Transcript Slajd 1

-Dżdżownicenaturalna uprawa roli
Ich występowanie uspokaja rolnika – dżdżownice wskazują na
żyzna glebę i dobry stan jej uprawy. Są najbardziej widocznym
elementem życia w glebie.
W glebach rolniczych można znaleźć około 10 gatunków, w
jednym siedlisku często tylko jeden do czterech gatunków.
Wielkość ciała dżdżownic sięga od 1cm u najmniejszych
gatunków do 0,5m u gatunku Lumbricus badensis, występującej
tylko w południowym Schwarzwaldzie. W tropikach znajdziemy
dżdżownice sięgające nawet do 2m.
Dżdżownice można podzielić na 4 typy, ze względu na tryb
życia:
A. Powierzchniowe – mieszkańcy ściółki
B. Glebowe, mieszkańcy podłoża mineralnego, kopiące poziomo,
C. Głęboko kopiące trwałe korytarze do 3m głębokości,
D. Robaki kompostowe
•
najbardziej znana to „rosówki”. Zakładają trwały system korytarzy
jako swoje siedlisko. Korytarz główny jest kopany pionowo , aż do
zapewnienia sobie wilgotnej głębi. Zależnie od poziomu wód gruntowych,
korytarz może sięgać do 3m w głąb. W stronę powierzchni ziemi
korytarz rozgałęzia się na wiele otworów.
• Zwyczajna, zwana także „szarą”, występuje w 1-3 gatunkach w jednym
miejscu. Gatunek ziemożerczy. Nie zakłada trwałego systemu korytarzy,
przedziera się jedynie przez okruchy gleby na głębokości 0-15cm.
Podczas zakładani korytarza dżdżownica wciska się w podłoże.
Ziemia przy brzegu korytarza zostaje zagęszczona. Nacisk
działający promieniowo może wynosić do 140hPa (1,4bar).
Jest to mniej niż 1/5 stwierdzonego u roślin maksymalnego
nacisku korzeniowego. Jeżeli gleba jest zbyt gęsta dżdżownica
może dodatkowo – inaczej niż rośliny, wgryźć się w ziemię.
Raz wykopany tunel jest długotrwale wykorzystywany. Tunele
takie utrzymują się nawet do 10 lat.
Z biegiem czasu, na ścianie tunelu, z wydzielonego przez skórę
śluzu i odchodów, powstaje tapeta próchnicowa.
Dżdżownica o wadze 1g kopie dziennie korytarz o długości
0,5m i wydziela około 4g strawionej ziemi. W przypadku
populacji 100 zwierząt lub 60g biomasy na m2, byłby to 30m
odcinek korytarzy .
Największą gęstość populacji obserwuje się w glebach
gliniastych. W lekkich glebach piaszczystych dżdżownica
występuje tylko pojedynczo. Prawdopodobnie wysiłek
poświęcony utrzymaniu korytarzu jest zbyt wysoki w lekkim
piasku.
Co jedzą dżdżownice?
-obumarłe szczątki roślin, np. liście drzew (iglastych nie lubią...), a nawet
zwierząt
- odchody zwierząt (obornik też)
- ziemię ze znajdującymi się w niej mikroorganizmami
- próchnicę, ściółkę i szczątki organiczne (związki azotowe) dzięki temu
szybciej osiągają dojrzałość płciową i produkują większą liczbę kokonów
jajowych w porównaniu z osobnikami odżywającymi się pokarmem o małej
zawartości azotu.
Dlaczego są pożyteczne?
- dzięki temu, co zjadają i wydalają, użyźniają glebę - wzbogacają ją w sole
mineralne, np. w związki azotu, którego rośliny potrzebują , a nie potrafią
pobrać z powietrza
- w ziemi drążą korytarze, dzięki czemu jest pulchniejsza i lepiej
napowietrzona, a to ułatwia rozwój korzeni roślin
- dzięki korytarzom dżdżownic wody podziemne dostają się bliżej
powierzchni ziemi, która staje się bardziej wilgotna
Jak dżdżownice radzą sobie z upałem i mrozem?
- w letnie, suche dnie zapadają w rodzaj odrętwienia, leżą zwinięte w kłębek
w
jamce
wypełnionej
śluzem
i
czekają
na
deszcz
- gdy nadchodzą przymrozki wiele dżdżownic ginie (nawet niewielki mróz
jest dla nich zabójczy), zimę spędzają przenosząc się w głębokie,
niezamarzające części gleby
Jak oddychają?
Całą powierzchnią ciała. Tlen przenika przez ich cienki, delikatny, stale
wilgotny naskórek, a krew rozprowadza go po całym ciele
Jak się rozmnażają?
Pojedyncza dżdżownica jest jednocześnie samcem i samicą. Dwie
dżdżownice spotykają się i wymieniają komórkami służącymi do
rozmnażania. Potem każda z nich może złożyć jajeczka, o kształcie cytryny,
trochę mniejsze niż ziarno pszenicy, z których wydostaną się młode
dżdżownice.
Czy mają zdolność regeneracji?
Tak. Uszkodzona przez nieuważnego ogrodnika dżdżownica może odtworzyć
nawet połowę ciała.
W jakich glebach żyją dżdżownice?
Najważniejszym czynnikiem dla życia jest wilgotność środowiska.
Liczebność zwierząt zmniejsza się przy spadku zawartości wody w glebie .
Najkorzystniejszym zakresem pH jest 5,5-8. W glebach kwaśnych
dżdżownice nie występują.
Jak długo żyją dżdżownice?
Powszechnie znane dżdżownice mogą żyć do około 10 lat.
Wkład dżdżownic ziemnych na żyzność gleby:
•Wspomagają wietrzenie gleby,
•Stabilizują jej strukturę,
•Sprzyjają infiltracji opadów,
•Mieszają pozostałości po żniwach,
•Przyśpieszają jej mineralizację.
CIEKAWOSTKA!!!
W miejscu o glebach lessowych w Bawarii, zmierzono, że populacja
dżdżownic wmieszała w ziemię około 6ton słomy na hektar od młócenia do
wysiewu kukurydzy.
Liczne badania wykazały, że zredukowana obróbka gleby działa korzystnie
na zasiedlanie przez dżdżownice, tym bardziej, im mniejsza jest głębokość i
intensywność tej obróbki. Im częściej i głębiej ingeruje się w strukturę
gleby, tym więcej podziemne robaki są zmuszone inwestować w odtworzenie
swoich korytarzy mieszkalnych.
Odleżenie roli
Porównując dwa pola – jedno z konwencjonalnym siewem
bezpośrednim, drugie o biologiczno-dynamicznej obróbce
pługiem, stwierdzono, że dżdżownice nie tylko,
występowały rzadziej, w glebie obrobionej pługiem, ale
również miały znacznie mniej segmentów.
Wskazuje to na fakt, ze bezpośrednie kaleczenie zwierząt
podczas obróbki roli również ma znaczenie.
Wniosek:
Występowaniu głęboko kopiących dżdżownic sprzyja
najbardziej odleżenie roli i jej zmniejszona obróbka.
Mulczowanie
Zaopatrzenie dżdżownic w resztki roślin na powierzchni
gleby jest najważniejszym czynnikiem wspomagającym
populacje.
Dobre
mulczowanie
może
częściowo
rekompensować stres wynikający z obróbki roli.
Zakopane w ziemi resztki roślin są niedostępne dla
dżdżownic i rzadko otwierane przez gatunki glebowe.
Mulczowanie roślinności w zimie ma korzystny wpływ na
dżdżownice. Czas ich aktywności trwa do późnego grudnia.
Międzyplon
Międzyplon wspomaga glebowe dżdżownice dzięki
systemom korzeniowym w glebie, a dżdżownice głęboko
kopiące – dzięki elementom naziemnym. Rośliny bobowate i
mieszanka koniczyny z trawami – szczególnie wieloletnie prowadzą do silnego wzrostu populacji dżdżownic.
Także rośliny krzyżowe i facelia, jako zimowe magazyny
azotu, mają korzystne działanie na dżdżownice.
Wnioski:
Dla wspomagania dżdżownic najkorzystniejsze są trzy
czynniki:
1. Odleżenie roli
2. Mulczowanie
3. Międzyplon