Transcript Władysław Podkowiński

Władysław Podkowiński
Władysław Podkowiński (ur. 4 lutego 1866 w Warszawie, zm. 5 stycznia 1895 w Warszawie) –
polski malarz i ilustrator.
Studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych (zwanej wtedy Klasą Rysunkową) u
Wojciecha Gersona i Antoniego Kamieńskiego, następnie w Akademii Petersburskiej, po czym
w latach 1889-1890 przebywał w Paryżu. Od 1890 aż do przedwczesnej śmierci mieszkał w
Warszawie.
Jako malarz skłaniał się od czasu pobytu w Paryżu ku impresjonizmowi, pod koniec
życia, w wyniku przeżyć osobistych (nieuleczalna choroba) skłonił się ku symbolizmowi.
Uprawiał malarstwo olejne. Malował pejzaże, sceny figuralne, portrety, obrazy symboliczne.
Jego najbardziej znanym obrazem jest głośny i szokujący mu współczesnych Szał uniesień,
przedstawiający nagą kobietę na koniu stającym dęba, wystawiony po raz pierwszy w
warszawskiej "Zachęcie" w atmosferze skandalu.
Podkowiński był również cenionym rysownikiem, tworzącym dla najważniejszych warszawskich
czasopism ilustrowanych. Rysował do takich czasopism jak: "Biesiada Literacka", "Kłosy",
"Tygodnik Ilustrowany", "Wędrowiec". Ilustrował również książki i kalendarze.
Plac św. Aleksandra
1887. Gwasz.
Wyjazd na polowanie
1888
W Paryżu nad Sekwaną
1889. Akwarela.
Na cmentarzu - Zaduszki
1890. Rysunek tuszem. Zaginiony.
Dziewczynka na tle ogrodu (Bronisia)
1891. Akwarela.
Łubin w słońcu.
1891. Olej na płótnie. 41 x 61 cm.
Muzeum Narodowe, Kraków.
W ogrodzie przy klombie.
1891. Olej na płótnie. 50 x 61 cm.
Muzeum Narodowe, Poznań.
Ulica w Siennicy
1891. Olej na płótnie. 89 x 118 cm.
Muzeum Narodowe, Warszawa.
Ulica Nowy Świat w Warszawie w dzień letni.
1892. Olej na płótnie. 120 x 84 cm.
Muzeum Narodowe, Warszawa
Ulica Nowy Świat w Warszawie w dzień zimowy.
1892. Akwarela na papierze. 74 x 60 cm.
Muzeum Narodowe, Kraków.
Mokra Wieś.
1892. Olej na płótnie. 72 x 91 cm.
Muzeum Narodowe, Poznań
.
Sad w Chrzęsnem.
1892. Olej na płótnie. 58 x 74 cm.
W ogrodzie
Ok. 1892. Olej na płótnie.
Dzieci w ogrodzie.
1892. Olej na płótnie.
Powrót ze spaceru (Spotkanie)
1892. Olej na płótnie.
Portret własny artysty
1892.
Konwalia
1892. Olej na płótnie.
Strumień między drzewami.
1893. Olej na płótnie.
Pejzaż ze stogiem.
1893.
Krajobraz z Wilczyc.
1893. Olej na płótnie.
Dziewczynka w kapeluszu z kwiatami.
1894. Olej na płótnie
Dziewczynka z obręczą.
1894.
Szał (szkic).
1894. Olej, płótno na tekturze. 56 x 46 cm.
Muzeum Narodowe, Warszawa.
Szał.
1894. Olej na płótnie. 310 x 275 cm. Muzeum Narodowe, Kraków.
Szał uniesień lub Szał - obraz olejny Władysława Podkowińskiego z 1894 roku. Podczas pierwszej publicznej wystawy
wzbudził rozgłos i kontrowersje. Zniszczony przez autora, został odnowiony po jego śmierci, obecnie jest własnością Muzeum
Narodowego w Krakowie. Jest jednym z najpopularniejszych polskich obrazów. Przez znawców sztuki uważany za pierwsze
znaczące dzieło nurtu symbolizmu w polskim malarstwie.
Obraz jest aktem przedstawiającym nagą, rudowłosą kobietę na oszalałym karym koniu stającym dęba. Zwierzę odsłania
zęby, ma wysunięty język i rozszerzone chrapy, z pyska toczy pianę. Kobieta dosiada je na oklep, obejmuje za szyję, ma
zamknięte oczy, jej rozwiane włosy splatają się z końską grzywą. Płótno ma ponad 3 metry wysokości, co oznacza, że
przedstawia postacie naturalnej wielkości.
Według relacji przyjaciela artysty Stefana Laurysiewicza pomysł obrazu powstał już w 1889, podczas pobytu w Paryżu; wizja
kobiety dosiadającej oszalałego konia pochłaniała go niezmiernie i odbierała spokój. Szkice do obrazu opracowywał przez
kilka lat. W 1893 obraz był już ukształtowany w ogólnych zarysach, o czym świadczy szkic olejny wykonany w technice
impresjonistycznej. W dalszym procesie twórczym malarz zrezygnował z impresjonistycznej maniery, nie umieścił też
ostatecznie występującego w późniejszych pracach motywu lawiny kamieni spadającej ze skalistego zbocza. Płótno
powstawało w Warszawie, przez trzy miesiące na przełomie 1893-94 w pracowni artysty:
Dzieło zostało wystawione po raz pierwszy w warszawskiej Zachęcie 18 marca 1894. Wystawie towarzyszyła atmosfera
sensacji i skandalu. Rankiem 24 kwietnia 1894 (37 dzień wystawy), tuż przed planowanym zakończeniem ekspozycji dzieło
zostało pocięte nożem przez autora. O powodach tej decyzji malarz wypowiadał się niejasno i mgliście. Według relacji
Aleksandra Świętochowskiego artysta uznał, że dotrzymawszy obowiązku wobec publiczności w dniach, w którym obraz miał
być zdjęty, zamiast po prostu go schować wolał skonstatować zawód doznany, zawód całkiem indywidualny.
Do decyzji artysty mogły się przyczynić plotki krążące o rzekomo sportretowanej w obrazie kobiecie z towarzystwa, którą
artysta miał darzyć nieodwzajemnionym uczuciem. Zniszczenie obrazu i przedwczesna śmierć Podkowińskiego podsyciły te
spekulacje, dodając do legendy także samobójstwo. Przesłanką świadcząca za tą hipotezą są ślady cięć na płótnie
wskazujące, że to postać kobiety była celem ataku. Obiektem uczuć artysty mogła być Ewa Kotarbińska, którą poznał
podczas letniego pobytu w pałacu Wincentyny Karskiej w Chrzęsnem pod Warszawą. Była ona brunetką, jednak Helena
Kiniorska we wspomnieniach zanotowała: rodzina osoby, w której się nieszczęśliwie kochał, dopatrywała się podobieństwa jej
z kobietą z Szału i w ostrych słowach potępienia zwróciła się do Podkowińskiego. Ten, nie znosząc nagany i pełen, jak
zawsze, dumy... obraz zniszczył.
Marsz żałobny Chopina.
1894. Olej na płótnie