WULKANIZM

wulkanizm

wszystkie procesy związane z wydostawaniem się na powierzchnię ziemi lawy i substancji jej towarzyszących.

wulkan

(z łac.

Vulcanus

– imię rzymskiego boga ognia) oznacza miejsce na powierzchni Ziemi, z którego wydobywa się lawa, gazy wulkaniczne i materiał piroklastyczny.

Vulcanus

– imię rzymskiego boga ognia

Aktywność wulkaniczna zmienia się wraz z czasem. Obserwowana aktywność wulkanów umożliwiła wprowadzenie ich podziału na wulkany:   czynne – stale lub sporadycznie objawiające swoją działalność (np. Wezuwiusz, Etna, Stromboli), wygasłe – ich działalność nie została zaobserwowana w czasach historycznych (np. stożki wulkaniczne w Niemczech i Polsce).

   Szacuje się, że w ciągu ostatnich 10 tys. lat na kuli ziemskiej czynnych było 1500 wulkanów. W tym okresie miało miejsce około 7900 erupcji. Obecnie liczbę czynnych wulkanów szacuje się na około 800. Ponad połowa z nich znajduje się na obszarze lądowym. Ponadto można spotkać kilka tysięcy nieczynnych wulkanów na lądzie oraz kilkadziesiąt tysięcy pod wodą.

Przekrój przez stożek wulkaniczny

Krater wulkaniczny

Podział wulkanów ze względu na miejsce z którego wypływa magma

 Stożkowe  tarczowe  linijne – magma wypływa z podłoża nie w jednym miejscu, ale wzdłuż długiej szczeliny

Wulkany różnią się dominującym rodzajem materiału, jaki się z nich wydobywa:

     lawowe (efuzywne) przebieg. – wypływa tylko lawa, ich erupcja ma łagodny stratowulkany (mieszane) – wyrzucają gęstą, lepką lawę, ponadto wyrzucane są też materiały piroklastyczne (bomby wulkaniczne, lapille i gazy wulkaniczne. np.Wezuwiusz, eksplozywne – wyrzucają tzw. materiał piroklastyczny, a także najgęstsze i najbardziej kwaśne lawy ryolitowe; Maary rodzaj krateru wulkanicznego powstającego w czasie erupcji eksplozywnej, w wyniku działania gazów uwalnianych z magmy lub pary z nagrzanych wód gruntowych. wulkany błotne pary wodnej – z których wydobywa się na powierzchnię błotnista mieszanina wody, Iłu, piasku itp. Proces ten związany jest z przejawami wygasającego już wulkanizmu – wydobywaniem się gorącej wody lub

Maar

Powstawanie wulkanów w strefie subdukcji

Erupcja Stromboli w 1980 na wysokość 100 m. Kreskowane trajektorie powstały wskutek wyrzucania obracającej się nierównomiernie rozgrzanej materii.

Rozmieszczenie wulkanów

 Rozmieszczenie wulkanów na Ziemi nawiązuje do obszarów górotwórczości alpejskiej.  Najwięcej czynnych wulkanów występuje w tzw. Ognistym Pierścieniu Pacyfiku, rozciągającym się wokół Oceanu Spokojnego.  W tej strefie znajduje się ponad 60% czynnych wulkanów na Ziemi, a najwyższy jest Ojos del Salado w Chile.

Ojos del Salado – Argentyna i Chile

Pacyficzny pierścień ognia

strefa częstych trzęsień ziemi i erupcji wulkanicznych, która otacza Ocean Spokojny.

Sposoby przewidywania wybuchów wulkanicznych:

Symptomami zwiastującymi wybuch są:      wzrost aktywności sejsmicznej zmiany poziomu i chemizmu wód podziemnych nasilenie emisji gazów i ciepła drobne zmiany rzeźby powierzchni ziemi zmiany natężenia i częstotliwości infradźwięków wydostających się z krateru