ÖFKE DUYGUSUNU TANIYALIM

O O O O O Konu : Öfke Yer : Derslikler Sınıf : 9. sınıflar Tarih : 5-9 Nisan 2012 Hazırlayan ve sunan: Bengisu ILGIN Psikolojik Danışman ve Rehber

Öfke kelimesiyle ne ifade edilmek istenir?

Öfke kelimesiyle ne ifade edilmek istenir?

O Öfke, bireyin planları, istek ve ihtiyaçları engellendi ğ inde haksızlık, adaletsizlik ve kendi benli ğ ine ve bedenine yönelik bir tehdit algıladı ğ ında ya ş anana temel duygulardan biridir.

O Öfke bireyin kendini savunmak ve kar ş ıdakini uyarmak amacıyla ortaya koydu ğ u bir duygulanım biçimidir.

O Öfkenin ortaya konması yapıcı veya yapıcı olmayan bir ş ekilde sözel ya da davranı ş sal veya fizyolojik biçimde olabilir.

Yakın zamanda sizi öfkelendiren bir olay neydi?

O O O O O O Öfkelenmenizin sebebi neydi?

Herkesin arada sırada öfkelenece ğ ini dü ş ünüyor musunuz?

Öfkelendi ğ inizde bedeninizde ne gibi de ğ i ş iklikler ortaya çıkıyor?

Öfkelendi ğ inizde neler hissediyorsunuz?

Öfkelendi ğ inizde nasıl duygular ortaya çıkıyor?

Öfkelendi ğ inizde neler dü ş ünüyorsunuz?

HER CANLI HAYATTA KALMAK İSTİYOR

Öfke…

O O O O O O a-)Normal b-)Herkes tarafından hissedilen c-)Vazgeçilemeyen d-)Güçlü fakat kontrol edilmesi öğrenilebilen e-)Saldırganlıkla aynı şey olmayan(saldırganlık; öfkenin kontrol edilemediği durumlarda ortaya çıkan tepkidir).

f-)Yukarıdakilerin hepsi

Neden Öfkeleniriz?

O O O O O O O O Çıkmazda hissettiğimizde Anlaşılmadığımızı hissettiğimizde Engellendiğimizde Tehdit algıladığımızda Benliğimize direkt saldırıldığında Önemlilerimize saldırıldığında Haksızlığa uğradığımızda Hayal kırıklığına uğradığımızda

ÖFKE ve ETK

İ

LER

İ

Öfkenin yarattı

ğ

ı F

İ

Z

İ

KSEL etkiler

O Kalbin hızla atması.

O O O O O Yüzün öfkeden kızarması.

Ba ğ ırmak.

Göz bebeklerinin büyümesi.

Yumrukların sıkılması.

Sindirimin yava ş laması

ÖFKE ve ETK

İ

LER

İ

Öfkenin yarattı

ğ

ı DUYGUSAL etkiler

O O O O O O O O O O O Öfke bazen örtülü bir biçimde ortaya çıkabilir, öfke buzdağına benzetilebilir. Öfkenin ortaya çıkmasına yol açan pek çok duygu burada gizlidir. Suyun altında kalan bu duygulara temel duygular denir. Temel duygular birikip, sertleşip katılaşınca buzdağının tepesindeki öfkeyi oluşturur. Bu temel duygular; Kıskançlık, Üzüntü Merak Yalnızlık Dışlanmışlık hissi Kaygı Hayal kırıklığı Haksızlık Anlaşılamamak Sıkıntı

öfke

ÖFKE

• KISKANÇLIK • HAYAL KIRIKLIĞI • YALNIZLIK • KAYGI • HAKSIZLIK • ÜZÜNTÜ • ANLAŞILAMAMAK

ÖFKE ve ETKİLERİ Öfkenin yarattığı DAVRANIŞSAL etkiler

DOĞRUDAN VE DOLAYLI ÖFKE İŞARETLERİ DOĞRUDAN O O O Fiziksel ve sözel saldırı Aşırı eleştiricilik O O Önyargılılık O Sorun çıkarma DOLAYLI O Kusur buluculuk İçe kapanma Psikosomatik belirtiler(yüksek kan basıncı, kalp hast.) O O Suçluluk duygusu Ağlama

Öfkenin yarattığı DÜŞÜNSEL etkiler

O Bireyin sahip olduğu kalıplaşmış düşünceler öfkeye neden olabilir. Kalıplaşmış düşüncelerin kaynağı kendisi olduğu gibi, çevresi ve ailesinden da kaynaklı olabilir.

ERGENLERDE ORTAK OLARAK GÖRÜLEN ORTAK OLMAYAN İNANÇLAR -Eğer arkadaşlarım beni sevmezse bu benim için çok kötü olur.

-Hata yapmamalıyım.

-Duygularımı göstermemeliyim.

-Bu ailemin hatası, zavallı/mağdur olan benim.

-Eğer istediklerim yolunda gitmezse bu benim için korkunç olur.

-Arkadaşlarıma uyum sağlayabilmek için onların her istediğini yapmalıyım.

-Eleştirilere katlanamam.

Öfke bir duygudur

O O Duygular insanın kendini iyi yada kötü hissetmesine yol açar. Ancak bir insanı iyi yada kötü diye değerlendirmeye yetmez.

Öfke de bir duygu, olumsuz bir duygudur. Böyle bir duygu vücudun kendini olumsuz durumlardan korumaya yönelik tepkisi olabilir.

O Stres—böbreküstü bezlerinden adrenalin hormonu---alarm durumu----kandaki adrenalinle kan basıncı yükselmesi Sonuç:Vücut uyarana karşı koruma gücü bulur. Kaçar, kovalar, saklanır, bağırır, dövüşür

ÖFKELENDİĞİMİZDE NELER YAPARIZ?

O O O O O O O O UNUTMA G İ ZLEME HEDEF DE ĞİŞ T İ RME KONTROL ETME BASTIRMA PAS İ F A Ğ LAMA D İ REKT YÜZLE Ş ME A Ş IRI TEPK İ

ÖFKENİN TAŞMASINI HANGİ STRATEJİLER ÖNLER

O O O O O GEVŞEME: Öfkeli hissettiğinizde derin nefes almak.

DÜŞÜNME TARZINI DEĞİŞTİRME: Öfkelendiğimizde olayları abartılmış ve çarpıtılmış olarak algılarız.Bu tür düşünceleri fark etmeyi öğrenip yerine daha mantıklı olanları yerleştirebiliriz.

PROBLEMİ ÇÖZME: Bir plan yapıp stratejiler geliştirerek, problemi çözmede yapabileceğimizin en iyisini yapmaya çalışmalıyız.

DAHA İYİ BİR İLETİŞİM: Öfkelendiğimizde karşımızdakini eleştirir, saldırıya geçeriz. Bu durum iletişim ağlarını koparır.

ÇEVRENİZİ DEĞİŞTİRMEK: Kendimize zaman ayırmalı, olayları yeniden olumlu bakış açısıyla ele almalıyız

Öfkelendiğimizde Kullanılabilecek Yapıcı Yollar O O O O O O O Sakin olun, kalbiniz çok hızla atmaya başladığında derin bir nefes alın ve rahatlayın.

Soğukkanlı olmaya çalışın ve kendinizi kontrol edin.

Öfkelendiğiniz konunun dışında ne istediğinizi düşünün.

Sizi öfkelendiren olayın olumlu yönünü bulmaya çalışın.

Sizi öfkelendiren kişiler beklediğiniz ve umduğunuz şeyleri daima göstermeyebilir.

Sizi öfkelendiren problemi daha sağlıklı değerlendirebilecek başka biriyle konuşmaya çalışın.

Sizi öfkelendiren sorunu çözmek için farklı ve akılcı çözüm yolları bulmaya çalışın.

Öfkelendiğimizde…

O O O Bastırabiliriz Anlatabiliriz Dindirebiliriz

ÖFKELENDİĞİMDE NELER YAPABİLİRİM?

O O O O O O O O O ÖFKENLE YÜZLEŞ ONDAN KAÇMA ÖFKENİN ALTINDAKİ DUYGULARI ANLAMAYA ÇALIŞ BEN DİLİ KULLAN ÖFKENE KARIŞAN SUÇLULUK, PİŞMANLIK, HİDDET, UTANMA, KORKU GİBİ DUYGULARI AYIKLA ÖFKELENMENE NEDEN OLAN KONU İLE YÜZLEŞ. DAMLA MI KAYNAK MI OLDUĞUNU BELİRLE.

GEÇMİŞTEN GELEN ÖFKE KAYNAKLARINI KURUT.

YARIM İŞ BIRAKMA.

ÇEVRENDEKİLERDEN YARDIM AL.

ÖFKELENMEDEN ÖFKEN İÇİN HAZIRLIKLI OL.

BEN ÖFKELİYİM…. ÇÜNKÜ

Hintli Usta ve Çırağı

O Yaşlı bir Hintli usta çırağının sürekli her şeye kızmasından bıkmıştı. Bir gün çırağını tuz almaya gönderdi. Hayatındaki her şeyden mutsuz olan çırak döndüğünde, yaşlı usta ona bir avuç tuzu bir bardak suya atıp içmesini söyledi. Çırak yaşlı adamın söylediğini yaptı, ama içeri girer girmez ağzındakileri tükürmeye başladı. «Tadı nasıl?» diye soran adama öfkeyle «acı» diye cevap verdi. Usta çırağını kolundan tutarak dışarı çıkardı ve sessizce az ilerdeki gölün kıyısına götürdü; çırağına bu kez de bir avuç tuzu göle atıp, gölden içmesini söyledi. Söyleneni yapan çırak, ağzının kenarından akan suyu koluyla silerken usta aynı soruyu sordu yaşlı adam. «Tadı nasıl?» «Ferahlattı» diye cevap verdi çırak. «Tuzun tadını aldın mı?» diye sordu yaşlı adam. «Hayır» diye cevap verdi genç çırağı. Bunun üzerine yaşlı adam genç çırağın yanına oturdu ve ona şöyle dedi: «Yaşamımızdaki olumsuzluklar tuz gibidir. Ne azdır ne de çok. Olumsuzlukların miktarı hep aynıdır . Ancak olumsuzluklara olan tepkimiz onu nasıl algıladığımıza bağlıdır. Kızgın olduğunda yapman gereken tek şey kızgınlık veren şeyle ilgili hislerini genişletmektir. Onun için de artık bardak olmayı bırak göl olmaya çalış!»

Öfkeliyken, yalnızken ya da kızmışken en çok kime/nereye/neye gidersiniz?

???

Cevap: a-Anne b-Öğretmen c-Arkadaş d-Uzman e-Kardeş f Hani senin çok sevdiğin vazonu kırmıştım Kırılan vazoyla ne kırgınlıklar yaşamıştık Anne Yanına kalan benim anne Yarına kalan benim anne ANNEM ANNEM SEN ÜZÜLME

SORUNLARI ÇÖZERKEN

O YA BİR YOL BULACAĞIZ O YA DA YOL AÇACAĞIZ…

Kaynaklar: O O Ortaöğretim Rehberlik ve Yönlendirme Dersi Programı 9. sınıf etkinlikleri Candan Erçetin Annem şarkı sözü, söz: Aylin Atalay