Transcript accessibility - Od kompleksowej diagnozy sytuacji osób

INTERNET JAKO ŹRÓDŁO GENEROWANIA
I NIWELOWANIA RÓŻNIC SPOŁECZNYCH
Od kompleksowej diagnozy sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce do nowego modelu
polityki społecznej wobec niepełnosprawności
WARSZTATY ACCESSIBILITY (DOSTĘPNOŚCI)
http://polscyniepelnosprawni.agh.edu.pl/konferencja/warsztaty.php
Jarosław Królewski
KRÓTKO O MNIE
Nowoczesne technologie internetowe
Programowanie i budowa aplikacji internetowych i mobilnych
Marketing Internetowy
E-marketing kompleksowo
Informatyka społeczna
Miszmasz nowych technologii i nauk społecznych
Zarządzanie firmą w Polsce
Czasami syzyfowa praca
TEMATYKA ZAJĘĆ
Użyteczność
(Usability)
Architektura
Informacji (IA)
Nowoczesne
technologie
User
Experience
Dostępność
(Accessibility)
USER INTERFACE (UI)
Input (users)
manipulacja systemem
Output (system)
efekty manipulacji
USER INTERFACE (UI)PRZYKŁADY
•
•
•
•
GUI
WUI
Touchscreens / Zoomable User Interface
Command Line Screens
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
USER-CENTERED DESIGN
(użytkownik jest w centrum
naszych zainteresowań)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
USER EXPERIENCE
(użytkownicy mają swoje
doświadczenia i przyzwyczajenia)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
CZAS UŻYTKOWNIKÓW
JEST CENNY
(tworząc interfejs wpływasz
na czas innych)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
NIE ZANIEDBUJ SWOICH
USERÓW
(użytkownicy nie są wierni,
często zdradzają, dbaj o nich)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
USERZY SĄ NIECIERPLIWI
NIE KAŻ IM MYŚLEĆ!
(zdezorientowanie jest irytujące)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
PIERWSZE WRAŻENIE JEST
BARDZO ISTOTNE
(efekt pierwszeństwa)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
USERZY NIE SĄ IDEALNI
(interfejs powinien zmierzać do perfekcji)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
PIĘKNE NIE ZAWSZE
JEST FUNKCJONALNE
(nie tylko w projektowaniu interfejsów)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
UNIKANIE PROBLEMU NIE
JEST JEGO ROZWIĄZANIEM
(twórca interfejsu jest architektem,
odpowiedzialność za funkcjonalność
spada na niego)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
NIE MA „UKOŃCZONYCH”
INTERFEJSÓW
(proces tworzenia interfejsu to
długotrwałe zajęcie)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
UŻYTECZNOŚĆ TO KOMPROMIS
POMIĘDZY WYMAGANIAMI
BIZNESOWYMI A POTRZEBAMI
UŻYTKOWNIKÓW
(niestety…)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
USERZY NIE MYŚLĄ
JAK COŚ DZIAŁA
(po prostu radzą sobie z tym bądź nie)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
INTUICYJNE INTERFEJSY MOGĄ
TWORZYĆ NIETYLKO
OSOBY Z WYKSZTAŁCENIEM TECHNICZNYM
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
KONWENCJA CZY INNOWACJA?
(trudno się zdecydować?
dlatego firmy potrzebują specjalistów)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
KAŻDY MOŻE ZAPROJEKTOWAĆ INTERFEJS
(zaprojektować owszem, ale zrobić to dobrze
niekoniecznie)
KODEKS „TWÓRCY
INTERFEJSU”
NIE MA MĄDRYCH I
MNIEJ MĄDRYCH UŻYTKOWNIKÓW
(są różni, ale tego typu stopniowanie
nie jest istotne)
HEURYSTYKA
Umiejętność wykrywania nowych faktów i
związków między faktami, zwłaszcza czynność
formułowania hipotez.
PWN
Nazwa dziedziny wiedzy, której cel stanowi poszukiwanie
i badanie optymalnych metod oraz reguł odnajdywania
odpowiedzi na stawiane zapytania lub problemy
GOOGLE
HEURYSTYKI NIELSENA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Zachowaj klarowność stanu systemu.
Utrzymaj zbieżność pomiędzy systemem a rzeczywistością.
Nie ograniczaj użytkowników.
Trzymaj się standardów i zachowaj spójność.
Zapobiegaj błędom.
Pozwalaj wybierać zamiast zmuszać do pamiętania.
Zapewnij elastyczność i efektywność.
Dbaj o estetykę i umiar.
Pomóż użytkownikom rozpoznać, zdiagnozować i naprawić błędy
Zadbaj o pomoc i dokumentację.
NAJCZĘŚCIEJ CYTOWANE
ZASADY
• Zasada 7+-2;
• Zasada 2 sekund;
• Reguła 3 kliknięć;
• Zasada odwróconej piramidy;
• Walk-Up-And-Use Design
POZIOMY EMOCJONALNEGO
PROJEKTOWANIA DONA
NORMANA
•Zdominowany przez wygląd
•Gładkie lub zaokrąglone obiekty
wywołują miłe skojarzenia
•Ostre i punktowe => strach,
niebezpieczeństwo
•Dziecko => opiekuńczość, pająki =>
strach
poziom
instynktowny
poziom
behawioralny
•Jak się czujemy używając czegoś?
•Czy to coś jest irytujące, czy może
przyjemne?
•Nie lubimy siedzieć i czekać
•Czy obiekt wywołuje pozytywne
skojarzenia?
•Czy przywołuje miłe wspomnienia?
poziom odbicia
Metodologia badań
użyteczności i
dostępności
METODOLOGIA BADAŃ (WERSJA
SKRÓCONA)
Proces
badawczy
Analiza
heurystyczna
Ekspercki
audyt
użyteczności
Audyt
dostępności
usług
Usability
Testing
Indywidualne
testy aplikacji
Wywiady
pogłębione
(IDI)
TESTY NISKOBUDŻETOWE I
TRADYCYJNE
cechy
Tradycyjne testowanie
Testowanie niskobudżetowe
Liczba użytkowników na jeden test
8>
3/4
Rodzaj zatrudnionych osób
Starannie dobrani użytkownicy
Prawie każdy kto korzysta z Internetu
Miejsce przeprowadzenia testów
Laboratorium z lustrem weneckim i pokojem
obserwacji
Dowolne biuro lub pokój konferencyjny
Osoba przeprowadzająca testy
Doświadczony sp. funkcjonalności
Ktokolwiek kto jest cierpliwy
Planowanie testów
Testy planowane odpowiednio wcześniej aby
zrealizować wszystkie założenia
Niewielkie wyprzedzenie
Przygotowanie testów
Przygotowanie wersji testowej, dyskusja i przegląd
protokołu
Wybranie elementów pokazywanych
użytkownikowi
Przedmiot i miejsce testowania
Cała witryna oraz wybrane funkcjonalności
Krótkie badania podczas całego procesu tworzenia
witryny
Koszty
Od 15 do 50 tyś złotych lub więcej
Około 1200 zł za jedną fazę testów
Dalsze kroki po wykonaniu testów
Szczegółowy raport
Jedna strona notatek od każdego z obserwatorów
Źródło: Kasperski 2010
PROCEDURA BADANIA
I.
zapoznanie uczestnika testów z tematyką i specyfiką badań
II. prezentacja oprogramowania, stosowanych narzędzi oraz czasu
trwania badania
III. uzyskanie zgody na nagrywanie i rejestracje spotkania
IV. testy użyteczności (wykonywanie zadań przez użytkownika)
V. wywiad z uczestnikiem badania
VI. ankiety (metryczkowa + oceniająca usługi)
FAKTY O TESTOWANIU
1. Dobry serwis należy przetestować;
2. Testowanie nawet z jednym użytkownikiem jest lepsze niż testowanie bez
użytkownika;
3. Testowanie z jednym użytkownikiem w pierwszej fazie projektu jest lepsze
niż testowanie z 50 w końcowej fazie wdrożenia;
4. Reprezentatywna próba jest przereklamowana;
5. Testowanie pomaga podjąć decyzję, nie ustanawia ogólnych praw i reguł
6. Stosuj swobodnie social media;
7. Ucz się od innych;
Źródło: Weinschenk 2011 i inne
DLACZEGO NIE WARTO
TESTOWAĆ WITRYN?
PODSTAWOWE WYMÓWKI
1. Nie mamy czasu;
2. Nie mamy kasy;
3. Nie mamy eksperta;
4. Nie mamy laboratorium;
5. Nie mamy pojęcia jak zinterpretować wyniki;
6. Brak twardych danych, pokazujących zalety testowania przed podjęciem decyzji o
jego przygotowaniu;
7. Projektanci stron internetowych doskonale znają swój fach, wiedzą co robić czego
nie, więc testy są nieopłacalne;
Źródło: Weinschenk 2011
UŻYTKOWNICY BIORĄCY
UDZIAŁ W BADANIU
•
Atrakcyjne wynagrodzenie;
•
Przystępna oferta pracy;
•
Przed testami nie udzielamy szczegółowych informacji na temat badania;
•
Przyjaciele i sąsiedzi – czemu nie?;
Źródło: Weinschenk 2011
TEST „BAGAŻNIKOWY” KRUG’A
1. Co to jest za witryna? (logo witryny)
2. Na jakiej jestem stronie? (nazwa strony)
3. Jakie są główne kategorie witryny? (kategorie)
4. Jakie mam opcje do wyboru na aktualnym poziomie hierarchii? (nawigacja
lokalna)
5. Gdzie się znajduje w całej hierarchii serwisu? (oznaczenie „tutaj jestem” np.
w formie wskaźnika, oznaczenia zakładki)
6. W jaki sposób mogę coś znaleźć? (interfejs wyszukiwarki)
PERSONY (ARCHETYPY
UŻYTKOWNIKÓW < 6)
Źródła informacji o „personach”:
•
Pogłębione wywiady indywidualne (IDI)
•
Wywiady fokusowe
•
Systemy i skrypty statystyk serwisów internetowych
Wymagane dane:
•
zdjęcie
•
wiek, płeć, wykształcenie, stan cywilny, wykonywany zawód, cechy charakteru
•
sytuacja życiowa i materialna
•
opis środowiska (z jakich technologicznych udogodnień korzysta)
•
motywacja do korzystania ze strony
•
cele
•
wzorce zachowań związanych ze stroną
COGNITIVE WALKTHROUGH
(„ŁATWOŚĆ UCZENIA SIĘ”)
•
Czy użytkownik będzie wiedział, co powinien zrobić?
•
Czy użytkownik będzie wiedział, że właściwe działanie jest dostępne?
•
Czy użytkownik powiąże właściwe działanie z efektem, który chce
osiągnąć?
•
Czy użytkownik otrzyma informację zwrotną od systemu? Czy zorientuje
się, że wykonał prawidłowo to działanie?
Źródło: http://symetria.pl/blog/uzytecznosc/badania/badanie-uzytecznosci-metoda-cognitive-walkthrough/
Prototypowanie
PO CO PROTOTYPOWAĆ?
Wykrywanie
błędów
Oszczędność
czasu
Jasność
celów
Oszczędności
RODZAJE PROTOTYPÓW
prototypy
makiety (mockups)
prototypy
funkcjonalne
diagramy przepływu
INTERNET A SZANSE
DLACZEGO BADALIŚMY?
CODZIENNA WALKA
o dostęp do informacji
ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW
Czy rzeczywiście nowe technologie rozwiązują problemy?
ZROZUMIENIE KONTEKSTU
kompromis między celami a dostępnością
PROBLEMY
identyfikacja potencjalnych problemów
TESTY
znaczenie gatekeeperów
WYNIKI
BADAŃ
STAN AKTUALNY
PRZETESTOWANO
106 SERWISÓW
INTERNETOWYCH
ZWERYFIKOWANO
7420 ZMIENNYCH
WYNIKI POZYTYWNE
52%
WYMOGI PRAWNE
ŻADEN Z BADANYCH SERWISÓW NIE
REALIZOWAŁ W PEŁNI WYMOGÓW
STANDARDU WCAG 2.0 ORAZ
WYMAGAŃ ROZPORZĄDZENIA RADY
MINISTRÓW
WYNIKI- 5 NAJLEPIEJ OCENIONYCH
SERWISÓW
•
•
•
•
•
Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego
Fundacja TUS
Gmina Drawsko
Powiat Bieruńsko - Lędziński
Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych
WYNIKI- 5 NAJGORZEJ OCENIONYCH
SERWISÓW
•
•
•
•
•
Powiat Czarnkowsko-Trzcianecki
Powiat Wejherowo
Powiat Chrzanowski
Serwis Urzędu Gminy Węgliniec
Strona Powiatu Bialskiego
MITY
DLACZEGO DYSKRYMINUJEMY
INNYCH?
MITY - DLACZEGO DYSKRYMINUJEMY
INNYCH?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Dostępność dotyczy wyłącznie osób z wadami wzroku;
Inwestycja w accessibility jest pracochłonna i trudna do implementacji;
Przestrzeganie reguł accessibility ogranicza kreatywność designerów/grafików;
Dostępne strony są nieatrakcyjne i nudne;
Dostępny serwis jest drogi;
Dostępność dotyczy niewielkiej liczby osób;
Automatyczne testy są wystarczające;
Alternatywna wersja tekstowa strony wystarczy;
Osoby niepełnosprawne nie korzystają z Internetu;
WCAG 2.0 jest opcjonalne, nie ma konieczności stosowania standardów;
Dostępne serwisy nie są opłacalne;
Tylko specjaliści zajmujący się zawodowo dostępnością są w stanie audytować serwisy
internetowe;
Realizacja założeń WCAG 2.0 to wszystko co możemy zrobić;
PRZYDATNE NARZĘDZIA
a. Utilitia.pl
To jedno z podstawowych narzędzi do zautomatyzowanego badania dostępności w sieci
dofinansowane w ramach europejskiego programu Innowacyjna Gospodarka. Ogromne
możliwości weryfikacyjne, pełna oferta walidatorów oraz bogata baza materiałów edukacyjnych
pozwoli każdemu w szybki i efektywny sposób przyswoić sobie tematykę związaną z dostępnością
i problematyką niepełnosprawności w sieci. W wersji bezpłatnej umożliwia podstawową
weryfikację strony www (m.in. walidacja HTML, walidacja poprawności nagłówków, walidacja
CSS, wyróżnienia).
b. WAVE Web Accessibility Tool
Narzędzie pozwala zweryfikować błędy i problemy z badanym serwisem www w czasie
rzeczywistym oraz wychwycić zarówno problemy techniczne, związane z walidacją HTML oraz CSS
jak również zweryfikować poprawność kontrastu elementów na stronie.
PRZYDATNE NARZĘDZIA
c. vischeck.com
Narzędzie vischeck.com pozwala zasymulować problemy z rozpoznawaniem barw przez osoby z
takimi chorobami wzroku jak: protanopia, deuteranopia, tritanopia. Dzięki wizualizacjom osoby
projektujące serwisy internetowe są w stanie zweryfikować ich wygląd przed wdrożeniem
uwzględniają odpowiednie wady wzroku.
d. Colour Contrast Analyser
Program pozwala zweryfikować kontrast elementów stosowanych na stronach www oraz w
innych materiałach, takich jak np. papierowe materiały reklamowe, edukacyjne i informacyjne.
Wyniki analiz programu są zgodne z WCAG 2.0. Program pozwala weryfikować tekst o różnych
rozmiarach czcionki.
e. Fangs
Dodatek do przeglądarki Mozilla, pozwala zasymulować działanie czytników ekranów oraz pomóc
w wyłapaniu błędów składni HTML. Program prezentuje tekst, który docelowo usłyszy osoba
niewidoma.
KONIEC
Dziękuję za mile spędzony czas
[email protected]