Transcript Numune Alma Noktaları ve Sıklı

Prof.Dr. Ömer Faruk TEKBAŞ
Nisan 2014
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
1
KAYNAK
ARITIM
DAĞITIM
KULLANIM
ANALİZ
ATIK SU
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
2
KAYNAK
ARITIM
DAĞITIM
KULLANIM
ATIK SU
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
3
NUMUNE
ALMA
TUTANAĞI
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
4
Bakteriyolojik muayene ve rezidüel klor tayini için
örneklerin çoğu,
1. Önceki kayıtları bozuk çıkmış olan bölgelerden,
2. Düşük basınçlı bölgelerden,
3. Yüksek sızdırma hızına sahip bölgelerden,
4. Yetersiz kanalizasyon altyapısına sahip yoğun
nüfuslu bölgelerden,
5. Açık veya korumasız rezervuar sistemlerinden,
6. Su şebekesinin terminal bölgelerinden,
7. Sistemin dezenfeksiyon uygulamasına en uzak
periferik bölgelerinden toplanmalıdır.
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
Numune Taşıma
?
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
6
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
7
NUMUNE ALMA SIKLIĞI
Tablo. Önerilen numune alma sıklığı.
Aylık en az numune alma sayısı
Hizmet verilen
nüfus
< 5000
1
5000–100 000
5 000 kişi başına bir numune
> 100 000
Her 10000 kişi başına bir numune
(ilaveten 10 numune daha alınır)
Not: Rezidü klor, bulanıklık, ve pH daha sık kontrol edilmelidir.
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
8
NUMUNE ALMA SIKLIĞI
Tablo. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik kapsamında belirlenen numune
alma sıklıkları
Günlük dağıtılan
su miktarı (m3)
Yıllık kontrol izlemesi sayısı
Yıllık denetleme izlemesi sayısı
< 100
2
1
100–1000
4
1
1000-10 000
4+
her 1000 m3/gün için 3 kontrol izlemesi ilave
edilir.
(örneğin 7 000 m3/gün için=4+(6x3)=22
izleme)
1
her 3300 m3/gün için 3 denetim izlemesi ilave
edilir.
(örneğin 6600 m3/gün için =1+2=3 izleme)
10 000-100 000
31+
her 1000 m3/gün için 3 kontrol izlemesi ilave
edilir.
(örneğin 50 000 m3/gün için=31+(40x3)=131
izleme)
3+
her 10 000 m3/gün için 1 denetim izlemesi
ilave edilir.
(örneğin 60 000 m3/gün için=3+(5x1)=8
izleme)
100 000
301+
her 1000 m3/gün için 3 kontrol izlemesi ilave
edilir.
(örneğin 150 000 m3/gün için = 301 +
(50x3)=451 izleme)
10+
her 25 000 m3/gün için 3 denetim izlemesi
ilave edilir.
(örneğin 150 000 m3/gün için = 10+(2x3) = 16
izleme)
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
9
NUMUNE ALMA SIKLIĞI
Tablo. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik kapsamında belirlenen numune
alma sıklıkları
Günlük dağıtılan
su miktarı (m3)
Yıllık kontrol izlemesi sayısı
Yıllık denetleme izlemesi sayısı
< 100 (500 kişi)
2
1
100–1000
(500-5000 kişi)
4
1
1000-10 000
(5000-50 000 kişi)
4+
her 1000 m3/gün için 3 kontrol izlemesi ilave
edilir.
(örneğin 7 000 m3/gün için=4+(6x3)=22
izleme)
1
her 3300 m3/gün için 3 denetim izlemesi ilave
edilir.
(örneğin 6600 m3/gün için =1+2=3 izleme)
10 000-100 000
(50 000-500 000 kişi
31+
her 1000 m3/gün için 3 kontrol izlemesi ilave
edilir.
(örneğin 50 000 m3/gün için=31+(40x3)=131
izleme)
3+
her 10 000 m3/gün için 1 denetim izlemesi
ilave edilir.
(örneğin 60 000 m3/gün için=3+(5x1)=8
izleme)
100 000
(500 000 kişi +)
301+
her 1000 m3/gün için 3 kontrol izlemesi ilave
edilir.
(örneğin 150 000 m3/gün için = 301 +
(50x3)=451 izleme)
10+
her 25 000 m3/gün için 3 denetim izlemesi
ilave edilir.
(örneğin 150 000 m3/gün için = 10+(2x3) = 16
izleme)
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
10
NUMUNE ALMA SIKLIĞI
Tablo. Kaynak Suları Yönetmeliği kapsamında belirlenen numune alma sıklıkları
Her kaynak için kimyasal analiz
Kaptaj
En az 6 ayda bir
Şişe galon ve damacanalardan
En az ayda bir
Her kaynak için bakteriyolojik analiz
En az haftada bir
Şişeler
En az haftada bir
galon ve damacanalardan
En az onbeş günde bir
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
11
NUMUNE ALMA SIKLIĞI
Tablo. Önerilen en düşük numune alma sıklığı (şebeke sistemi kullanılmayan
durumlarda)
Kaynak
Analiz ve Numune Alma Sıklığı
Bakteriyolojik
Fiziksel – Kimyasal
Düşünceler
Kuyu
Gerektiğinde
sadece bakteriyolojik
analizler yapılır.
Kuyu ilk açıldığında
bir kez
Çoğunlukla kirlilik saptanabilir.
Tulumba ile su
alınan ağzı kapalı
eşme kuyular
Gerektiğinde
sadece bakteriyolojik
analizler yapılır.
Kuyu ilk açıldığında
bir kez daha sonra
isteğe bağlı olarak
Çevre koşullarının değiştiğinde veya suyla
bulaşan bir hastalık insidansında artış veya
salgın görülmesi durumunda analiz gereklidir.
Pompa ile su
alınan borulu
derin kuyular
Başlangıçta bir kez
daha sonra gerekli
durumlarda
Kuyu ilk açıldığında
bir kez daha sonra
isteğe bağlı olarak
Çevre koşullarının değiştiğinde veya suyla
bulaşan bir hastalık insidansında artış veya
salgın görülmesi durumunda analiz gereklidir.
Korumalı
kaynaklar
Başlangıçta bir kez
daha sonra gerekli
durumlarda
Eğer klorlama
yapılıyorsa periyodik
olarak klor takibi
Çevre koşullarının değiştiğinde veya suyla
bulaşan bir hastalık insidansında artış veya
salgın görülmesi durumunda analiz gereklidir.
Topluma hizmet
veren yağmur
suyu toplama
sistemleri
Gerektiğinde
sadece bakteriyolojik
analizler yapılır
Gerekmez
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
öft
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
12
İçme Sularından Numune Alma İlkeleri
• Su kaynağını,
• arıtım tesisini,
• depoyu,
• şebekeyi ve
• tüketiciye ulaşan noktaları
suyu temsil eden yerlerden numune almak esas
olmalıdır.
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
13
İçme Sularından Numune Alma İlkeleri
Numune alacak noktayı belirlerken;
• Su sağlayan kaynak birden fazla ise bütün
kaynakları temsil edecek şekilde numune almalıdır.
• Suyun olası kirlenme noktaları,
• Özellikle kontamine olabilecek durumdaki
korumasız su kaynakları,
• Düşük basınç noktaları,
• Sistemin en uç noktası
gibi özellikler göz önünde bulundurulmalıdır
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
14
İçme Sularından Numune Alma İlkeleri
• Şebekelerin hizmet verdiği nüfus ve şebekedeki
dallanmalar bilinmelidir.
• Alınan numuneler hem ana şebekeyi hem de dalları
temsil etmelidir.
• Numuneler tanklar, depolar ve rezervuarları temsil
etmelidir.
• Birden çok su kaynağı varsa her bir kaynağın
ulaştığı nüfus miktarı bilinmelidir.
• Arıtım tesisinden çıktıktan sonra en az bir numune
alınarak arıtımın etkinliği değerlendirilebilmelidir.
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
15
İçme Sularından Numune Alma İlkeleri
Şebekeden numune alınacak yerler
a. Su dağıtımını sağlayan kurumun belirlediği sabit bir
yer olmalı
b. Su dağıtımını yapan kurumun belirlemediği sabit bir
yer olmalı
c. Rastgele ve değişken noktalardan alınmalıdır.
Bu üç yöntemin birbirine göre avantaj ve dezavantajları
vardır.
İlk yöntem su sağlayan kurumun faaliyetlerini
geliştirmek ve izlemek için yasal olarak gereklidir.
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
16
KAYNAK
ARITIM
DAĞITIM
KULLANIM
ANALİZ
ATIK SU
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
17
Güncel Bilgi İçin Başvurulabilecek Kaynaklar
 Su Hijyeni
(http://www.suhijyeni.com )
 TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni
(http://www.halksagligi.org/bulten/ )
 EPA Sitesi Su Bölümü
(http://www.epa.gov/ebtpages/water.html)
öft
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
18
Soru ve katkılarınız ?
İlginiz için teşekkürler…
İLETİŞİM: ftekbas @ yahoo.coM
Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ
NUMUNE ALMA NOKTALARI VE NUMUNE ALMA SIKLIĞI
öft
19