Hoofdstuk 8: Volmaakte mededinging
Download
Report
Transcript Hoofdstuk 8: Volmaakte mededinging
Economie, een Inleiding
Hoofdstuk 8:
Volmaakte mededinging
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1. Kenmerken van de competitieve marktvorm
1. Prijsnemerschap
2. Vrije toe- en uittreding
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3
1.1. Prijsnemerschap
Merk op: verschil tussen marktvormen
Volmaakte mededinging (met prijsnemerschap)
Oligopolie
Monopolie
maken wij aan aanbodzijde
Prijsnemerschap, aan aanbodzijde:
Individuele producent:
Heeft verwaarloosbaar rechtstreeks effect op prijs
gegeven output van concurrenten
Heeft verwachting dat zijn outputbeslissing niet leidt tot
reactie van concurrenten
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4
1.1. Prijsnemerschap
Indicatoren van mate van prijsnemerschap:
Aantal ondernemingen en hun grootte
Zeer veel kleine ondernemingen (marktatomisme)
Hoge mate van prijsnemerschap
Kleine concentratiemaatstaf
Beperkt aantal grote ondernemingen
Kleine mate van prijsnemerschap
Grote concentratiemaatstaf
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
5
1.1. Prijsnemerschap
Indicatoren van mate van prijsnemerschap:
Homogeniteit van geproduceerde goederen
Homogene goederen
Hoge mate van prijsnemerschap
Gedifferentieerde goederen
Kleine mate van prijsnemerschap
Invloed op prijzen is mogelijk
Monopolistische mededinging: marktmacht dankzij
differentiatie en merknamen, wel nog mededinging van
andere merken
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
6
1.1. Prijsnemerschap
Indicatoren van mate van prijsnemerschap:
Mate van prijsinformatie
Perfecte informatie
Hoge mate van prijsnemerschap
Imperfecte informatie
Invloed op prijzen is mogelijk
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
7
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1. Kenmerken van de competitieve marktvorm
1. Prijsnemerschap
2. Vrije toe- en uittreding
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
8
1.2. Vrije toe- en uittreding
Toetredingsbelemmeringen
Technologische belemmeringen
Moeilijk imiteerbare producten
Schaalvoordelen
Wettelijke beperkingen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
9
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
10
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Prijsnemerschap vereenvoudigt de twee gedragsregels
Marginale outputregel
Sluitingsregel
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
11
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1. Kenmerken van de competitieve marktvorm
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
1. Gemiddelde en marginale ontvangsten voor de
competitieve onderneming
2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte
termijn
3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange
termijn
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
12
2.1. Gemiddelde en marginale ontvangsten voor de
competitieve onderneming
Ondernemingsvraag: perfect prijselastisch
Vraagcurve horizontaal
Prijs exogeen (prijsnemerschap), onafhankelijk van outputniveau individuele onderneming
Totale opbrengsten:
Gemiddelde opbrengsten:
Marginale opbrengsten:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
13
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
14
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1. Kenmerken van de competitieve marktvorm
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
1. Gemiddelde en marginale ontvangsten voor de
competitieve onderneming
2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte
termijn
3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange
termijn
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve
evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
15
2.2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte
termijn
Korte termijn:
Marginale kostencurve op korte termijn
Gemiddelde variabele kostencurve
Gemiddelde totale kostencurve (inclusief gemiddelde
vaste kosten) is irrelevant, want deze vaste kosten
kunnen toch niet vermeden worden
Zelfs als onderneming zou beslissen om niets te
produceren
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
16
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
17
2.2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte
termijn
Outputregel:
Snijpunt A of B?
Winstmaximum: Snijpunt in stijgend gedeelte van de
marginale kostencurve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
18
2.2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte
termijn
Sluitingsregel:
Productie op korte termijn is verantwoord:
Als prijs minstens gemiddelde variabele kosten dekt
Als variabele winst niet-negatief is
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
19
2.2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte
termijn
Constructie van aanbodcurve op korte termijn:
a) Voor een marktprijs onder het minimum van de GVKcurve is het aanbod van de competitieve onderneming
gelijk aan nul (sluitingsregel);
b) Voor prijzen gelijk aan of hoger dan het minimum van
de GVK-curve volgt het aanbod het stijgende deel van de
(KT) MK-curve
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
20
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
21
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1. Kenmerken van de competitieve marktvorm
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
1. Gemiddelde en marginale ontvangsten voor de
competitieve onderneming
2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte
termijn
3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange
termijn
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
22
2.3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange
termijn
Lange termijn:
Marginale kostencurve op lange termijn
Vlakker dan marginale kostencurve op korte termijn
Meer ruimte voor optimale combinatie inputs
Gemiddelde totale kosten
Alle kosten zijn variabel
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
23
2.3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange
termijn
Outputregel:
Sluitingsregel:
Productie op lange termijn is verantwoord:
Als prijs minstens gemiddelde kosten dekt
Als winst niet-negatief is
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
24
2.3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange
termijn
Constructie van aanbodfunctie op lange termijn:
a) Voor een marktprijs onder het minimum van de (LT) GKfunctie is het aanbod van de competitieve onderneming
gelijk aan nul (sluitingsregel);
b) Voor prijzen gelijk of hoger dan de (LT) GK-functie volgt
het aanbod het stijgende deel van de (LT) MK-functie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
25
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
26
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
27
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Marktvraag en -aanbod
Individuele vraagfuncties Marktvraag
Individuele aanbodfuncties Marktaanbod
Prijs
Exogeen voor individuele consumenten (assumptie) en
individuele producenten (perfecte mededinging)
Endogeen op niveau van markt
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
28
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1. Kenmerken van de competitieve marktvorm
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
1. De marktvraag als horizontale sommatie van individuele
gevraagde hoeveelheden
2. Het competitieve evenwicht op korte termijn
3. Het competitieve evenwicht op lange termijn
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
29
3.1. De marktvraag als horizontale sommatie van individuele
gevraagde hoeveelheden
Marktvraag: som van gevraagde hoeveelheden bij
gegeven prijs
Beschouw markt met
100 vragers type X
50 vragers type Y
Bij marktprijs = €2,5
Totale gevraagde hoeveelheid = 600 (5*100 + 2*50)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
30
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
31
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1. Kenmerken van de competitieve marktvorm
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
1. De marktvraag als horizontale sommatie van individuele
gevraagde hoeveelheden
2. Het competitieve evenwicht op korte termijn
3. Het competitieve evenwicht op lange termijn
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
32
Het competitieve evenwicht
Marktaanbod: som van aangeboden hoeveelheden bij
gegeven prijs
Onderscheid
Korte termijn
Sommige productiefactoren vast
Individuele aanbodfunctie
~ KT marginale kostenfunctie
Lange termijn
Alle productiefactoren variabel
Individuele aanbodfunctie
~ LT marginale kostenfunctie (minder steil)
Vrije toe- en uittreding
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
33
3.2. Het competitieve evenwicht op korte termijn
Competitief marktevenwicht op korte termijn
a) uit winstmaximalisatie door individuele onderneming
volgt dat prijs = marginale kosten op korte termijn;
b) uit prijsmechanisme volgt prijs waarbij vraag en
aanbod aan elkaar gelijk zijn
Figuur 8.5.: competitief marktevenwicht
a) prijs = marginale kosten (KT) = 3,4
b) vraag = aanbod (80*35) = 2800
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
34
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
35
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1. Kenmerken van de competitieve marktvorm
2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming
3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
1. De marktvraag als horizontale sommatie van individuele
gevraagde hoeveelheden
2. Het competitieve evenwicht op korte termijn
3. Het competitieve evenwicht op lange termijn
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
36
3.3. Het competitieve evenwicht op lange termijn
Lange termijn
Beschouwt marginale en gemiddelde kostenfuncties op
lange termijn: elastischer
Aantal ondernemingen is niet gegeven, dit aantal wordt
endogeen bepaald
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
37
3.3. Het competitieve evenwicht op lange termijn
Competitief marktevenwicht op lange termijn
a) uit winstmaximalisatie door individuele onderneming
volgt dat prijs = marginale kosten;
b) uit vrije toetreding volgt dat prijs = minimum van
gemiddelde kostenfunctie, zodat geen winst meer wordt
gemaakt;
c) aantal ondernemingen is zodanig dat marktvraag =
marktaanbod
Figuur 8.6.: competitief marktevenwicht
a) prijs = marginale kosten (LT) = 3
b) prijs = minimum gemiddelde kostenfunctie (LT) = 3
c) vraag = aanbod (150*20) = 3000
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
38
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
39
3.3. Het competitieve evenwicht op lange termijn
Indien alle ondernemingen identieke kostenstructuur
Marktaanbod op lange termijn volledig horizontaal
Prijsstijging: winstperspectief: toetreders
Prijsdaling: verlies: uittreders
Vraag bepaalt enkel aantal bedrijven in markt en daaruit
voortvloeiende totale productie
Indien ondernemingen verschillende kostenstructuur
Verschillende technologie: verschillende kostenstructuur
Marktaanbod op lange termijn niet horizontaal
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
40
3.3. Het competitieve evenwicht op lange termijn
Beschouw Figuur 8.7.:
Ondernemingen type A (links)
Max 50
Betere productietechnologie
Onderneming type B (rechts)
Onbeperkt in aantal
Slechtere productietechnologie
Vlakke aanbodcurve vanaf prijs = 3,6
Vanaf dan biedt ook type B aan (onbeperkte technologie)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
41
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
42
3.3. Het competitieve evenwicht op lange termijn
Ondernemingen van type A: inframarginale toetreders
Maken wel degelijk ‘winst’
= Economische rente
Meest efficiënte ondernemingen halen economische
rente binnen omdat zij toegang hebben tot schaarse
technologie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
43
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
44
4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
Normatieve uitspraken over marktgebeuren
Bijvoorbeeld: vrije markt =
‘beste’ manier om economische beslissingen te nemen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
45
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
1.
2.
3.
4.
Het criterium van Pareto
Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod
Het eerste welvaartstheorema
Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het
marktevenwicht
5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme
6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
46
4.1. Het criterium van Pareto
Maatschappelijke toestand is Pareto-efficiënt indien het
onmogelijk is wijziging door te voeren, waarbij welvaart
van ten minste één individu toeneemt, zonder dat
welvaart van ten minste één ander individu afneemt
Paretoverbetering: verandering zó dat minstens één
individu erbij wint zonder dat iemand erbij verliest
Grafisch: Paretogrens geeft weer hoeveel welvaart het
ene individu maximaal kan verwerven, wanneer
welvaart van alle andere individuen is vastgelegd
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
47
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
48
4.1. Het criterium van Pareto
Pareto-efficiënt:
Punten A, B, C, D, E, …
Meer algemeen: Paretogrens
Pareto-inefficiënt:
Punten M, N, …
Meer algemeen: onder Paretogrens
Mogelijke oorzaken van inefficiëntie:
Weinig aanbieders
Externe effecten
Publieke goederen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
49
4.1. Het criterium van Pareto
Kritiek op criterium van Pareto:
Veel punten zijn onvergelijkbaar
Voorbeeld: punten C en M
Pareto-efficiënte punten, maar welk is ‘best’?
Voorbeeld: punt A beter dan punt C???
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
50
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
1.
2.
3.
4.
Het criterium van Pareto
Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod
Het eerste welvaartstheorema
Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het
marktevenwicht
5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme
6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
51
4.2. Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod
Veronderstel:
Waarde van goed = Bereidheid tot betalen voor dat goed
Consumentensoevereiniteit
Consumentensurplus (stijgt met afname prijs)
= Totale bereidheid tot betalen (OABC) – Hetgeen alle
consumenten samen werkelijk betalen (Op0BC)
Producentensurplus (daalt met afname prijs)
= Totale opbrengsten (Op1EF) – Totale kosten (ODEF)
Perfecte concurrentie met identieke ondernemingen
(vlakke aanbodcurve): producentensurplus = 0
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
52
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
53
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
1.
2.
3.
4.
Het criterium van Pareto
Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod
Het eerste welvaartstheorema
Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het
marktevenwicht
5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme
6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
54
4.3. Het eerste welvaartstheorema
Eerste welvaartstheorema:
“Wanneer prijsvorming vrij wordt gelaten in markt van
perfecte concurrentie, leidt de evenwichtsprijs tot een
Pareto-efficiënte situatie”
Beschouw Figuur 8.10.:
Voor 200ste broodje: bereidheid tot betalen (hier €4) >
marginale productiekosten (€2)
Potentiële ruilmogelijkheden blijven onbenut
Stel: extra broodje geproduceerd en verkocht tegen €3,5
Goed voor consument (bereidheid tot betalen > €3,5)
Goed voor producent (marginale kosten < €3,5)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
55
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
56
4.3. Het eerste welvaartstheorema
Pareto-efficiëntie: Som van consumentensurplus en
producentensurplus is maximaal
d.w.z. alle Paretoverbeteringen zijn uitgeput
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
57
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
1.
2.
3.
4.
Het criterium van Pareto
Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod
Het eerste welvaartstheorema
Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het
marktevenwicht
5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme
6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
58
4.4. Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het
marktevenwicht
Beschouw gekleurde driehoek in Figuur 8.11.:
Welvaartsverlies
Verliesdriehoek
Deadweight loss
Excess burden
Maximumprijs verhindert pareto-efficiëntie
Producentensurplus: SEK LMK
Verlies: LSEM
Consumentensurplus: SRE LRQM
Verlies: TQE
Winst: LSTM
Finaal verlies: MQE
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
59
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
60
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
1.
2.
3.
4.
Het criterium van Pareto
Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod
Het eerste welvaartstheorema
Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het
marktevenwicht
5. De signaal- en coördinatiefunctie van het
prijsmechanisme
6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
61
4.5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme
Marktmechanisme
Uitkomst van ongecoördineerde handelingen in veranderende omstandigheden op Paretogrens houden
Juiste incentives
Juiste allocatie van middelen
Partieel versus algemeen evenwicht
Studie van algemeen evenwicht: complex
Walrasiaans evenwicht: simultaan evenwicht in alle
markten
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
62
Volmaakte mededinging - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Kenmerken van de competitieve marktvorm
Individueel aanbod van de competitieve onderneming
Het marktevenwicht onder perfecte mededinging
Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht
1.
2.
3.
4.
Het criterium van Pareto
Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod
Het eerste welvaartstheorema
Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het
marktevenwicht
5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme
6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
63
4.6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
Perfecte concurrentie
Vrije prijsvorming leidt tot welvaartsoptimum in markt met
perfecte concurrentie
Weinig markten vertonen perfecte concurrentie
Assymetrische informatie, productdifferentiatie, weinig
aanbieders, prijsafspraken…
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
64
4.6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
Publieke goederen en externe effecten
Agenten beslissen zonder rekening te houden met
effecten op andere agenten
Traditionele marktfalingen
Verdeling
Eerste welvaartstheorema zegt niets over verdeling
Overheidsfalingen
Doelstellingen overheid stroken niet altijd met doelen
van burgers
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
65
4.6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema
Overheid en markt
Stap 1: Is er een duidelijke marktfaling?
Stap 2: Wat is daarop het ‘ideale’ overheidsantwoord?
Stap 3: Wat zijn de gevolgen van de interventie?
Stap 4: Beslissing
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
66