Transcript Taal in alle vakken - multicultureelopleiden.nl

Taal in alle vakken
Voorbereiding van studenten op
Lesgeven in een meertalige klas
Henriette de Bruijn & Dolly van Eerde
Velon2008
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
1
Project
Taal in alle vakken

Tweedejaars Bachelor

Doelstellingen



Bewustwording
Theorie
Praktijk
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
2
Vorm van het project



4 EC
Werken in groepen van 4-6
3 fasen




Inventarisatie deelproblemen
Formuleren gezamenlijke visie op basis van fase 1
Eindproducten op basis van fase 1 en 2
Samenwerken is noodzakelijk
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
3
Inhoud Taal in alle vakken

Onderwerpen van fase 1






Taalverwerving
Talen en taalvarianten in het dagelijks leven
Meertaligheid op school
Leerganganalyse
Taalgericht vakonderwijs
Taalbeleid op andere scholen
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
4
Werkwijze

Bewustwording:



Theorie



introductie in het Engels (leren in een tweede taal)
opdrachten en discussies in het Engels
verplichte literatuur
inventarisaties
Praktijk



Kijkwijzer (gerichte kijkopdrachten video)
de eigen werkplek
lesmateriaal ontwikkelen
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
5
Producten Taal in alle vakken


Inventarisatieronde met producten
Tussenproduct (fase 2)


Een notitie over taalbeleid (bv met als titel: Iedere docent een
taaldocent)
Eindproducten fase 3


Twee studiedagen ontwerpen voor docententeam :
1.
Taalsituatie in beeld (op de school, of algemeen)
2.
3.
4.
Taalgericht vakonderwijs en taalbeleid
Elke docent een taaldocent
Leerganganalyse
Eigen lesmateriaal ontwikkelen volgens richtlijnen Taalgericht
Vakonderwijs
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
6
Samengevat

Bewustwording


Theorie


Introductie in andere taal
Verplichte literatuur en inventarisatie uitmondend in
producten fase 1 en 2
Toepassen in de praktijk

Kijkwijzer, eigen werkplek, lesmateriaal ontwikkelen
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
7
Aanscherping:
vakdidactische blik

Van taal in alle vakken → taal in jouw vak

De taal van de vakken verschilt



Het aantal concepten/woorden
De relaties tussen de concepten /woorden
De manier waarop we over het vak praten
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
8
Taal in geschiedenisonderwijs


Standpuntgebondenheid/
Multiperspectiviteit
Constantinopel 1453





De val van…?
De verovering van …?
De bevrijding van …?
Standpunten herkennen in (taal van) bronnen
Als objectieve journalist/historicus verslag
doen
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
9
Taal in Biologie onderwijs

Een zeer groot aantal concepten en woorden bij biologie





meer nieuwe begrippen dan in andere vakken (Hajer, 1996)
veel concepten hiërarchisch georganiseerd, maar niet steeds
(Boersma ea 2005, 2007)
veel woorden uit dagelijkse taal maar met een iets andere
betekenis
Heen en weer springen tussen verschillende
organisatieniveaus (Knippels, 2002)
Gebruik van contexten
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
10
Taal in wiskunde onderwijs

Weinig begrippen bij wiskunde:






minder nieuwe begrippen dan in andere vakken
(Hajer, 1996)
concepten zijn niet hiërarchisch georganiseerd
woorden uit dagelijkse maar met een iets andere betekenis
Speciale instructie taal (‘los de vergelijking op’)
Specifieke taal van wiskundige symbolen
Grote informatie dichtheid in wiskundeboeken
(elk woord telt)
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
11
Voorbeeld talige doelen rond
grafieken




Vaktaal: x-as, y-as, assenstelsel, coördinaten,
oorsprong, stijgen, dalen, schaalverdeling
Algemene schooltaal: verband, aflezen, hoe
langer … des te …, naarmate…
Redeneren in taal: veronderstellingen onder
woorden brengen: als … dan …-redeneringen
Speciale instructie taal: neem over, geef weer
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
12
Opbrengsten onderzoek taalgericht
wiskundeonderwijs in curriculum

Theorie:



Taalgericht vakonderwijs (Hajer & Meestringa, 2004)
Geïntegreerd taal en wiskundeonderwijs
(van Eerde & Hajer, 2005, 2006, 2008)
Praktijk:



Voorbeelden taalgerichte lessen
(Wisbaak 2005, FI- Taalgericht vooruit, 2007)
Video materiaal taalgerichte lessen (Kijkwijzer, 2006)
Kijkwijzer (observatie instrument) ( Van Eerde cs, 2006)
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
13
Taalgericht de vakken in!
Landelijk platform taalgericht
vakonderwijs





Lessenseries voor diverse VO-leerjaren en vak- en
vormingsgebieden
Door vakdocenten en taaldidactici ontwikkeld;
versterkt door vakexperts
Uitvoering door het hele land
Onderzoek naar cruciale interactiemomenten en
schrijfproducten
OPROEP/UITNODIGING! O.a. voor
- Grafieken en verhalen, Wiskunde klas 1
- De beleggingsclub, Economie havo 3
- Is dit toeval? Over hypothesetoetsing, WK tweede
fase
Lectoraat Lesgeven in de Multiculturele School
14