Hoofdstuk 24: Wisselmarkten
Download
Report
Transcript Hoofdstuk 24: Wisselmarkten
Economie, een Inleiding
Hoofdstuk 24:
Wisselmarkten
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1
Wisselmarkten
Nationaal geld
Handel in één specifiek land
Verschillende munten met wisselkoersen
Handel tussen verschillende landen
Prijs van buitenlandse munt uitgedrukt in termen van
binnenlandse munt = wisselkoers
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4
1. Enkele begrippen
Wisselmarkten
Markten waar nationale munten geruild wordt tegen
buitenlandse munten
= buitenlandse deviezen = buitenlandse valuta
Munten die door betrokken centrale banken vrij worden
ingewisseld tegen munten van andere landen zijn
convertibel
Wisselkoersen (WKbuitenlandse munt)
Prijzen van buitenlandse munten uitgedrukt in nationale
munt
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
5
1. Enkele begrippen
Voorbeeld wisselkoers (prijs van dollar in euro's)
Waarde
Relatieve prijs van één eenheid buitenlandse munt
Notering met vaste waarde in buitenland
Beschouw Tabel 24.1.
Prijs USD: 0,7738 euro’s
Prijs Britse pond: 1,1686 euro
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
6
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
7
1. Enkele begrippen
Relatieve prijs kan altijd omgekeerd worden (prijs van
euro in dollars)
Waarde
Notering met vaste waarde in binnenland
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
8
1. Enkele begrippen
Appreciatie versus depreciatie
Appreciatie van dollar: dollars worden duurder
Wisselkoers van dollar stijgt
Keerzijde: depreciatie van euro: euro’s worden goedkoper
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
9
1. Enkele begrippen
Arbitrage
Stel:
Wisselkoers van Japanse yen in Brussel = 0,009 euro,
dus wisselkoers van euro in Japan zou 1/0,009 =
111,111 Japanse yen moeten zijn
Echter: wisselkoers van euro in Tokio bedraagt slechts
100 Japanse yen
Japanse yen is dan duurder in Tokio en euro is dan
goedkoper in Brussel
Winstmogelijkheden: personen zullen yen kopen in
Brussel en verkopen in Tokio of euro’s kopen in Tokio
en verkopen in Brussel
Dit proces gaat verder tot koers van yen op beide
plaatsen gelijk wordt
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
10
1. Enkele begrippen
Wisselrisico
Onzekerheid m.b.t. toekomstige koersen
Bijvoorbeeld wanneer Belgische importeur in toekomst
bepaalde geldsom moet betalen (in buitenlandse munt)
Oplossing: termijnmarkt
Belgische koper kan op termijnmarkt voor buitenlandse
deviezen contract afsluiten om in toekomst buitenlandse
munt te kopen tegen overeengekomen koers
Wisselkoers op termijnmarkt en op contantmarkt
Voorbeeld: yen duurder op termijnmarkt: agio
Voorbeeld: yen duurder op contantmarkt: disagio
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
11
1. Enkele begrippen
Oplossing 2: optiemarkt
Belgische koper kan op optiemarkt voor buitenlandse
deviezen recht (calloptie) kopen om in toekomst
buitenlandse munt te kopen tegen overeengekomen
koers
Importeurs
Belgische verkoper kan op optiemarkt voor buitenlandse
deviezen recht (putoptie) kopen om in toekomst
buitenlandse munt te verkopen tegen overeengekomen
koers
Exporteurs
Men is niet verplicht recht uit te oefenen: flexibiliteit
Tegenover deze flexibiliteit staat premie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
12
1. Enkele begrippen
Onze transacties met buitenland
Importtransacties en exporttransacties
Kapitaaltransacties
Interactie met wisselmarkt vaak via banken
Indien bank deviezen aankoopt bij centrale bank, daalt
voorraad (of reserve) buitenlandse deviezen van die
centrale bank
Bijgevolg: daling geldaanbod
Banken staan (binnenlands) geld af in ruil voor
deviezen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
13
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
14
2. De prijsvorming op de wisselmarkten
Prijs of wisselkoers van buitenlandse deviezen komt tot
stand door werking van vraag en aanbod
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
15
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
16
2. De prijsvorming op de wisselmarkten
Negatief geïnclineerde vraag naar dollars
Gevraagde hoeveelheid dollars neemt af wanneer koers
van dollar stijgt
Vragers
Europese importeurs
Personen die Amerikaanse aandelen of obligaties
kopen
Ondernemingen die investeren in VS
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
17
2. De prijsvorming op de wisselmarkten
Positief geïnclineerd aanbod van dollars
Aangeboden hoeveelheid dollars neemt toe wanneer
koers van dollar stijgt
Aanbieders
Europese exporteurs
Amerikanen die Europese aandelen of obligaties
kopen
Amerikaanse ondernemingen die investeren in
Europa
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
18
2. De prijsvorming op de wisselmarkten
Evenwicht komt snel tot stand
Doch wisselkoersen fluctueren van dag tot dag en van
uur tot uur
Reden: veelvuldige veranderingen in factoren die vraag
en aanbod bepalen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
19
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
20
3. Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Beschouw Figuur 24.2.:
Evolutie van euro-dollarkoers (dollars per euro)
Periode 1999-2001: daling euro t.o.v. dollar
Speculatieve zeepbel ‘Wall Street’
Periode 2002-2008: stijging euro van bijna 100%
Ommekeer optimisme
Tekorten op Amerikaanse lopende rekening
Na 2008: eerst terugval, dan opnieuw piek
Terugval: Europese schuldencrisis
Bespreking van economische factoren
Subtitels 3.1., 3.2. en 3.3.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
21
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
22
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1. Enkele begrippen
2. De prijsvorming op de wisselmarkten
3. Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
1.
2.
3.
4.
De economische activiteit in binnen- en buitenland
Het prijsniveau in binnen- en buitenland
De intrestvoeten in binnen- en buitenland
De verwachtingen en de rol van speculatie
4. Wisselkoerssystemen
5. Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
23
3.1. De economische activiteit in binnen- en buitenland
Beschouw Figuur 24.3.:
Economische activiteit in VS neemt toe
Amerikaanse invoer neemt toe
Europese uitvoer naar VS neemt toe
Aanbod van dollars neemt toe
Evenwichtswisselkoers van dollar daalt
Dollar deprecieert en euro apprecieert
Ceteris paribus
Later komen ook effecten op kapitaalstromen enerzijds
en verwachtingen anderzijds aan bod
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
24
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
25
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1. Enkele begrippen
2. De prijsvorming op de wisselmarkten
3. Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
1.
2.
3.
4.
De economische activiteit in binnen- en buitenland
Het prijsniveau in binnen- en buitenland
De intrestvoeten in binnen- en buitenland
De verwachtingen en de rol van speculatie
4. Wisselkoerssystemen
5. Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
26
3.2. Het prijsniveau in binnen- en buitenland
Beschouw Figuur 24.4.:
Prijsstijging in VS
Europese export wordt relatief goedkoper in VS
Europese uitvoer naar VS neemt dus toe
Aanbod van dollars neemt toe
Europese invoer uit VS neemt af
Vraag naar dollars neemt af (hoewel niet zeker)
Uiteindelijk volume???, wisselkoers alleszins gedaald
Inflatie depreciatie
Koopkrachtpariteitentheorie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
27
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
28
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1. Enkele begrippen
2. De prijsvorming op de wisselmarkten
3. Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
1.
2.
3.
4.
De economische activiteit in binnen- en buitenland
Het prijsniveau in binnen- en buitenland
De intrestvoeten in binnen- en buitenland
De verwachtingen en de rol van speculatie
4. Wisselkoerssystemen
5. Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
29
3.3. De intrestvoeten in binnen- en buitenland
Beschouw Figuur 24.5.
ECB verstrakt monetair beleid in Eurozone
Intrestvoet in Europa stijgt
Europeanen beleggen minder in buitenland
Vraag naar dollars neemt af
Buitenlanders beleggen in Europa
Aanbod van dollars neemt toe
Dollar deprecieert en euro apprecieert
Intrestpariteitenrelatie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
30
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
31
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1. Enkele begrippen
2. De prijsvorming op de wisselmarkten
3. Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
1.
2.
3.
4.
De economische activiteit in binnen- en buitenland
Het prijsniveau in binnen- en buitenland
De intrestvoeten in binnen- en buitenland
De verwachtingen en de rol van speculatie
4. Wisselkoerssystemen
5. Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
32
3.4. De verwachtingen en de rol van speculatie
Buitenlandse deviezen zijn ook activa waarvan prijs kan
stijgen mogelijkheid tot speculatie
Speculeren: samenstellen van vermogen in functie van
verwachte prijsveranderingen
Voorbeeld
Stel: verwachting dat intrestvoet VS zal stijgen
Verwachting dat dollar zal appreciëren
Vraagcurve naar dollars verschuift naar rechts
Aanbodcurve van dollars verschuift naar links
Netto-effect: stijging wisselkoers, met andere woorden,
depreciatie van euro
Deze evoluties gebeuren nog vóór intrestvoetstijging
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
33
3.4. De verwachtingen en de rol van speculatie
Vorming verwachtingen: allerlei factoren
Politieke evoluties
Bepaald beleid, …
Sociale gebeurtenissen
Stakingen, demonstraties, …
Verwachtingen domineren vaak koersvorming
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
34
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
35
4. Wisselkoerssystemen
Vorige paragraaf: geen overheidsinterventie
Vrije prijsvorming op wisselmarkt
Vraag en aanbod
Dit zijn vlottende wisselkoersen
Realiteit: vaak overheidsinterventie
Prijsvorming niet volledig vrij
Concreet
Vooraf vaststellen van officiële wisselkoers
Beperken van schommelingen in wisselkoers tot
marge rond die koers
Dit zijn vaste wisselkoersen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
36
4. Wisselkoerssystemen
Vaste wisselkoerssystemen:
Gebaseerd op vaste wisselkoersen
Gouden standaard
Deelnemende munten hadden vaste waarde in goud
en waren inwisselbaar in goud
Bretton Woods-systeem van vaste wisselkoersen
Europees Monetair Systeem
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
37
4. Wisselkoerssystemen
Systeem van geleid vlottende wisselkoersen
Gebaseerd op vlottende wisselkoersen
Vrije prijsvorming op wisselmarkt
Maar af en toe interventie door overheden
Koersbepaling van belangrijke munten in wereld
dollar, euro, pond sterling, Japanse yen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
38
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
1. Vaste wisselkoersen
2. Vlottende wisselkoersen
5. Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
39
4.1. Vaste wisselkoersen
Monetaire overheid
Legt officiële koers vast
Pariteit
Legt marge rond pariteit vast waarbinnen wisselkoers vrij
kan fluctueren
Beschouw Figuur 24.6.
Deense kroon en euro
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
40
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
41
4.1. Vaste wisselkoersen
Pariteit bedraagt 8 DKR voor één euro, met
Plafondkoers = 8,5 DKR
Bodemkoers = 7,5 DKR
Deense centrale bank zal ingrijpen wanneer bovengrens wordt doorbroken
Linkerpaneel: geen interventie nodig
Rechterpaneel: interventie nodig
Meerbepaald: Deense centrale bank zal zelf euro’s
aanbieden (deviezenreserves aanspreken)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
42
4.1. Vaste wisselkoersen
Monetaire consequenties van overheidsinterventie:
Vraag naar buitenlandse deviezen = Uitgaven op de
betalingsbalans
Vraagoverschot euro’s komt dus overeen met tekort op
betalingsbalans
Deense monetaire autoriteit verkoopt deviezenreserves
geldhoeveelheid neemt af
Kostprijs: verlies aan economische activiteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
43
4.1. Vaste wisselkoersen
Andere problemen
Reserves aan buitenlandse deviezen raken uitgeput
Kapitaalvlucht uit Deense kroon door speculatie
Oplossingen
Pariteit en schommelingsmarges verhogen
Devaluatie (van eigen munt)
Op deze manier uitvoer en kapitaalinvoer stimuleren
Systeem van vaste wisselkoersen verlaten
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
44
4.1. Vaste wisselkoersen
Deense centrale bank kan ook ingrijpen wanneer
ondergrens wordt doorbroken
Meerbepaald: Deense centrale bank zal zelf euro’s
vragen (deviezenreserves aanvullen)
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
45
4.1. Vaste wisselkoersen
Problemen
Steunmaatregelen voor buitenlandse munten doen
geldaanbod toenemen Inflatoire druk
Oplossingen
Pariteit en schommelingsmarges verlagen
Revaluatie (van eigen munt)
Compensatie door andere actiefposten van centrale bank
te verminderen: sterilisatiebeleid
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
46
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
1. Vaste wisselkoersen
2. Vlottende wisselkoersen
5. Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
47
4.2. Vlottende wisselkoersen
Monetaire overheid
Laat wisselkoersen vrij vlotten
Wijzigingen in wisselkoersen hebben geen interne
monetaire repercussies
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
48
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
49
5. Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
Twee grote verklarende theorieën voor evenwichtswisselkoers
Koopkrachtpariteiten
Prijsverschillen in binnen- en buitenland
Intrestpariteitstheorie
Verwachtingen en intrestvoet
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
50
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
1. Theorie van de koopkrachtpariteit
2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
3. De intrestpariteitsrelatie en het economisch beleid
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
51
5.1. Theorie van de koopkrachtpariteit
Evenwichtswisselkoers tussen twee munten bepaald
door verhouding tussen prijsniveaus in die twee landen
Evenwichtswisselkoers van USD in euro:
Evenwichtswisselkoers is die koers die ervoor zorgt dat
goed (overal) even duur is:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
52
5.1. Theorie van de koopkrachtpariteit
Procentuele verandering in wisselkoers is gelijk aan
verschil tussen procentuele veranderingen in het
algemeen prijspeil (inflatie) in beide landen
Evenwichtswisselkoers moet veranderen als prijzen niet in
gelijke mate veranderen op twee locaties
Anders nieuwe arbitragemogelijkheden
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
53
5.1. Theorie van de koopkrachtpariteit
Theorie van koopkrachtpariteit houdt geen rekening met
Transportkosten en importbelemmeringen
Beperkingen op verhandelbaarheid
Wisselkoers kan dus afwijken van koopkrachtpariteit
Feitelijke wisselkoers WK
Evenwichtswisselkoers WK*
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
54
5.1. Theorie van de koopkrachtpariteit
Afwijkingen tussen feitelijke wisselkoers en koopkrachtpariteit:
Parameter R geeft verhouding tussen wisselkoers en
koopkrachtpariteit
We herschrijven nu als volgt:
Nominale wisselkoers
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
Reële wisselkoers
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
55
5.1. Theorie van de koopkrachtpariteit
Indien R = 1 (d.w.z. WK = WK*)
Theorie van koopkrachtpariteit geldt
Indien R afwijkt van 1 (d.w.z. WK ≠ WK*)
Afwijking van koopkrachtpariteit
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
56
5.1. Theorie van de koopkrachtpariteit
Reële wisselkoers meet verhouding tussen
Prijzen van Amerikaanse goederen en diensten in euro
Prijzen van Europese goederen en diensten
Verandering reële wisselkoers in tijd:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
57
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
1. Theorie van de koopkrachtpariteit
2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
3. De intrestpariteitsrelatie en het economisch beleid
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
58
5.2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
Belegger zal beleggingsstrategie kiezen die grootste
rendement oplevert voor gelijk risico
Vergelijking van rendementen niet altijd evident
Waarde na één jaar van belegging van 1 euro op
eurotermijnrekening is gelijk aan:
Waarde na één jaar van belegging van 1 euro op
termijnrekening in dollars is gelijk aan:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
59
5.2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
Waarde – uitgedrukt in euro – na één jaar, van belegging
van 1 euro op termijnrekening in dollars is gelijk aan:
Anders geschikt:
WKe+1: verwachte (dollar)koers over één jaar
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
60
5.2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
Vergelijk nu rendementen op eurobelegging met (in
euro uitgedrukte) rendementen op dollarbelegging
Intrestpariteit:
Indien dollarbeleggingen meer (minder) opbrengen,
neemt vraag naar dollars toe (af)
Contantkoers van dollar zal stijgen (dalen)
Opbrengst van dollarbeleggingen neemt af (toe)
We krijgen uiteindelijk (door arbitrage):
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
61
5.2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
Verhouding tussen toekomstige verwachte koers en
huidige contantkoers Verwachte procentuele
verandering van contantkoers
Intrestpariteit kan herschreven worden als:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
62
5.2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
Intrestpariteit, benaderend:
Verwachte opbrengst van belegging in euro moet dus
gelijk zijn aan verwachte opbrengst van belegging in
dollar:
Intrestvoet
Verwachte appreciatie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
63
5.2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
Als Europese intrestvoet > intrestvoet in VS
Verwachte koers van dollar (over jaar) zal in dezelfde
mate moeten uitstijgen boven huidige dollarkoers
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
64
Wisselmarkten - Inhoudstafel
1.
2.
3.
4.
5.
Enkele begrippen
De prijsvorming op de wisselmarkten
Factoren die de prijsvorming beïnvloeden
Wisselkoerssystemen
Koopkrachtpariteit en intrestpariteit
1. Theorie van de koopkrachtpariteit
2. Beleggingen, kapitaalmobiliteit en intrestpariteit
3. De intrestpariteitsrelatie en het economisch beleid
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
65
5.3. De intrestpariteitsrelatie en het economisch beleid
Beschouw volgende (benaderende) formules:
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
66
5.3. De intrestpariteitsrelatie en het economisch beleid
Beschouw effecten van verandering in verwachtingen
aangaande toekomstige dollarkoers
We veronderstellen dat beleggers verwachten dat dollar
in toekomst in waarde zal stijgen
Twee mogelijke effecten
Mogelijkheid 1: Europese monetaire overheid past
intrestbeleid niet aan (intrestvoet verandert niet)
Huidige koers zal moeten toenemen in zelfde mate van
verwachting
Zelfvoedend karakter van verwachtingen of ‘self-fulfilling
prophecy’
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
67
5.3. De intrestpariteitsrelatie en het economisch beleid
Mogelijkheid 2: Europese monetaire overheid wil
contantkoers constant houden
Intrestvoet zal moeten stijgen in Europa (of dalen in
Verenigde Staten)
Lage intrestvoet correspondeert dus met verwachte
appreciatie contantkoers
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
68
5.3. De intrestpariteitsrelatie en het economisch beleid
Beschouw effecten van verandering in intrestvoet in
Verenigde Staten
We veronderstellen dat intrestvoet stijgt
Twee mogelijke effecten
Mogelijkheid 1: Europese monetaire overheid past
intrestbeleid niet aan (intrestvoet verandert niet)
Huidige koers zal moeten toenemen in zelfde mate van
intrestvoet
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
69
5.3. De intrestpariteitsrelatie en het economisch beleid
Mogelijkheid 2: Europese monetaire overheid wil
contantkoers constant houden
Intrestvoet in Europa zal stijging in VS moeten volgen
Conclusie: monetaire overheid staat voor keuze
Huidige dollarkoers controleren
Of: binnenlandse intrestvoet controleren
Zij kan niet beide variabelen samen controleren
Wisselkoersregimes en schokken:
Vlottende wisselkoersen: effect op contantkoersen
Vaste activa: effect op intrestvoet
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013
24 – WISSELMARKTEN
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
70