Transcript Prawo w obronie dziecka krzywdzonego

Troska o dziecko jest pierwszym
i podstawowym sprawdzianem stosunku
człowieka do człowieka.
(Jan Paweł II)
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka
stanowi źródło wolności i praw
człowieka i obywatela.
( z Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej)
PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE
Możliwość interwencji w przypadku
braku zaspokajania potrzeb rodziny
Jeżeli współmałżonek pozostający we
wspólnym pożyciu nie przyczynia się do
zaspokajania potrzeb rodziny, a zatem de facto
stosuje swoisty rodzaj przemocy ekonomicznej,
ponieważ uzależnia pozostałych członków rodziny
od swojej dobrej lub złej woli w zaspokajaniu
nierzadko podstawowych potrzeb wówczas sąd
może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę
albo inne należności przypadające temu
małżonkowi były w całości lub części wypłacane
do rąk drugiego małżonka. ( por. art. 28 krio)
Ochrona dziecka w razie rozwodu lub
separacji
W wyroku orzekającym rozwód czy
separację
sąd
rozstrzyga
o
władzy
rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim
dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach
rodziców z dzieckiem oraz orzeka w jakiej
wysokości każdy z małżonków jest obowiązany
do ponoszenia kosztów utrzymania dziecka.
Sąd uwzględnia porozumienie małżonków
o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej
i utrzymywaniu kontaktów
Ochrona dziecka w razie rozwodu lub
separacji
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy
rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając
władzę drugiego do określonych obowiązków i
uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd
może pozostawić władzę rodzicielską obojgu
rodzicom na ich zgodny wniosek, jeśli
przedstawili porozumienie, co do sposobu
wykonywania władzy rodzicielskiej.
Zakaz stosowania kar cielesnych
Zgodnie ze zmianą do Kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego dodano art. 96 (1) w brzmieniu:
”Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz
sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim
zakazuje się stosowania kar cielesnych”.
Uregulowanie tego przepisu jest istotne ze względu
na wyłączenie możliwości powoływania się przez
sąd na pozaustawowy kontratyp karcenia
małoletnich. (kontratyp – okoliczność wyłączająca
bezprawność czynu)
Władza rodzicielska
Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską
obydwojga rodziców. A rodzice i dzieci są obowiązani
do wzajemnego szacunku i wspierania się
Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone sąd opiekuńczy
może w szczególności:
- zobowiązać rodziców i małoletniego do określonego
postępowania, w szczególności do pracy z asystentem
rodzinnym, realizowania planu pracy z rodziną,
skierować małoletniego do placówki wsparcia
dziennego, albo skierować do placówki lub specjalisty
zajmującego się terapią rodzinną, poradnictwem lub
świadczących rodzinie inną pomoc
Władza rodzicielska
Sąd może w szczególności:
- określić jakie czynności nie mogą być dokonywane bez
zezwolenia sądu
- poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu
nadzorowi kuratora sądowego
- skierować małoletniego do organizacji lub instytucji
powołanej do przygotowania zawodowego albo do
innej placówki sprawującej pieczę na dzieckiem
-zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie
zastępczej, albo rodzinnym domu dziecka albo w
instytucjonalnej pieczy zastępczej
Władza rodzicielska - zawieszenie
W razie przemijającej przeszkody sąd może
władzę rodzicielską zawiesić.
Jeżeli władza rodzicielska nie może być
wykonywana z powodu trwałej przeszkody,
albo jeżeli rodzice nadużywają władzy
rodzicielskiej
Władza rodzicielska - pozbawienie
Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z
powodu trwałej przeszkody, albo jeżeli rodzice nadużywają
władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje
obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi
rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy
rodzicielskiej może być także orzeczone w stosunku do
jednego z rodziców. Sąd może pozbawić władzy
rodzicielskiej jeśli mimo umieszczenia dziecka w rodzinie
zastępczej,
rodzinnym
domu
dziecka
albo
w
instytucjonalnej pieczy zastępczej, nie ustały przyczyny dla
których dziecko zostało tam umieszczone , w szczególności,
gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.
W razie ustania przyczyn, o których mowa wyżej sąd
może władzę rodzicielską przywrócić.
Piecza zastępcza
Dziecko umieszcza się w pieczy zastępczej( rodzinnej
lub instytucjonalnej) po wyczerpaniu wszelkich form
pomocy rodzicom dziecka, chyba, że dobro dziecko
wymaga umieszczenia go w pieczy zastępczej niezwłocznie.
Umieszczenie w pieczy zastępczej następuje do czasu
zaistnienia warunków umożliwiających powrót dziecka do
rodziny, albo umieszczenia go w rodzinie przysposabiającej.
W instytucjonalnej pieczy zastępczej umieszcza się
dziecko wtedy gdy brak jest możliwości umieszczenia
dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej lub gdy z innych
ważnych powodów jest to zasadne.
Kontakty z dzieckiem
Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają
prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.
Samo pojęcie kontaktów obejmuje spotkania z dzieckiem,
bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji,
korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze
środków komunikacji elektronicznej.
Jeżeli dziecko przebywa u jednego z rodziców rodzice wspólnie
określają sposób utrzymywania kontaktów, uwzględniając dobro dziecka i
kierując się jego rozsądnymi życzeniami.
Gdy brak jest porozumienia między rodzicami wówczas o sposobie
kontaktowania się rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Jeżeli kontaktowanie się z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka
lub je narusza – sąd zakaże kontaktowania się z dzieckiem
Obowiązek alimentacyjny
Obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo, przy czym zstępnych
przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem.
Rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych wobec dziecka,
które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.
Rodzice mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem
pełnoletniego dziecka, jeżeli są one połączone z nadmiernym
uszczerbkiem, lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania
możności samodzielnego utrzymania się.
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych
potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych
możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego
względem dziecka, które nie jest w stanie jeszcze utrzymać się
samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w
całości lub części na osobistych staraniach o utrzymanie i
wychowanie uprawnionego.
Ustawa o wspieraniu rodziny i pieczy
zastępczej
Nowy sposób wspierania rodziny –
wybrane zagadnienia
Praca z rodziną
Pracę z rodziną organizuje gmina, albo podmiot, któremu
gmina zleciła zadanie, np. ośrodek pomocy społecznej.
Praca z rodziną prowadzona jest w szczególności w formie:
- konsultacji i poradnictwa specjalistycznego
- terapii i mediacji
- usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług specjalistycznych i
opiekuńczych
- pomocy prawnej, w szczególności z zakresu prawa
rodzinnego i opiekuńczego
- organizowania dla rodzin spotkań w formie grup wsparcia
lub grup samopomocowych
Asystent rodzinny
To nowa forma pomocy dla rodzin. Jego rolą jest wejście
w życie rodziny i pomoc jej w tym, aby potrafiła
samodzielnie rozwiązywać swoje problemy i trudności.
Asystent świadczy pomoc za zgodą rodziny i przy jej
aktywnym udziale.
Jest on przydzielany, gdy ośrodek pomocy społecznej
poweźmie informację o rodzinie przeżywającej
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo –
wychowawczych. Wówczas pracownik socjalny
przeprowadza wywiad środowiskowy w danej rodzinie i
wnioskuje o przydzielenie asystenta rodziny do
kierownika ośrodka pomocy społecznej.
Asystent rodziny
Asystent rodziny ustala plan pomocy rodzinie
wraz z pracownikiem socjalnym oraz członkami
rodziny, a następnie krok po kroku ten plan
realizuje. Rolą asystenta jest przede wszystkim
obecność w rodzinie, nie ma on rozwiązywać
problemów za rodzinę, ale pomóc jej odkryć jej
zasoby,
aby
mogła
ona
funkcjonować
samodzielnie.
Praca z rodziną jest prowadzona także w
sytuacji czasowego umieszczenia dziecka w pieczy
zastępczej.
Pomoc w opiece i wychowaniu dziecka
Realizowana jest w formie:
- opiekuńczej- w tym kół zainteresowań, świetlic,
klubów i ognisk wychowawczych
- -specjalistycznej (zajęcia socjoterapeutyczne,
terapeutyczne, kompensacyjne, logopedyczne,
indywidualne
programy
korekcyjne,
psychokorekcyjne, psychoprofilaktyczne)
- pracy
podwórkowej
realizowanej
przez
wychowawcę.
Realizacja tych zadań jest zadaniem gminy.
Piecza zastępcza – zadanie powiatu
Jest ona sprawowana w przypadku niemożności
sprawowania opieki i wychowania przez rodziców.
Jest sprawowana w formie:
- rodzinnej
- Instytucjonalnej
Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej
następuje, co do zasady, na podstawie orzeczenia
sądu.
Objęcie jedną z form pieczy następuje na okres nie
dłuższy niż do uzyskania pełnoletniości. W szczególnych
przypadkach, wskazanych w ustawie, do 25 roku życia.
Piecza zastępcza – cd.
Jest realizowana w formie:
a/ rodzinnej pieczy zastępczej – rodziny zastępcze
spokrewnione, niezawodowe, zawodowe w tym
pełniące funkcje pogotowania rodzinnego i
zawodowe specjalistyczne oraz rodzinne domy
dziecka
b/ instytucjonalnej pieczy zastępczej – placówki
opiekuńczo- wychowawcze, regionalne placówki
opiekuńczo- terapeutyczne, interwencyjny
ośrodek preadopcyjny
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
Definicja przemocy – wg ustawy
„Przemocą w rodzinie jest jednorazowe albo
powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie
naruszające prawa lub dobra osobiste członka rodziny,
w
szczególności
narażające
te
osoby
na
niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające
ich godność, nietykalność cielesną, wolność , w tym
wolność seksualną, powodującą szkody na ich zdrowiu
fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące
cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych
przemocą”(ustawa
z dnia 29 lipca 2005 r. o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, art. 2 pkt 2)
Rodzaje poradnictwa dla osoby
dotkniętej przemocą
- poradnictwo medyczne
- poradnictwo psychologiczne
- poradnictwo prawne
- poradnictwo socjalne
- poradnictwo zawodowe
- poradnictwo rodzinne.
Poradnictwo medyczna –
zaświadczenie lekarskie
Osobie dotkniętej przemocą domową udziela się bezpłatnej
pomocy w szczególności w formie badania lekarskiego w celu
ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem
przemocy oraz wydania zaświadczenia w tym przedmiocie.
Sformułowanie takie oznacza, że do wydania zaświadczenia
będzie uprawniony nie biegły sądowy, ale każdy lekarz. Rola
obdukcji w przypadku przestępstw na szkodę osoby zamieszkującej
wspólnie ze sprawcą, została zmniejszona, gdyż zgodnie z art. 157 §
4 nawet jeśli rozstrój zdrowia lub naruszenie czynności narządu ciała
trwa poniżej siedmiu dni to kiedy pokrzywdzonym jest osoba
zamieszkująca ze sprawcą wówczas jest to i tak przestępstwo
ścigane z oskarżenia publicznego, chyba, że sprawca działał
nieumyślnie – wówczas jest to przestępstwo ścigane na wniosek.
Możliwość żądania opuszczenia
mieszkania przez sprawcę przemocy
Żądanie opuszczenia mieszkania przez
członka rodziny stosującego przemoc, który
swoim
zachowanie
czyni
szczególnie
uciążliwym wspólne zamieszkiwanie. Art. 11 a
ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie
Możliwość odebrania dziecka
Możliwość odebrania dziecka przez pracownika socjalnego i umieszczenia go u innej,
niezamieszkującej z nim osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub całodobowej
placówce opiekuńczo- wychowawczej.
Odebrania tego pracownik ma dokonywać wspólnie z funkcjonariuszem Policji i
lekarzem, lub ratownikiem medycznym lub pielęgniarką.
Odbierając dziecko w tym trybie pracownik socjalny ma obowiązek powiadomienia
niezwłocznego sądu opiekuńczego ( nie później jednak niż w przeciągu 24
godzin).Jednocześnie odbierając dziecko pracownik socjalny ma pouczyć na piśmie
rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych dziecka.
Rodzice mają prawo do wniesienia zażalenia na odebranie dziecka ( więc jest to
zażalenie na czynność, a nie na postanowienie sądu), zażalenie takie może być
wniesione za pośrednictwem pracownika socjalnego lub funkcjonariusza Policji
odbierającego dziecko, wówczas ma ono być niezwłocznie przekazane sądowi
opiekuńczemu. Sąd rozpatruje zażalenie niezwłocznie, nie później niż w przeciągu
24 godzin.
Obowiązek wypełniania Niebieskiej
Karty
Przedstawiciele pomocy społecznej, gminnych komisji
rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i
ochrony zdrowia realizują procedurę Niebieskiej Karty, w
związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia
przemocy w rodzinie.
Początkiem procedury jest wypełnienie formularza
Niebieskiej karty, druk zgodny z rozporządzeniem Rady
Ministrów.
Wypełnienie formularza i przekazanie go do
Przewodniczącego zespołu Interdyscyplinarnego nie
zwalania z obowiązku zawiadomienia organów ścigania o
powzięciu podejrzenia o popełnieniu ściganego z urzędu
przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie.
UREGULOWANIA PRAWNO KARNE CHRONIĄCE
POKRZYWDZONYCH
Kodeksowa definicja przemocy
• Problematyka przemocy domowej uregulowana została w rozdziale
XXVI Kodeksu Karnego (Dz. U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 z późn. Zm.)
w rozdziale pt Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece.
Art. 207 §1 Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą
najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym
stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą
nieporadną ze względu na jej stan fizyczny lub psychiczny podlega
karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
§2 Jeśli czyn, o którym mowa w §1 połączony jest ze stosowaniem
szczególnego okrucieństwa sprawca podlega karze pozbawienia
wolności od roku do lat 10.
§ 3 Jeśli następstwem czynu określonego w §1 lub § 2 jest targnięcie
się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze
pozbawienia wolności od lat 2 do lat 12.
• Przez znamię znęcania się należy rozumieć różnorodne zachowania
sprawcy, np. zadawanie cierpień fizycznych lub psychicznych.
Znęcanie się fizyczne polega na zadawaniu bólu fizycznego,
natomiast znęcanie się psychiczne polega na lżeniu wyszydzaniu,
straszeniu, niszczeniu rzeczy.(…) Znęcanie może być popełnione
przez działanie ( np. bicie, niszczenie mienia) lub przez zaniechanie,
np. dręczenie głodem dziecka, niewpuszczanie do domu zimą,
nieogrzewanie mieszkania. Jeśli znęcanie przybiera charakter
zaniechania musi być dokonywane przez sprawcę, który ma
obowiązek podejmowania określonych czynności wobec ofiary. (
Kodeks karny. Komentarz., Red. Marian Filar, Warszawa 2008).
• Przestępstwo znęcania się nad osoba zależną jest przestępstwem
ściganym z oskarżenia publicznego, a zatem akcja procesowa
odbywa się niezależnie od działania lub niedziałania
pokrzywdzonego, przy czym brak działania z jego strony umacnia
pozycję podejrzanego a później oskarżonego.
NOWE UREGULOWANIA KODEKSU
KARNEGO odnośnie środków karnych
•
Środkiem karnym jest nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.
Nakaz ten orzeka się w latach od roku do lat 10.
•
Art. 41 a § 1 Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych
środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz
zbliżania się do określonych osób, zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody
sądu lub nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym w razie
skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę
małoletniego oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym
przemocy przeciwko osobie najbliższej; obowiązek lub zakaz może być połączony z
obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu w określonych
odstępach czasu.
§ 2. Sąd orzeka obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub
miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do
określonych osób, zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu lub nakaz
opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym w razie skazania na karę
pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo
przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego; obowiązek lub
zakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego
organu w określonych odstępach czasu.
§ 3. Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od
przebywania w określonych
środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z
określonymi osobami,
zakaz zbliżania się do określonych osób lub zakaz
opuszczania określonego
miejsca pobytu bez zgody sądu na zawsze w razie
ponownego skazania sprawcy
w warunkach określonych w § 2.
§ 4. Orzekając zakaz zbliżania się do określonych osób,
sąd wskazuje odległość od osób chronionych, którą
skazany obowiązany jest zachować.
NOWE UREGULOWANIA ODNOŚNIE
STOSOWANIA ŚRODKÓW PROBACYJNYCH
Umarzając warunkowo postępowanie karne sąd
zobowiązuje sprawcę do naprawienia szkody w
całości lub w części a może na niego nałożyć
obowiązek powstrzymania się od kontaktowania się z
pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony
sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub
innych osób. Natomiast nakładając na sprawcę
przestępstwa popełnionego z użyciem przemocy lub
groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej
obowiązek opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie
z pokrzywdzonym, sąd określa sposób kontaktu
sprawcy z pokrzywdzonym. ( art. 67 Kodeksu karnego)
Ponadto sąd zarządzi wykonanie kary jeśli
skazany za przestępstwo popełnione z
użyciem przemocy lub groźby bezprawnej
wobec osoby najbliższej lub innej osoby
małoletniej zamieszkujących wspólnie ze
sprawcą w okresie próby rażąco narusza
porządek prawny, ponownie używając
przemocy lub groźby bezprawnej wobec
osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej
zamieszkującej wspólnie ze sprawcą. ( art. 75
§ 1a KK)
Uregulowania kodeksu
postępowania karnego odnośnie
uprawnień pokrzywdzonego oraz
stosowania możliwych środków
zabezpieczających
Uprawnienia pokrzywdzonego
Pokrzywdzonym jest każda osoba fizyczna lub
prawna,
której
dobro
prawne
zostało
bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez
przestępstwo. ( art. 49 §1 kpk)
Jeśli pokrzywdzony jest małoletni albo
ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo,
prawa jego wykonuje przedstawiciel ustawowy
albo osoba pod której stałą pieczą
pokrzywdzony się znajduje.( art.51 § 2 kpk )
Uprawnienia pokrzywdzonego
W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia
publicznego pokrzywdzony może działać jako strona w
charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela
publicznego lub zamiast niego. ( art. 53 kpk).
Jeśli akt oskarżenie wniósł oskarżyciel publiczny,
pokrzywdzony , może do czasu rozpoczęcia przewodu
sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie,
że będzie działał w charakterze oskarżyciela
posiłkowego. ( art. 54 §1).
W razie odstąpienia oskarżyciela posiłkowego od
oskarżenia nie może on ponownie przyłączyć się do
postępowania. ( art.57 § 1 kpk)
Przesłuchiwanie małoletnich poniżej
15 roku życia
Art. 185a.§ 1. W sprawach o przestępstwa określone w rozdziałach XXV
(przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności) i XXVI
(przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece) Kodeksu karnego
pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat,
przesłuchuje się w charakterze świadka tylko raz, chyba że wyjdą na jaw
istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego
przesłuchania, lub zażąda tego oskarżony, który nie miał obrońcy w czasie
pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego.
§ 2. Przesłuchanie przeprowadza sąd na posiedzeniu z udziałem biegłego
psychologa.
Prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego mają prawo wziąć
udział w przesłuchaniu. Osoba wymieniona w art. 51 § 2 ma prawo
również być obecna przy przesłuchaniu, jeżeli nie ogranicza to swobody
wypowiedzi przesłuchiwanego.
§ 3. Protokół przesłuchania odczytuje się na rozprawie głównej; jeżeli został
sporządzony zapis obrazu i dźwięku przesłuchania, należy go odtworzyć.
Przesłuchiwanie świadków
§ 1 Świadka, który w chwili przesłuchania nie
ukończył 15 lat, można przesłuchać w warunkach
określonych w art. 185a w sprawach o
przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub
groźby bezprawnej lub o przestępstwa określone
w rozdziale XXV Kodeksu karnego, jeżeli zeznania
tego świadka mogą mieć istotne znaczenie dla
rozstrzygnięcia sprawy.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do świadka
współdziałającego
Nowe środki zapobiegawcze
275 a kpk - § 1 tytułem środka zapobiegawczego można nakazać oskarżonemu o przestępstwo
popełnione z użyciem przemocy na szkodę osób wspólnie zamieszkującej opuszczenie lokalu
mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że
oskarżony ponownie popełni przestępstwo zużyciem przemocy, zwłaszcza gdy popełnieniem
takiego przestępstwa groził.
§ 2 W postępowaniu przygotowawczym środek przewidziany w § 1 stosuje się na wniosek Policji lub z
urzędu.
§ 3 Jeśli wobec oskarżonego zachodzą podstawy do zastosowania środka zapobiegawczego
przewidzianego w § 1 Policja niezwłocznie, nie później niż przed upływem 24 godzin od chwili
zatrzymania występuje z wnioskiem do Prokuratora o zastosowanie tego środka
zapobiegawczego.(…)
§ 4 Środek stosuje się na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeśli nie ustały przesłanki jego stosowania sąd
pierwszej instancji właściwy dla rozpoznania sprawy, na wniosek prokuratora może przedłużyć jego
stosowanie na dalsze okresy, nie dłuższe niż 3 miesiące.
§ 5 Wydając postanowienie o nakazie opuszczenia przez oskarżonego lokalu mieszkalnego można, na
wniosek oskarżonego wskazać mu miejsce pobytu w placówkach zapewniających miejsca
noclegowe. Placówkami wskazanymi do umieszczenia nie mogą być placówki pobytu ofiar przemocy
w rodzinie.
Obowiązek reagowania na
przemoc
Obowiązek poinformowania organów ścigania o podejrzeniu
popełnienia przestępstwa oraz współdziałanie z wymiarem
sprawiedliwości
Polskie
prawo
nie
pozostawia
dowolności
w zakresie informowania właściwych organów ścigania o
podejrzeniu
popełnieniu
ściganego
z
urzędu
przestępstwa
z
użyciem
przemocy
w
rodzinie i obliguje tych, którzy dowiadują się
o nim w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych lub
zawodowych. Przy czym czytając literalnie zapis art. 12 ustawy o
przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie należy wywieść, że
obowiązek ten ma charakter społeczny. Niewywiązanie się jednak z
niego może rodzić jednak odpowiedzialność dyscyplinarną z tytułu
niedopełnienia obowiązków służbowych lub odpowiedzialność
karną, jeśli osoba która nie dopełniła tego obowiązku jest
funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 115 § 3 Kodeksu
karnego.
Zgodnie z art. 12 ustawy o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie:
„ust.1 Osoby, które w związku z wykonywaniem
swoich
obowiązków
służbowych
lub
zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu
przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie,
niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub
prokuratora.
ust.2 Osoby będące świadkami przemocy
w rodzinie powinny zawiadomić o tym policję,
prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz
przeciwdziałania przemocy w rodzinie.”
Art. 162. § 1.Kodeksu Karnego: ”Kto człowiekowi
znajdującemu się w położeniu grożącym
bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia
albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela
pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub
innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo
ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela
pomocy, do której jest konieczne poddanie się
zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach,
w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze
strony instytucji lub osoby do tego powołanej.”
Obowiązek zawiadomienia w świetle
Kodeksu Postępowania Karnego
Art. 304. § 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu
przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny
obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.
Przepis art. 191 § 3 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w
związku ze swą działalnością dowiedziały się o
popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są
obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym
prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne
czynności do czasu przybycia organu powołanego do
ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten
organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do
zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
Ponieważ zgodnie z zapisami art. 115 § 13 kodeksu karnego
funkcjonariuszem publicznym jest :
- osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu
państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni
wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w
którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
- osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji
państwowej,
Należy zauważyć, że zgodnie z tą definicją – dyrektor szkoły jest
funkcjonariuszem publicznym i niedopełnienie obowiązku w postaci
zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa będzie
skutkowało podleganiem odpowiedzialności karnej zgodnie z art.
231 kk:
„Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia
lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu
publicznego lub prywatnego,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”
Możliwość wnioskowania o dokonanie
wglądu sądu w sytuację dziecka
Art. 572. . Kodeksu Postępowania Cywilnego:”
§1.Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające
wszczęcie
postępowania
z
urzędu,
obowiązany
jest
zawiadomić
o nim sąd opiekuńczy.
§ 2. Obowiązek wymieniony w § 1 ciąży przede
wszystkim na urzędach stanu cywilnego, sądach,
prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach
samorządu i administracji rządowej, organach Policji,
placówkach oświatowych, opiekunach społecznych oraz
organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad
dziećmi lub osobami psychicznie chorymi.
Najlepsza część życia ludzkiego
to małe, bezimienne
i zapomniane akty dobroci
i miłości.
(W. Wordsworth)
Przygotowała: mgr Anna Wdowiarz