X quang U phoi - WordPress.com
Download
Report
Transcript X quang U phoi - WordPress.com
Traàn Quyeát Thaéng
Lôùp chuyeân khoa I, CÑHA
- Laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây töû vong haøng ñaàu
trong caùc loaïi ung thö ôû caû nam vaø nöõ.
- Soá töû vong haøng naêm treân theá giôùi öôùc tính 1,3 trieäu
ngöôøi (2005-WHO), chieám khoaûng 28% toång soá töû vong do taát
caû caùc loaïi ung thö.
- Phaàn lôùn laø U aùc tính (>95%) trong doù
- Nguyeân nhaân: huùt thuoác laù (chuû ñoäng, thuï ñoäng), beänh
nhieãm ñoäc amiaêng, caùc beäïnh phoåi maïn tính (lao, COPD…) tia
xaï, moät soá hoùa chaát nhö asen, nikel, chrome…
- Caùc U laønh tính (2-5%) thöôøng nguyeân nhaân khoâng roõ raøng
Phaân loaïi theo WHO
1. U bieåu moâ: U laønh, toån thöông tieàn xaâm laán, U aùc.
2. Caùc U phaàn meàm: U sôïi, U suïn, U baïch maïch….
3. Caùc U trung moâ: laønh tính, aùc tính
4. caùc U khaùc: U moâ thöøa, U maïch maùu daïng xô…
5. Beänh lyù taêng sinh lympho: taêng saûn lympho daïng noát
6. Caùc U thöù phaùt
7. Caùc U khoâng phaân loaïi.
8. Nhöõng toån thöông gioáng U
Caùc phöông tieän CÑHA
1.
X quang ngöïc.
2. CT, HRCT.
3. MRI coù theå söû duïng trong moät soá tröôøng hôïp:
xaùc ñònh toån thöông trung thaát, di caên coät soáng.
4. Sieâu aâm: coù vai troø trong chaån ñoaùn di caên gan,
laùch, haïch, phaàn meàm thaønh ngöïc, traøn dòch maøng
phoåi…
Hình aûnh X quang K phoåi
X
quang coù vai troø ñònh höôùng chaån
ñoaùn.
Theå thöôøng gaëp: hình aûnh boùng môø,
troøn, ñôn ñoäc, bôø coù muùi, coù tuûa gai,
khe nöùt, beân trong khoái U thuaàn nhaát.
Hình aûnh X quang K phoåi
Moät soá theå X quang khaùc:
Theå nhieàu u: coù thể gặp 2 - 3 u, kích thước gần bằng nhau, nằm
gần nhau.
Thể xẹp phổi: xẹp phổi thuỳ gặp nhiều hơn xẹp một phổi hoặc
xẹp phổi phân thuỳ.
Thể giống viêm phổi: khối u là một đám mờ thuần nhất chiếm
cả một thuỳ phổi.
Thể tràn dịch màng phổi: thường gặp trong ung thư ngoại vi,
khối u xâm lấn ra màng phổi sớm, có khi khó xác định khối u
trong nhu mô phổi.
Thể trung thất: ung thư di căn, xâm lấn vào trung thất rất sơm,
thậm chí trước khi nhìn thấy u nguyên phát trên phim xquang
phổi, gặp chủ yếu trong ung thư phế quản tế bào nhỏ
Hình aûnh X quang K phoåi
Moät soá theå X quang khaùc:
- Tổn thương phối hợp: hạch rốn phổi, trung
thất (cùng bên hoặc bên đối diện) , viêm bạch
mạch ung thư, phá huỷ xương sườn, liệt
hoành, vòm hoành nâng cao bất thường…
- Ung thư phế quản sớm : dưới 2 cm với u
ngoại vi, dưới 1,5 cm với u trung tâm, Xquang
phổi có thể bình thường ( ung thư thể ẩn ),
nhưng soi phế quản hoặc làm tế bào đờm tìm
thấy tế bào ung thư.
Hình aûnh X quang K phoåi
Moät soá ñaëc ñieåm khaùc treân hình aûnh X quang
- Taïo hang: khoaûng 5-15% caùc loaïi U phoåi, phaàn lôùn laø Carcinoma teá
baøo vaûy
- Vieâm phoåi vaø xeïp phoåi taéc ngheõn.
- Thay ñoåi theå tích vaø tuaàn hoaøn phoåi.
- Pheá quaûn öù nhaày.
- Daøy thaønh pheá quaûn.
- Daïng khoaûng khí: daáu pheá quaûn hôi.
- Lôùn roán phoåi.
- Lieân quan trung thaát, maøng phoåi, thaønh ngöïc.
Moät soá hình aûnh X quang
Ung thö bieåu moâ tuyeán
(Adenocarcinoma)
Hay gaëp nhaát (30-35%)
Thöôøng ñôn ñoäc ôû ngoaïi
bieân, thuøy treân.
Phaùt taùn theo ñöôøng
maùu vaø baïch maïch sôùm.
Moät soá hình aûnh X quang
Ung thö teá baøo vaûy
(squamous cell carcinoma)
Lieân quan ñeán thuoác laù
2/3 naèm ôû trung taâm,
thöôøng phaùt sinh trong
loøng pheá quaûn.
Taïo hang (20%)
Moät soá hình aûnh X quang
Ung thö teá baøo nhoû (small
cell carcinoma)
Lieân quan vôùi thuoác laù
Thöôøng naèm ôû trung
taâm.
Sôùm di caên haïch trung
thaát.
Tieân löôïng xaáu.
Moät soá hình aûnh X quang
Ung thö teá baøo lôùn (large cell
carcinoma)
Ít gaëp nhaát
Thöôøng ôû ngoaïi bieân.
Kích thöôùc lôùn khi phaùt
hieän.
Moät soá hình aûnh X quang
U phoåi gaây xeïp phoåi haï
phaân thuøy cuûa thuøy treân.
Daáu hieäu S-Golden
Moät soá hình aûnh X quang
U phoåi gaây xeïp phoåi haï
phaân thuøy cuûa thuøy
treân.
Daáu hieäu S-Golden
Moät soá hình aûnh X quang
U vuøng roán phoåi gaây
traøn dòch maøng phoåi
phaûi
Moät soá hình aûnh X quang
U thuøy treân phoåi phaûi
keøm haïch vuøng roán
phoåi phaûi.
U phoåi ít gaëp
Hamartoma
Phoå bieán nhaát
trong caùc loaïi U
phoåi laønh tính
Hay gaëp ôû ngöôøi
lôùn
Thöôøng ôû ngoaïi
bieân
Ñoùng voâi to, thoâ,
daïng baép rang
Coù ñaäm doä môõ
beân trong
U phoåi ít gaëp
U daïng carcinoid
Ñoä aùc tính thaáp,
thuoäc nhoùm U tuyeán
pheá quaûn.
Thöôøng ôû trung taâm.
Coù theå di caên vaøo
haïch, gan tuyeán thöôïng
thaän
U phoåi ít gaëp
U trung moâ
Boùng môø thuaàn
nhaát, lieân quan maøng
phoåi, chaân roäng, giôùi
haïn roõ.
¾ aùc tính
Thöôøng lieân quan ñeán
phôi nhieãm buïi
amiaêng
Di caên phoåi
Laø moät trong nhöõng loaïi U thöôøng gaëp ôû phoåi,
tæ leä 20-54% toång soá caùc ca töû vong do ung thö
Thöôøng theo TM heä thoáng roài qua ÑM phoåi
Ñöôøng baïch maïch.
Tröïc tieáp theo pheá quaûn, khoang maøng phoåi.
Di caên phoåi
Nguoàn goác, ñaëc ñieåm:
Vuù (22%), Thaän (11%), Ñaàu maët coå, (10%),
Ñaïi tröïc traøng (9%), Gan, Töû cung, Tuïy,
Buoàng tröùng, Tuyeán tieàn lieät, Daï daøy…
Hay gaëp ôû ngoaïi bieân, gaàn maøng phoåi (90%)
Öu theá thuøy döôùi (66%)
Di caên phoåi
Hình aûnh X quang:
Daïng noát nhu moâ (hay gaëp): nhieàu noát hoaëc
ñôn ñoäc.
Daïng thaâm nhieãm moâ keõ, baïch huyeát.
Daïng huyeát khoái do U.
Di caên theo khí pheá quaûn.
Di caên phoåi
Di caên töø Ung thö phoåi:
Thöôøng gaëp ôû caùc U phoåi khoâng bieät hoùa hoaëc
keùm bieät hoùa
Bieåu hieän daïng nhieàu noát phoåi
Hai theå ñaëc bieät
- U phoåi teá baøo nhoû: di caên sang phoåi ñoái dieän.
- U phoåi daïng pheá quaûn pheá nang: phaùt trieån ôû 2
beân phoåi.
Di caên phoåi
Di caên daïng nhieàu noát
lôùn nhoû
- Öu theá ñaùy phoåi do
doøng maùu chaûy
lieân quan ñeán troïng
löïc
- Kích thöôùc khaùc
nhau
- Hay gaëp töø: thaän,
vuù, tuyeán giaùp,
tuyeán tieàn lieät…
Di caên phoåi
-
Di caên daïng noát ñôn
ñoäc töø U nguyeân
baøo thaän (Wilm)
Di caên phoåi
- Di caên daïng nhieàu noát
nhoû lan toûa töø K
thaän teá baøo saùng
Di caên phoåi
Di caên theå thaâm nhieãm
theo ñöôøng baïch huyeát
- Daøy, thoâ, khoâng ñeàu
boù maïch pheá quaûn,
gioáng phuø moâ keõ
- Coù caùc ñöôøng môø,
noát môø do thaâm
nhieãm ra nhu moâ.
- Hay gaëp töø: vuù, daï
daøy, tuïy, tuyeán tieàn
lieät…
Noát phoåi ñôn ñoäc
(Solitary Pulmonary Nodule - SPN)
Ñònh nghóa:
Laø toån thöông daïng noát ñôn ñoäc ôû phoåi
KT < 3cm
Hình troøn hay baàu duïc, bao quanh bôûi nhu moâ phoåi
laønh
Khoâng keøm haïch lôùn, xeïp phoåi, traøn dòch maøng phoåi
SPN
Ñaëc ñieåm
Thöôøng phaùt hieän tình côø, xuaát hieän ôû 0,10,2% treân toång soá caùc phim ngöïc quy öôùc.
Tæ leä aùc tính laø 20-40%, cao hôùn ôû ngöôøi
>40 tuoåi, huùt thuoác laù…
SPN
Nguyeân nhaân
U aùc tính.
U laønh tính.
Caùc vieâm nhieãm: U haït (granuloma), abscess, sarcoidosis…
Nang phoåi.
Dò daïng maïch maùu phoåi.
Xeïp phoåi troøn.
Nhoài maùu phoåi.
Nguyeân nhaân khaùc.
SPN
Nhöõng daáu hieäu gôïi yù aùc tính
Tuoåi cao, huùt thuoác, phôi nhieãm beänh ngheà nghieäp, coù beänh
aùc tính keøm theo
KT 2-3cm
Bôø khoâng ñeàu, hình tuûa gai.
Caáu truùc
Ñoùng voâi daïng laám taám, leäch taâm khoâng ñeàu.
Neáu coù hoaïi töû thaønh hang: hang coù thaønh daøy, khoâng
nhaün.
Thôøi gian taêng gaáp ñoâi KT (double time) < 2 naêm
SPN
SPN
bôø nhaün,
nhieàu thuøy
Dò daïng ñoäng tónh
maïch.
SPN
SPN
troøn, bôø nhaün,
coù noát ñoùng voâi
nhoû, ranh giôùi roõ.
Hamartoma
SPN
SPN
bôø nhaün, taïo
hang leäch taâm, thaønh
daøy
Squamuos cell
carcinoma
Khoái choaùn choã ñôn ñoäc
Toån
thöông coù KT
>3cm (ñeå phaân bieät
vôùi SPN)
Khaû naêng aùc tính
cao
Hieám khi ngaám voâi
vaø thöôøng coù bôø
khoâng roõ.
Ung thö teá baøo vaûy
bieät hoùa vöøa
XIN CAÛM ÔN!