Transcript Nationale Pensioendialoog Toekomst pensioenstelsel John

Nationale Pensioendialoog
John Landman
Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid
VCP – Toekomst Pensioenstelsel
4 juni 2014
1
De actualiteit (1)
“Pensioenstelsel is onhoudbaar, hervorming is onontkoombaar. ”
“Het wordt een stuk makkelijker om eerlijker over pensioenen te zijn, als de
waarheid over het pensioen acceptabel is.”
“Wij hebben geen behoefte aan een nieuwe maatschappelijke discussie over
het pensioenstelsel als er geen betere rekenregels voor de dekking van de
pensioenen komen.”
“We hebben een goed pensioenstelsel. Dat heeft wel onderhoud nodig.
In belang van een maatschappelijk geaccepteerd en vertrouwd
pensioen is een maatschappelijke dialoog nodig over de bouwstenen
van het stelsel en de houdbaarheid daarvan.”
2
De actualiteit (2)
“Een pensioenstelsel zonder draagvlak van jong en oud zal de 100 jaar niet halen. (…)
Herverdeling en risicodeling zijn nodig in ons pensioenstelsel, ook in de toekomst”
3
Een goed en gewaardeerd pensioenstelsel
3
1
…maar blijft dat ook
zo?
2
5
4
Bron: Melbourne Mercer Global Pension Index
Waarom iets veranderen wat goed is?
5
Is er een paradigmawisseling in pensioenen?
• Anticiperen op de toekomst
• Geen vanzelfsprekendheid
Niet starten bij eindplaatje…
6
…maar bij ontwikkelingen en
belevingen
Toename balansrisico…
7
Bron:
…kan leiden tot lager dan verwachte uitkeringen …
8
…en daarmee verlies vertrouwen…
9
…en daardoor tot maatschappelijke discussie
10
“Looking forward”: de samenleving verandert
11
Rol overheid
Stelselverantwoordelijkheid overheid
Aandachtspunten:
•
Adequaat pensioen
•
Bescherming deelnemer
•
Publiek belang: voorkomen onnodig beroep op sociale
voorzieningen
•
Voldoende voorlichting
•
Voorkomen verstoringen economie en arbeidsmarkt
12
Kader voor denken over toekomst pensioen
Onderscheid:
• Financiële houdbaarheid (beheersbaarheid en schokbestendigheid) FTK
• Maatschappelijke houdbaarheid (accommoderen omgeving)
Toekomst
Waardevolle kenmerken:
• Hoge vervangingsratio
• Hoge mate van deelname
• Grote mate van kapitaaldekking
• Bescherming langlevenrisico
• Professionele uitvoering
13
Welke vragen te beantwoorden?
Vertrekpunt is tweede pijler…..
1.Hoe ga je om met risicodeling en solidariteit?
2.Hoe ga je om met keuzevrijheid en maatwerk?
adviesaanvraag
3.Wie doet er mee en in welk collectief?
4.Wie is waar verantwoordelijk voor?
…. maar deze vragen zijn alleen te beantwoorden in relatie tot de
andere pensioenpijlers en domeinen (wonen, zorg).
14
Palet aan mogelijkheden en beleidsdilemma’s; een voorbeeld
Keuzevrijheid: Wat wordt bedoeld? En tot welke dilemma’s leidt dat?
• Keuze meedoen aan aanvullend pensioenstelsel?
• Behoefte aan maatwerk in pensioenregeling?
• Keuze in de uitvoering (keuze uitvoerder)?
Of…..behoefte aan vorm van invloed?
• En wat zijn dan de gevolgen voor uitvoering en governance (rol sociale partners en overheid)?
• En wat leert de gedragseconomie ons?
• mensen kunnen moeilijk/niet zelf kiezen
• verlies telt zwaarder dan winst (“under promise, over deliver”)
Wat zijn de uitruilen, de voor- en nadelen en de consequenties?
15
Wat gaat dit kabinet doen?
Missie
Een maatschappelijk gedragen en houdbaar pensioenstelsel accommodeert de omgeving waarin
het functioneert.
Doel
Aandragen bouwstenen om het stelsel gereed te maken voor de komende decennia.
Daartoe: open en onbelaste dialoog. Regie!
Eindproduct
Hoofdlijnennotitie met beleidsvarianten en doorkijk transitiepaden (voorjaar 2015)
16
Hoe komen we daar?
Voor zomer:
• Denkkader en internationale ervaringen
• Voorbereiden maatschappelijke dialoog
• Oriënterende gesprekken met “non-usual suspects”
• Informele oriënterende gesprekken met verschillende partijen in pensioenveld
• Tussenrapportage TK
Na zomer:
• Maatschappelijke dialoog (gesprekssessies, rondetafels, focuspanels,
verdiepende bijeenkomsten…etc)
• SER-advies, SCP-onderzoek (sociaal-cultureel), CPB-onderzoek (internationale
pensioenstelsels)
• Toewerken naar Hoofdlijnennotitie (voorjaar 2015)
En dan?
• Keuze- en besluitvormingsproces
• Implementatie/transitie (incl wetgeving)
17
Wat is het niet?
•
•
•
•
Een blauwdruk
Een pensioenakkoord
Een technische/instrumentele discussie
Alleen een economendiscussie
ook “non usual suspects”,
multi-discplines (sociologen, bestuurskundigen, juristen…etc)
bijv. betrokkenheid SCP en focusgroepen
•
•
Wat ziet u als relevante ontwikkelingen voor het pensioenstelsel?
Hoe wilt u anticiperen op deze ontwikkelingen?
•
•
•
Welke kernvragen vindt u relevant voor de pensioendialoog?
Wat verwacht u van de overheid?
Wat verwacht u van uzelf?
19
Nationale Pensioendialoog
John Landman
Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid
VCP – Toekomst Pensioenstelsel
4 juni 2014
20