Transcript Dante Alighieri "Boska Komedia"

Dante Alighieri
"Boska Komedia"
Blake „Wir kochanków”
Kim był Dante Alighieri?
• Dante Alighieri – autor utworu „Boska Komedia” urodzony w czerwcu
1265 roku we Florencji a zmarł w Rawennie we Włoszech. Ten wybitny
Włoski autor był filozofem, politykiem i kodyfikatorem języka włoskiego.
Rozpoczął studia retoryki, gramatyki, filozofii, literatury oraz teologii,
później studiował wnikliwie filozofię i teologię. Był członkiem ruchu
poetyckiego Dolce stil nuovo. Znał i przyjaźnił się z wieloma jego
członkami, między innymi Guido Cavalcantim. Wybranką jego była
Beatrycze Portinari, która to przeprowadza go w Boskiej komedii przez
Niebo. W latach 1295 – 1300 zaangażował się politycznie, co zostało
uwieńczone powołaniem go na urząd priora w roku 1300. Dante
wielokrotnie wypowiadał się o muzyce z wielkim entuzjazmem. Jego
poezja inspirowała wielu kompozytorów. W XVI w. do jego poezji
komponowano liczne madrygały. W XIX i XX w. jego liryki, a przede
wszystkim Boska komedia, zainspirowały kilkadziesiąt utworów w różnych
gatunkach, wśród nich Symfonię Dantejską Franciszka Liszta, fantazję
symfoniczną Francesca da Rimini Piotra Czajkowskiego, operę Francesca
da Rimini Sergieja Rachmaninowa, operę Gianni Schicchi Giacomo
Pucciniego. Także w XXI wieku nie ustała fascynacja językiem starowłoskim czego przykładem jest francuska piosenkarka Emma Shapplin,
której twórczość: płyty Carmine Meo i Etterna, nagrane w języku Dantego,
rozeszły się w wielomilionowych nakładach.
Gatunek
• „Boska komedia” jest to poemat epicki zbudowany z
trzech części: Piekła, Czyśćca i Raju
• Tryptyk: „Boska komedia” składa się z trzech ksiąg
(cantiche), każdą część tworzą 33 pieśni (cantos) (co
daje 99 pieśni, a wraz z pieśnią wstępną 100) zaś każda
z pieśni pisana jest tercyną - strofą trzywersową. Liczba
3 jest symbolem Trójcy Świętej (trinity), a liczba 100
symbolizuje doskonałość.
• Temat dzieła to wędrówka po zaświatach.
Przewodnikami poety są Wergiliusz (symbol rozumu) i
zmarła ukochana Beatrycze (alegoria miłości). Podróż
trwa trzy tygodnie, począwszy od Wielkiego Piątku roku
1300.
• Motyw przewodni - miłość do Boga, do idealnej kobiety
i człowieka.
O przynależności do średniowiecza świadczy:
•
•
•
•
•
•
•
data powstania
filozofia teocentryczna
motyw śmierci
alegoryczność
magia liczb
wizja wędrówki po świecie
nawiązanie do Apokalipsy
O przynależności do renesansu świadczy:
•
•
•
•
•
•
•
•
podpisanie się autora
świeckość autora
zainteresowanie człowiekiem, główny bohater - człowiek
indywidualizm odczuwania
użycie języka narodowego (włoski)
nawiązanie do poezji antycznej
zaangażowanie w życie polityczne i obywatelskie
sposób prezentacji tematów
Bohaterowie
„Boskiej Komedii”
Dante
Jest głównym bohaterem utworu. Wędrówka po
zaświatach ma być dla niego okazją do odnowy
moralnej, sposobem na wyjście z lasu grzechu, w
którym się znalazł. Bohater bardzo przeżywa tę
wędrówkę, podczas drogi towarzyszy mu sporo emocji.
Często odczuwa lęk, współczuje wielu potępionym
duszom, które miały szlachetne zamiary, ale mimo to
znalazły się w Piekle. Często płacze, kilkakrotnie mdleje
z wrażenia. Podróż po Piekle i Czyśćcu do Nieba jest nie
tylko wędrówką w sensie pokonywania przestrzennym,
ale także drogą bohatera do poznania praw Boskich
rządzących światem.
Wergiliusz
Postać historyczna, rzymski poeta, autor Eneidy. Na prośbę
Beatrycze przeprowadza autora Boskiej komedii przez
Piekło, Czyściec aż do granicy Raju Ziemskiego. Został on
wybrany na przewodnika dlatego, że reprezentuje mądrość i
poezję świata starożytnego. Poza tym w Średniowieczu
głęboko ceniono autora Eneidy jako mędrca i czarodzieja.
Do tego dołącza się późniejsze przekonanie, że Wergiliusz
był najwybitniejszym przedstawicielem kultury
starożytnego świata, przypisywano mu także dar proroczy,
dzięki któremu przewidział przyjście na świat Chrystusa.
Dante traktuje Wergiliusza jak mistrza. Wergiliusz spełnia w
poemacie różne funkcje, pokazuje Dantemu drogę, chroni
go od niebezpieczeństw, udziela wskazówek i wyjaśnień. Im
wyżej wznoszą się poeci w Czyśćcu, tym bardziej Dante
staje się dojrzały i coraz mniej wskazówek potrzebuje.
Beatrycze
Także autentyczna postać, ukochana Dantego. Mieszkała we
Florencji, zmarła przedwcześnie. Oczywiście historyczna
Beatrycze nie jest postacią identyczną z wyidealizowanym
portretem istoty doskonałej, niebiańskiej, występującej w
Boskiej komedii. Beatrycze po śmierci dostała się do Raju i
stamtąd roztacza swoją opiekę nad ukochanym, który
znalazł się w ciemnym lesie grzechu. To ona posłała
Wergiliusza, by pomógł Dantemu w wędrówce, później
sama będzie jego przewodnikiem.
Beatrycze na początku przedstawiona jest jako osoba
realna, obiekt ziemskiej miłości. Później sposób
przedstawienia tej postaci zmienia się, w momencie
końcowym widzimy ją już jako istotę nadziemską, świętą,
która traci cechy materialnego bytu ziemskiego, ale nie
zapomina o nim.
Przestrzeń akcji
• Całość utworu również składa się z trzech części - w kolejności:
Piekło, Czyściec, Raj. Kiedy skazaniec wchodził do Piekła,
spotykał na bramie do niego następujący napis: "Lasciate ogni
speranza" - czyli "porzućcie wszelką nadzieję". Skazaniec
napotyka na Przedpiekle - Limbo, w którym znajdują się ludzie
będący poganami - wśród nich można rozpoznać: Owidiusza,
Homera, Horacego. Ci wszyscy myśliciele znaleźli się tam
ponieważ nie udało im się rozpoznać i odpowiednio zachować
wobec Jezusa Chrystusa. Piekło składa się z dziewięciu
kręgów. Tam z kolei znajdują się grzesznicy, wydzieleni na 3
grupy. A więc tacy, którzy folgowali swoim zmysłom, ludzie
gwałtowni i ci którzy oszukiwali. Na samym dnie Piekła ma
swoje miejsce Lucyfer. Piekło uformowane jest w kształt
wielkiego leja.
• Następnie autor przedstawia Czyściec. Jest to ogromna
góra. Po górze tej wspinają się wolno i z trudem dusze
zmarłych pokutników. Odpowiednie stopnie Czyśćca są
wydzielonymi miejscami dla różnego typu dusz, czy ludzi
pokutujących za jakieś śmiertelne grzechy. Podział ten
przypomina Piekło, gdzie najwięksi grzesznicy byli na
samym dole, a ci coraz słabsi wspinali się kolejno na górę.
Na samej górze Czyśćca jest Ziemski Raj. Dante (bo on
jest podmiotem lirycznym) tam właśnie dociera i zostaje
opuszczony przez dotychczasowego przewodnika
Wergiliusza. Później odprowadzać - do Raju - będzie go
już jego miłość Beatrycze.
• Raj złożony jest z niebieskich sfer. Znajduje się w nim
Ziemia, ale również Księżyc, Wenus, Merkury, Mars,
Słońce, Saturn, Jowisz - czyli wszystkie planety. Na Raj
składa się także Primum Mobile, czy Empirium. Bóg ma
swoje miejsce w czymś na kształt róży - białej. Autor
zauważa, że w Raju panuje harmonia, ład i porządek.
Wszystkie planety (wyżej podane nie w kolejności) mają
swoją kolejność według 7 cnót. Zaczynają się one od
kardynalnych - czyli moralnych, a kończą się na boskich czyli wiara, nadzieja i miłość.
W jakim celu został napisany ten
utwór?
• Wedle wyznania samego autora w zbiorze poezji „Życie
Nowe”, napisał on „Boską Komedię” po to, aby oddać
hołd swojej zmarłej ukochanej, Beatrycze, aby pokazać
światu ogromną miłość, jaką żywił do niej. Kolejną
motywacją było pragnienie wskazania ludzkości drogi
do odrzucenia występnego życia. A zatem jest to
motywacja moralistyczno - religijna, typowa dla
średniowiecza: Pędzący żywot wygnańca Dante żywił
przekonanie, że ludzkość zbłądziła. Być może chciał
odstraszyć ludzi od grzechów wizjami okropnych kar,
jakie czekają ich po śmierci w Piekle oraz zachęcić do
cnotliwego życia przez ukazanie wizji Raju jako miejsca
wiecznego szczęścia.
Cytaty z „Boskiej komedii”
• W życia wędrówce, na połowie czasu,
Straciwszy z oczu szlak niemylnej drogi,
W głębi ciemnego znalazłem się lasu.
(Piekło, Pieśń I)
• Ja się ocknąłem i rzekłem: „O panie!
Jakie tęsknoty i jakie zachcenia
Na to nieszczęsne wiodły ich kochanie?„
(Dante do Wergiliusza, wzruszony historią Franceski i Paolo, Piekło, Pieśń V)
• Przeze mnie droga w miasto utrapienia,
Przeze mnie droga w wiekuiste męki,
Przeze mnie droga w naród zatracenia.
Jam dzieło wielkiej, sprawiedliwej ręki.
Wzniosła mię z gruntu Potęga wszechwłodna,
Mądrość najwyższa, Miłość pierworodna;
Starsze ode mnie twory nie istnieją,
Chyba wieczyste - a jam niepożyta!
Ty, który wchodzisz, żegnaj się z nadzieją
(napis nad bramą Piekła, Piekło, Pieśń III)
Dante Alighieri
fresk na drewnie, znajdujący
się we florenckiej galerii
Fresk Domenico di Michelino Dante i Trzy Królestwa
(1465)
Dante i Wergiliusz w Piekle, Eugène
Delacroix, 1822
Ilustracja - Gustave Doré
„Piekło”
Ilustracja - Gustave Doré
„Czyściec”
Ilustracja - Gustave Doré
„Raj”
Część pierwsza: Piekło
Bibliografia
http://www.ultramontes.pl
http://pl.wikipedia.org
http://boska-komedia.klp.pl
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ 
• Przygotowali:
Patryk Wojtaczka
Eryk Przepióra