Transcript Sử thi Ấn Độ

Sử thi Ấn Độ
Giáo trình: GS Lưu Đức Trung
Soạn giảng: Nguyễn Thanh Phong
1. Đặc trưng sử thi Ấn Độ




Ra đời khi Ấn Độ được chia thành nhiều vương
quốc nhỏ, chế độ quân chủ phong kiến ra đời.
Bức tranh sinh động phản ánh đời sống tư tưởng
của nhân dân qua những cuộc xung đột vũ trang
giữa các vương quốc, chủng tộc.
Bài ca vĩ đại ca ngợi chiến công hiển hách, khí
phách hào hùng của các anh hùng lí tưởng mà
nhân dân ngưỡng mộ, tôn thờ.
Ramayana và Mahabharata mở ra thời đại hoàng
kim cho sử thi Ấn Độ.
1.1. Tính quy mô đồ sộ

(1)
(2)



Nguyên nhân:
Người Ấn có thói quen suy nghĩ dài dòng, giàu óc
tưởng tượng.
Ấn Độ rộng lớn, nhiều dân tộc, các câu chuyện
truyền trong dân gian nhiều.
Ramayana dài 5 vạn câu.
Mahabharata dài 22 vạn câu, gấp 7 lần Iliát và
Ôđixê cộng lại.
Có sức khái quát rộng và bối cảnh hoành tráng:
Cái gì có trên đất Ấn Độ thì đều có trong
Mahabharata, cái gì không có trong đó thì cũng
không thấy có trên đất Ấn Độ.
1.2. Tính giáo huấn sâu đậm

(1)
(2)




Nguyên nhân:
Ấn Độ có nhiều tôn giáo, giáo lý tôn giáo phản ánh sâu sắc
trong sử thi.
Người Ấn Độ mộ đạo.
ST là cuốn sách giáo khoa về đạo đức, luân lí của dân tộc.
Đề cao lí tưởng đạo đức và bổn phận của Ksatrya hướng con
người vào điều thiện chống cái ác, sống theo đạo lí công bằng,
bác ái Dharma.
Hai bộ sử thi này như Kinh Thánh, khuyên răn con người tu
luyện và có thể cứu rỗi linh hồn: Chừng nào sông chưa cạn, đá
chưa mòn thì Ramayana còn làm say mê lòng người và cứu họ
ra khỏi vòng tội lỗi.
Krixna Dvaipayana: Những ai đã nghe sử thi này thì mọi tội lỗi
đã phạm trong hành động ý nghĩa và lời nói đều được tẩy rửa.
1.3. Tính xung đột gay gắt về đạo lí




Chú trọng miêu tả sự xung đột giữa cái thiện
và cái ác, giữa đạo lí và phi đạo lí.
Trước tiên hòa giải, không được mới đi đến
chiến tranh.
Điều luật chiến tranh: công bằng, nhân đạo.
Mục đích cuối cùng: hòa hợp, hòa bình.
Xung đột  Hòa giải  Chiến tranh  Hòa hợp.
1.4. Tính đa dạng của hệ thống nhân vật





Nhân vật phong phú: người anh hùng, đạo sĩ,
người phụ nữ thần thánh, ma quỉ, quái vật...
Phần lớn nhân vật đã xuất hiện trong thần
thoại, truyền thuyết.
Nhân vật thường biến dạng, hóa thân nửa
thần nửa người.
Nhân vật thường xuất thân thần linh, con vật
thường mang cốt cách người.
Người anh hùng đạo đức, thiện lành, tài cao
đức trọng.
Câu hỏi
1. Theo anh (chị), giữa Sử thi và thần thoại, thể
loại nào ra đời trước, tại sao?
Sử thi Mahabharata (Câu chuyện về cuộc chiến tranh vĩ
đại của dân tộc Bharata)
1. Nguồn gốc và ảnh hưởng:

Lưu truyền tk V trước CN, bổ sung đến tk V sau CN.

Đạo sĩ Vyasa thức dậy lúc bình minh suốt 3 năm ròng để
sáng tác.

Đến nay chỉ còn 110.000 sloka.

Bản dịch tiếng Việt dựa vào bản tóm tắt cốt truyện bằng
tiếng Anh.

Mahabharata ảnh hưởng sâu rộng đến các nước Đông
Nam Á.
2. Tóm tắt cốt truyện
Bharata
Dòng họ Kuru
Đritaratra
100 anh em
Kôrava
Trưởng lão
Bhisma
Dòng họ Panđu
Panđu
Lâu đài
Varanamvađa
Đuryôđana
Chiến trường
Curusêtơra
Người thứ 1
Yuđihitira
Thần Inđra
Vua Đrôpađi
xứ Panchala
Kunti
5 anh em
Panđava
Công chúa
Đrôpađi
Người thứ 3
Acgiuna
Đỉnh Mêru
Dãy Himalaya
Con chó
Thần Đacma
Giá trị nội dung và nghệ thuật








Cuộc chiến tranh giành giật đất đai và mở rộng bờ cõi.
Đề cao lý tưởng và đạo đức của thời đại.
Chí tôn ca là hạt nhân tư tưởng của Mahabharata.
Chiến thắng của đạo đức và công lý, hoàn thiện bổn phận
và danh dự mà Đacma đề ra.
Chế độ dân chủ bộ lạc  chế độ quân chủ quân sự.
Tinh thần nhân văn: con người có số phận, sống phải
thiện, hợp đạo lý, công bằng, bác ái.
Tư tưởng Đanđa ra đời mâu thuẫn với tinh thần Đacma 
tinh thần Đacma thắng thế.
Mỗi nhân vật mang một tính cách, một đời sống tinh thần
riêng.





Quang cảnh chiến tranh hào khí, sôi động, ác
liệt.
Bách khoa toàn thư về đời sống văn hóa,
chính trị và xã hội của Ấn Độ cổ đại.
Vận dụng nhiều loại hình: thần thoại, cổ tích,
trường ca, bài ca giáo huấn, kinh kệ, nghệ
thuật...
Kết cấu dài, lồng khung xâu chuổi, nhiều
đoạn lặp lại, có chỗ mâu thuẫn, có truyện
không liên quan toàn bộ tác phẩm.
Tác phẩm mẫu mực về quy tắc anh hùng ca.
Sử thi Ramayana (Kì tích của hoàng tử Rama)
1. Nguồn gốc và ảnh hưởng
 Truyền tụng từ tk III-II trước CN, vô số người ghi
chép, gọt giũa, thêm bớt.
 Valmiki sống vào tk V trước CN, bị ruồng bỏ đi
trộm cướp và tu hành, trở thành đạo sĩ, kể cho học
trò nghe cầu chuyện kì tích hoàng tử Rama. Nghệ
sĩ hát rong truyền khắp nơi.
 Ảnh hưởng sâu rộng ở Ấn Độ, nguồn cảm hưng
vô tận cho các tác giả đời sau.
 Được giới thiệu khắc châu Á, châu Âu, ảnh hưởng
đến văn học dân gian ĐNA.
2. Tóm tắt cốt truyện
Vương quốc Kôsala
Vua Đaxaratha
Vua Janaka
xứ Viđêha
Nàng
Sita
Hoàng tử
Rama
Laksmana
Hai em bé
Kusa và Lava
Quỷ Maricha
Quỷ Ravana
Đảo Lanka
Khỉ Hanuman
Đạo sĩ Kabanđha
Thứ phi
Kekêi
Bharata
Vua loài khỉ
Sugriva
Bênh vực điều
thiện, chống lại điều
ác cứu người hiền
Có lúc ghen tuông
mùa quáng, thiếu
niềm tin vào lòng
chung thủy của Sita
Chịu đựng cuộc
đời khổ hạnh, tôi
luyện và trưởng
thành
Hóa thân thứ 7 của
Visnu, nhân vật lí
tưởng của đạo
Hinđu và đẳng cấp
Ksatrya
Hoàng tử
Rama
Dám từ bỏ công
danh phú quí đổi
lấy danh dự và
cái thiện.
Trọng danh dự,
thực hiện lời hứa
của cha, làm trỏn
bổn phận con
Sức mạnh phi
thường, võ nghệ
cao cường, lòng
nhân đức cao cả
Dũng mãnh, chiến đấu
kiên cường: giết chết
khỉ Vali, đánh trâu thần
Đunđubhi, giết
Ravana...
Mẫu người phụ nữ
Ấn Đô cổ đại chung
thủy, tiết hạnh, hiền
từ, nhân hậu, nhu mì
Có lòng tự trọng,
tôn trọng phẩm giá
cao quý của mình
Nàng
Sita
Con của thần đất,
con nuôi của vua
Janaka xứ Viđêha
Bị nghi ngờ, nàng
kêu khóc thảm
thiết, đòi tự thiêu
để minh oan
Tình yêu quên mình
hiến dâng, bất chấp
gian nguy tính mạng.
Kiên trinh bất khuất
trước quỷ Ravana,
chống trả quyết liệt,
nguyền rủa kẻ thù, đề
cao Rama
Con thần gió Vayu,
hình tượng đối lập
với lũ quỉ Ravana,
Răcsara
Sức mạnh phi thường,
thần thông biến hóa,
nhanh nhẹn mưu trí
Khỉ
Hanuman
Hóa thân của quần chúng
nhân dân hậu thuẫn cho
người anh hùng chiến đấu
vì công lý
Đóng góp cho mọi
chiến công của Rama,
bảo vệ mối tình chung
thủy của Rama và Sita
Giá trị của Ramayana

Ramayana được xem như là thánh kinh, đọc xong
sẽ được thần phù hộ và chuộc được mọi tội lỗi.

Sức gợi cảm: thiên tình sử éo le, vận dụng nhiều
thủ pháp nghệ thuật, tưởng tượng kì ảo...

Nhân vật xuất thân thần thánh nhưng mang cốt
cách tình cảm con người.

Nhiều tình tiết xung đột hấp dẫn.