Transcript Możliwości przyszłego wykorzystania pasma radiodyfuzyjnego dla

Możliwości przyszłego wykorzystania
pasma radiodyfuzyjnego dla potrzeb
naziemnych emisji cyfrowych
Dariusz Więcek
Konferencja Przyszłość Rynku Medialnego w Polsce, Poznań Media Expo, 9.04.2014
AGENDA
1. Gospodarka widmem radiowym pasm radiodyfuzyjnych
2. Aktualny stan planów i sieci multipleksów
3. Możliwości uruchomienia kolejnych multipleksów na
bazie Planu GE06
4. Nowe techniki zwiększania efektywności wykorzystania
widma radiowego
5. Ocena skutków dyskutowanych propozycji w sprawie
przyszłych przeznaczeń pasma 700 MHz dla systemów
mobilnych (tzw. dywidenda cyfrowa 2)
6. Propozycje rozwiązań dla przyszłych multipleksów
7. Podsumowanie
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Gospodarka widmem radiowym
• Częstotliwości radiowe stanowią unikalny, odnawialny,
skończony i cenny zasób państwowy zarządzany na szczeblu
krajowym (UKE, KRRiT) i międzynarodowym (ITU, CEPT)
• Zarządzanie widmem radiowym wykorzystuje ramowy podział
zasobów radiowych na typy służb radiowych, rezerwacje i
przydziały częstotliwości, który definiują Krajowe Tablice
Przeznaczeń Częstotliwości (KTPCz) i RR ITU
• Zasoby widma radiowego stanowią cenne źródło stanowiące o
wpływach budżetowych (ze sprzedaży, licencjonowania,
pozwoleń radiowych) mający często też znaczny wpływ np. na
wycenę wartości poszczególnych firm
• Tradycyjne sposoby licencjonowania: sprzedaż, dzierżawa,
aukcja. Ustalanie szczegółowych warunków technicznych
wynikających z kompatybilności elektromagnetycznej
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Widmo radiowe pasm radiodyfuzyjnych
• Pasma radiodyfuzyjne przeznaczone dla radiodyfuzji naziemnej:
– Pasmo III (VHF): zakres częstotliwości 174-230 MHz
– Pasmo IV i V (UHF): zakres częstotliwości 470-862 MHz
• Pasma VHF i UHF są dziś współużytkowane z innymi systemami:
–
–
–
–
–
PMSE (Programme Making and Special Events)
Radioastronomia (604-608 MHz)
ARNS (systemy krajów b. Układu Warszawskiego: RSBN/PRMG, SOD, RSP)
Systemy radarowe
Systemy radia kognitywnego (Cognitive Radio) wykorzystujące tzw. białe
przestrzenie widma (TV White Spaces)
• Pasmo UHF (ok. 400-1000 MHz) stanowi najcenniejszy zasób widma
radiowego ze względu na unikalne cechy fizyczne (duże zasięgi,
niskie koszty budowy sieci, penetracja w budynkach, małe anteny o
dobrym zysku)
• Przeznaczenie części pasma UHF na potrzeby telewizji pozwala na
współużytkowanie widma, przeznaczenie dla operatorów
komórkowych oznacza de facto wyłączność w użytkowaniu i
„oddanie pasma” operatorom komórkowym
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Podstawy regulacyjne pasm telewizyjnych
• Porozumienie RRC ITU w Genewie w 2006 (kraje Europy, Afryki, Bliski Wschód
i kraje byłego ZSRR), tzw. „GE06”
–
–
–
–
Zasady planowania i kryteria techniczne kompatybilności sieci (radiodyfuzyjne i inne)
Plany częstotliwości cyfrowy i analogowy
Warunki modyfikacji Planu
Terminy zaprzestania ochrony TV analogowej (17.06.2015r)
• ITU WRC 07
–
Przeznaczenie 790-862 MHz dla systemów mobilnych na zasadzie pierwszej ważności (tzw.
dywidenda cyfrowa, pasmo 800 MHz),
• Decyzja Komisji Europejskiej z 2010r. 2010/267 /EC w sprawie przeznaczenia
zakresu 790-862 MHz (tzw. Dywidenda cyfrowa)
– wymóg KE w sprawie zwolnienia pasma przez systemy telewizyjne, implementacja do 2013r.
• ITU WRC 12
–
Uchwała w sprawie podjęcia prac dotyczących użytkowania zakresu 694(8)-790 MHz (pasmo 700 MHz, tzw. Druga
dywidenda cyfrowa) przez systemy mobilne (do dyskusji i decyzji podczas WRC 15), prace w JTG 4-5-6-7
• Mandat KE do CEPT w sprawie prac nad zagadnieniami kompatybilności
pasma 700 MHz (CEPT CPG PTD)
• Porozumienia bilateralne administracji (np. z Rosją, Ukrainą)
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
OBSZARY REZERWACJI WEDŁUG PLANU GE06:
PASMO VHF: 174-230 MHz
DAB+ MUX1
DAB+ MUX2
MUX8 DVB-T
DAB+ MUX3
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Wykorzystanie pasma VHF
• Wolne zasoby częstotliwości, które są i będą dostępne dla
telewizji w długim okresie czasu
• Możliwy jest jeden multipleks ogólnopolski DVB-T (MUX8) i
trzy multipleksy DAB+
• Nieco niższa dostępna przepływność DVB-T (ok. 22 Mb/s)
• Nieco większe problemy planowania sieci DVB-T (duże
obszary rezerwacji), brak przeznaczeń dla konkretnych stacji
w GE06 (implementacja za pomocą sieci SFN)
• Niektórzy odbiorcy TV będą musieli zamontować
dodatkową antenę odbiorczą na pasmo VHF
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
OBSZARY REZERWACJI WEDŁUG PLANU GE06:
PASMO UHF: 470-862 MHz
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
MULTIPLEKSY DVB-T AKTUALNIE DOSTĘPNE
PASMO UHF: 470-790 MHz
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Obecny stan sieci DVB-T
Post switch-off (31.07.2013) situation
MUX3
MUX2
MUX1
Odbiór stacjonarny ~95%
Odbiór stacjonarny ~95%
Stacjonarny
+ przenośny 98%
MUX 4 – odbiór mobilny,
miasta
Dodatkowe emisje lokalne
(spoza GE06)
MUX 5, 6 ?
10
Obecne multipleksy DVB-T - kanały w paśmie
700 MHz (tzw. dywidenda cyfrowa 2)
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Dywidenda cyfrowa 2 - utrata pasma 700 MHz
Utrata 2 multipleksów wg GE06
(MUX5, MUX6)
MUX5 DVB-T (poza GE06) - wymaga
planowania i koordynacji
międzynarodowej
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Nowe techniki zwiększania efektywności
wykorzystania widma radiowego
• Radio kognitywne (Cognitive Radio, TV White
Spaces) jako technika (np. w służbie drugiej
ważności) wykorzystująca w sposób
niezakłócający (tzw. oportunistyczny) pasma
telewizyjne wykorzystywane obecnie przez inne
służby
• Wykorzystanie zasady BSO (Beneficial Sharing
Opportunities) promowanej przez KE
• Nie ma konieczności zmiany planów DVB-T
• Aplikacje: np. dostęp do Internetu, Internet
Rzeczy (Machine-to-Machine), Inteligentne
liczniki
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
13
Pasmo 700 MHz a systemy TV WS
Kanały 21-60
Kanały 21-48
Żródło: IŁ-PIB, ECC Raport 185
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
14
Pasmo 700 MHz dla systemów mobilnych:
konsekwencje
•
•
•
Utrata 2 pełnych pokryć DVB-T GE06 (MUX5, MUX6)
Utrzymanie MUX1-MUX4 możliwe bez większych zmian Planu i większych
problemów koordynacji międzynarodowej (Konieczna współpraca
międzynarodowa i wielostronne modyfikowanie Planu GE06 (zmiana niektórych
kanałów)
Brak możliwości wykorzystania współużytkowania pasma 700 MHz przez innych
–
–
–
•
•
•
•
•
Idea KE - BSO (Beneficial Sharing Opportunity) ?
Brak możliwości wykorzystywania systemów Cognitive Radio TV WS w paśmie 700 MHz
Mniej dostępnych kanałów TV spoza GE06 na emisje lokalne
Problemy przygraniczne z systemami ARNS (wschód)
Znaczne problemy zakłóceń LTE700 do DVB-T (klasyczny uplink i downlink FDD)
Przygotowania do wdrożenia i uzgodnienia międzynarodowe mogą zająć wiele lat
Różne potrzeby i oczekiwania różnych krajów UE (konieczność wyłączania DVB-T
w niektórych krajach)
Utrzymanie 5-6 pokryć DVB-T wymaga istotnej zmiany Planu GE06 i koordynacji
międzynarodowej
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Ocena możliwości utrzymania 6 multipleksów
w sytuacji utraty pasma 700 MHz
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Warunki i efekty modyfikacji Planu GE06
• Zgoda na wielostronną modyfikację Planu przez kraje sąsiednie
(najlepiej konferencja ITU, CEPT)
• Możliwe zastosowanie większych obszarów rezerwacji niż w GE06
• Korzystne zastosowanie transmisji DVB-T2 lub kolejnej wersji
standardu
• Utrzymanie 6 multipleksów DVB-T2 w paśmie UHF nawet po
przekazaniu pasma 700 MHz dla operatorów mobilnych (w DVB-T
do 5 multipleksów)
• Zapewnienie atrakcyjnej oferty naziemnej telewizji na dłuższy czas
(możliwość rozwoju HD, UHD, 4k, 8k, 3D, dodatkowe usługi,
telewizja holograficzna itp.)
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
PODSUMOWANIE
•
Obecnie są wolne i dostępne zasoby pasm telewizyjnych VHF i UHF, które
pozwalają na uruchomienie kolejnych multipleksów DVB-T i DAB+:
–
–
–
•
•
•
MUX5 i MUX6 DVB-T w paśmie UHF
MUX8 DVB-T VHF
3 multipleksy DAB+ w paśmie VHF (1 przydzielony dla Polskiego Radia, 2 wolne)
Oceniamy, że zasoby UHF (470-790 MHz) pozostaną w Polsce praktycznie
dostępne na potrzeby telewizji przynajmniej do 2020r.
W sytuacji przyszłej zmiany przeznaczenia pasma 700 MHz dla systemów
mobilnych możliwe będzie takie zmodyfikowanie planu GE06, aby utrzymać 6
multipleksów w paśmie UHF (470-694 MHz) w DVB-T2 (lub 5 multipleksów w
DVB-T)
Zapewnienie przyszłej atrakcyjnej oferty telewizji naziemnej (np. programy HD,
UHD, nowe programy) i radiowej (nowe programy, nowe usługi, duże zasięgi) jest
możliwe dzięki uruchomieniu kolejnych multipleksów, dla których istnieją wolne
zasoby częstotliwości zarówno w paśmie UHF jak i VHF
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek
Dziękuję za uwagę
[email protected]
9.04 .2014 | Poznań Media Expo | Dariusz Więcek