het IS-LM/TR-model - Universitaire Pers Leuven
Download
Report
Transcript het IS-LM/TR-model - Universitaire Pers Leuven
Economie, een Inleiding
Hoofdstuk 21:
Het macro-economisch evenwicht op de
korte termijn: Het IS-LM/TR-model
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1
Het IS-LM/TR-model
Macro-economische evenwicht
Vorig hoofdstuk: twee veronderstellingen
Algemeen prijspeil constant
Geen invloed van monetaire sfeer (geldmarkt)
Dit hoofdstuk: enkel eerste veronderstelling behouden
Algemeen prijspeil constant
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2
Het IS-LM/TR-model
Eerste veronderstelling
Vaste nominale input- en outputprijzen
Beste wat ondernemingen kunnen doen is aanbod van
goederen afstemmen op aggregatieve vraag
Korte termijn
Simultaan evenwicht van
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Goederenmarkt
Geldmarkt
Verband tussen aggregatieve vraag en intrestvoet via
investeringen
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Het IS-LM/TR-model
Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Het IS-LM/TR-model
Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
5
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Geldmarkt: intrestvoet brengt evenwicht tot stand zodat
geldvraag (via vermogensvraag) = geldaanbod
Goederenmarkt: stijging van intrestvoet doet netto
actuele waarde van investeringen dalen
Stijging intrestvoet impliceert minder investeringen
I0 = deel van investeringen dat niet van intrestvoet afhangt
(‘animal spirits’)
h = intrestgevoeligheid van investeringen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
6
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
7
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Keynes: investeringen eerder intrestongevoelig
Figuur 21.1., extreem geval:
Perfect intrestongevoelige investeringsvraag
Investeringen zeer intrestgevoelig
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Extreem geval:
Horizontale investeringsvraag
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
8
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen
2. Het effect van een expansief budgettair beleid
3. Het effect van een expansief monetair beleid
2. Het IS-LM/TR-model
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
9
1.1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen
Beschouw Figuur 21.2.:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Toename investeringen (verbeterde verwachtingen)
Investeringsvraag verschuift naar rechts
Multiplicator: toename nationaal inkomen
Toename transactievraag naar geld
Geldvraagcurve verschuift naar rechts
Excessieve vraag naar geld onevenwicht
Stijging intrestvoet (geldmarkt) doet vermogensvraag
naar geld afnemen
Dit erodeert toename van investeringen
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
10
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
11
1.1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen
Waarde van investeringsmultiplicator is kleiner dan daar
wordt gesuggereerd
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Reden: wisselwerking tussen reële en monetaire sfeer
Lek
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
12
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen
2. Het effect van een expansief budgettair beleid
3. Het effect van een expansief monetair beleid
2. Het IS-LM/TR-model
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
13
1.2. Het effect van een expansief budgettair beleid
‘Traditioneel keynesiaans beleid’
Fiscale en budgettaire stimuli recessie
Kritiek
Verhoging economische activiteit
Toename transactievraag naar geld
Stijging intrestvoet Crowding out-effect
Overheidsingrijpen stimuleert weliswaar economische
activiteit, afname van investeringen (via verdringing)
remt activiteit af
Vandaar: effectiviteit budgettair-fiscaal ingrijpen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Discussie tussen keynesianen en niet-keynesianen
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
14
1.2. Het effect van een expansief budgettair beleid
Keynes en navolgers
Investeringen ongevoelig voor intrestvoet
Vraag naar geld zeer gevoelig voor intrestvoet
Bijgevolg: verdringingseffect van overheidsuitgaven op
investeringen beperkt
Monetaristen (Milton Friedman)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Investeringen gevoelig voor intrestvoet
Vraag naar geld niet zo gevoelig voor intrestvoet
Bijgevolg: verdringingseffect van overheidsuitgaven op
investeringen substantieel
Budgettair beleid: geen effectief instrument
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
15
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen
2. Het effect van een expansief budgettair beleid
3. Het effect van een expansief monetair beleid
2. Het IS-LM/TR-model
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
16
1.3. Het effect van een expansief monetair beleid
Vorige twee paragrafen
Interactie tussen reële en monetaire sfeer vanuit schok
uit reële sfeer, met indirect effect uitgelokt in geldmarkt
Reële sfeer Geldmarkt
Deze paragraaf
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Interactie in andere richting
Geldmarkt Reële sfeer
Geldaanbodbeleid: verticale geldaanbodcurve
Openmarktverrichtingen, voorschotten, …
Intrestvoetbeleid: horizontale geldaanbodcurve
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
17
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen
2. Het effect van een expansief budgettair beleid
3. Het effect van een expansief monetair beleid
1. De centrale bank controleert het geldaanbod
2. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de
Taylor-regel
2. Het IS-LM/TR-model
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
18
1.3.1. De centrale bank controleert het geldaanbod
Stel: expansief monetair beleid
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Geldaanbodcurve verschuift naar rechts
Dit vereist toename vermogensvraag naar geld
En dus dalende intrestvoet
Investeringen en output nemen toe
Transactievraag naar geld neemt toe
Oorspronkelijke daling intrestvoet wordt deels ongedaan
gemaakt en investeringen vallen deels terug
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
19
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
20
1.3.1. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de
Taylor-regel
Effectiviteit van monetair beleid:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Inkomensgevoeligheid van geldvraag
Intrestgevoeligheid van geldvraag
Intrestgevoeligheid van investeringen
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
21
1.3.1. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de
Taylor-regel
Keynesiaans perspectief
Vlakke geldvraagcurve
Steile investeringsvraag
Leiden tot beperkte effectiviteit van expansief monetair
beleid in vergelijking met budgettair-fiscale stimuli
Monetaristisch perspectief
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Steile geldvraagcurve
Vlakke investeringsvraag
Leiden tot beperkte effectiviteit van expansief fiscaal en
budgettair beleid in vergelijking met monetaire stimuli
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
22
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
1. Het effect van een toename van de autonome
investeringen
2. Het effect van een expansief budgettair beleid
3. Het effect van een expansief monetair beleid
1. De centrale bank controleert het geldaanbod
2. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de
Taylor-regel
2. Het IS-LM/TR-model
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
23
1.3.2. De centrale bank zet een intrestvoet volgens de
Taylor-regel
Bovenstaande analyse verandert niet indien centrale
bank expansief monetair beleid voert via controle van
intrestvoet
Taylor-regel
Beschouw Figuur 21.4.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Daling intrestvoet
Investeringen + Output nemen toe
Toename transactievraag naar geld
Dan 2 mogelijkheden
Endogene aanpassing geldhoeveelheid bij laatste
intrestvoet
Toepassing Taylor-regel: intrestvoet laten stijgen:
investeringen nemen af
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
24
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
25
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
2. Het IS-LM/TR-model
1.
2.
3.
4.
De IS-curve
De LM-curve
Het evenwicht in het IS-LM-schema
De TR-curve
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
26
2.1. De IS-curve
De IS-curve geeft evenwichtsniveau van nationaal
inkomen bij alternatieve waarden van intrestvoet
Evenwichten in reële sfeer
Belangrijke parameters
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Intrestgevoeligheid van investeringsvraag h
Multiplicator
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
27
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
28
2.1. De IS-curve
IS-curve steil verloop
Investeringen weinig intrestgevoelig (Keynes)
Kleine multiplicator
IS-curve vlak verloop
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Investeringen intrestgevoelig
Grote multiplicator
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
29
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
2. Het IS-LM/TR-model
1.
2.
3.
4.
De IS-curve
De LM-curve
Het evenwicht in het IS-LM-schema
De TR-curve
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
30
2.2. De LM-curve
De LM-curve geeft evenwichtsniveau van intrestvoet bij
alternatieve waarden van nationaal inkomen
Evenwichten in monetaire sfeer
Belangrijke parameters
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Intrestgevoeligheid van geldvraag
Inkomensgevoeligheid van geldvraag
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
31
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
32
2.2. De LM-curve
LM-curve steil verloop
Vermogensvraag weinig intrestgevoelig
Vermogensvraag inkomensgevoelig
LM-curve vlak verloop (Keynes) (liquidity trap)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Vermogensvraag intrestgevoelig
Vermogensvraag weinig inkomensgevoelig
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
33
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
2. Het IS-LM/TR-model
1.
2.
3.
4.
De IS-curve
De LM-curve
Het evenwicht in het IS-LM-schema
De TR-curve
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
34
2.3. Het evenwicht in het IS-LM-schema
Simultaan evenwicht op goederen- en geldmarkt
Formeel
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
35
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
36
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
2. Het IS-LM/TR-model
1.
2.
3.
4.
De IS-curve
De LM-curve
Het evenwicht in het IS-LM-schema
De TR-curve
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
37
2.4. De TR-curve
Intrestvoetbeleid
In plaats van geldaanbodbeleid
Taylor-regel
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Intrest op interbankenmarkt afhankelijk van
Discrepantie tussen output en langetermijnoutput
Discrepantie tussen inflatie en gewenste inflatie
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
38
2.4. De TR-curve
Beschouw Figuur 21.6.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Indien outputniveau te laag
Intrestvoet verlagen economie aanzwengelen
Indien outputniveau te hoog
Intrestvoet verhogen economie afremmen
Dit is anticyclisch beleid
Richtingscoëfficiënt: hoe sterk anticylisch reageert
nationale bank
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
39
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
40
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Het IS-LM/TR-model
Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
41
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Olieprijsstijgingen van 1973-1974 en 1979
Macro-economische schokken aan aanbodzijde van
goederen en diensten
Veranderingen in algemeen prijspeil
Keynesiaanse analyse in diskrediet
Comparatief-statische oefeningen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Veel recente voorbeelden voor Keynesiaanse analyse
Recessie 2009 en 2010: zware negatieve aggregatieve
vraagschok (dus geen aanbodschok)
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
42
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
2. Het IS-LM/TR-model
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van
2007-2008 en de recessie van 2009
2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek
3. Het effect van een toename in het consumenten- of
producentenvertrouwen
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
43
3.1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van
2007-2008 en de recessie van 2009
Paneel B van Figuur 21.7.
Centrale beleidsrente en driemaands Euribor
Expansief monetair beleid sinds 2008
Anticyclisch beleid
Paneel A van Figuur 21.7.
Investeringsvraag stimuleren
Negatieve invloed van consumentenvertrouwen beperken
Daling centrale beleidsrente
stimuleren indien Euribor daalt
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
zal
en
enkel
producenten-
investeringen
Daling beleidsrente eind 2008 kon vertrouwen nog niet
herstellen
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
44
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
45
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
46
3.1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van
2007-2008 en de recessie van 2009
Liquiditeitsval of liquidity trap
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Indien centrale bank geen invloed meer kan uitoefenen op
geldmarkt
Monetair beleid: geen effect meer
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
47
3.1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van
2007-2008 en de recessie van 2009
Beschouw Figuur 21.8.:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
IS-curve verschuift naar links door crisis
Output neemt af
Taylor-regel: centrale beleidsrente verlagen
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
48
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
49
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
2. Het IS-LM/TR-model
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van
2007-2008 en de recessie van 2009
2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek
3. Het effect van een toename in het consumenten- of
producentenvertrouwen
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
50
3.2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek
Beschouw Figuur 21.9.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Fiscaal-budgettaire stimuli
IS-curve verschuift naar rechts
Maar ook stijging intrestvoet en verdringingseffect
Crowding-out is erger bij steile LM-curve
Stel LM-curve verticaal
Budgettair-fiscale stimuli totaal geen effect
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
51
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
52
3.2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek
Recessie 2009-2010
LM-curve werd geacht vlak te verlopen
Liquiditeitsval
Budgettair-fiscaal vraagbeleid aangewezen
Expansief monetair beleid om verdringingseffect
expansief budgettair beleid op te vangen
van
Accommoderend monetair beleid
Maar… zie Hoofdstuk 23 voor prijseffecten
Keerzijde expansief budgettair-fiscaal beleid
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Overheidstekorten
Exit strategy?
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
53
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
2. Het IS-LM/TR-model
3. Gebruik van het IS-LM/TR-schema
1. Het monetaire beleid tijdens de financiële crisis van
2007-2008 en de recessie van 2009
2. Effect van budgettair-fiscaal beleid in de IS-LM-grafiek
3. Het effect van een toename in het consumenten- of
producentenvertrouwen
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
54
3.3. Het effect van een toename in het consumenten- of
producentenvertrouwen
Herstel van
Consumentenvertrouwen (consumptie)
Ondernemersvertrouwen (investeringen)
kan ook geëvalueerd worden in IS-LM-model
Andere voorbeelden
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Verlies aan competitiviteit: IS-curve naar links
‘Credit crunch’ of toegenomen geldvraag: LM-curve naar
links
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
55
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Het IS-LM/TR-model
Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
56
4. Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
Outputprijs
Vast (op korte termijn)
Variabel (op lange termijn)
Aggregatieve vraagcurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Verband tussen aggregatieve vraag en algemeen prijs-peil
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
57
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Het IS-LM/TR-model
Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
2. De afleiding van de AV-curve vanuit het IS-TR-schema
3. Verschuivingen van de AV-curve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
58
4.1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
Voor elk prijsniveau geeft AV-curve corresponderende
evenwichtsniveau weer van nationaal product
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
IS-LM/TR-schema leidt dat evenwichtsniveau af
Waar verschijnt prijsniveau in dit model?
Prijsniveau verschijnt in monetaire sfeer
Herinner: transactievraag naar geld betreft nominale
vraag
Hoe hoger prijzen, hoe meer algemeen ruilmiddel er
nodig is voor gegeven outputniveau
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
59
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
60
4.1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
Beschouw Figuur 21.10.: veronderstel:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Algemeen prijspeil neemt toe
Transactievraag naar geld stijgt
Intrestvoet zal moeten stijgen voor gegeven Q
LM-curve verschuift naar links
Nieuwe evenwichtsniveau kan worden voorgesteld met
corresponderend algemeen prijspeil als punt van AV-curve
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
61
4.1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
Aggregatieve vraagcurve verloopt dalend
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Nochtans
Geen substituten op macro-economisch niveau
Stijging algemeen prijspeil Stijging welbepaalde
inkomens
Werkelijke reden: reële kasbalanseffect (‘real balance
effect’)
Stijging prijsniveau
Reële waarde geldhoeveelheid daalt
Stijging intrestvoet
Afname investeringen
Afname output
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
62
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Het IS-LM/TR-model
Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
2. De afleiding van de AV-curve vanuit het IS-TR-schema
3. Verschuivingen van de AV-curve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
63
4.2. De afleiding van de AV-curve vanuit het IS-TR-schema
AV-curve
Kan men eveneens afleiden van IS-TR-schema
Waar verschijnt prijsniveau in dit model?
TR-curve onder meer bepaald door inflatiedoelstelling en feitelijk prijsniveau
AV-curve verloopt dalend
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Stel: prijsniveau stijgt
TR-curve verschuift naar boven
Afname output
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
64
Het IS-LM/TR-model - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer
Het IS-LM/TR-model
Gebruik van het IS-LM/TR-schema
Het IS-LM/TR-model en de aggregatieve vraagcurve
1. De afleiding van de aggregatieve vraagcurve
2. De afleiding van de AV-curve vanuit het IS-TR-schema
3. Verschuivingen van de AV-curve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
65
4.3. Verschuivingen van de AV-curve
Verschuivingen van AV-curve
Volgen niet uit veranderingen in prijsniveau
Beschouw Figuur 21.11.:
Expansief budgettair-fiscaal beleid
AV-curve verschuift naar rechts
Maar beperkt om wille van verdringingseffecten
Veronderstel:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Expansief monetair beleid
AV-curve verschuift naar rechts
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
66
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
67
4.3. Verschuivingen van de AV-curve
Conclusies:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Expansief budgettairfiscaal beleid (verschuiving IS) en
expansief monetair beleid (verschuiving LM of TR)
verschuiven beide AV-curve naar rechts
Restrictief budgettairfiscaal beleid en restrictief monetair
beleid verschuiven beide AV-curve naar links
Budgettair-fiscaal beleid doet wel intrestvoet toenemen in
tegenstelling tot monetair beleid
Ook andere vraagschokken kunnen voorgesteld worden AVcurve
21 – HET MACRO-ECON. EVENWICHT OP KORTE TERMIJN: IS-LM/TR-MODEL
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
68