Transcript Havo4 H1 par 1-5(1)

Hoofdstuk 1
Patronen op de wereldkaart: wereldbeeld
Paragraaf 1 t/m 5
inhoud
•
•
•
•
•
Inleiding: Tortilla curtain (par. 1)
Grens tussen arm en rijk (par. 2)
Handelsrelaties (par. 3)
Migratie in de grensregio (par. 4)
Mexico en de VS eeuwig verbonden (par. 5)
Op de grens
Tortilla Curtain
Verenigde Staten en Mexico
De grens tussen de VS en
Mexico
• 3,169 km lang
• De meest overgestoken grens met 250
miljoen menselijke oversteken per jaar
• Sinds 1853 op deze plek
Reclame met oude grens van
Mexico
Grens bij Tijuana/San Diego
Grens bij Tijuana/San Diego
Ruimte
• Welke kenmerken van Mexico en de VS zorgen er voor
dat mensen de grens over willen steken (ruimtelijk
gedrag)?
• Waarom willen de VS de migranten niet hebben?
• Is de migratie goed voor Mexico?
• Komt de ‘American dream’ vaak uit?
• Waarom wonen er veel Mexicanen bij de grens?
Tijuana: Izzy Stradlin
• Let's go to Tijuana…yeah, yeah
Down by Ensenada…yeah, yeah
Gonna get better…I'm getting better
Do they want to pull the whip-draw?
Looks a maybe do the out call…yeah, yeah
It ain't approved in America…yeah, yeah
That's why you got to go there…yeah, yeah
It's gonna get better…yeah, yeah
It's got a funny feeling upstairs…yeah, yeah
I'm taking nothing over four years…yeah, yeah
Down in Tijuana…yeah, yeah
T&O pajama…yeah, yeah
Paarse boekje paragraaf 1
• Sociale geografie 
• bestudeert de relatie tussen mensen en plaatsen
op aarde
• Fysische geografie 
• bestudeert de relatie tussen natuurkundige
processen en plaatsen op aarde
Ruimte
• Ruimte  is de plaatsgevende factor en is de kern van de
aardrijkskunde
• Ruimtelijke inrichting  hoe een gebied is opgebouwd
(bos, dorpen, wegen etc.)
• Ruimtelijk gedrag  hoe men zich gedraagt in een gebied
• Ruimtelijke ontwikkeling  hoe een gebied zich ontwikkelt
door gedrag van mensen en dier
• Waarom hebben deze laatste drie begrippen veel invloed
op elkaar?
Op de grens
Barrière
Push
Pull
Verschillen aan de grens
Kenmerken
 Koopkracht
 Beroepsbevolking
 Landbouw
 Diensten
VS
€33.000
2%
76%
18%
58%

0.9%
4%
Engels
1.2%
18%
Spaans


Bevolkingsgroei
Werkloosheid
Taal
Centrum
Mexico
€8000
Semi-periferie
Beslissen: waag je de sprong?
Ga jij?
Migratie
Tegen elke prijs?
Jaarlijks sterven tientallen migranten in de
woestijn
Belangrijke begrippen
• Koopkracht = Hoeveelheid goederen en/of diensten die je
voor een gegeven hoeveelheid geld kunt kopen
 Lage prijzen, hoge inkomens = ?
 Hoge prijzen, lage inkomens = ?
• Waar is de koopkracht meestal beter, in Mexico of de
Verenigde Staten?
• Beroepsbevolking = Iedereen die wil kan en mag werken
(tussen 15 en 65)
• Informele sector = de niet officiële economie (werk waar
geen belasting over wordt betaald)
Maquiladoras: wat zijn dat?
Maakindustrie
Vooral jonge meisjes
Arbeidsintensief
• Vooral buitenlandse ondernemingen
• Produceren voor internationale markt
Beslissen: werken in een maquiladora?
Centrum
Hoofdkantoor
Import eindproducten
Export van grondstoffen en
halffabrikaten
Maquiladoras: fabricage
en assemblage
Periferie
Maquiladoras
1 Waar?
Noorden van Mexico
2 Waarom daar?
 lage lonen
 nabijheid VS
 belastingvoordelen
Ontwikkeling maquiladoras
1
Daling door
verplaatsing
naar o.a.
China
2
Doorschuiving
naar zuiden
Oorzaak: nog
lagere lonen
Gevolgen verschuiving op nationaal niveau
VS: banenverlies
Mexico: Meer welvaart
Mondialisering/globalisering
• Belangrijk!
• Proces van wereldwijde integratie van
cultuur, economie en politiek
 Door betere mogelijkheden van
communicatie en betere
reismogelijkheden
Paarse boekje
paragraaf 2
Verschil bevolkingsdichtheid en
bevolkingsspreiding?
Welvaart en welzijn
• Wat is het verschil?
• Welvaart is de mate waarin de behoeften
kunnen worden bevredigd (materieel)
• Welzijn is de mate waarin de bevolking
zich in zijn behoeften bevredigd acht
(materieel en immaterieel)
Vier aardrijkskundige dimensies
• Belangrijk!
• Verschillende manieren om tegen één
onderwerp of probleem aan te kijken
-
Economische dimensie
Politieke dimensie
Sociaal-culturele dimensie
Ecologische dimensie
Vier aardrijkskundige dimensies
• De aanleg van een kolencentrale bij
Enkhuizen
-
Economische dimensie ?
Politieke dimensie ?
Sociaal-culturele dimensie ?
Ecologische dimensie ?
- Vul de rest van de paragraaf zelf in
Herhaling bij par. 2
• Neem bladzijde 5 voor je van het paarse
boekje.
• Welke dimensies zijn er?
• Noem een toepassing van elke dimensie
op het probleem van armoede in Mexico
Inkomensverdeling Nederland
• De armste 20% van de Nederlandse
bevolking 10% van het totale inkomen
• De rijkste 10% van de Nederlandse
bevolking  20% van het totale inkomen
Centrum en periferie op mondiale
schaal
Centrum-periferie relatie
• Een centrum-periferie relatie is op basis
van wederzijde afhankelijkheid  de
landen hebben elkaar nodig
• Noem hiervan een voorbeeld voor de
situatie van Mexico en de Verenigde
Staten.
Paarse boekje paragraaf 3
• Arme landen worden ook wel genoemd …
• Periferie
• Ontwikkelingslanden
• Ouderwets: derde wereldlanden
• Vul de rest tot aan de laatste twee regels zelf in
NAFTA
• North American Free Trade Agreement
• Betere handelsbetrekkingen
• Geen importheffingen
• Is dat gunstig voor
Mexico?
• Is er in Europa ook iets
dergelijks?
Toenemende regionale ongelijkheid
C
C
S-P
P
Gevolgen relatie voor grensregio
a Snelle groei werkgelegenheid
b Toename BNP/hoofd vooral in
Mexico
c Ontstaan van dubbelsteden
d Ontstaan mengcultuur
El Paso
Ciudad Juarez
http://www.youtube.com/watch?v=Ep3UbS52ui8
Internationale arbeidsdeling aan de grens
Beslissen
Maken
Mengcultuur op verschillende schaal
Nationaal
Grensgebied
Afstandsverval
Starr County
Meet Starr County
Kenmerk
Texas
Starr County
Aandeel
Hispanics
32%
98%
Opleiding
highschool of
hoger
76%
11%
Werkloosheid
6%
21%
Conclusie: Inzoomen levert meer details
Verschil in leeftijdsopbouw
VS
Mexico
VS heeft Mexico in de toekomst nodig!
Toekomst:
latinosering van de VS?
Los Angeles
Invulboekje par. 4
Mexico en de Verenigde Staten
• Een economische cp-relatie
• VB: Beide gebieden verdienen aan handel of …
• Grondstoffen  eindproducten
• Een demografische cp-relatie
• VB: Jonge mensen trekken naar het centrum (voor
arbeid)
• Een sociaal-culturele cp-relatie
• VB: Amerikanisering
Interactietheorie van Ullman
• Handel met een bepaalde locatie vindt plaats als…
- er sprake is van complementariteit  er is ergens
anders iets dat op de huidige plek niet is
- er geen intervening opportunity is  is er dichter bij
huis een vergelijkbare kans?
- er sprake is transferability  is de plaats goed
bereikbaar? (relatieve afstand)