Transcript PowerPoint-presentatie

Campagne 2013
Armoede (op den) buiten
De geur van vers gemaaid gras en pas geoogst
koren. Genieten van mooie landschappen en
vergezichten. Een toevluchtsoord van rust uit het
drukke stadsleven. Gemoedelijkheid en persoonlijke
contacten. Het platteland als een idyllische plaats.
Onzichtbaar en verborgen in dit plaatje is de harde
dagelijkse realiteit van een leven in armoede.
Campagne 2013
Armoede (op den) buiten
• Armoede heeft een ander gezicht op het platteland: de
armoedepercentages liggen er lager dan in de grote
steden, maar sommige groepen - zoals ouderen,
alleenstaande ouders … - lopen extra risico.
• Ook is armoede op het platteland minder zichtbaar.
– De uitgestrektheid zorgt voor een grotere verspreiding van
de problematiek.
– Veel mensen durven niet met hun problemen naar buiten
komen uit schaamte. In een kleiner dorpsgemeenschap is
er minder anonimiteit waardoor de stap naar formele
hulpverlening niet snel gezet wordt.
Armoede op het platteland is vaak vergeten…
Op ‘den buiten’ met sterke partners
Met de campagne ‘Armoede (op den) buiten’ wil
Welzijnszorg, samen met haar partners, deuren
openen en de problematiek van
plattelandsarmoede naar buiten brengen.
Armoede (op den) buiten
Bepaalde problemen wegen extra zwaar door als
je op ‘den buiten’ woont. Met onze campagne
willen we de aandacht vestigen op
4 knelpunten.
1.
2.
3.
4.
Terugtredende diensten en voorzieningen
Mobiliteit
Lokaal armoedebeleid
Huisvesting
Waar is ‘den buiten’?
Typologie van landelijk gebied
Bron: Stedelijke en
Plattelandsarmoede (2013).
Steunpunt Armoedebestrijding en
Federaal Wetenschapsbeleid
Is er armoede op ‘den buiten’?
De armoede in België op basis van gebied
Bron: Stedelijke en Plattelandsarmoede (2013). Steunpunt Armoedebestrijding en Federaal Wetenschapsbeleid
Terugtredende diensten en
voorzieningen
Terugtredende diensten en voorzieningen op het platteland
zorgen voor een verlaagde toegankelijkheid en
onderbescherming.
• Overheidsdiensten:
–
–
–
–
OCWM: in elke gemeente
Bibliotheek: een van de meest verspreide diensten
Werkwinkel: tot 7 gemeenten voor 1 werkwinkel
Kinderopvang: regionale verschillen, vaak gebrek aan flexibele
en occasionele opvang
– CAW: beperkt aantal contactpunten
– Onderwijs: afstand tot secundair onderwijs vaak groot
– Gezondheidszorg: verschillende drempels
Terugtredende diensten en
voorzieningen
• Middenstand:
– Lokaal erg verschillend
– Mensen die afhankelijk zijn van personen buiten het gezin lijden
sterkst onder gebrek aan nabijheid
– Mensen missen basisproducten (brood, vlees, algemene
voeding) en banken het meest
“Het hangt allemaal samen.
– Indien wel in de buurt: vaak duurder
Vanaf hier is het niet mogelijk
• Bedrijfsleven:
– Minder bedrijven, minder arbeidsplaatsen
– Afstand tot werk
– Slechte bereikbaarheid of verbindingen
om met het openbaar vervoer
naar de Aldi te gaan. De
supermarkt in de buurt is te
duur met mijn weekbudget.”
(Getuigenis Welzijnsschakels)
Terugtredende diensten en
voorzieningen
• Landbouw:
– Boeren op een kruispunt
• Vrije tijd:
“De Welzijnsschakel is een godsgeschenk (…) Ik
kan voor mezelf en de kinderen nieuwe kleren
kopen in de winkel, de uitstappen doe ik mee als
ik kan. Je kan ook gewoon binnenspringen voor
een tas koffie.” (Getuigenis Welzijnsschakels)
– Minder participatie van mensen in armoede: 26,5% t.o.v.
38,2%
– Extra drempels op het platteland
– Wel grotere aanwezigheid verenigingsleven
• Nood aan nieuwe ontmoetingsplaatsen
Mobiliteit
Vervoersarmoede verkleint de kans op vele
levensdomeinen. Mensen in armoede op het
platteland zijn erg kwetsbaar voor
vervoersarmoede.
• Armoede: financieel aspect, netwerk,
vaardigheden
• Fysieke mogelijkheden: jong en oud, afstand
• Landelijke gebieden: grotere afstanden, kleiner
en ander aanbod
Mobiliteit
Waarvoor ben je beperkt in de mobiliteit?
Bron: Mobikansen. Mobiel21 vzw en Netwerk tegen armoede
Mobiliteit
• Belang van mobiliteit
“Als je drank moet kopen en je hebt
rugproblemen… probeer dat maar eens thuis
te krijgen als je aangewezen bent op het
openbaar vervoer.” (Getuigenis
Welzijnsschakels)
– Werk
– Gezondheidszorg
– Diensten en voorzieningen
– Kinderopvang en onderwijs
“De bus is een groot probleem. Als mijn
– Vrije tijd
kinderen de bus willen nemen om op tijd op
school te zijn, kan dit enkel met de bus van
07u10 ’s morgens. Dat is te vroeg.”
(Getuigenis Welzijnsschakels)
Mobiliteit
• Duurzame mobiliteit
– Mensen in armoede zijn de facto duurzamer in mobiliteit
– Geen verzekerde mobiliteit, zeker niet op het platteland
Welke vervoersmiddelen worden gebruikt?
Bron: Mobikansen. Mobiel21 vzw en Netwerk
tegen armoede
Mobiliteit
• Mogelijkheden en beperkingen op het
platteland
“Vroeger had ik een fiets. Nu moet ik voor
mijn benen naar de kinesist. Het huishouden
kan ik nog wel doen, een beetje stappen ook.
Voor de rest ben ik niet meer mobiel.”
– Te voet
– Met de fiets
(Getuigenis Welzijnsschakels)
– Openbaar vervoer
– Individueel personenvervoer
“Voor mij is de trein of het openbaar vervoer
hier niet goed. (…) Je zit hier op een eiland.”
(Getuigenis Welzijnsschakels)
Lokaal armoedebeleid
Lokale besturen hebben een grote verantwoordelijkheid in het
sociale- en armoedebestrijdingsbeleid. Het lokale niveau staat
het dichtst bij de mensen. Maar hoe groot is hun draagkracht?
• Van Openbare Onderstand naar OCMW:
– Uitbreiding opdrachten
– Van aalmoezen naar maatschappelijke integratie
• Lokaal sociaal beleid:
– Voortdurende wijzigingen, met vooral aandacht voor steden
– Gebrek aan kader voor lokaal armoedebestrijdingsbeleid, geen
rechtstreeks armoedebestrijdende doelstellingen
– Participatie mensen in armoede en middenveld niet optimaal,
maar wel uiterst belangrijk
Lokaal armoedebeleid
• Groot belang van lokaal bestuur:
– Financiële steun
– Energiearmoede
– Schuldhulpverlening
–…
“Mijn gezondheid is niet goed. Enkele winters geleden zat ik zonder gas en elektriciteit.
Ook het OCMW kon niks geven, zij hadden ook geen geld.” (Getuigenis Welzijnsschakels)
Lokaal armoedebeleid
• Beperkte draagkracht landelijke gemeenten
– Klein fiscaal draagvlak
– Grote noden
– Kleine personeelsgroep
– Beperkte diensten
– Meest kwetsbaren de dupe?
– Kansen op nabijheid
Lokaal armoedebeleid
• Meer draagkracht en beter armoedebeleid
mogelijk:
– Samenwerking tussen gemeenten en OCMW’s
– Participatie van mensen in armoede
– Samenwerking met middenveld
– Extra middelen via plattelandsfonds
“Er is hier een betere mentaliteit dan in de stad. Mensen geven om je, zijn in je
geïnteresseerd, zeggen goeiedag. Dat is de landelijke charme.” (Getuigenis Welzijnsschakels)
Huisvesting
Wonen op het platteland: wanneer je moet kiezen tussen
betaalbaarheid of kwaliteit dan is je recht op wonen niet
verzekerd.
• Betaalbaarheid versus kwaliteit:
– Woningprijzen hangen samen met ligging en situatie van het dorp.
Woningprijzen in
Vlaanderen in 2011.
Bron: VRIND 2012. Studiedienst
van de Vlaamse Regering
Huisvesting
Woningprijzen in Vlaanderen in 2011.
Bron: VRIND 2012. Studiedienst van de Vlaamse Regering
Huisvesting
Woningen zonder basiscomfort, Vlaanderen en Brussel, 2001
Bron: Atlas van achtergestelde buurten in Vlaanderen en Brussel (2008). Kesteloot, C., & Meys, S.
Huisvesting
– Gemiddeld 6% woningen zonder basiskwaliteit (stromend
water, privétoilet, douche, badkamer) (2001)
– Nu: grootstedelijk 96,1% goede kwaliteit – platteland 88%
Aantal middelmatige woningen per arrondissement
Bron: Wonen in Vlaanderen: de resultaten van de Woonsurvey en de uitwending woningbeschouwing (2005). Steunpunt Wonen
Huisvesting
• De woonmarkt in Vlaanderen en op het Vlaamse
platteland
“Ik heb een woning gekocht om zelf af te werken. Ik krijg er geen
– Eigenaarschap:
orde in, het blijft een chaos.” (Getuigenis Welzijnsschakels)
• 77% van de gezinnen woont in eigen woning
• Meeste overheidsmiddelen naar eigenaars
• Sterke Mattheuseffecten: bv. 40% hoogste inkomens krijgen
67% van woonbonusgeld
• Ook mensen in armoede zijn soms eigenaar, grote groep
ouderen
• Noodkopen
• Gebrek aan middelen of kracht voor noodzakelijke
renovaties
Huisvesting
– Private huurmarkt:
• 15% van de bevolking
• Hoogste mediaan woonquote: 29% (t.o.v. 11,6% eig.,
13,9% soc. huur)
• Kwetsbaarheid private huurder: woononzekerheid,
discriminatie op de huurmarkt
• Kwaliteitsproblemen
• Woonkost en laag inkomen = armoede
“Ik had veel problemen om een woning te vinden. Ik
had een te laag inkomen, mijn huur was meer dan
een derde van mijn inkomen.” (Getuigenis
Welzijnsschakels)
Huisvesting
– Sociale huurmarkt:
• Sociale huisvestingsmaatschappijen en Sociale
Verhuurkantoren
• Klein marktaandeel: 8%
“Het is heel moeilijk voor alleenstaanden. Is sta ook al lang op de wachtlijst voor een
sociale woning. Ik krijg nu wel een huurpremie.” (Getuigenis Welzijnsschakels)
Huisvesting
– Sociale huurmarkt:
•
•
•
•
146.769 woningen – 91.926 gezinnen op de wachtlijst
Gemiddelde wachttijd 2,7 tot 3,7 jaar
Grote verschillen in aandeel sociale huurwoningen
Sociaal objectief 2023: 43.000 extra woningen
Aantal en aandeel sociale
woningen in 2011.
Bron: VRIND 2012. Studiedienst van
de Vlaamse Regering
Huisvesting
– Sociale Verhuurkantoren (SVK’s):
• Bijna 6.000 woningen
• Intensere huurbegeleiding
• Groeikansen: aantal, socialiseren private markt,
combinatie met huurpremie
Gebiedsdekking van SVKkantoren in Vlaanderen.
Bron: SVK’s in Vlaanderen, jaarrapport
2011.
Huisvesting
• Energiearmoede
– Link met energieverslindende woningen op het
platteland
– Groeiend probleem: 80.000 gedumpte klanten
elektriciteit, 60.000 voor aardgas. Ook water.
– Blijven ijveren voor sociale tarieven, goede LACwerking, tegen afsluitingen …
– Ook preventief werken: energiebesparende
maatregelen
– Grote ondersteuningsnood: administratie,
drempelvrees, positie als huurder
Sleutels voor het beleid
OPEN DEUREN NAAR EEN LEVEN ZONDER ARMOEDE.
Daarom vragen wij:
1. Toegankelijke diensten in elke gemeente
2. Basismobiliteit voor mensen in armoede
3. Extra middelen in het plattelandsfonds specifiek
voor kwetsbare doelgroepen
4. Uitbreiding van het kwalitatief en betaalbaar
woonaanbod
Geef een signaal van protest & teken
mee!
Zet je naam en handtekening
op onze sleutels en open mee
deuren naar een leven zonder
armoede.
Je kan je sleutels vóór 15/01/2014 bezorgen aan
Welzijnszorg of digitaal handtekenen via
www.welzijnszorg.be.
Zet de campagne in de kijker!
Deel onze boodschap, praat
over de campagne en
zwengel mee het debat aan.
Een campagneaffiche aan je
raam, een reuzeaffiche op
school, een pin van
Welzijnszorg op je borst,
campagnefolders op een
marktactie, ons volgen via
Facebook en Twitter …
Doe mee & zamel geld in!
Kies de actie die bij je past als vereniging, organisatie,
school, parochie … want samen tegen armoede maakt
ons sterk.
Dankzij al het enthousiasme ervaren we voortdurend
het warme gevoel van solidariteit én kan Welzijnszorg
lokale projecten ondersteunen die kansen geven aan
mensen in armoede.
Doe jij ook mee?
Decembermaand: wintermaand, campagnemaand en
Soep op de stoepmaand.
Heel eenvoudig: registreer je Soepactie, ontvang je
gratis promopakket en ga aan de slag.
Doe jij ook mee?
Zet je benen in voor de armen en laat je sportieve
prestatie sponsoren.
Dwars door Hasselt, zondag 13 oktober 2013
Eindejaarscorrida Leuven, zondag 29 december 2013
Antwerp 10 Miles, april 2014
Stadsloop De Gentenaar, mei 2014
Nacht van West-Vlaanderen, juni 2014
Doe jij ook mee?
Creatieve duizendpoot? Haal dan je wol en breipriemen
boven voor de Goedgemutste Breicampagne.
Brei zoveel mogelijk kleine mutsen, bezorg ze aan
Welzijnszorg en wie weet zie je je eigen creaties in de
winkel staan in januari.
Doe jij ook mee?
Je kan een gift overmaken op BE21 0000 0000 0303.
Jouw gift opent deuren
naar een leven zonder armoede.
Welzijnszorg wil armoede buiten,
ook op den buiten.
Een actieve, boeiende en succesvolle campagne
gewenst!