Transcript Улуу кыайыы 65 сылыгар аналлаах декада Корнилова А А 2№х

Улуу кыайыы 65 сылыгар
аналлаах декада
Корнилова А. А. 2№-х НП оскуола
Сценарий тиэмэтэ: Буойун суруйааччылар
1.
Норуон Норгуй буолуохтун
Уhуйааччы дьоннорбут!
Улуу кыайыыны уhансыбыт
Буойун суруйааччылар
Албан ааттарыгар,
Хоолдьукпутун хонкутан,
Суhуохпутун токутанЭhиги иннигитигэр турабыт
Саха тылын, литературатын,
Торут култууратын холбоhуга.
2.
А5а дойду Улуу сэриитигэр 25 саха суруйааччыта
кыттыбыта. Бу куурээннээх куннэргэ буойун
суруйааччылар бойобуой сурэхтэниини эрдээхтик ааhан,
бэйэлэрин хорсун патриот быhыытынан кордорбуттэрэ.
Кинилэр тоhо да олор-тиллэр тынааhыннаах быhыыгамайгыга сырытталлар, торообут Ийэ дойдуларын кытта
сибээстэрин быспатахтара.
Сэрии тыйыс тугэннэрин, хабыр охсуhууларын
республика хаhыаттарыгар таhаартараллара, сэрии
туhунан дьин кырдьыгы кэпсииллэрэ, дьоннорунсэргэлэрин санаатын оро кото5оллоро.
1941 сыл бэс ыйын 22 кунэ
 (Бары ыллыыбыт)
Тыhыынча то5ус суус туорт уон биир туорт уон бээс
Тыыннаахтар умнубат сыллара,
Адьыр5а остоо5у кыдыйар ытык иэс
Анда5ар этиллэр сыллара…
Ол этэ уот сэрии ынырык сыллара
Тыыннаахтар умнубат сыллара!
3. Бугун биhиги поэт, учуутал, буойун Алексей
Спиридонович Бродникобы ахтыа5ын. Кини А5а дойдуну
комускуур Улуу сэрии уот сибиньиэс арда5ыттан этэннэ
эргиллэн кэлэн, ор сыл учууталлаабыта, саха
литературатыгар лирик поэт уонна романист
быhыытынан суолун хаалларбыта. Кини тапталлаах
кыыhа Саргылаана Алексеевна Бродникова – биhиги
биир идэлээхпит, салайааччыбыт.

(Сэриигэ ынырар бэбиэскэни туттарыы)
Мин мантан сэриигэ барбытым
Кыракый бала5ан дьиэбиттэн,
Ыраахха диэритин кэтэhэн,
Турбута кырдьа5ас мин а5ам.
(Хоhоон – Ильина А.А.)
 Мин мантан сэриигэ барбытым
Бар дьонум алгыhын ыламмын.
Далбаатыы хаалбыта алааhым
Будьурхай баттахтаах тыатыныын.
(бары ыыллыыбыт, далбаатыыбыт)
4. Ол ыарахан кэмнэ туохтан да кунду буорах сыттаах саллаат
суруга этэ.
(ус муннуктаах сурук киллэрэллэр, остуолга чумэчи турар, суругу аа5ар Варламова
А.И.,бары тула турабыт)
«Мотя! Киэhэ. Иллэн бириэмэм, керосиным баранара чугаhаан
уот имик-самык умайар. Бу сурукпун суруйа-суруйа дойдубун,
эйигин, билсэр дьоммун сытыы ба5айытык тэhэ ахта
саныыбын. Дойдуну, кэргэни ахтартан ордук киhи сурэ5ин
тыытар туох баарый! Остуйэр, абарар санаа баар. Ийэттэн
о5отун, кэргэниттэн эрин арааран тыhыынчанан костоох сиргэ
– сэриигэ ким ыыпытай? Чуумпу, дьоллоох олохпуттан
арааран, кыhынны тымныыга тонорго, сайынны бадараанна
булкулларга ким миигин кыhайбытай? Тапталлаах кэргэммин,
торообут Сахам сирин ахтартан сурэ5им ыалдьарыгар ким
миигин тиэрпитэй? Советскай норуот дьоллоох оло5ун ким
аймаата? Советскай норуот кыа хаанын ким тохто! Мотя!
Ойдоо, барытыгар буруйдаах Гитлер, германскай фашизм.
Дьэ, ситиhэр чаас улам чугаhаан иhэр. Олботохпунэ – мин
эимэ ситиhиэм. Оллохпунэ- мин табаарыстарым ситиhиэхтэрэ.
Ахтыл5ыны кытта Микииппэр.»
1942 сыл, ахсынньы 27 кунэ.
Бу 25 суруйааччыттан сэрии толоонугар хаалбыт Никифор
Кирикович Седалищев – Дьуогэ Ааныстыырап кэргэнигэр
Мотя5а суруга.
5. А5а дойду Улуу сэриитин сылларыгар Старай Русса
тулатыгар сууhунэн тыhыынча советскай буойун сырдык
тыына быстыбыта. Олор истэригэр саха сирин чулуу
уолаттара, Улуу Ильмень тула сэриилэспит 19 – с
хайыhар биригээдэтигэр бааллара. Саха сирин хорсун
уолаттарын албан ааттарын уйэтитэргэ Улуу Ильмень
урдугэр, Новгород уобалаhын салалтата уонна
общественноhа кэриэстэбил памятнигын туруорбута.
Саха норуоднай суруйааччытын Сергей Васильев «Улуу
Ильмень» диэн баллаадатынан «Ильмень урдунэн
туруйалар» диэн сахалыы киинэ уhуллубута.
 И. Ча5ыл5ан «Хайыhар» (бары ыллыыбыт)
6. Лозуннар «Бары кууhу – фронна!»
«Бука бары – кыайыы туhугар!»
А5а дойду Улуу сэриитин сылларыгар Саха сирин
олохтоохторо кыайыы туhугар бэйэлэрин харыстаммакка
улэлээбиттэрэ: балыгы, кылааннаах туулээ5и олгомнук
бултаан фронт уонна тыыл биир ньыгыл буолалларын
хааччыйыыга сункэн кылааты киллэрбиттэрэ.
Саха норуоднай суруйааччыта В.М.Новиков – Куннук
Уурастыырап 1942 с. Саха сирин улэлээн иитиллээччилэрин
делегациятын кытта Ар5аа фронна тиийбитэ, ас-уол, танас-сап
иппиттэрэ: 40 тонна саахар, 26 тонна маннай уонна ириис
куруппа, 20 туонна табах, 15 туонна кэмпиэт, бирээнньик,
уонунан туонна эт, балык, 6 туонна ынах арыыта, 6 туонна
уунээйи арыыта. Ону таhынан утумэн угус ичигэс танас:
куобах истээх утулук, бэргэhэ, кээнчэ ильдэн буойуннары
уордубуттэрэ.
(бары плакаттары тутабыт)
7. Сэриигэ барбыт 62498 киhиттэн сэрии толоонугар
37963 киhи уйэлэргэ хаалбыта, торообут
дойдуларыгар этэннэ 24000 киhи тоннон кэлбитэ.
 Ырыа «Эргиллии» - (тол. Ильина А.А.)
8. Тумук.
Сэрии ыар тыына хоhоон буолан кутулунна,
Олуу алдьархайа ырыа буолан ылланна,
Угус уйэлэргэ суппэт ойдобул буолан
Кыайыы орогойо кэскилбитин тустээтэ.
 С.Тимофеев «Эйэ, дьол иhин» (бары ыллыыбыт)
Ыытааччы – Корнилова А.А.
2010с., муус устар 16 кунэ.