Transcript Presentatie dr. B. (Barbara) van den Hoofdakker

Thema: ADHD
De behandeling van
ADHD bij kinderen:
er is meer dan medicatie
Dr. Barbara van den Hoofdakker
Klinisch psycholoog
13-4-2015
2
Deze presentatie
De behandeling van ADHD bij kinderen
• Welke behandelmogelijkheden zijn er?
• Wat weten we over de werkzaamheid van behandelingen?
• Wat is een oudertraining?
• Wat zegt ons onderzoek over de werkzaamheid van
oudertraining?
• Welk vervolgonderzoek doen we?
13-4-2015
3
Behandeling: welke mogelijkheden?
Medicatie
Gedragstherapie
- Methylfenidaat (ritalin)
- Oudertrainingen
- Leerkrachttrainingen
- Kindtrainingen
Recente ontwikkelingen:
• neurofeedback
• werkgeheugen-training
• dieet
• training in planning- en organisatievaardigheden
13-4-2015
4
Vergelijking effecten medicatie en gedragstherapie
0.2-0.3 klein effect; 0.3-0.8 medium effect; > 0.8 groot effect
ADHD
symptomen
Gedragsproblemen
Med
GT
Med
GT
Ouders als
informant
1.53
0.87
0.61
0.66
Leerkrachten als
informant
1.83
0.75
1.08
0.43
Med = medicatie (methylfenidaat)
GT = gedragstherapie
13-4-2015
5
Wat is oudertraining?
• Ouders leren
gedragstherapeutische
technieken toepassen
• Technieken hebben
wetenschappelijke basis
• Training door instructie en
oefening
13-4-2015
6
Waarom gedragstherapeutische technieken?
Situatie
Gedrag
• Situaties lokken gedrag uit
• Reacties beïnvloeden gedrag
Gevolg
Wat is er bijzonder aan de opvoeding van een kind
met ADHD en gedragsproblemen?
– Verminderde en afwijkende gevoeligheid voor beloning
– Verminderde gevoeligheid voor straf en negatieve gevolgen
van gedrag
– Aanleren van adequaat gedrag door het kind verloopt hierdoor
moeizamer dan “normaal”
– Aanleren van adequaat opvoedersgedrag verloopt moeizamer:
minder positieve feedback van het kind
13-4-2015
8
Hoe gaat een oudertraining in z’n werk?
• Individueel
– 1 ouder of ouderpaar
– 1 therapeut
– 13 zittingen
• Groep
– ouders van 6 kinderen en
– 2 therapeuten
– 13 zittingen
Welke vaardigheden leren ouders?
Gewenst gedrag uitlokken
Gewenst gedrag versterken
Ongewenst gedrag verzwakken
13-4-2015
10
Voorbeelden
Regels
• Dit mag
nooit van
mij
13-4-2015
• Dit mag
soms wel,
soms niet
van mij
• Dit mag
altijd van
mij
11
Voorbeelden
Instructies
• Ik vind dit
een
onduidelijke
instructie
13-4-2015
• Ik weet het
niet
• Ik vind dit
een
duidelijke
instructie
12
Voorbeelden
Prijzen, negeren of straffen, wat zou u doen?
• Ik spreek het
kind
vermanend
toe
13-4-2015
• Ik trek me er
niks van aan
en negeer
het gedrag
• Ik prijs het
kind
13
Waarom verder onderzoek naar
oudertraining?
• Grote verschillen in (inter)nationale behandelrichtlijnen
• Wanneer oudertraining, wanneer medicatie, wanneer
combinatie?
• Oudertraining nog niet eerder in Nederland onderzocht
• Onduidelijk voor wie oudertraining meer of juist minder
geschikt is
Wat vinden we in onderzoek?
UMCG en Accare Universitair Centrum Kinder- en
Jeugdpsychiatrie deden onderzoek:
Vergelijking van oudertraining met wachtlijst oudertraining
(RCT)
- Beide groepen kregen doorlopende routinezorg
- 50% van de kinderen gebruikte medicatie
- Kinderen hadden ADHD en gedragsproblemen
13-4-2015
15
Effect op gedragsproblemen
Effect op internaliserende problemen
Lopende onderzoeken
Bij welke kinderen en ouders werkt een oudertraining goed en
bij welke juist minder goed?
–
–
13-4-2015
Doen factoren bij het kind ertoe? bijvoorbeeld:
•
zwaarte van de problematiek (comorbiditeit) - ja
•
genetische factoren - ja
•
gebruik van medicatie - nee
Doen factoren bij de ouders ertoe? bijvoorbeeld:
– moeders ? vaders ?
•
depressie bij een van beide ouders
•
ADHD bij een van beide ouders – moeders ? vaders ja
•
zelfvertrouwen als opvoeder – moeders ? vaders ja
18
Vervolgonderzoeken
Onderzoek naar behandelingen voor kinderen die onvoldoende
reageren op oudertraining
1. Behandelingen voor jonge kinderen met ADHD symptomen
en gedragsproblemen (STAP studie)
2. Thuisbehandeling bij kinderen met ADHD en
gedragsproblemen
13-4-2015
19
Hartelijk dank voor uw aandacht (en concentratie)!
13-4-2015
20