Transcript Интернет - ZiyoNET

А.Кодирий номли Жиззах давлат
педагогика институти
Интернет технологиялари
асослари
Тузувчи:
Ф.Ахмедов
Жиззаx – 2011
МАЪРУЗА РЕЖАСИ:
1.
Интернет тармоғи, Интернет провайдерлар,
Интернет тармоғи хизматлари, Веб браузерлар ва
веб саҳифалар.
2.
Электрон почта хизмати, унинг аҳамияти ва
имкониятлари. Электрон почта дастурлари
3.
Ўзбекистонда интернет тармоғининг ривожланиш
истиқболлари. Ўзбекистон Республикаси Интернет
ресурслари
4.
Ўзбекистонда Интернет тармоғи орқали
кўрсатиладиган интерактив хизмат турлари ҳамда
Интернет тармоғининг имкониятлари.
5.
Давлат ҳукумати ва бошқарув органлари веб
сайтларидан фойдаланиш.
Интернет нима?
• Интернет (Internet) - бу бутун жаҳон компьютер
тармоқлари мажмуидир, яъни ягона стандарт
асосида фаолият кўрсатувчи жаҳон глобал
компьютер тармоғидир.
• Интернет (internet) - минглаб локал ва минтақавий
компьютер тармоқларни бирлаштирувчи ахборот
тизими ҳисобланади.
• WWW – World Wide Web – бутун дунё ўргамчак
тўри ҳисобланиб, Интернет ресурсларини ташкил
этиш ва ундан фойдаланишни таъминлаб беради.
Интернет ва асосий тушунчалар
•
•
•
•
•
•
•
Интернетнинг асосий тушунчалари:
Интернет – International network - халқаро тармоқ маъносини англатади
Веб сайт – бирор бир соҳага, фаолиятга, воқеа ва ходисага бағишланган
маълумотларни ўзида жамлаган Интернет саҳифалар мажмуи.
Интернет провайдер – Интернет тармоғи хизматларидан фойдаланишни
таъминлаб берувчи юридик шахс.
Электрон почта – Интернет тармоғи орқали тезкор маълумотлар ва
хабарлар алмашиш тизими
Интернет манзил (URL) – Интернет тармоғида жойлаштирилган
ахборот ресурсларининг мурожаат манзиллари.
Proxy – локал тармоққа уланган компьютерларни битта алоқа канали
орқали Интернет хизматидан фойдаланишни ташкил этиш хизмати
Веб сервер – веб саҳифаларни жойлаштириш, бошқариш ва улардан
фойдаланишни ташкил этиш ҳамда фойдаланувчилар сўровларига ишлов
бериш хизмати
Интернет билан боғланиш
Оддий телефон линияси
орқали Интернетга боғланиш
Мобил телефон орқали
Интернетга боғланиш
Интернетга уланиш тартиби
Интернет уланишнинг энг кўп тарқалган икки усули мавжуд:
Dial-up – телефон линияси орқали телефон рақамини териб уланиш
ADSL – телефон линияси орқали маълумотларни тезкор узатиш
(фойдаланувчига <9 Мбит/с, ундан 640кбит/с, масофа <5,5 км)
Дастлабки
холат
Уланишни
ўрнатиш
Аутентификация
Якунлаш
Тармоққа
уланиш
Уланиш технологияси бўйича
абонентлар нисбати
Интернетда ишлаш технологияси
Интернет провайдерлар
ISP
IAP
модем
Интернет
WWW
E-mail
FTP
Search
Content provider
ADSL
ТФОП
Ажратилган
линия
User
модем
PC
1
ADSL
PC
2
PC
3
PC
4
PC
5
Интернет операторлари ва
провайдерлари
Халқаро интернет тезлиги
провайдерлар кесимида
Интернет хизматлари
• Интернет провайдерлар қуйидаги хизматларини тақдим этади:
– WWW Интернет ресурсларини ташкил этиш
– E-mail Электрон почта хизмати
– Web hosting Шахсий веб сайтларни Интернетга жойлаштириш
– Internet conference Интернет орқали видео мулоқот
– Searching Интернет қидирув тизимларидан фойдаланиш
– FTP файлларни алмашиш протоколи
– IPTV Интернет тармоғи орқали рақамли телевидения
– IP телефония Интернет тармоғи орқали телефон сўзлашувлар
Веб броузерлар ва веб саҳифалар
• Веб броузерлар – бу Интернет ресурслари ва
маълумотларидан фойдаланишни таъминловчи
дастурлар бўлиб, уларнинг қуйидаги турлари мавжуд:
– Internet Explorer, Firefox Mozilla, Netscape Navigator, Opera,
Google Chrome, Safari
• Веб саҳифалар асосан ўзида маълумотларни
жамловчи контейнер ҳисобланиб, уларнинг икки тури
мавжуд:
– Статик – ўзгармас веб саҳифалар
– Динамик – мурожатга нисбатан шакллантириладиган веб
саҳифалар
Веб броузерлар кўринишлари
Веб саҳифалар ва технологиялар
• Статик веб сайтлар
– HTML, CSS, Java ва VB скрипт
• Динамик веб сайтлар
– HTML, CSS, PHP, MySQL, Java script, AJAX
– HTML, CSS, ASP, SQL Server, Java script
• Веб сайтлар яратиш технологиялари
– MS FrontPage, Dreamviewer, HomeSite,
Adobe Flash
WAP технологияси
• WAP (wireless application protocol) – мобил
телефонлар ва қурилмалар орқали Интернет
маълумотларини узатиш протоколи.
• WML (Wireless Markup Language) – симсиз
қурилмалар учун маълумотларни
жойлаштириш тили.
• WAP браузер – WAP сайтларга мобил
қурилмалар орқали мурожат қилиш дастури.
Электрон почта
• Электрон почта - бу Интернет тармоғи орқали хабарлар алмашиш
хизмати ҳисобланиб асосан иккита компонент иштирокида ташкил
этилади:
– Электрон почта сервери (SMTP, POP) - хабарларни жўнатиш
ва қабул қилишни таъминлаш
– Электрон почта клиенти - хабарларни яратиш, ўқиш ва жавоб
қайтариш
• Электрон почта хизмати қуйидаги имкониятларни тақдим этади:
– Хабарларни тезкор алмашиш (бир неча дақиқа)
– Хабарларга қўшимча маълумотларни илова қилиш
– Хабарларга расм ва мультимедиа маълумотларини
жойлаштириш
Электрон почта орқали хабарларни узатиш ва қабул қилиш
Электрон почта манзили
Электрон почта манзили: почта қутиси номи ва почта сервери
манзилидан иборат бўлади
[email protected]
[email protected]
Почта қутиси
номи
Ташкилот
домени
Асосий
домен
Электрон почта клиенти
Интернет домен тизими
Интернет домен номлари Интернет манзилларида ишлатилиб,
улар мамлакат номларини, ташкилот ва корхоналар фаолиятини
англатади
UZ - Uzbekistan
KG - Kyrgyzstan
KZ - Kazakhstan
RU - Russia
UA - Ukraine
UK - United Kingdom
US United States
COM - Commercial
EDU - US Educational
GOV - Government
INT - International
MIL - US Military
NET - Network
ORG - Non-Profit Organization
www.gov.uz
Домен тизими структураси
Домен манзилининг шаклланиши
Домен номларини
регистраторлари
Компаниялар
Tomas
Billur COM
Arsenal-D
Sarkor Telecom
BCC
Simus
TV-Inform
Жами
«.uz» сайтлари сони
3778
2400
1299
930
659
113
65
9416
Умумий интернет канали
тезлиги
Интернет абонентлари динамикаси
Мобиль Интернет абонентлари
Ўзбекистон миллий Интернет
ресурслари
• www.uz – миллий ахборот қидирув тизими
• mail.uz – миллий электрон почта хизмати
• ziyonet.uz – ахборот таълим тармоғи
• uforum.uz – муҳокама веб портали
• edu.uz – Ўзбекистон таълим портали
• aci.uz - Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги
портали
• mtrk.uz – миллий телерадиокомпания веб сайти
Миллий ахборот қидирув тизими
Ушбу тизим орқали барча турдаги ахборотларни қидириш ва соҳалар
бўйича барча сайтлар рейтингини кўриш мумкин.
Миллий электрон почта хизмати
Ушбу сайт орқали электрон почта хизматларидан (почта очиш, хабар
юбориш, хабар қабул қилиш ва ўқиш) фойдаланиш мумкин.
Ziyonet портали
Миллий форум портали
Олий ва ўрта махсус таълим
вазирлиги портали
ЎзААА портали
Ушбу портал орқали алоқа ва ахборотлаштиришга соҳасига оид барча
маълумотлардан ва меъёрий ҳужжатлардан фойдаланиш мумкин.
Ўзбекистон миллий
телерадиокомпанияси портали
Ушбу портал орқали Интернет тармоғи бўйича он-лайн радио тинглаш
ва теледастурларни томоша қилиш мумкин.
Давлат ахборот ресурслари
www.gov.uz - Ўзбекистон Республикасининг Ҳукумат
портали
www.press-service.uz – Ўзбекистон Республикаси
Президентининг матбуот хизмати
www.uza.uz – Ўзбекистон миллий ахборот агентлиги
www.cbu.uz - Ўзбекистон марказий банки портали
Ўзбекистон Республикасининг Ҳукумат портали
Ўзбекистон Республикаси давлат ҳокимияти, давлат рамзлари, хизматлар
реестри, давлат ҳокимияти органлари тўғрисидаги маълумотлар.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг
матбуот хизмати
Ўзбекистон Республикаси Президенти, конституцияси, Президент
фармонлари ва қарорлари, Президент асарлари тўғрисидаги маълумотлар.
Ўзбекистон миллий ахборот агентлиги
Сиёсат, иқтисодиёт, жамият, технологиялар, спорт ва хорижий хабарлар
жамланган веб ресурс.
Ўзбекистон миллий банки портали
Пул-кредит сиёсати, тўлов тизимлари, Банк тизимига оид қонун ҳужжатлар
валюталар курслари тўғрисидаги маълумотлар жамланган веб ресурс.