
gebruiken
• Op ontmoetingsmomenten in school en IBO SAMEN
leren spelen
• Tevens ook opvoedingsthema’s
• Stekelbees houdt plaatsen vrij in de vakantieopvang
voor kansarme kinderen
• Ook in Stekelbees ontleenpunt spel-o-theek
• Voor alle kleuters met speciale aandacht voor de
kansarme doelgroep
• 90 % van de 72 kleuters hebben al gebruik gemaakt
van de spel-o-theek
• Gerealiseerd met € 1 000
Kritische kanttekening
Kwetsbare gezinnen vinden moeilijker de weg naar de
kinderopvang
Nieuw decreet maakt het NOG moeilijker
• Kinderopvangzoeker
- digitale opvangplaats zoeken ! Online registreren om
dagtarief te berekenen
- IKG : wie begrijpt dat ?
• Geen persoonlijk contact en digitale systemen
verhogen de drempel
Kritische kanttekening
• Sociaal tarief enkel nog mogelijk via OCMW
- nu verantwoordelijke die dit beslist in vertrouwen
- stigmatiserend
• Opvang reserveren = opvang betalen
- wisselende werksituaties
- moeite om zich te organiseren
Kritische kanttekening
• Bezettingsgraad moet stijgen
- werkdruk stijgt
• Kwetsbare gezinnen vragen meer begeleiding
- kinderopvang-aanbieders zullen deze gezinnen liever
niet meer aannemen
BESLUIT
• Vermaatschappelijking van de zorg
- kinderopvang leidt tot participatie aan de
samenleving
• Ook hier door nieuwe regels een valkuil voor
kwetsbare gezinnen
Good Practice NR. 5 & 6
• Zowel Familiehulp als Landelijke Thuiszorg hebben
een mooi project opgezet rond het helpen van
kansarme gezinnen in gezinszorg
• Respectievelijk met de steun van provincie Antwerpen
en Limburg
Verzorgenden leren kansarmoede
herkennen
ZICHTBAAR
• Slechte woonst
• Geen geld om boodschappen te doen
• Huisarts en tandarts uitstellen
• Budgetbegeleiding
Verzorgenden leren kansarmoede
herkennen
ONZICHTBAAR
• Gemis aan vaardigheden
- huishouden runnen
- goedkoop winkelen
- huiswerk kinderen
- administratie en financiën
Verzorgenden leren kansarmoede
herkennen
SUCCES
• Verzorgenden zijn doeners
- laagdrempelige inkom
- huishoudelijke taken samen inoefenen
- ook opvoeding kinderen
- openbaar vervoer leren nemen
- mee op stap naar OCMW, ziekenfonds, …
• Samenwerking met ervaringsdeskundigen in armoede
en thuisbegeleidende diensten
Filmpje
Tot slot
• Armoede is een structureel probleem
• Generatie armoede neemt toe
• Projecten en good-practice-voorbeelden mogen geen
druppel op een hete plaat zijn
• We moeten afleren met ONZE middenklasse bril (onze
waarden en normen) te kijken naar gezinnen in
armoede