Transcript Đánh giá - APMAS Knowledge Network

Công tác giám sát đánh giá mang
tính nhạy cảm giới
Khóa tập huấn về “Các dự án phát triển quan tâm
đến bình đẳng giới”
APMASS & WAP, AIT: Việt Nam
Tiến sĩ Karabi Baruah
Chuyên gia về phát triển, HIV và Giới
27/7/2012 - Đà Nẵng, Việt Nam
Mục tiêu
• Xác định các vấn đề chính cần xem
xét cho khung giám sát đánh giá
mang tính nhạy cảm giới
• Xác định các hợp phần cần thiết của
việc đánh giá mang tính nhạy cảm
giới
Công tác Giám sát và đánh giá
• Giám sát là công tác quản lý nội bộ nhằm đảm
bảo việc thực hiện chương trình và hoạt động
được theo dõi liên tục
• Đánh giá là một hoạt động quản lý được thực
hiện nội bộ hay có tư vấn bên ngoài nhằm đánh
giá xem chương trình có đạt được các mục tiêu
đề ra không.
Kiểm tra nhanh…
Đúng hay sai?
1.Nam giới và nữ giới có những ưu tiên, nhu cầu,
khó khăn khác nhau và các chương trình phát
triển ảnh hưởng đến họ cũng khác nhau
2.Hệ thống giám sát và đánh giá thông thường chỉ
nêu được sự khác nhau về cơ hội tiếp cận và tác
động
3.Tính hiệu quả/ bình đẳng đạt được khi khác biệt
giới được sử dụng trong giám sát đánh giá
thường được cho là “trung tính về giới”
4.to account.
Các anh/chị có tin rằng…
A. Giám sát đánh giá không phân biệt giới (không
nhắc đến giới tính nào), sử dụng ngôn ngữ
trung tính về giới, là phương pháp giám sát
đánh giá tốt không?
B. Giám sát đánh giá trung tính về giới, hầu như
ở mọi nơi, cuối cùng cũng chỉ phản ánh ưu tiên
/nhu cầu của nam giới?
• Nếu “đúng”, tại sao và nếu “không
đúng” tại sao?
Vì sao cần thực hiện giám sát
đánh giá quan tâm đến giới?
Để giám sát đánh giá trở nên nhạy cảm
về giới…
• Các vấn đề về giới cần được giám sát ở mỗi giai
đoạn dự án
• Đánh giá sự khác biệt giữa nam và nữ trong việc
thực hiện và kết quả dự án
• Phản ánh nhu cầu và kinh nghiệm của nam và
nữ
Nhìn chung, giám sát đánh giá mang tính
nhạy cảm giới giúp dự án có kết quả cao
hơn nhờ phục vụ nhóm mục tiêu tốt hơn
8
Giám sát đánh giá mang tính nhạy cảm
giới đánh giá…
Không chỉ là cái gì, khi nào và ở đâu, mà còn xem xét
• Sự thay đổi trong phân công lao động
• Tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực
• Nhu cầu/mối quan tâm về giới thực tế và chiến
lược
• Sự tham gia (trong dự án, và ở gia đình/cộng đồng)
• Thay đổi trong việc ra quyết định
• Thay đổi về khoảng cách giới
8
Thích ứng chương trình giám sát nhằm:
• Nhận biết sự khác biệt về,
▫ Vai trò (hiện tại, phân công lao động)
▫ Trách nhiệm (ai quyết định việc gì, ví dụ lấy nước,
đi chợ)
▫ Năng lực (có thể làm được gì, dựa trên kiến thức,
tài sản…)
▫ Khó khăn (thời gian, kỹ năng xã hội, gánh nặng
gấp đôi…)
10
Sự chuyển đổi từ WID-phụ nữ và phát triển sang GAD-Giới
và phát triển–ảnh hưởng đến GDD
• Phụ Nữ và Phát Triển chú trọng vào nhóm phụ nữ
• Giới và Phát Triển chú trọng vào bình đẳng giới và
mỗi quan hệ tương quan giữa nam và nữ
• GDD cần phản ánh được điều này bằng cách chuyển
từ hoạt động chỉ có nữ tham gia, sang các hoạt động
có cả nữ và nam cùng tham gia, mối quan hệ tương
quan giữa nam và nữ (phân công lao động, thay đổi
về mức độ ra quyết định trong gia đình)
Ví dụ - công tác giám sát và đánh giá
mang tính nhạy cảm giới đảm bảo việc
nắm bắt đóng góp của phụ nữ vào sản
xuất nông nghiệp *
Bởi vì….
• Vai trò của phụ nữ trong các vụ mùa chính và phụ
(bị đánh giá thấp trong trường hợp đầu tiên và bị
coi thường trong trường hợp thứ hai)
• Phụ nữ đóng vai trò lớn hơn trong nông nghiệp
truyền thống do thiếu khả năng tiếp cận dịch vụ và
nguyên liệu nông nghiệp đầu vào, và ít có tài sản
(không chỉ đơn giản là phân công lao động)
• Phụ nữ có thể tham gia vào công việc sản xuất
phức tạp,năng suất thấp do chịu khó và thích ổn
định, vì vậy đánh giá theo năng suất sẽ không
đánh giá đúng đóng góp của phụ nữ
Công việc của phụ nữ không
được nhìn thấy trong các
công cụ khảo sát và thu thập
thông tin
• Thường đúng với phương pháp phân tích định lượng
• Khảo sát thường dựa trên giả định chủ hộ là nam giới
• Số liệu thường được chú trọng hơn vào các công việc nhìn thấy
được, chính thức hoặc được trả công (đánh giá thấp công việc
không được trả lương, công việc không chính thức hoặc việc nhà)
• Thông thường quan niệm về vai trò giới bất biến; Ở nhiều quốc
gia ngày càng nhiều phụ nữ tham gia vào các hoạt động đánh bắt
cá trong khi nam giới đang bỏ nghề cá, do đó cần phản ánh được
thực trạng mới này.
• Thiết kế khảo sát thường được thực hiện bởi nam giới và vì vậy
chỉ phản ánh các kinh nghiệm và mối quan tâm của nam giới
14
Are women economically active?
Thiếu các số liệu về giới dẫn đến kết
luận không đúng
Việc thiếu kiến thức có thể
• Dẫn đến việc không nhận thấy hay đánh giá thấp
khoảng cách trong việc tiếp cận và kiểm soát các
nguồn lực và lợi ích
• Đánh giá thấp vai trò và đóng góp của phụ nữ làm các
công việc không được trả lương hay có hưởng lương
Việc thiếu hiểu biết về nhiệm vụ, công đoạn, và chuyên
môn
• Có thể dẫn đến các liên tưởng sai lầm hay phát hiện
không đầy đủ (thu nhập của nam giới…)
16
Thiếu các số liệu về giới dẫn đến việc
quản lý kém
• Người sử dụng các nguồn lực thường bị hiểu hay xác
định sai, dẫn đến việc thiết kế dự án nghèo nàn, đưa ra
các cách giải quyết sai và có khả năng ảnh hưởng đến
các kết quả của dự án
• Dẫn đến các cán thiệp sai, và lãng phí chuyên môn (như
với nam giới và nghề đánh cá)
• Thiếu kiến thức về các rào cản về sự tham gia làm giảm
tiếp cận có sự tham gia
• Công tác giám sát và đánh giá không đưa ra phản hồi
thích hợp
Điều quan trọng
“Nếu các câu hỏi mang tính nhạy cảm
giới không được nêu trong quá trình
thiết kế và đánh giá, bạn sẽ đánh mất
cơ hội xem xét vấn đề về giới trong các
giai đoạn sau của công tác đánh giá
hoặc trong việc giám sát chương trình”
19
Đo lường các thay đổi cho ai?
• Hệ thống giám sát đánh giá hiện nay có khuynh hướng
đo lường các thay đổi về tác động chỉ cho nhóm mục
tiêu định trước
• Công tác đánh giá giám sát rộng hơn sẽ đánh giá được
sự thay đổi trong việc tổ chức, quản lý dự án
▫ Tỷ lệ phụ nữ tham gia công tác quản lý dự án là bao nhiêu?
▫ Tỷ lệ nông dân được dự án tập huấn tính theo nam và nữ?
• Các số liệu tách theo giới cần phản ánh cả tiến trình
bên trong và bên ngoài, vì chúng liên quan đến nhau
19
20
Giám sát sự tham gia mang tính nhạy
cảm giới trong chu trình dự án
Quản lý dự án:
Phụ nữ <—> Nam giới
Xác định
vấn đề
Thiết kế
Thực hiện
Đánh giá
Phụ nữ <—> Nam giới
Các nhóm mục tiêu của dự án
* Giám sát và đánh giá “trong phạm vi” các tiến trình ở từng giai đoạn, bao gồm cả đánh giá
Các vấn đề chính cần xem xét tại các
giai đoạn khác nhau trong hệ thống
giám sát và đánh giá mang tính nhạy
cảm giới …
Giai đoạn-I: Xác định vấn đề
Các vấn đề chính cần xem xét
Mục tiêu và mục đích của dự án có nhạy cảm về giới không?
Có phản ánh đầy đủ các nhu cầu của nam giới và phụ nữ?
Mức độ các ý kiến đóng góp của các bên liên quan là nam giới
và phụ nữ, của các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức dựa vào
cộng đồng của phụ nữ tại địa phương … trong việc thiết lập
mục đích và mục tiêu của dự án?
Các thông tin ban đầu để dựa vào đó đo lường các kết quả, có
được thu thập thông qua việc phân tích giới và/hoặc đánh giá
xã hội (bao gồm các lĩnh vực văn hóa-xã hội, chính trị và kinh
tế)?
Các cơ quan (cấp quốc gia, nhà nước, huyện) có chính sách và
khung tổ chức để thúc đẩy vấn đề bình đẳng giới trong các
Các vấn đề chính cần xem xét
• Các hoạt động đã lập kế hoạch có phản ánh được các mục tiêu
và mục đích mang tính nhạy cảm về giới không?
Stage-II: Design
• Có kế hoạch thực hiện đáng tin cậy gắn kết với các hoạt động và
các mục tiêu trung gian với các kết quả mong muốn nhằm mang
lại lợi ích cho phụ nữ và nam giới?
•Các mục tiêu mang tính nhạy cảm về giới và các chỉ số giám sát
và đánh giá có được xác định có tham khảo ý kiến của các bên
liên quan là nam giới và phụ nữ?
• Những người hưởng lợi là nam giới và phụ nữ có xác định được
các chỉ số công việc mà họ muốn giám sát?
•Thiết kế dự án có xem xét thông tin sẽ được sử dụng như thế
nào và ai sử dụng các thông tin đó, và các nhu cầu này có được
Các vấn đề chính cần xem xét
Stage-III: Implementation
• Các số liệu nhạy cảm về giới và chia tách theo giới có được thu thập và theo dõi đầu vào
và đầu ra và để đo các kết quả không? Từ nguồn nào?
• Thông tin giống nhau theo số liệu ban đầu có được thu thập để lập các chỉ số một hay
nhiều lần trong suốt quá trình thực hiện dự án để đo lường và đánh giá tác động không?
• Có các tài liệu tham khảo cụ thể và đầy đủ chi tiết về giới trong các báo cáo tiến
độ/giám sát?
• Các số liệu có được phản hồi cho nhân viên và người hưởng lợi của dự án theo định kỳ
nhằm cho phép điều chỉnh dự án không?
• Các tổchức phi chính phủ tại địa phương của phụ nữ, các tổ chức phi chính phủ, các
viện nghiên cứu… có tham gia vào việc giám sát tiến độ của việc lồng ghép giới vào dự án
không?
• Có các công cụ và phương pháp phản ánh được các kết quả và tác động về giới không?
• Có người thu thập số liệu là nam giới và phụ nữ, và họ có được tập huấn về vấn đề nhạy
cảm giới không?
• Các phương pháp thu thập và phân tích số liệu chuẩn có được bổ sung bằng các phương
pháp định tính như đánh giá nhanh có sự tham gia, các nhóm thảo luận...không?
Gia đoạn-III: Đánh giá
Các vấn đề chính cần xem xét
Lồng ghép giới đã làm thay đổi việc thực hiện
và kết quả dự án như thế nào?
Nam giới và phụ nữ đã được hưởng lợi từ dự
án hay bị tổn hại do dự án gây ra như thế
nào?
Tìm và chia sẻ các bài học có thể đóng góp cho
các mục tiêu và mục đích phát triển nông
thôn toàn diện
Khung Giám sát và Đánh giá
Đầu vào
Tiến trình thực hiện
Con người
Tiền của
Trang thiết bị
Chính sách
…
Thực hiện
Tập huấn
Hậu cần
Quản lý
…
Đầu ra
Kết quả:
Các hoạt động
hay dịch vụ
đã thực hiện
Kết quả
Hành bi
Thực hành
Kiến thức
(dân số
mục tiêu)
Source: Adapted from www.who.int/hiv/strategic/me/en/me_of_aids_overview.ppt
Tác động
Sinh kế
Trao quyền
Y tế
Thu thập thông tin cho giám sát và đánh giá
Thấp
Phổ biến
Đầ vào
Lồng ghép giới
Có một chút
Low
Tiến trình thực hiện
Đầu ra
Có một chút
Kết quả
Khảo sát hộ gia đình
Giám sát chương trình
Các phương pháp
định tính
Source: Adapted from www.who.int/hiv/strategic/me/en/me_of_aids_overview.ppt
Thấp
Tác động
Bền vững
sinh kế
Khung
Phân tích giới
Bảng kiểm để đánh giá việc thu thập các số liệu
nhạy cảm về giới
Tình trạng/Các vấn đề cần
tránh
• Các số liệu tổng hợp về giới có
sẵn nhưng không được sử
dụng
• Các thông tin không được thu
thập từ đúng người cung cấp
• Các đợt khảo sát hộ gia đình
không phải là phương pháp
thu thập thông tin phù hợp
• Việc phân tích không đầy đủ
các khác biệt về giới trong vấn
đề kiểm soát nguồn lực trong
hộ gia đình
Các hoạt động nhằm đảm bảo các phương
pháp tương xứng đáp ứng các vấn đề về giới
• Đánh giá tính sẵn có của các số
liệu về giới trước khi xem xét nhu
cầu thu thập các số liệu mới.
• Thêm các câu hỏi về các chủ đề cụ
thể về giới
• Sử dụng các phương pháp chuyên
biệt để phân tích các khác biệt về
giới trong việc ra quyết định và
kiểm soát nguồn lực ở hộ gia đình
• Sử dụng các phương pháp đặc biệt
để tìm hiểu về vấn đề bạo lực nơi
công cộng và trong gia đình
• Lên ngân sách, thời gian và các
nguồn lực cho các chuyền đi giám
sát tại cộng đồng để làm sáng tỏ và
khảo sát thêm các phát hiện về mặt
thống kê
“Phát triển” Khung logic của dự án
Phát triển Khung logic
• Phát triển khung logic cụ thể là xác định và giải
thích các vấn đề về giới tiềm ẩn trong quá trình
lập kế hoạch, giám sát và đánh giá dự án, ví dụ
như đảm bảo nhận biết rõ các vần đề công bằng
xã hội như các quan hệ về giới (Tổ chức nông
lương thế giới)
• Các anh/chị có thể dùng 4 trang tiếp theo đây
làm công cụ đảm bảo khung logic được phát
triển
Bảng kiểm mục tiêu
Mô tả tóm tắt
Các chỉ số kiểm
tra khách quan
Phương pháp
kiểm chứng
Các giả định
quan trọng
Các mối quan hệ
về giới có ảnh
hưởng đến mục
đích của dự án
không?
Các phương pháp
nào có thể xác
nhận thành tựu
của mục đích
mang tính nhạy
cảm về giới?
Các số liệu để
kiểm chứng mục
đích có được phân
tích và tổng hợp
theo giới tính về
mặt giới?
Các công cụ phân
tích giới nào sẽ
được sử dụng (ví
dụ đánh giá tác
động)?
Các yếu tố bên
ngoài quan trọng
nào cần thiết cho
việc bền vững mục
đích nhạy cảm về
giới?
Nguồn: FAO/WFP, SEAGA đới với các chương trình cứu trợ khẩn cấp và phục hồi: Phân tích kinh tế xã hội và giới, 2008.
Bảng kiểm mục tiêu mục đích
Mô tả tóm tắt
Dự án có các mục
tiêu đáp ứng các
vấn đề về giới
không?
Các chỉ số kiểm
tra khách quan
Phương pháp
kiểm chứng
Các giả định
quan trọng
Các phương pháp Số liệu để kiểm
Các yếu tố bên
nào có thể kiểm chứng mục tiêucủa ngoài quan trọng
chứng các thành dự án có được
nào cần thiết cho
tựu của các mục tổng hợp và phân việc bền vững mục
tiêu đáp ứng các tích theo giới tính tiêu nhạy cảm về
vấn đề về giới?
về mặt giới không? giới?
Công cụ phân tích
giới nào được sử
dụng (ví dụ đánh
giá nhanh nông
thôn)?
Source: FAO/WFP, SEAGA for Emergency and Rehabilitation Programmes: Socio-Economic and Gender Analysis, 2008.
Bảng kiểm các đầu ra
Mô tả tóm tắt
Việc phân phối
các lợi ích có xem
xét đến vai trò và
các mối quan hệ
về giới không?
Các chỉ số kiểm
tra khách quan
Phương pháp
kiểm chứng
Các giả định
quan trọng
Các phương pháp Các số liệu để
Các yếu tố bên
nào có thể kiểm kiểm chứng các ngoài quan trọng
chứng được các đầu ra của dự án nào cần thiết để
lợi ích của dự án có được tổng hợp có được các lợi
dành cho phụ nữ và phân tích theo ích của dự án
và nam giới, và giới tính về mặt (nhất là đối với
các loại nhóm phụ giới không?
phụ nữ)?
nữ khác nhau
tham gia vào dự Các công cụ phân
án hay bị ảnh
tích giới nào sẽ
hưởng bởi dự án? được sử dụng (ví
dụ đánh giá tại
cộng đồng có sự
tham gia)?
Source: FAO/WFP, SEAGA for Emergency and Rehabilitation Programmes: Socio-Economic and Gender Analysis, 2008.
Bảng kiểm các hoạt động
Mô tả tóm tắt
Các chỉ số kiểm
tra khách quan
Các vấn đề về giới
có được phân loại
trong quá trình thực
hiện dự án không?
Ví dụ như kế hoạch
thực hiện
Loại hàng hóa và
dịch vụ nào được
dự án cung cấp cho
người hưởng lợi?
Phương pháp
kiểm chứng
Các giả định
quan trọng
Các số liệu để kiểm Các yếu tố bên
chứng các hoạt
ngoài quan trọng
động của dự án có nào cần thiết cho
được tổng hợp và việc đạt được các
phân tích theo giới hoạt động và nhất là
Các đóng góp của tính về mặt giới
đảm bảo sự tham
nam giới và phụ nữ không?
gia tiếp tục của phụ
dùng để làm gì?
nữ và nam giới
Các công cụ phân trong các dự án?
Các đầu vào bên
tích giới nào sẽ
ngoài có phải để
được sử dụng (ví dụ
giúp cho phụ nữ tiếp như giám sát các
cận và kiểm soát
hoạt động)?
các đầu vào nay
không?
Source: FAO/WFP, SEAGA for Emergency and Rehabilitation Programmes: Socio-Economic and Gender Analysis, 2008.
Việc phát triển khung logic không chỉ là
thêm các thành phần về giới
• Khung logic có thể đảm bảo các số liệu tổng hợp theo
giới cho tất cả các chỉ số
• Khung logic có thể trình bày về việc bao gồm phụ nữ
và nam giới trong các hoạt động mà họ thương không
tham gia nhưng sự tham gia của họ lại quan trong, ví
dụ như phụ nữ trong các tập huấn nông nghiệp, nam
giới trong các tập huấn dinh dưỡng hay giảm khoảng
cách về sự tham gia hoặc lợi ích.
• Khung logic cũng có thể trình bày các tiền trình trong
dự án như nhân viên dự án được đào tạo, số lượng
cán bộ quản lý là phụ nữ người liệt kê là phụ nữ.