Transcript Emoties en Besluitvorming in de Arts-Patiënt

Euthanasie: Schuivende panelen?
•
•
•
•
•
Probleemstelling: dreigende normalisering?
Achtergronden
Ontwikkelingen
Beschouwing
Conclusie?
Medische beslissingen rond het levenseinde
• Euthanasie: opzettelijk levensbeëindigend
handelen door een ander dan de betrokkene
op diens uitdrukkelijke verzoek
• Hulp bij zelfdoding: opzettelijk
voorschrijven of verstrekken van middelen
waarmee de betrokkene zelf het leven kan
beëindigen
• Levensbeëindigend handelen zonder
uitdrukkelijk verzoek van de patiënt (13)
Medische beslissingen rond het levenseinde
• Intensivering van pijn- of
symptoombestrijding met bespoediging van
het levenseinde als mogelijk gevolg
• Niet-instellen of staken van een potentieel
levensverlengende behandeling
Cijfers euthanasie / H bij Z 2010
•
•
•
•
•
•
Totaal aantal verzoeken: 6,7%
Niet uitgevoerd: 3,7%
Euthanasie: 2,8%
Hulp bij zelfdoding: 0,1%
Trend: lichte stijging
PM: stijging zet flink door
Pin- of symptoombestrijding met
levensbekortend (neven)effect
•
•
•
•
•
•
Als percentage van sterfgevallen: 36%
Huisartsen 42%
Specialisten ouderengeneeskunde 32%
Specialisten NAO 26%
Trend: forse stijging
PM: Palliatieve sedatie
Afzien van levensverlengende
behandeling
•
•
•
•
•
Als percentage van sterfgevallen: 18%
Huisartsen 22%
Specialisten ouderengeneeskunde 27%
Specialisten NAO 47%
Trend:stabiel
Palliatieve sedatie
•
•
•
•
•
Als percentage van sterfgevallen: 11%
Huisartsen 43%
Specialisten ouderengeneeskunde 16%
Specialisten NAO 41%
Trend: forse stijging
Levensbeëindiging door patiënt
zelf (nieuw in 2010)
•
•
•
•
•
Als percentage van sterfgevallen: 1,7 %
Staken eten en drinken 0,4%
Zelfgespaarde middelen 0,2%
Overige 0,9%
PM: gewelddadig karaker overige middelen
Hoofdaandoening (totaal)
•
•
•
•
-
Kanker 79 % (31)
Hart- en vaatziekten 4% (22)
Anders /onbekend 17% (47)
PM:
Neurodegeneratieve aandoeningen
(ALS; MS)
- COPD
Leeftijd E en H bij Z (totaal)
•
•
•
•
0-64 jaar: 35 (19)
64-79 jaar: 41(31)
80 + jaar: 24 (51)
Trend: stabiel
Termijn levensverkorting
•
•
•
•
Minder dan een week: 41%
Een tot vier weken: 38%
Meer dan vier weken: 21 %
Trend: langer
Specialisme (niet-)uitvoerder
E en H bij Z
• Huisarts:
88 / 95 %
• Specialist
ouderengeneeskunde:
3/0%
• Specialist NAO:
9/5
Niet uitgevoerd
• Huisarts:
71 %
• Specialist
ouderengeneeskunde:
15 %
• Specialist NAO:
13 %
Redenen niet-uitvoering: huisarts,
ouderenarts, specialist NAO
• Patiënt overleed tevoren 46% 18% 61%
• Niet conform eisen volgens arts: 33% 52% 31%
- geen weloverwogen verzoek 12% 37% 13%
- lijden was niet ondraaglijk 24% 23% 27%
- lijden was niet uitzichtloos 6% 7% 9%
- geen vrijwillig verzoek 1% 0% 0%
• Patiënt trok verzoek in 15% 13% 4%
• Persoonlijke principiële bezwaren: 4% 14% 0%
Belangrijkste uitvoeringsreden
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Verzoek of wens van de patiënt 85%
Er was geen uitzicht op verbetering 82%
Geen zinvolle behandeling mogelijk 73%
(Ernstige) symptomen (excl. pijn) 63%
Verlies van waardigheid 61%
Verwacht lijden van de patiënt 50%
(Ernstige) pijn 49%
Verdere behandeling was te belastend 15%
Verzoek of wens van de familie 14%
Euthanasie tot dusverre
•
•
•
•
•
Uitzonderlijk karakter
‘Nee, tenzij’-principe
Zeer specifieke groepen patiënten
Beperkte aantallen
Beperkte frequentie per arts
Criteria strafuitsluiting
1. Het verzoek is vrijwillig en weloverwogen
2. De patiënt lijdt ondraaglijk en uitzichtloos
3. De patiënt is voorgelicht over zijn situatie
en vooruitzichten
4. Arts en patiënt hebben de overtuiging dat
er geen redelijke andere oplossing is
5. De arts heeft tenminste één andere
onafhankelijke arts geraadpleegd
6. De arts voert de levensbeëindiging
zorgvuldig uit
Medische grondslag en laatste
redmiddel
• Associatie met levensbedreigende
aandoeningen of terminale patiënten
• Aids-patiënten eerste ‘atypische gevallen’
• Arrest-Chabot > Niet per se somatiek
• ‘Pil van Drion’: pleidooi levensmoeheid;
klaar met leven
• Arrest in zaak Brongersma
Schuivende Panelen I
• Vergrijzing en ontwikkeling ouderenzorg
• ‘Uit Vrije Wil’: demedicaliseringsdruk
• KNMG: ‘verzameling typische
ouderdomsklachten’ als medische grondslag
• ‘Precedent’: macula degeneratie
Schuivende Panelen II
•
•
•
•
Beginnende dementie
Meer gevorderde dementie
‘Actueel’ lijden is toekomstvrees
Geldigheid euthanasieverklaring bij
onmogelijkheid actuele communicatie
Schuivende Panelen III
• Psychische stoornis maakt iemand niet per
se wilsonbekwaam voor euthanasie
• Maatschappelijke druk wegens vele
‘inhumane’zelfmoorden
• Discussie in vakpers
• Invloed ‘gepubliceerde precedenten’op
behandelmotivatie nieuwe patiënten?
Schuivende Panelen IV
•
•
•
•
•
Stichting Levenseindekliniek
Impliciete druk op arts (ook KNMG)
Buiten reguliere arts-patiënt-relatie
Frequentie en ‘drempel’
‘Euthanasietoerisme’?
Schuivende Panelen V
•
•
•
•
•
Alternatieve zelfdodingsmogelijkheden
Pillen
Versterven
Heliummethode
Druk op arts
Beschouwing
• Wet biedt veel ruimte voor interpretatie
• Impact maatschappelijke ontwikkeling op
Hoge Raad qua ‘medische grondslag’
• Artsen intern verdeeld
• Impliciete sociale druk door naasten en
maatschappij?
Normalisering van euthanasie?
•
•
•
•
•
Van ‘Nee, tenzij’naar ‘Ja, mits’?
5-10% sterfgevallen?
Routine in reguliere artsenpraktijk
Euthanasie als norm?
Beslissingen levenseinde als nevenproduct
medische vooruitgang