Transcript İnsan Ve Çevre

1.EKOSİSTEMLER
•TÜR
•HABİTAT
•POPÜLASYON
•EKOSİSTEM
Kendi aralarında üreyip verimli
döller verebilen ve bir ortak
atadan gelen benzer bireylerin
oluşturduğu topluluğa denir.
Etrafımızda gördüğümüz her canlı bir tür
müdür?
Kurt köpeği
katır
Kurt köpeği ve katır için ne söyleyebiliriz?
Belli bir bölgede yaşayan ve
aynı türden canlıların
oluşturduğu topluluğa denir.
ÖRNEKLER :
Kuzey Kutbu’ndaki penguenler
Karadeniz’deki hamsiler
Ankara’daki tiftik keçileri
Bir organizmanın doğal
olarak yaşadığı ve ürediği
yere denir. Kısacası habitat
bir organizmanın adresidir.
ÖRNEKLER
Kangurular Avustralya’da yaşar.
Ceylanlar ormanda yaşar.
Öyleyse bizim habitatımız neresidir?
EKOSİSTEM
Belli bir habitattaki hayvan ve bitki
topluluğu ile bu topluluğun içinde yaşadığı
çevrede oluşan, aralarında madde alışverişi
olan ve büyük ölçüde kendi kendine yeten
sistem ekosistemdir.
Kısaca;
Canlılar ve üzerinde yaşadıkları cansız
çevrenin oluşturduğu sisteme denir.
* Yaşadığımız dünyada her şey belli bir
düzen içerisindedir. Hücre içindeki
moleküller atomlardan oluşmaktadır.
* Atomdan üzerinde yaşadığımız gezegene
kadar uzanan akışı inceleyelim.
Atom-molekül-hücre-doku-organ-organizma-popülasyon-yaşadığımız gezegen
En büyük ekosistem içinde yaşadığımız dünya’dır.
Farklı ekosistemlerden birkaç tanesini birlikte
inceleyelim:
ÇÖL EKOSİSTEMİ
Sıcak ve kurak iklimin hakim olduğu çöllerde
yaşayan canlıların buralarda yaşamlarını
sürdürebilmelerini sağlayacak çeşitli özelliklere
sahip olmaları gerekir.
Yağışın,suyun ve bitki örtüsünün yeterli
olmadığı ortamlarda çöl ekosistemi hakimdir.En
büyük çöl ekosistemi Sahra Çölü’dür.
Kaktüsler gövdelerinde su ve
besin depolar
Çöl fareleri yiyecek bulamadıkları
zaman açlıktan ölmemek için
kuyruklarında yağ depolar
Develeri “özel birer canlı” yapan
özellikleri, en ağır şartlardan bile
etkilenmeyen vücut yapılarıdır. Sırtlarında
yüzlerce kg ağırlık taşıyarak, açlık ve
susuzluğa dayanıp günlerce yol
katedebilirler.
Develerin bütün vücudunu kaplayan
sık tüyler, çölün yakıcı güneşinin derilerine
ulaşmasına engel olur. Bu tüyler, aynı
zamanda soğukta da hayvanın vücudunun
ısınmasını sağlar.
DENİZ EKOSİSTEMİ
Mikrobik canlılardan dünyanın en büyük memeli
hayvanlarına kadar pek çok canlı yaşamaktadır.
Denizlerdeki tuz oranı,bitki örtüsü,suyun derinliği
sıcaklık,ışık miktarı bu ekosistemdeki canlı türlerinin
çeşitliliğini belirler.
Hazar denizi en büyük deniz ekosistemine sahiptir.
ORMAN EKOSİSTEMİ
Ormanlar doğal kaynaklar yönünden çok zengindir.
Dünya ikliminin dengede tutulması açısından da önem
taşırlar. Bu ekosistemler yırtıcı kuşlardan palmiyelere,
maymunlara, çalılara kadar birçok canlı barındırır. En
büyük orman ekosistemi Amazon Ormanları’ndadır.
Bitkiler (üreticiler) Hayvanlar(tüketiciler)
Mikroorganizmalar(ayrıştırıcılar)
Işık, Sıcaklık, Yağış, Rüzgar…
Su,Oksijen,Karbondioksit vb.
Canlılar tarafından üretilen yağ, protein,
karbonhidrat ve vitamin içeren maddeler…
*Canlılar yaşamlarını sürdürmek için
beslenmek zorundadır. Canlılar besinlerini
çeşitli kaynaklardan sağlarlar.
*Bazı canlılar (bitkiler gibi) besinlerini kendi
üretirken bazı canlılar da (hayvanlar gibi)
besinlerini dışarıdan hazır olarak alırlar. Bazı
canlılar etle,bazıları otla,bazıları ise hem etle
hem otla beslenebilir.
*Canlılar arasındaki beslenme ilişkisini bir
zincirin halkalarına benzetebiliriz. Her halka
bir canlıyı temsil eder.
BESİN ZİNCİRİ
CANLILAR
ÜRETİCİLER
TÜKETİCİLER
AYRIŞTIRICILAR
BİRİNCİL
TÜKETİCİLER
(OTÇULLAR)
İKİNCİL
TÜKETİCİLER
(ETÇİLLER)
ÜÇÜNCÜL
TÜKETİCİLER
(HEPÇİLLER)
ÜRETİCİLER
• Ekosistemdeki bütün canlılar için besin
kaynağıdırlar.
• Fotosentez yoluyla inorganik maddeleri
organik maddelere dönüştürürler.
• Örn; Bitkiler…
FOTOSENTEZ OLAYI
KLOROFİL
Karbondioksit + Su
Besin + Oksijen
TÜKETİCİLER
• Bitkisel ve hayvansal maddelerle
beslenerek yaşamlarını sürdüren
canlılardır.
• Beslenme biçimlerine göre; otçullaretçiller- hem otçul hem etçiller (hepçiller)
olmak üzere 3 gruba ayrılırlar.
1-Birincil Tüketiciler (Otçullar)
• Yalnızca bitkiler ile beslenirler. Enerji
kaynağı olarak bitkilerin yapısında biriken
organik maddeleri kullanırlar.
• Örn; tavşan-geyik-kuzu-at…vb
2-İkincil Tüketiciler (Etçiller)
• Yaşamlarını ot yiyen hayvanları yiyerek
sürdüren canlılardır.
• Örn;Aslan-yılan-yırtıcı kuşlar…vb
3-Üçüncül Tüketiciler
(Hepçiller)
• Hem bitkisel hem de hayvansal besin
maddelerini yiyerek yaşamlarını sürdüren
canlılardır.
• Örn; İnsan-domuz-ayı…vb
AYRIŞTIRICILAR (Çürükçüler)
• Bitki ve hayvan kalıntılarını parçalayarak, hem
kendi besinlerini sağlarlar hem de çeşitli
kimyasal maddeleri ayrıştırarak yeniden canlılar
tarafından kullanılabilir hale getirirler.
• Örn; Bakteriler, mantarlar…vb
BESİN ZİNCİRİ
Otçullar
Etçiller
Üreticiler
Ayrıştırıcılar
Hepçiller
BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK
*Kaç değişik kuş türü olduğunu biliyor
musun?
*Ya balık türü?
*Peki kaç tane çiçek çeşidi söyleyebilirsin?
Biyolojik çeşitlilik:
Bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin
ve çeşitlerinin sayıca zenginliği anlamına
gelir.
Bir ülkedeki tüm bitki ve hayvan türleri
hem o ülkenin hem de dünyanın biyolojik
zenginliklerinden sayılır.
Canlı türleri, yaşamış oldukları toprak, hava, su ve diğer
canlı grupları ile birlikte dünya ekosistemini
oluşturmaktadır.
Biyolojik çeşitlilik, yeryüzünde yaşayan bitki ve hayvan
türleri gibi sahip olduğumuz tüm canlı varlıkları kapsar.
Dünyada toplam 1.742.000 canlı türünün tanımlandığı ve
4.926.000 canlı türünün bulunabileceği belirtilmektedir.
*Biyolojik çeşitlilik ekosistemleri dengede tutar,
gezegenimizi yaşanabilir hale getirir; sağlımızı
çevremizi ve ekonomimizi destekler.
*Buna rağmen doğal kaynakların bilinçsiz
kullanımı ve hızlı nüfus artışı ekosistemdeki türlerin
giderek yok olmasına sebep olmaktadır.
*Habitatların kaybolması veya zarar görmesi bir
çok bitki ve hayvan neslinin tükenmesine yol
açmaktadır.
*Öyleyse canlı neslinin tükenmesi biyolojik
çeşitliliğin azalması anlamına gelir diyebiliriz.
Biyolojik çeşitliliği tehdit eden birçok faktör vardır. Bu
faktörler şunlardır:
1- Çayır -mera ve yaylaların aşırı otlatılması
2- Erozyon
3- Anız yakma
4- Makineli tarıma geçme
5- Tarımda düzensiz ve aşırı şekilde zirai ilaç kullanımı
6- Sulak alanların kurutulması
7- Barajlar ve şehirleşme
8- Endüstrileşme, ev ve sanayi artıkları
9- Küresel ısınma
10- Aşırı avlanma ve toplama yapmak
Yeryüzündeki biyolojik çeşitlilik milyonlarca yıldır var olmakla
birlikte zaman içerisinde tür kayıplarının olduğu da
bilinmektedir.
Bugün geçmişte yaşamış dinozorlar ile diğer bazı bitki ve
hayvan türlerini fosillerinden tanıyoruz.
Nesli tükenmiş bazı canlılar:
Moa
mamut
Bozayı
kardelen
akdeniz foku
kelaynak
ÇEVRE KİRLİLİĞİ
İnsanlar, doğayla iç içe yaşarken zamanla
teknolojiden faydalanmaya ve doğal kaynakları
bilinçsizce kullanmaya başlamışlardır. Bunun
sonucunda da doğanın dengesi bozulmuş ve birçok
çevre sorunuyla karşı karşıya kalınmıştır.
Hızlı nüfus artışı, bilinçsiz sanayileşme ve
düzensiz şehirleşme çevre sorunlarının temel
sebepleri olmuştur
Şimdi ülkemizi ve dünyayı tehdit eden çevre
sorunlarından bazılarını inceleyelim:
HAVA KİRLİLİĞİ
Hava kirliliğin çevredeki canlılar ve
cansızlar üzerinde olumsuz etkileri vardır.
Evlerin ısıtılmasında kullanılan yakıtların
artıkları,taşıtlar,sanayi tesisleri gibi faktörler
hava kirliliğine sebep olmaktadır.
Hava kirliliği denince akla ilk gelenler;
asit yağmurları
sera etkisi
ozon tabakasının delinmesidir.
Asit yağmurları:
Fosil yakıtların yakılması sonucu atmosferde kükürt
ve azot içeren gazlar birikir. Bu gazlar su buharıyla
birleşince bir kimyasal tepkime oluşur. Bu tepkime
sonucunda sülfürik asit ve nitrik asit damlaları
oluşur. Bunlar yağışlarla birlikte yeryüzüne iner. Bu
şekilde inen yağışlar, asit yağmurlarıdır.
Sera etkisi:
Güneşten gelen ışınların bir kısmı yeryüzü
tarafından soğurulurken bir kısmı da uzaya geri
yansır. Yansıyan bu ışınların bir kısmı,
atmosferde soğurularak havanın ısınmasına
sebep olur. Atmosferdeki (başta karbondioksit
olmak üzere) sera etkisi yapan gazların
miktarının artması, soğurulan ışınlarında
artmasına sebep olur.
Küresel ısınma:
Sera etkisi adı verilen olay atmosferin ve dünyanın
sıcaklığını yükseltmektedir. Bu ısınmanın sonucunda
küresel ısınma gerçekleşmekte ve dolayısıyla buzulların
erimeye ve okyanuslardaki su seviyelerinin yükselmeye
başladığı görülmekte, küresel çölleşme olması
beklenmektedir.
SU KİRLİLİĞİ
Endüstriyel atıklar, evsel atıklar, tarımsal mücadele
ilaçları, doğal ve yapay gübreler, sanayi kuruluşlarının
olumsuz etkisi ve benzeri suların kirlenmesine yol
açmaktadır. Bu durum, tüm canlıların hayatını tehlikeye
sokmaktadır. Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrili
olduğundan deniz kirliliği önem taşımaktadır.
TOPRAK KİRLİLİĞİ
Yirminci yüzyılın başından itibaren modern
tarıma geçilmesi ve sanayileşmenin hızlanmasıyla
birlikte toprak kirliliği de ortaya
çıkmıştır.Yerleşim alanlarından çıkan atıklar
egzoz gazları, endüstriyel atıklar, tarım mücadele
ilaçları ve kimyasal gübreler toprak kirliliğine
neden olur.
Diğer çevre sorunları
Orman tahribi
Çığ
Nükleer kirlilik vb. olabilir.
1.soru:
I. Bitkiler
II. Karbonhidratlar
III. Su
IV . Mikroorganizmalar
Yukarıda verilenlerden hangileri
ekosistemdeki canlı öğeleri oluşturur?
A) Yalnız I
D) I ve IV
B) Yalnız IV
E) III ve IV
C) I ve II
2.soru:
Ekosistemler,canlı öğeler,cansız öğeler,
kimyasal öğeler olmak üzere 3’e
ayrılır………….(D)(Y)
3.soru:
Bir besin zincirini oluşturan aşağıdaki canlılardan
hangisi bu zincirin ilk halkasını oluşturabilir?
A) Serçe
B)Dut yaprağı C)Tırtıl D)Kedi
4.soru
Aşağıda verilen canlılardan hangisinin nesli ülkemizde
tükenmiştir?
A)Aslan
B)kardelen C)su samuru
D)orkide
HAZIRLAYAN:
ZEYNEP GÜNER