Transcript Çka

NDËRMARRËSIA
Çka është ndërmarrësia?
-Definicione të ndryshme-ndërmarrës-entrepreneur
–daton që nga shek I XII,nga fjala franceze
”entreprendre”-qe dmth të bësh diçka ndryshe,të
ndërmarrësh,dhe të veprosh pak më ndryshe se të
tjerët”.
-Teoria e ndërmarrësisë –aparat I mendjes,teknikë
e të menduarit,që ndihmon në nxjerrjen e
vendimeve të drejta dhe në kohën e duhur.
Dhe shtrohet pyetja :Si të jemi ndërmarrës të
suksesshëm?Disa definicione.
• Richard Cantillon-ndërmarrësinë e sheh si aktivitet
ekonomik në kushte të pasigurisë.
• Jean Baptiste Sey-ndërmarrësinë e sheh si një
kombnues të suksesshëm të faktorëve të prodhimit në
një sistem harmonik ku ndërmarrësi i dezintegron gjërat.
• Jozeph Schumpeter-aktivitetin ndërmarrës e definon si
“destruksion kreativ”(creative destruction)-ku
ndërmarrësi është agjent I ndryshimeve ekonomike.
• Peter Drucker-ndërmarrësinë e paraqet si biznes që
organizohet dhe kryhet sistematiksiht dhe efektivisht,e
trajton si pjese te aktiviteteve afariste dhe
udhëheqese,dhese ekonomia ndërmarrëse sipas tij
është sa fenomen ekonomik dhe teknologjik po aq edhe
kulturor dhe psikologjik.
• Profesori nga Harwardi-Jef Timmons-nd♪7rmarrësit
duhet të kenë “mendje helikopteri.
• Pra ndërmarrësia eshte nje resurs i rrallë si koncept i te
menduarit,si agjent i ndryshimeve .Pra ndermarresia
perpiqet qe gjerat ti organizoj ndryshe nga te tjeret ,pra
te zhvilloj nje “destruksion kreativ”.
Ndërmarrësia eshte teknologji sociale
• Dhe paraqet një përzierje të fortë të menaxhmentit dhe
destruksionit kreativ në aplikimin praktik të inovacioneve
efektive.
• Ndermarresi –eshte lider,iniciator,miratues i vendimeve
strategjike,kureshtar per gjera te reja dhe kombinon te
gjitha asetet ne disponim duke pervetesuar proceset e
reja teknologjike,I veren dhe akcepton ndryshimet te cilat
mund te bartin rrezik dhe pasiguri.
• Pretendimi I ndermarresit –profiti,rritja e kapitalit,zhvillimi
I ndermarrjes,rritja e aftesise konkuruese
• Modeli I ndermarresise mund te duket si ne figuren ne
vijim:
NDËRMARRËSIA
Ndërmarrësi
Rreziku
Ndryshimet
Modeli i ndermarresise
Inovacionet
NDERMARRESI
Nevojat,qellimet dhe
Vlerat individuale
Kreativiteti,
Imagjinata,
kembengultesia
Aftesia per
Intelegjenca ,
talenti,pergjegje, Komunikim
“Ëndërrimtar
Qe realizon
RREZIKU
Personaliteti dhe
Konteksti social
Lemi te reja te
afarizmit
Orientimi(prirja)
per rrezik
Kontroolli I
rrezikut konkurent
Ekzistimi I
Shume altern.
NDRYSHIMET
Tradita
dhe kultura
afariste
Ndryshimet
Ne ambient.
afarist
Pershtatjet
Struktura
Sektoriale
e
ekonomise
Ekonomia
e tregutKonkure.
ne treg.
INOVACIONET
Ndryshimet
Teknike-tekno.
dhe inovacion.
Ndryshimet e
tregjeve
Çasja agresive
ndaj
ndryshimeve
Hulumtimi
Origjinaliteti
Sistematik
I idese
I burimeve
ndermarrese
te ndryshme
• Procesi i ndermarresise
1.Vleresimi i fizibilitetit
-Vleresimi i vetvetes
-Identifikimi dhe vler.i mundes.
-karakteristikat personale
-Madhesia e mundesise
-shendeti dhe familja
-Arsyeja per joshje per biznes
-Atributet ndermarrese
-Vleresimi I mundesise
-Qellimet personale
-Reale?
-Deshira per pune
-E marre me mend
-Aftesite
-Rreziqet &te ardhurat
-Pervoja
-Shkathtesite dhe qellimet
-Fillimi –resurset
-Konkurenca
• Planifikimi I biznesit
Menaxhimi
-Zhvillimi I biznes planit
-Identif.i resurseve
-Menaxhimi I ndermarrjes
-Titulli I faqes
-Burimet ne disponim
-Stili I menaxhimit
-Tabela e permbajtjes
-Mosperputhjet e resurse.
-Struktura e menaxhimit
-Permbledhja perfundimtare
-Çasja e nevoj.per resurse
-Variablat kryesore per sukses
-Pershkrimi I biznesit
-Kapitali
-Problemet potenciale
-Pershkrimi I industrise/konkurre, -Materiali
-Problemet e identifikuara
-Plani I marketingut
-Puna
-Sistemet e kontrollit
-Plani financiar
-Teknologjia
-Zgjerimi elektronik dhe global
-Plani I prodhimit
-Koha
-Plani I organizimit
-Plani I veprimit
-Shtojcat
• KUSH ËSHTË NDËRMARRËS?
-Secili qe e filon nje biznes?
-A paraqet problem nese biznesi eshte part-time?
-Kush jane ndermarresit?çka ata punojne,çka I identifikon
si ndermarres,karshi afaristeve tjere?
-Cili eshte roli I tyre ne shoqeri?
-Roli I tyre ne ekonomi?
-Çka kane te perbashket ndermarresit?
-Çka I bene te veçante ne jeten e tyre?
-Pse keta arrijten sukses dhe te tjeret e filluan dhe “iken”?
Ne keto pyetje –shume pergjegje nga shume autor.
-Ndermarresit mund te klasifikohen vazhdimisht psh.
• Per makrondermarresit biznesi eshte nje enderrim,
pasion konsumues individual.
• Nderkaq, per mikrondermarresit biznesi eshte nje
automjet individual per realizimin e enderrave.
• Tani gjykoni enderrat tuaja si dikur te tjeret per te cilet ju
mendonit se si ata paten sukses.
• -Pse deshironi te jeni ne biznes?deshire nxitese apo
nevoje e rrethanave?statusi ne shoqeri,,mireqenia,
papunesia,mbajtja e familjes????
• Atributet individuale te ndermarresve
-Hulumtimet –tregojne se nuk eshte me rendesi se per çka ke hyre ne
biznes(nevoja apo suksesi ne biznes).
-Hulumtimet jane fokusuar ne personalitetin,ne qendrimet dhe ne
atributet individuale.
-nuk mjafton vetem deshira per biznes,nevoitet edhe puna.
-Personaliteti inovativ ka ide te reja por ato duhet te operacionalizohen
dheh shendrrohen ne veprime konkrete.
-Nuk mjafton vetem personaliteti qe te kesh sukses ne biznessespe
shume biznese te vogla deshtojne(10% e me shume ).Shkaqet e
deshtimit ishin mungesa e menaxhimit me kompetence,mungesa e
pervojes(ai nuk dinte se çka ishte duke bere(48% e
hulumtimit).Shites I kepuceve apo menaxher restorani –ku jeni?
Ku deshironi te jeni ne rangliste?etj/
PSE DESHIRONI TE FILLONI BIZNESIN
NDERMARRES?
Personaliteti,tiparet,pse mendoni se do te beheni
ndermarres I mire?vetem kjo nuk mjafton.
-Motivacioni me I rendesishem se arsyeja per fillimin e
biznesit(hulumtimet).
Pyetje te shumta:
-Deshironi orar te gjate per kompenzim te vogel te
menjehershem?
-A keni ide te qarte dhe te arsyshme per te fituar para?
-Si jeni me shendet,familja ju mbeshtet?
-A rrezikoni kursimet nga idete tuaja per biznes?
-A do te bashkpunoni me njerez?
-Si ju besojne te tjeret?
-Burimet per biznes,si silleni me parane?
-A jeni te ndershem me vetveten?
Suksesi ne biznes kerkon shkathtesi teknike dhe
menaxhuese,kombinim te dijes,aftesive dhe peronalitet si atribut.
SJELLJET E NDERMARRESVE
Paraprakisht ju nuk mund te dini se cili njeri eshte ndermarres por jane
disa sjellje qe ata i bejne te dallohen:perkushtimi I tyre per te
ndryshuar gjendjen,rrezikimi I parave,akceptimi dhe adaptimi I
ndryshimeve,organizimi I punes se tyre dhe i te tjereve,pranimi I
pergjegjesive,shpreh shkathtesi menaxherike,zhvillon shume
aktivitete njekohesisht,punon me orar te zgjatur,perpjekjet e
vazhdueshme per suskes,etj
• DALLIMET MIDIS NDERMARRESVE DHE MENAXHEREVE
Dy ndermarres nuk jane te njete-dhe kane specifikt ne ide
,para,etj.
Cila eshte vija ndarese ne mes ndermarresve dhe
menaxhereve,çka I dallon ata?
-Ndermarresi-e orienton talentin,prirjet,diturite ,aftesite dhe
shkathtesite ne rritjene kapitalit te dhe te profitit te
ndermarrjes,pra rritja dhe zhvillimi I qendrueshem i
ndermarrjes.Ndyshimet I shiqon si rregull dhe si diçka e
mire.Eshte agjent I ndryshimeve.
-Menaxheret,si bartes te aktivitetetev menaxherike,merren
me percaktimin e strategjive,organizimin e grupeve te
punes,koordinimin e puneve,marrjen e vendimeve me
qellim te caktuar.
Pra detyrat e menaxherit jane :planifikimi I detyrave te
punes,organizimi,koordinimi dhe kontrolli i kryerjes e
detyrave te punes.Tabela.
Çka janë ndermarresit?
Parashikues,”te krisur”, kembengules,te
shkathet,energjik,te vendosur ne qellim,veten e marrin
shpejt,te veçante,negociator,te ndjeshem(te degjojne per
te kuptuar mides rreshtave,gjenden kudo,revolucionar(ku
eshte ndermarresi ,”ndryshon” gjithesia.
J.D.
Analizat dhe hulumtimet e tregut
Identifikimi i oportuniteteve(mundesive).
Çka mendoni ju se eshte me e rendesishme per te pasur
nje biznes te suksesshem?
-Ju keni objektivin tuaj ,personalitetin,shkathtesite q et ejeni
ndermarres.
-Çka do te tregtoni,lloji I biznesit?
-Identifiko 3,5,7 gjera me kryesore te cilat ju mund t’I beni si
biznes.Thuaj 3,5,7 ide reale dhe te arrijtshme per
projekte biznesi qe do te arrijne suksesin e deshiruar.
-Dhe STOP ,nese nuk mund te ipni pergjigje ne kete
çështje dh ekeni pasiguri.
-Nese ideja nuk eshte nje mundesi,atehere çka eshte
oportuniteti?Oportunitetet jane te krijuara ,duke perdor
idete dhe kreativitetin ndermarres dhe jane gjendje
situatash te veçanta dhe te pergjithshme.
“Nese nuk mund te duroni nxehtesine ,atehere
qendroni jashte kuzhines”(presidenti amerikan Harry
Truman).
-Vetem deshira per suskes nuk mjafton ne teresi per
suksesin.
Edhe ideja me e mire per biznes –kerkon pune dhe ajo
duhet te aplikohet.
-Ide e kopjuar apo origjinale?
-Mendoni per shkathtesite dhe aftesite tuaja-pervojen
poashtu.
-Si do qe te jete ju duhet te filloni me nje ide –me nje
produkt apo sherbim I cili eshte me i mire se ai qe
ekziston ne treg,dhe pastaj aplikoni aftesite tuaja deri ne
implementimin e idese tuaj.
-Ka shembuj te shumte per ide te jashtezakonshme dhe
dalin nga momenti.psh :ideja per telefonin doli kur nje
shufer e metalit(fije teli) u ngaterrua ,ndersa Watson
provoi t’a çliroj.
-Idete nganjehere jane rezultat i rastesise,e nganjehere
rezultat i logjikes,i gjykimit deduktiv.Pra idete jane
rezultat i dijes dhe inspirimit.I rendesishem eshte
rezultati ,jo edhe prejardhja e tij.
• Strategjite ndermarrese te hyrjes ne treg
-Ideja duhet te jete e thjeshte-dhe te pershkruhet
shpejt!?Po ,ose jo!
-Idete duhet te vijne nga pervoja dhe aftesite tuaja.psh
dikush ka pervoje ne prodhimin e tekstilit ,tjetri ne
prodhimin e bylmetrave etj….por keta mund te mos kene
pervoje ne menaxhimin e restoraneve!
-Bizneset e reja kerkojne njohuri te plote te faktoreve
industrial,infrastruktura ligjore,burimet e furnizimit,trendet
e konsumatoreve ,çmimet etj.
Burimet e informacionit ne lidhje me biznesin –te shumta
dhe ju pyetni dhe degjoni-nuk eshte turp te pyetesh.
-Mos u bere se I dine gjerat-nese nuk i dine.Mos e ngulfat
veteveten se e mbyt biznesin.
-Idete e mira te biznesit vijne shpeshhere duke e pa nje
biznes te suksesshem dh ete vjen ideja se si ta
permirsosh ate.
-Psh Jeff Bezzos e filloi Amazon.com duke e permiresuar
idene per nje biblioteke dhe lexuesi mund te lexoj libra
online dhe te porosisin libra me zbritje nga shtepia.Kjo
ka sjelle profit per Bezoss I cili realizoi enderrat e vete
dhe te zgjeroj tregun..
Pra strategjite ndermarrese per hyrje ne treg grupizohen
ne:
-zhvillimi I produktit ose sherbimit te ri.
-zhvillimi I produktit te ngjajshem”krijimi I kurthes me te
mire per minje”
-Blerja e ekskluzivitetit,
-Shfrytezimi I produkteve ose sherbimeve ekzistuese.
-sponzorimi I ngritjes se nje ndermarrje
-Shkalla e rrezikut.
• KREATIVITETI ,INOVACIONI DHE ZGJIDHJA E
PROBLEMEVE
-Kreativitei dhe inovacioni konsiston ne:
• Te parë(seeing)-diçka qe kane pare edhe te tjeret.
• Te menduar(thinking)diçka qe ende nuk ka menduar
askush
• Të bërë(diçka qe ende askush nuk ka guxuar t’a beje.
-te menduarit inovativ-çeles per tu bere ndermarres I
suksesshem.
-rrespektoni bleresin ,ai eshte sfide per ju.Degjone ate.
-Puno me konsumatorin.
-Hulumtimi efektiv i tregut dhe strategjia e shitjes kerkon
me shume kreativitet,entuziazem dhe perfekcion se sa
kerkohet per zhillimin e tregut.
-Beni pyetje te qelluara dhe pyetni shume here,problemin
shtjelloje ne menyra te ndryshme disa here.
-beni perpjekjen e radhes per njohjen e problemit.Pyet
nese nuk e kupton problemin.
-Provo menyre te re te zgjidhjes se problemit.Pyet disa
here,veshtro burime te shumta te informacionit ,duke
filuar nga shoku I juaj deri te interneti.
-Punoni me njerez qe kan pervoje ,identifikoni dhe adaptoni
metodat ,mjetet dhe “peshtjellimet e biznesit qe e
planfikoni”.-Hulumtoni per zgjidhje te shumta dhe te ndryshme.Me
mire nje ide se fare.Zgjidhja e pare zakonisht eshte
joadekuate dhe jooptimale.
-Inovacionet e medha(revolucionare) shpesh vijne nga
jashte.
• INKURAJIMI I KREATIVITETIT
Çka eshte Brainstorming?(stuhi ne mendje)-teknike
kreative,Ne fazen e pare:
-sugjero ide nga koka jote,
-provoko ide te reja tek te tjeret edhe nese ata veç kane
ide.
-Qellimi I kesaj metode eshte qe mbrenda nje grupi te
mendohet per sa me shume ide te reja dhe qe secili te
jete I detyruar te mendoj ne menyre kreative.
Ne fazen e dyte pas paraqitjes se “stuhishme” kritikohen
idete e paraqitura,pastaj vijne seancat e zgjedhjes,te
permiresimit,te modifikimit dhe te kombinimit te tyre e te
arrihet zgjidhje perfundimtare.
-Kenaqu duke eksperimentuar,duke luajtur,provo gjerat
edhe nese nuk funksionojne.
-Richard Feynman,fitues i çmimit Nobel ne fizik duke
besuar ne perlyerjen e duareve dhe ne berjen e shume
eksperimenteve ,deklaron”ne praktiken time te
perditshme per t’I zhvilluar idete e mia me efiçiencë,une
provoj te deshtoj sa me shpejt qe kam mundesi.
-Insistoni dhe vetem insistoni.
-Edisoni –zbulimi esht e1% inspirim,99 perqind
djersitje(kembengulsi).
Disa pyetje per Inkurajimin e kreativitetit?
-çka di une te punoj?
-si mund te behet me mire?
-si po ndryshon industria dhe konsumatori?
-çka nese e kam bere keq?
-cilat jane pritjet e konsumatorit,
-cilat nevoja nuk kane qene te plotesuara ?kush nga
konsumatoret nuk eshte sherbyer?
-Pse ju nuk jeni duke menduar?etj
Dallojne fizibiliteti ( I cili behet para se te behet plani I
biznesit) nga plani biznesor.
BURIMET E MUNDESIVE INOVATIVE
Aplikimi I dijes dhe shkathtesive tona si begati individuale
dhe kolektive ne detyrat qe veç po I kryejme e rrite
produktivitetin e punes .Nderkaq,nese keto i aplikojme
ne veprime ose ne pune te cilat jane te reja –kjo ka te
beje me novatorizem.Pra novatorizmi paraqet
shfrytezimin e shanseve te cilat reflektohen nga
ndryshimet ne ekonomi,shoqeri etj sidomos ne IT.
Inovacioni I ndihmon ndermarresit qe te shfrytezoj
“ndryshimin” e ndodhur,eshte zbulimi I nje zgjidhje te
re,eshte aktivitet kreativ,qe kerkon dije
,aftesi,prirje,kembengulesi.
-Inovacioni sistematik do te thot edhe kontrollim I shtate
burimeve te mundesive inovative –kreative.
Si te tilla ato jane:
-E papritura:suksesi ,deshtimi
-Divergjencat
-Nevoja e procesit
-Ndryshimet ne strukturen e konomike dhe te tregut
-Trendet demografike
-Ndryshimet ne vezhgim
-Diturite e reja.
• E papritura-suksesi I shtepise se mallrave “R.H.Macy”ne
New York ku rritet shitja e pasijeve shtepiake papritmas
ne krahasim me shitjen e artikujve te modes e cila
planifikohej te kishte realizimin me te
madh.Menaxhmenti –duhej te ballanconte shitje e ketyre
dy artikujve.
Deshtimi-mund te ndikoj ne rritjen e mundesive
inovative.shembull.deshtimi I papritur I kompanise “Ford”
me modelin “Edsel” edhe pse modeli ishte projektuar me
kujdes.Pse deshtoi Fordi ,sepse tregun e automobilave
per shtresen e larte dhe te mesme e kishte ‘General
Motorsi”.
-menaxhmenti I Fordit e kuptoi kete deshtim ,doli dhe
hulumtoi tregun,nevojat dhe kerkesat e konsumatoreve
dhe ky ishte inovacion I vertete.Ndryshuan sjelljen
sipas kerkesave te tregut dhe shpejt Fordi u kendell
me modelin e ri:”Thunderbird” I cili I kthej pozicionin
prijes ne industrine automobilistike .
• Burimi i dyte i mundesive inovative jane
divergjencat(dallimet)mes asaj qe eshte e kapshme dhe
asaj qe do te duhej te ishte.p.sh:
-divergjencat midis realiteteve ne nje veprimtari ekonomike.
-divergj.midis realiteteve te nje dege ekonomike dhe
supozimeve per to.-dallime midis perpjekjeve te nje dege
ekonomike dhe pritjeve te konsumatoreve etj.
Shembuj:furrelartat, transformimi I tyre nga kompani
gjigante ne “minifurra” eshte shembull tipik I mundesve
inovatore,pastaj shembuj ne industrine e letres,ne
shendetesi,sektorin publik ,ne transport.Pastaj shembulli
I aparateve televizive ne Japoni(kompania “Macushita”
ishte e pafuqishme ne vitet ’50 ne krahasim me
kompanite Toshiba dhe Hitachi ,por kishte menaxhment
intelegjent.
Machushita dere me dere filloi ti shese televizoret
farmereve japonez-dhe pushtoi tregun sepse ata permes
televizionit dolen jashte botes tradicionale japoneze etj.
• Burimi I trete eshte nevoja e procesit-thenia “nevoja
eshte nene e zbulimeve”.Shembull:japonezi Tamon
Ivasa zbulon riprojektimin e reflektoreve tradicional ne
rruge”syri I maces”per te zvogeluar fatkeqesite ne rruget
e Japonise te cilat deri ne vitet e ’60 ishin te
paasfaltuara.
• Burimi I katerte I inovacionit jane strukturat ekonomike
dhe strukturat e tregut.
Ndryshimi I tyre kekon qasje inovative edhe pse ato
mund te duken stabile.Shembull –skemat piramidale ne
Shqiperi (1977) ,ku kishim rrenim te sistemit financiar ne
Shqiperi,te struktures ekonomike etj.Keto levizje ofrojne
shansin per inovacione ne menyre qe te kalohen prob.
• Burimi i peste i mundesive inovative-ndryshimet ne sferen
shoqerore ,ne filozofine e jetes,ndryshimet ne konceptet
politike,intelektuale etj.
• Burimi i gjashte eshte ndryshimi ne te verejtur-gota e plote ose e
zbrazet deri ne gjysme”-pra ndryshimi ne te verejtur.
• Burimi I shtate I mundesive inovative jane diturite e reja.Ky
inovacion I cili mbeshtetet ne dituri eshte “super yll”I
ndermarresise.Diturite sjellin profit dhe publicitet.Keto inovacione
dallojne nga te tjerat per keto karakteristika:
-dallimi ne kohe prej paraqitjes se inovacionit deri te
realizimi i saj.
-veshtire menaxhohen
-periudha e implementimit te tyre eshte e gjate.
-sa parashihen inovacionet dhe sa jane te rastesishme!
J.T.
PROCESI I FIZIBILITETIT(FRYTSHMËRIA)
-Fizibiliteti –proces i cili studion arsyeshmërinë ekonomike
të një ideje biznesore ose me fjalë tjera shanset që kjo
ide ose “x” projekti i ka të jetë i frytshëm.
-përcakton sa ideja është e realizueshme dhe e
frytshme(pema e mbjellur –a sjell fryte ose jo në masë të
pritshme,dhe kur I sjell ato.
-Studimi i fizibilitetit fillon me analizën personale,me
numrimin e kërkesave të projektit,pervojën dhe aftësitë
tuaja.
-Të vlerësojmë nëse mund të bëjmë një studim
gjithëpërfshirës të fizibilitetit?(varet nga mundësitë tona).
-Në procesin e analizës së fizibilitetit-ndërmarrësi shqetësohet se si do
t’a realizoj idenë e tij e cila është e veçantë dhe që është ëndërr e
tij.Ju mund të pyetni –pse kjo është kështu?derisa unë i ëndërroj
gjërat që nuk ekzistojnë-të cilat në fakt në botën reale edhe mund të
ndodhin.
-Projekti ideal është ai i cili ndodh në ato fusha ku interesat tona
kryqëzohen me nevojat e tregut,dhe se kërkohen edhe
kompromise(heqim dorë pak nga puna jonë ideale-që të marrim më
shumë nga jeta jonë komfore).
Psh.-dua të jem në gjendje të udhëtoj,të kem të ardhura vjetore në
shumën “x”,dua të punoj në këtë lloj projekti,të kujdesem për
familjen dhe të të kam standard më të mirë të jetës.
-Pra identifikoni qëllimet tuaja –më lehtë do t’I arrini,,vlerëso rëndësinë
e punës që e bëni.
-Shtroni pyetjen –kush jam unë-në mbrendinë time?inxhinier,
ekonomist,politikan …janë punë individuale të secilit .
-Kjo punë a e përshkruan personalitetin e individit?
-Imazhi profesional arrihet me shkathtësi ,me dije ,me punë,me
përvojë..etj.Përvoja në biznes –çelës i suksesit.
• NDËRMARRËSIA ËSHTË “AUTOMJET TRANSPORTI”
-Ndërmarrësia automjet transporti-automobil udhëtarësh –veturë si
imazh.
-Vetura mund të pasqyrojë biznesin,ajo e ka motorin dhe kur lëvizë
vetura ,ajo kërkon karburant.
-Pra ,ju duhet të siguroni financat që të bleni karburant në pikën e
karburanteve por me shkua deri atje duhet të keni pak karburant në
veturë.
-Ideja pra është ju duhet të keni diçka që të filloni biznesin
tuaj(veturën(ide për biznes) si dhe paratë që të filloni rrugëtimin tuaj
në biznes.Kështu ju vlerësoni mundësitë tuja për
biznes.Arsyeshmeria ekonomike-te eci më tej apo të pres për ide të
re.
• VETËANALIZA(SELF-ASSESSMENT)
Kërkon përgjigje në këto pyetje:
-Pse ju ngacmon kjo mundësi për biznes?
-Çka do të ju mbajë(mbështesë) pas mundësisë fillestare?
-Shansin që e keni ,a pajtohet me përvojën tuaj?
-Pse ju e jo dikush tjetër jeni ai që përfitoni në këtë shans?
Nëse konstatoni se përgjigjet në këto pyetje janë pozitive –shkoni në
hapin tjetër-përgjigje në këto pyetje që lidhen me zbatueshmërinë e
idesë për ngritjen e një biznesi:
-cilën nevojë të tregut e përmbush produkti ose sherbimi I juaj?
-Produkti I juaj “a shkon në treg”?
-Çfarë është konkurrenca në treg?
-Fitimi – lidhet me shanset apo me veprimet e ndërlidhura me shansin?
VROJTIMI I NEVOJAVE TË TREGUT
-Vrojtoni nevojat e tregut,identifikoni ato,mbedh
informacione.
•
ASPEKTE KRITIKE RRETH PËRVETËSIMIT TË TREGUT.
-Keni identifikuar nevojat-tani si do t’a përvetsoni tregun?
Së paku dy aspekte:
-- e para,mbroni idenë tuaj që ajo mos të mirret nga dikush(
e drejta në patentë për produktin edhe pse kushton
shumë dhe ka edhe shpenzime gjyqësore nëse të mirret
patenta-bizneset e mëdha këto shpenzime I përballojnë
më lehtë.
--e dyta,përgjigjuni në pyetjen –ideja e juaj a kërkon sistem
të distribuimit,a posedoni me ate sistem,si duhet ngritë
ate sistem nëse nuk e keni?.
-Distribuimi direkt-produkti direkt tek konsumatori dhe
indirekt-involvon ndërmjetësues.
• ANALIZIMI I KONKURRENCËS SË PRITSHME
-Konsideroni numrin dhe madhësinë e konkurentëve të
pritshëm,përfillni atësinë dhe përvojën e
konkurentëve,vëreni si ata reagojnë karshi biznesit tuaj.
-Çka at a i bënë konkurent në biznesin tuaj,përparësitë
komparative,çmimet,lokacioni,marketingu,kualiteti
,furnizimet,imazhi etj..
-Në garë kush është prijës?
-mendoni biznesin tuaj si një veturë të vogël me të cilën
keni vështirësi në drejtimin e saj derisa të mbërrini në
cakun e dëshiruar.
-fshati i madh , i vogël,rrugët ,njerëzit,lëvizjet …
PLANI I VEPRIMIT
-Deri tani analizuam dy faza të rëndësishme të fizibilitetitvetëanalizën dhe vrojtimin e tregut.Tani do të analizojmë
fazën e tretë –planin e veprimit,përkatësisht
AKTIVITETET E PLANIT TË VEPRIMIT
-Katër aktivitete me rëndësi:
I pari,ekzaminimi I procesit veprues-çdo hap të përcillet me
kujdes ,të jetë me rend ,me prioritet dhe I vlerësuar
praktikisht.
I dyti,vlerësoni hapat vijues sepse secili e ka koston e
vet(kohë dhe para) dhe vlerësoni :ia vlenë barra qiranë?
I treti,përgaditni një përmbledhje për ate që do t’a bëni,sa
kohë dhe para do t’ju marrë.
I katërti,përsëri përqendroheni tek vetvetja dhe burimet
tuaja,çfarë kërkoni dhe çfarë rentabiliteti dëshironi të
arrini,shpenzimet në lidhje me prodhimin dhe
shpenzimet fikse(pagat).
ANALIZA E RENTABILITETIT
Shpreh raportin e shitjeve te domosdoshme ndaj
shpenzimeve,pra R=shitjet/shpenzimet.
Ose profiti eshte I barabarte me pritjet nga shitja duke I
zbrite shpenzimet.
Formula :Profiti(P)=Shitjet(SH) x efektet margjinale%Shpenzimet ,pra P=Sh x EM%-SHP.
-Si do te perballoni koston,nga cilat burime te financimit te
biznesit,si do te gjeni parate tjera te nevojshme pertej
atyre ne dispozicion qe te vazhdohet me biznesin e
nisur?
-Cila eshte aftesia e juaj per fleksibilitet ne treg dhe si do t’i
pershtateni konkurences?
-Imagjinoni perseri veturen tuaj si simbolike-dhe nje
udhtim-ju duhette keni veturen—duhet te keni aftesi per
ta ngare veturen-pesha e bagazhit ne veture,rruga kah
do te shkoni,furnizimi me karburant gjate rruges etj.Ky
eshte fizibiliteti qe ju mundeson te keni nje te ardhme me
te mire ne biznes.
UDHEZUES PER FILLIM TE SUKSESSHEM TE BIZNESIT
-Duhet te siguroni tregun me potencial rritjeje te
vazhdueshme brenda 5 viteve(percaktoni % e rritjes)
-Zgjidhni ekipin menaxhues me te mire ,me eksperience
dhe aftesi te duhura.
-Perfitimet nga biznesi I nisur duhet te shihen shpejt
,bashkpunoni me konsumatorin qe atij t’I kthehet
investimi I bere ne blerjen e produktit tuaj,percakto fitimin
tende(sa ai mund te jete?)
-Produkti I juaj duhet te dalloj nga te tjeret-se paku te kete
tri tipare qe e veçojne,dhe produkti duhet te jete fleksibel
sepse ndryshojne tregjet.
J/K
Testimi I idese ndermarrese
TESTIMI I IDESË
-Tani veç e keni idene-testone.JA METODA E TESTIMIT
SIPAS Michael O’Malley.
-Cilat jane pershtypjet e njerezve me sfonde te ndryshme
per idene tuaj.Ju duan ata njerez apo jo ,sa ata jane te
ndershem ne perceptimet e tyre per idene tuaj?
-Shiko formularin ne vazhdim dh ebeje ne disa kopje per
miqet tuaj dhe nxirrni informatat e duhura.
-Mendo mire –çka ata mendojne per idene tuaj-çka
personalisht mendojne per ju.
-mendoje veturen enderrave tuaja ne sallonin e
automobilave-llojin dhe gjendjen e tij(veture e
enderrave,veture funksionale ,apo veture ne defekt!!).
Te ipet formulari Testimi I idese-beje shembull.f65
Pastaj ndihmoj ata ne :gjetjen e vendit dhe kohes me te
pershtatshme per te kuptuar idene tuaj ku ata nuk
pengohen,dergoje tek ata materialin e nevojshem me
kohe,lajmroi ata me kohe,pyetjet duhet te jene te qarta
dhe vendosi sipas prioritetit qe ju e mendoni.
-Atje ju duhet te degjoni,mos flisni,mesoni,pyesni,beje
perpjekje te kuptosh pse ata nuk e duan idene tuaj.
MOS HARRONI “TE FALENDERONI PER
NDIHMEN,INTERESIMIN DHE KOHEN E TYRE”
-Pas marrjes se opinioneve te tyre,identifiko sygjerimet me
te mira,verej çka duhet pyet ne takimin e radhes,kritikat
mos te ju shqetesojne shume,degjojeni edhe nese atij
nuk I pelqen ideja e juaj(mos I thuani se e ka gabim) dhe
ne fund I thuani”Faleminderit shume per ndihmen
tuaj,interesimin dhe kohen tuaj”Micheal O’Malley.
-Falenderimi te jete ne leter I shkruar me dore sepse e rrite
marketingun profesional dhe qendrojne me gjate,mund
t’utregohet te tjereve kudo,keshtu leni pershtypje te
veçante,nese dikujt I pelqen ideja e juaj , edhe mund te
ju ndihmoj me keshilla ne vazhdim,se bashku me letren
falenderuese vendosne ne zarf edhe nje plan tuajin te
marketingut.
-Permbajtja e mesazheve ne leter falenderuese…..I
nderuari mik x.
-Edhe kur nuk jeni falenderues per ndihmen qe nuk ju
eshte ofruar-duhet te jeni te sjellshem-mesazhi…
-Kur deshironi te mbani kontaktin –poashtu mesazh…
-Mesazhe tjera…
FAMILJA DHE MIQTE E TESTOJNE ME SE MIRI IDENE
TUAJ
-Per te zhvilluar biznesin tuaj ju duhet te bashkpunoni me
njerez,kush mund te ju ndihmojë, kush mund te punoj
me ju.kush mund te ju ofroj para,a mund te jete ai
partner I juaji.
-Bashkpunoni me njerezit qe ju besoni,te sinqerte,pra ju
keni familjen dhe miqtë ,nuk jeni vetem,ata jane shenje
e jetes per ju dhe kane edhe emocione dhe prirje per te
ju ndihmuar.
Prirja 1:nese ata ndiejne kenaqesi,ata do te ju
inkurajojne:vazhdoni,po beni pune te mire ,a ke nevoje
per ndihme,ju ofrojne para ,kurajo etj.
Ose Prirja 2:nese ata nuk ndiejne kenaqesi do te ndodh e
kunderta e Prirjes se pare.
• KRIJIMI I BIZNESIT ME BASHKESHORTIN
/BASHKESHORTEN TUAJ
-Ne keto rrethana te zhvillimit te biznesit-renditni mendimet
dhe vendimet e perbashketa.
-Ajo qe eshte ne bashkeshortesi mund te mos jete ne
biznes.
-Por prap duhet keni mbeshtetjen ne njeri tjetrin.
-Huazo para aq sa mund t’I kthesh sa me shpejte.
-more ose jo para nga familja ose shoket –thuaju –ju lutem
ose edhe faleminderit dhe marreveshtjet per huamarrje
beji me shkrim.
CILI ESHTE ELEMENTI KYÇ I BIZNESIT TUAJ?
-Paraja?,planifikimi?,produkti ose sherbimi?,bleresi(tregu)
+ eshte elementi kyç i biznesit tuaj dhe per kete beni
ekspertize te vazhdueshme per bleresit potencial.
P/P
Bleresit
BLERESIT PERSPEKTIV
-Per biznes te suksesshem- duhet t’a njihni bleresin tuaj.
-Per veten tuaj I dini te gjitha qe nga ideja dhe te tjerat.
-Por bleresin a e njihni mjaft?AI DUHET TE BLEJE
PRODUKTIN OSE SHERBIMIN TEND.
-Kush jane bleresit,kuptone ate,eshte çështje marketingu I
cili identifikon konsumatoret perspektive dhe rrugen si ti
arrijme ata.Nderkaq, blerja eshte vetem bindja e krijuar
nga blersit perspektive qe te blejne produktin tuaj.
NJOHJA E BLERESIT TUAJ
-Provokoni mendjen tuaj ne pyetjet:”Kush,çka ,ku,kur,pse
dhe si?”
-Kush do ta bleje automobilin tuaj?studioni industrine e
automobilave ,tregun respektiv,krahasoni veten me
konkurencen-dhe ne fund konstruktoni profilin e bleresit
tuaj.
-Çka shitni saktesishte?shitni automobilin si produkt apo
transportin dhe komoditetin qe e sjell ai?Ne biznes nuk
shitet vetem produkti.
-Per konsumatorin me I rendesishem eshte automobili apo
komoditeti dhe ekonomizimi qe I ofroni bleresit.Keto
duhet te theksohen ne biznesit tuaj.Po siguria me
automobilin qe po e shitni-duhet menaxhuar dhe
theksuar.
Kur?-koha e blerjes ndikohet nga shume faktore
,sezonal,financiar etj.
Ku?ku te blehet apo te shitet .Lokacioni eshte shume me
rendesi.
Pse?Motivet pse blejme dhe zhvillo marketingun qe te
motivosh blerjen.
Si?Si njerezit I blejne produktet tuaja –me para,me kredi
,me kredi kartele,periudha e pageses etj?
-Zhvilloni shkathtesit e komunikimit,kjo zhvillon biznesin
tuaj.
• GJUHA SPECIFIKE E KONSUMATORIT
Klientet perdorin te njejten gjuhe specifike per te treguar
se çka deshirojne,çka ju pelqen,çfare vleresojne me
shume dhe çka jane ne gjendje te paguajne?
-Ju duhet te flisni gjuhen e tyre qe ata te blejne tek ju.Mos
u mbyllni ne raport me gjuhen e tyre.Nese nuk e flitini
gjuhen e tyre ,ata do te blejne dikund tjeter.
-Pra mesoni se çka duhet te degjoni.Me gjeresisht ne liber.
J.P.
PLANI I BIZNESIT
Realitetet e planifikimit te biznesit
-janë hartuar dhe a duhet hartuar plane biznesi para se te
fillosh biznesin?
-me rendesi eshte se si trajtohen çështjet ne planin e
biznesit dhe jo sa I gjate eshte ai!
-Sipas David Gumpert-ne te kaluaren planet e biznesit nuk
jane marre shume parasysh nga investitoret!!
-Definicionet per planin e biznesit sipas Gumpert:
--eshte dokument qe tregon zotesin e biznesit tuaj-qe te
krijoj profit te kenaqshem dhe te jete atraktiv per
financuesit
--ose :Plani I biznesit eshte dokument I shitjes I cili percjell
ekzistimin dhe premtimin e biznesit tuaj deri te financuesi
potencial ose aksionari.
-Objektiv I planit te biznesit-demonstroni se si do ta beni
biznesin tuaj,si do ta realizoni idene tuaj dhe ti bindni
edhe te tjeret.
PSE TE SHKRUHET PLANI I BIZNESIT?
-Vetem qe te supozoni se do te realizoj kete fitim etj?
-ose e shkruani me qellime specifike-qe te prodhoni nje
dokumet me te fokusuar!?
Sipas Gumpertit –tete arsye per te hartuar planin e
biznesit:
1.Te shitni veten tuaj ne biznes-”te shihni se mendja e
juaj a eshte e “shendoshe” per biznes.
Bindne veten se nisja e biznesit eshte gje e mire per ju
,nga aspekti personal dhe ai I investimeve
-plani I biznesit orienton ndermarrjen-eshte harte e rruges
per ju.
2.Te siguroni financime nga bankat
-bankat kerkojne planin e biznesit qe te liferojne huate
,kedite etj.
3.Te siguroni fondet investive-nga akcionaret ,investitoret
sepse nuk vlen vetem premtimi gojor,
-”investitoret deshirojne te dijne se sa do te ju kushtoj te
marrin pjese,sa eshte rrjedha e parase ,si dhe kur do te
ju kthehen parate e investuara”
4.Te vendos aleanca strategjike-hulumtime te
perbashketa,marketing ne mes kompanive te medha dhe
te vogla.
5.Te sigurojne kontrata te medha-ndermarresit e vegjel
duhet te ju ofrojne korporatave te medha planet e
biznesit qe te tregojne se kush jane!
6.Kompanite e vogla te terheqin(joshin) puneteoret me
te vyeshem-bindja e njerezve me te mire te kompanise
se kompania do te perparoj dhe do te zhvillohet dhe se
menaxheret me te mire te mbesin ne kompani dhe jo te
fluktuojne ne kompanite e medha.
Plani I biznesit mund ti binde ata per nje veprim te tille
7.Plani I biznesit ndihmon edhe ne bashkimin e
kompanive te vogla dhe te medha-dhe plani ju
ndihmon qe ta bindni shitesin e kompanise apo bleresin
qe te bashkohen ne nje kompani.
8.Plani I biznesit duhet te fokusoje dhe motivoj ekipin
tuaj menaxhues-qe secili te jete I fokusuar ne
problemet e kompanise dhe ne qellimet afatgjata te saj.
• KATER RROTAT DHE KATER GOMAT E PLANIT TE
BIZNESIT
-Automjeti -4 rrote te pavarura por funkcionojne te
koordinuara.
-Kater rrotat e planit te biznesit:
--njerezit(personeli)- e bejne ndermarrjen funksionale
--mundesia(shansi)- e biznesit,rritja etij ,pengesat …etj
--Konteksti-faktoret qe mund te ndikojne ne biznesin tuaj
dhe qe jane jashte mundesive tuaja per t’i kontrolluar.
--Rreziku dhe shpagimi-biznesi mund te deshtoj per
shkak te mosplanifikimit te duhur .
Secila rrote ka gomat e veta te mbrendshme qe u
pershtaten rroteve,prandaj:
• Kater gomat e planit te biznesit tuaj jane:
--Individet-fokusonu ne pervojen tuaj ,ne shkakthtesite
tuaja menaxhuese,deshiren tuaj per te punuar shume,ne
atributet tuaja personale(perceptimi I
kontrollit,toleranca,pavaresia ne vendimmarrje ,aftesia
per te udhehequr etj).
--Biznesi-shtylla e biznesit tuaj mbeshtet ne ate se ne çka
ju jeni te mire(3E-Edukimi,energjia,ndermarresia).
--Industria dhe qasja ndaj klientit-njihe konkurencen dhe
llojin e industrise suaj,trendet e saj.Si i qaseni klientit?
--Motivi I bleresit-mundesite e tregut-sa ju i plotesoni
motivet e bleresve dhe mundesite e tregut ne kete
drejtim.Flitni me gjuhen e bleresit.
• PROBLEMET ME TE MEDHA NE FILLIMIN E BIZNESIT
-Mungesa e trajnimeve,shkathtesive teknike ,pervoja e
vogel ne financa,mungesa e shkathtesive ne “tregtim”
etj.
Plani I biznesit duhet te jete I qarte,jo I gjate ,permbajtesor,
I nderlidhur me kaptinat paraprake etj.
ELEMENTET E PLANIT TE BIZNESIT
-Mund te jene te ndryshme por ne parim jane keto
elemente:
1.Mbeshtjellesja(Cover page)-ku shenohen te dhenat
elementare te individit dhe kompanise dhe te dhena
tjera.
2.Permbajtja-ne detale.
3.Permbledhja ekzekutive-eshte I rendesishem sepse
lexuesi mund t’a lexoj vetem kete pjese dhe nuk shkon
me tej .
4.Kompania-theksohet filozofia dhe logjika themelore e
kompanise-strategjia ,misioni,vleresimet informative dhe
ekipin menaxhues.
5.Tregu-bleresit potencial dhe numri I tyre,,çka shitni si
kompani,etj…
6.produkti qe ju prodhoni ose sherbimi-karakteristikat e
produktit ose sherbimit qe ofroni.
7.Shitjet dhe promocioni-metodat e shitjes se
produktit(shtepi-shtepi,me perfaqesues,poste elektronike
etj.Promocioni me ane te shpalljeve ,marredhenieve me
publikun etj
8.Financat-cilat jane kushtet financiare te kompanise?
9.Shtojca-rezymet dhe pershkrimet e produkteve ,artikuj
gaz.
PERSHKRIMI I BIZNESIT TUAJ
-Çelesi per ndezjen e vetures -shkendija,analog me
permbledhjen ekzekutive te biznesit tuaj.
--objektivi I juaj ne biznes?pse keni filluar biznesin dhe pse
mendoni se do te keni sukses?
--cilat jane pergaditjet qe te filloni biznesin tuaj?
--cili eshte produkti/sherbimi I juaj-3EEdukimi,Energjia,Ndermarresia.
--lokacioni I biznesit tuaj ,pse aty,me qira ,do ta
bleni,adaptoni …si?
--Paisjet,makinat…
--A keni njerez ,ekip apo vetem.
-- Cila eshte pervoja e juaj?.
• INDUSTRIA DHE ANALIZA E “AMBIENTIT “TE
BIZNESIT
-Si biznesi I juaj ju pershtatet rrethanave veprues sepse
biznesi I juaj nuk do te jete vetem.
-aeroplani eshte ndryshe nga automobili
-identifikoni industrine ne te cilen ju do te veproni( e kaluara
dhe e ardhmja).
-Konkurentet tuaj cilet jane ata?
-Prodhime te reja ne treg..
-Zë pozicion te mire ne industrine ne te cilen vepron.
ANALIZA E RRETHINES
-Disa nga pyetjet:
--ciles industri I takoni?
--trendet e shitjes ne te kaluaren,si jane ato tani ne rrafshin
nacional dhe me gjere .Trendet ekonomike,teknologjike
,ligjore etj.
--bizneset e reja –numri.
--kerkesat e tregut,
--shitjet e konkurenteve tuaj-trendi.
--ndyshimet qe ata kane bere?
--perparesite e tyre ndaj jush?
--si mund t’a beni me mire biznesin ne te ardhmen?
--Çka e karakterizon biznesin tuaj,trendi I tregjeve tuaja?
--cilin treg synoni dhe madhesia e tij etj?
• PLANI I MARKETINGUT
-Pse bleresi do te bleje nga ju?
--Plani I marketingut tregon se si produkti apo sherbimi I
juaj do te prezentohet para klientit tuaj dhe pse ata do te
blejne produktin tuaj.
--Ju tregoni rrespekt ndaj bleresit,flisni me gjuhen e tij.
-PLANI I MARKETINGUT-paraqet strategjite tuaja ne lidhje
me shperndarjen e produkteve tuaja
,sherbimeve,çmimet,dhe promovimin e produkteve.
-Sipas profesionisteve-marketingu
eshte:Produkti(Product),Vend
deponimi(Placement),Percaktimi I çmimeve(Pricing) dhe
Promovimi(Promotion).Pra 4P-PPPP.
-Planin e marketingut ju duhet ta percillni me vemendje
dhe shpesh-dhe te beni korigjime sipas kerkeses se
tregut.
-Plani I marketingu eshte harta rrugore,identifikoni te gjitha
rruget( te reja ,te mbyllura,qorre etj..)
-Plani I marketingut-strategji e juaja per terheqjen e
klienteve per prodhimet dhe sherbimet tuaja dhe ju duhet
te krijoni marredhenie te mira me blersin.
Çështjet kryesore qe I adreson Plani I Marketingut.
1.Pyetje per bleresit:Kush,çka,ku ,kur ,pse dhe si?
2.Sa blejne,nga kush blejne,sa shpesh blejne,si eshte
konkurenca?
3.Cilat jane mundesite(OPORTUNITETET) ne tregjet me
potenciale?identifikimi i nevojave!
4)Cilat jane rreziqet-kercenimet ne tregje?Trendet?
5.Si akceptohen nga te tjeret marketingu ,reklamimi dhe
promovimi dhe cila forme e marketingut –pranohet ?
6.Sistemi I çmimeve-rritje ,zbritje,konstante ?
7.Si eshte sistemi I shperndajes se produktit tuaj-efektiviteti
I tij dhe kontrolli I tij?
8.Çfarë çmimi do ti vendosni produktit tuaj –me I larte se ai
I tregut,me I ulet,I njejte dhe pse ?
9.Si do ta perballoni kerkesen ne treg dhe ndryshimet e
tregut?
10.Cilat jane perparesit tuaja ne treg,etj?
• EKONOMIKSI I ÇMIMEVE-(Levizja dhe formimi I
çmimeve-lakorja e çmimeve,sasia,çmimi ,oferta dhe
kërkesa –psh per karburantin e vetures suaj).
-nese zbriten(ngriten) çmimet e tarifave taxi si do t e
reflektohet ne kerkesen per nafte per veturen tuaj?
-nese taksat jane me te lira atehere ne levizim majtas ne
lakore dhe kerkojme me pak nafte.
-nese taksat jane me te shtrenjta –ne levizimi ne te djathte
te lakores dhe kerkojm me shume nafte per veturen
tone.
-nese rritet nevoja per nafte-kemi ndryshim djathtas ne
lakoren e kerkeses per nafte dhe e kunderta.
-nese te ardhurat tona rriten-ne do t e kemi ndryshim
djathtas ne lakoren e kerkeses per nafte dhe e kunderta.
• Elasticiteti I çmimeve eshte I ndjeshem-sa do te ndryshoj
kerkesa per nje produkt nese çmimi I tij rritet per 1%.?
-ekzistojne disa fakore qe percaktojne elasticitetin e
çmimeve te produkteve:
-sa nje produkt mund te zevendesohet(substituohet)?
-shkalla e nevojes per produkte luksi-kane elasticitet me te
madh.
-sa e keni buxhetin dhe sa ndani per nje produkt qe duhet
t’a bleni?
-ne afat me te gjate kohor ,elasticiteti eshte me I madh
sepse klientet me lehte permiresojne sjelljet e tyre.
-Momenti I zbritjes së çmimit-zbritje e pernjehershme(e
madhe) apo e perhershme (dalngadal-dhe reflektimi se
sa ai zbritet-2 euro ne 1.99-verehet me shume se 1.99
ne 1.98 euro etj.
PLANI FINACIAR-perdoret per te vertetuar nese biznesi
eshte apo jo ekonomikisht I frytshem(fizibel).
STRATEGJITE FINANCIARE
Strategjia e juaj financiare mbeshtetet ne disa fakte:
-A do te mbeteni shpejt pa mjete xhiruese-qarkulluese(out
of cash)?
-Sa ju nevoitet kohe qe ju te siguroni-mbyllni konstrukcionin
financiar per biznesin tuaj?
-A keni apo jo alternativa financiare?
-Sa mund t’I perballoni rreziqet?
--shkathtesite tuaja per te siguruar para-çfare jane?huazime,te tjera???hipoteka per huane –borxhin??
--Kapitali punues-financiar jane parate qe I keni ne
dispozicion.
--asetet jane paisjet e kompanise suaj.Sa jane ato ,se
bashku sa jane,a garantojne suksesin e biznesit tuaj?
IDEJA E PROFITIT
ÇKA eshte profiti?diferenca ne mes kostos se prodhimit
te produktit tuaj dhe te ardhurave te realizuara nga
ky produkt.
-Ideja e profitit eshte qe te beni para nga dija ,pervoja
,aftesite tuaja etj.
-E kunderta e profitit- humbja.
-Mos I mashtroni te tjeret ne biznes-por dallonu nga te
tjeret.
• Te kuptuarit e profitit
Profiti
-Diferenca ne mes te ardhurave dhe shpenzimeve.
Te ardhurat
-jane te hyra nga biznesi ne shitjen e produkteve tuaja,ose
Te ardhurat=Çmimi x sasia e shitur.
Shpenzimet
Shpenzimet fikse dhe shpenzimet variabile
-Shpenzimet fikse-pagat e punetoreve,shpenzimet e
rrymes ,telefonit ,ujit etj-shpenzime indirekte
-Shpenzimet variabile-sa eshte shpenzuar per te
prodhuar-imputet direkte-materiali per prodhimin e nje
produkti-asete te prekshme.
• Te ardhurat –shpenzimet e shitjes=Bruto Profiti
• Te ardhurat – shpenzimet e shitjes –shpenzimet
fikse=Neto profiti.
• TE HYRAT>SHPENZIMET=PROFIT
• TE HYRAT <SHPENZIMET=HUMBJE
• Rritni te ardhurat ose zvogloni shpenzimet qe te rritni
profitin
-Rritja e te ardhurave -si do t’i rritni?
-Zvogloni shpenzimet-si do t’i zvogloni?
• Perdorimi i profitit-per çka do ta perdorni profitin e
realizuar?
1.Pagesa e tatimeve ne neto profitin e mbetur –si partner
ne biznes.
2.Pagesa e dividentes per akcionaret pasi te jete paguar
tatimi ne fitim.Pastaj pagesa e tregtareve dhe
partnereve(si pronar)-ne forme te terheqjeve(drawings).
Menaxheret dhe punetoret kerkojne te ju paguhen pagat.
3.Profiti i mbetur-financimi i aktiviteteve te ardhshmezgjerimi I biznesit ,,projekte te reja,marketing e te tjera.
• PROJEKSIONET BUXHETORE-perfshijne:
-buxhetet
-perllogaritjet e rentabilitetit
-formulimi I projekcioneve financiare
Buxheti –permbledhje e te hyrave dhe te dalave per nje
periudhe te caktuar kohore ose ne ndermarresi si plan
specifik per te mbuluar shpenzimet tuaja.
-Listoni shpenzimet tuaja qe mund t’I keni gjate nje viti.
-Mendone veturen tuaj.
-Mendoj ne detale te gjitha-per te gjitha produktet dhe
gjerat e mundshme.
-Vendos kostot per secilin produkt shpenzues.
-Shpenzimet per veturen psh.premia e sigurimit,riparimi I
saj,karburanti,taksat rrugore dhe ndeshkimet etj.
• Ana tjeter e buxhetit jane te ardhurat tuaja nge biznesi.
-Sa konsumatore do te blejne nga ju dhe sa sasi mallrash
do te blejne.
-Planifikimet financiare kerkojne informacione-rezultojne
nga pervoja e juaj ne fushen qe beni biznes,te dhenat e
publikuara etj.
-Parat per biznesin tuaj jane sikur karburanti per veturen
tuaj.
-keni parasysh produktin tuaj spsecifik,prodhimin dhe
shitjen e tij.Nga shitja e tij do te realizoni te ardhura per
biznesin tuaj.
-Buxhetet perdoren edhe per planifikimin edhe per
menaxhimin e biznesit tuaj.perllogariten per çdo
vit,rishqyrtohen ne çdo muaj.Shembull nga libri 125.
• ELEMENTET PER PERGADITJEN E BUXHETIT
-Te ardhurat dhe shitjet
• Keshi?kredit?Tramba?
• Borxhi I marre
• Shitja e pasurise ose e paisjeve(jo e produkteve)
• Burimet tjera
2.Blerjet
• Sa eshte vlera e blerjeve?
• Vellimi ,stoqet,
• Blerja ose marrja me qira e paisjeve,ndertesave,mjeteve
kryesore,
• Tatimet dhe ndikimi I tyre ne planifikimin financiar.
3.Shpenzimet
• Fikse,variabile etj.
• Ekspertet e ndryshem
4.Rrjedha e parase
• Koha e krijimit te te hyrave dhe te dalave te parave.
ANALIZA E PIKES SE RENTABILITETIT
Shembull:
Formula:Q=FC/SP-VC
Q-400 ,sasia e prodhuar,vetura.
FC-Shpenzimet fikse,
10.000$
VC,Shpenzimet variabile
75$
SP-Çmimi I shitjes
100$
Duhet shite qe te 400 automobilat qe te jemi rentabel por akoma nuk kemi
profit perderisa te mos I shesim mbi 400 cope te ketyre automobilave.
Nese per nje moment I leme anash shpenzimet fikse dhe ju mendoni se do te
fitoni nga 25$ per automobil- e ashtuquajtura kosto margjinale=çmimi qe
kane paguar konsumatoret(100) dhe ai qe ju ka kushtuar ju(75),atehere
profiti I juaj eshte 25$ per çdo automobil e jo 100 sa eshte çmimi I shitjes.
Prandaj per te mbuluar shpenzimet fikse prej 10.000$ duhet te realizohen mbi
30.300$ nga shitja(si rezultat I shtimit mesatar margjinal(33%)diferenca
midis shpenzimeve tona variable dhe çmimeve të shitjes.
Kalkulimet e tilla na tregojne per vellimin e shitjeve dhe jo sasine qe duhet
prodhuar.Shembulli ne vijim:
• Shembull I analizes se rentabilitetit-shitjet
Formula:Shkalla e rentabilitetit te shitjes=FC/CM=10.000
X33%=30,303 euro.
Produkti-veture
300 modele te ndryshme
FC-Shpenzimet fikse
10000$
CM-Mesatarja e shtimit margjinal (te shitjes)
33%
Pra per te mbuluar shpenzimet fikse prej 10.000$ duhet
realizuar mbi 30.300 $ nga shitja.
• KOMPLEKSITETI I SISTEMIT TE LLOGARITARISEvaret nga madhesia e biznesit ,numri i
transakcioneve,objekivat dhe vlerat e kompanise
,pervoja e punetoreve etj.
• Dy lloje te llogaritarise:
--llogaritaria ne kesh(cash)-eshte i thjeshte dhe ,
--llogaritaria ne transakcione rrjedhese(accrual)-eshte
shume kompleks.shih tabelat f131-133 per ilustrim.Per
me shume ju do te mesoni nga lenda e kontabilitetit.
Kontrollet e sistemit te Llogaritarise
1.Te jene kompetent,te trajnuar per kontabilitet.
2.Zyrtari qe rexhistron transakcionet financiare-te mos kete
qasje ne llogarite bankare.
3.Verifikoni evidencat ne menyra te ndryshme.
4.Merrni masa per ruajtjen fizike te te dhenave dhe mbani
rezerven.
5 Angazhoni nje te pavarur qe t’I rishikoj te dhenat tuaja.
Keto dhe masa tjera e rrisin sigurine dhe besueshmerin e
te dhenave.
KONCEPTI I FLUKSIT TE KESHIT(CASH FLOW)
Rrjedha e keshit paraqet fluksin e hyrjes dhe te daljes se
parase se gatshme ne biznesin tuaj.
Hyrjet e parase se gatshme mund te jene te ndryshme:nga
aktivitetet normale te biznesit,nga normat e
interesit,dividentes ,nga parate e huazuara,proceset
gjyqesore,pagesat nga kompenzimet nga kompanite e
sigurimeve etj.
Daljet jane te ndryshme…..
Keshi pozitiv nese hyrjet >se daljet dhe e kunderta.
PLANI I PRODHIMIT
-ka per qellim te sqaroj se si ju do t’I prodhoni prodhimet ose sherbimet
tuaja,se si lenda e pare shendrrohet ne produkte finale.
-Prodhimi definohet si proces I shenderrimit te lendes se pare ne
produkte te cilat mund te perdoren,ose shendrrim I imputeve ne
outpute.
-Ekzistojne tri lloje me kryesore te procesit te prodhimit:
--ne njesi,
--ne grup ,dhe
--ne proces te vazhdueshem te prodhimit.
Psh ,nese nje zdrukthetar e gdhend nje veture si model ne nje cope
druri(ne njesi).Secila pjese e vetures do te punohet si e ndarë nga
tjetra.
-Pastaj prodhohet ne seri-ose prodhim I disa produkteve(prodhimi
ne grup),dhe ,
-Procesi I vazhdueshem-psh rafineria e naftes e cila prodhon
benzine,ku kemi hyrjen e naftes se paperpunuar(proces I
vazhdueshem)---dhe daljen e vazhdueshme te produketve
finale.
-Pra krahasojm biznesin tone me procesin e prodhimit-si njesi ,si grup
apo si proces I vazhdueshem.
-Çka perfshine plani I prodhimit?—paisjet ,makinerine,objektet fizike
te fabrikes,planin urbanistik,fluksin e fuqise
punetore,furnizuesit,nenkontraktoret dhe raportet kontraktuale me te
gjithe.
ÇËSHTJET NË PLANIN E PRODHIMIT
--A jeni pergjegjes per nje operacion prodhues apo per te gjitha
operacionet prodhuese?
--identifikoni nenkontraktoret e produkteve te prodhuara(si jane
perzgjedh,shpenzimet etj).
--Shtrirja fizike e fabrikes dhe shtrirja e procesit te prodhimit.
--Paisjet dhe gjendja e tyre per prodhim
--Lenda e pare e nevojshme?
--Furnitoret
--struktura kualifikuese e te punesuareve.
--Kontrolli I kualitetit te produktit dhe inventarit(sistemi),
--Shpenzimet e prodhimit dhe sasia qe duhet prodhuar qe
kompania te jete rentabile!
--Rritja dhe zvoglimi i prodhimit(ndikimi).
--Zhvillimi I produktit ne te ardhmen dhe hulumtimet e reja.
--Ndryshimet teknologjike ne lidhje me produktin.
-Aspektet e sigurimit t e pasurise dhe personave etj.
Plani I prodhimit –fokusohet ne paisje dhe lenden e
pare,resurse njerezore etj.
--verej strukturen e shpenzimeve te prodhimit.
--Planifkimi I shpenzimeve –planifikoni rrugen tuaj te
prodhimit .
PLANI DHE FORMAT ORGANIZATIVE
-Plani organizativ-disa pyetje: pse ju pikerisht e zhvilloni
kete biznes?,kush jeni ju dhe si jeni organizuar?
-Ju duhet te strukturoni fillimin e biznesit tuaj,pas testimit
te idese tuaj angazhoni edhe te tjere qe ideja te
realizohet.
-vendosni planin organizativ,njihni aftesite dhe shkathtesite
tuaja menaxherike dhe te tjereve.
--Si mund te organizoni biznesin tuaj?
---si biznes individual,
---bashkpronesi(ortakeri).
---shoqeri akcionare,,,konsulto ligjin.
-Jane me rendesi ne kete proces pergjegjesia ,pagesa e
tatimeve,planifikimi I te drejtes mbi pronen-biznesi dhe
individi jane nje(qe te dy duhet te paguajne tatime).
-Perparesit edhe te metat e biznesit individual-vendos
vete por edhe obligimet bien mbi ju si I vetem.
--Dy e me shume njerez ne biznes I ndajne te drejtat dhe
pergjegjesite –ligjore dhe tatimore,fitimet dhe humbjet,ka
me shume stabilitet ne prone dhe te hyra,motivimi me I
madh,mosmarrveshjet te zgjidhen me marrevshje te
shkruar.
--Korporatat kane identitet ligjor dhe individi “fshihet “
pas korporates.
-Avantazhet e biznesit korporativ:mbrojtja ligjore
,kredibiliteti ,fleksibiliteti,beneficionet ,etj
-Disavantazhet:tatimet me te larta ,rreziku nëse je I vogel
etj
--Biznesi familjar –I ka specifkat e veta (ndarja e
çështjeve biznesore nga ato familjare)
ÇËSHTJA E VAZHDIMESISE SE BIZNESIT
-kush do ta vazhdoj biznesin?vetite e secilit prej anetareve
te stafit menaxhues(shkathtesite ,pervojat etj).
-forma e pronesise se kompanise dhe pejsemarrja ne
pronesi e secilit nga pjesemarresit.
-punet dhe detyrat e secilit nga anetaret e menaxhmentit.
-pagat dhe format tjera te kompenzimeve.
-Kush kontrollon resurset ne kompani etj/
PLANI OPERATIV
PARASHIKIMI I PROBLEMEVE/PASIGURIVE
-Biznesi
I vogel ka strukture te thjeshte te menaxhmentit-pronari eshte
menaxher.
-Udhtimi I jaj me automobil-cili drejtim,perparesite ,sfidat
,furnizimet,financat etj.
-Nese keni dy pasagjere me njohuri te caktuara ,ju do te njiheni me te
relaksuar(njeri di ju ndihmoj ne vozitje kur ju lodheni,por ai mund te
mos e dije rrugen si ju??!!dhe keshtu gabohet rruga edhepse mund
te jeni ne drejtimin e njejte(PR-TI per shembull).
-Kjo mund te ndodh edhe ne biznes,sidomos ne ato te vogla.
-Dallimi ne mes pasigurise dhe rrezikut.
Pasiguria –nese ju nuk e dini çështjen(rezultatin) ,dhe nese ju mund te
humbni diçka kjo kalon ne rrezik.
Pra kur ju te siguroni humbjen e mundshme ,atehere ju e
menaxhoni rrezikun.
-Bizneset ballafaqohen me pasiguri nga te cilat disa mund
te njihen dhe te ruhemi nga ato,nga disa jo.
Menaxhimi I rrezikut kerkon njohjen e rreziqeve dhe te
humbjeve potenciale.
Duhet te egzistoj plani per te minimizuar rrezikun I cili
kerkon imagjinate ,planifikim informata te sakta ,te
plota dhe me kohe.
-Duhet te jeni te informuar per te tashmen dhe te
ardhmen e kushteve te tregut,alternativat e
ndryshme dhe efektet e tyre.
MENAXHIMI I RREZIKUT
-Ekzistojne 4 menyra:shmangia,pakesimi,transferi dhe
pranimi.
--Shmangia –heqja dore nga aktivitetet te cilat jane me
rrrezik.
--Pakesimi I rrezikut e minimizon rrezikun me metoda te
ndryshme(perdorimi I masave mbrojtese dhe te
sigurise etj).
--Transferi I rrezikut-pasojat e rrezikut kalohen nga njeri
individ ose organizate ne tjetrin individ apo
organizate jashte biznesit tuaj.Kjo mund te behet
permes sigurimit kur nje kompani tjeter do te paguaj
ne rast te demit.
--Pranimi I rrezikut-perfshine pranimin dhe pasojat e
rrezikut ne rast te ndodhjes se rrezikut.
Poashtu ekzistojne 4 kategori te rrezikut te cilat duhet te
studiohen:
--rreziku operacional(vepruese,pasiguri te cilat ndodhin gjate operimit
normal te biznesit-si psh recesioni,ligjet ,tregu,afati I skadences se
produktit,konkurenca,vdekja e punetorit etj).Keto rreziqe nuk mund
te eliminohen por mund te monitorohen.Parashiko dhe beje plane
me kohe per te perballuar rreziqet vepruese.
--rreziku I prones-shkaterimi ose humbja totale e aseteve te
kompanise-mbroju duke e siguruar pronen,minimizo humbjen me
plan konkret.
--Rreziqet e punetoreve (personelit)-humja e punetoreve kyç-sigurim I
tyre permes kontratave ose polisave te sigurimit,selektimi I
kujdesshem I tyre dhe mbikqyrja e tyre,trajnimi I punteoreve
shtese,kontrolli I mbrendshem,besimi I ndersjelle,lendimi ne
pune,mbrojtja ne pune,kompenzimet per lendimet etj.
--Rreziqet e fokusuara ne konsumator-rrezik I paster kur
konsumatori lendohet ne objektet tuaja,vjedhja nga
konsumatoret,pergjegjesia per produkte dhe sherbime cilesore.
--Rreziku edhe me I madh kur konsumatori nuk blen me nga
ju,mospagesa nga ana e konsumatoreve(zgjidhja identifikoni dhe
vezhgoni).
Shmang-ju varshmerise nga vetem nje konsumator –
diversifiko konsumatoret.
Ekzistojne lloje te ndryshme te sigurimeve(nga zjarri,
kredite,nderprerja e biznesit ,borxhi I keq,garancite etj)
Sigurimi mund te jete:
--vetesigurimi(marrja e rrezikut nga biznesi pa e
angazhuar ndonje kompani,
--bashksigurimi(ju merrni obligim nje pjese te rrezikut
zakonisht ne forme te zbritur ,dhe
--sigurimi I plote(kur ne teresi siguroni rrezikun).
ÇËSHTJET NE PLANIN E SIGURIMEVE
1.Sferat dhe zbutja e rrezikut
a)Rreziqet operacionale(diversifikimi,trajnimi I punetoreve
,sigurimi I punetoreve kyç,mbrojtja e te dhenave).
b)Reziqet ne pasuri(sigurim I saj nga katastrofat ,vjedhjet
dhe demtimet,ngritja e sistemeve kunder vjedhjeve dhe
demtimeve,dalja nga perdorimi).
c)Rreziqet e fokusuara ne te punesuarit(selektimi I
kujdesshem,trajnimi dhe mbikqyrja,mjedisi I sigurte per
pune,kontrolli I mbrendshem.raportet me punetoret).
d)Rreziqet e fokusuara ne konsumatore(lendimet e
konsumatoreve,te metat e produktit dhe
sherbimit,borxhet e konsumatoreve,varesia nga nje
konsumator)
2.Gjeresia dhe thellesia e mbuleses se sigurimit
a)Efikasiteti I shpenzimeve/vlera e polises se sigurimeve
3.Plani i plote i pasigurive(strategjia vepruese per
zbutjen e rreziqeve,veprimet e nevojshme ne rastin e
paraqitjes se demit dhe t e humbjes katastrofale etj.).
Pjesa e shtatë
“Përgatitu dhe nisu”
“GATI,NISU”
-Kemi bere te gjitha pergaditjet deri me tani,idene,planifikimin,rrezikun,veteanalizen/frytshmerine
ekonomike,planifikimin e biznesit si mundesi komerciale
me shanse per sukses etj
-Çfarë pergjigjesh kemi marre nga te analizaurit e te gjitha
ketyre dhe aspekteve tjere per te hyre ne biznes?
-Akoma nuk kemi hyre ne biznes!!
-prodhimi ,tregu,veprimet tona opeartive etj kerkojne
zgjidhje te kenaqshme-ne te kunderten ne nuk do te
vazhdojme..
-Kemi investuar ne idene tone ,por nese ideja e jone
nuk shkon – vazhdimi I saj do te jete me e
kushtueshem.
-Por nese atribuitet pozitive te idese sone I kemi
vleresuar -ec me tutje.
-Kemi zhvilluar planin tone te biznesit,kemi harten
biznesore ,aty shohim te gjitha gjerat ,problemet dhe
sfidat ne rrugetimin tone.
-A mund te nisemi tani?
-A jeni I sigurt ne rrugetimin tuaj prej nje vendi ne
vendin tjeter?vetem apo me bashkudhtar,jeni pajise
me te gjitha gjerat ,financa,ushqime,uje ,pjese
rezerve per automjetin me te cilin po udhtojme etj.
-Pra a I kemi marre te gjitha gjerat per automjetin tone
ndermarres????
PERGADITJA E NISJES
-Para
se te hapni dyert e biznesit tuaj-aranzhoni te gjitha
burimet e nevojshme (materiali,fuqia
punetore,teknologjia,financat(keni pak apo shume paravleresoni per biznesin tuaj).
-A duhet te nisni biznesin tuaj me burimet ne
dispozicion?Deri ku do te ju çojne ato burime ne biznes?
-Burimet e nevojshme-Burimet ne
dispozicion=Mungesa e mjeteve(zbrastesia e
burimeve te nevojshme).Si te plotesohet kjo
mungese-zvoglo shpenzimet(ka mundesi?).
-Perdor shkathtesite tuaja qe te gjejsh keto mjete(borxh
nga bankat,hua nga dikush ..si?).
-Megjithate .ne duhet te marrim mesim nga kjo mungese
e burimeve-mos u nise pa u siguruar se rrugen do ta
kalosh pa brenga te medha.Kush bane-nuk qan(th.p)
•
DY ANET E MEDALJES SE NDERMARRESIT
-NDERMARRESI ka
kenaqesi dhe mundesi ne njeren ane dhe
sfida dhe heqje dore edhe nga koha qe duhet ta ndaje
me familjen ne anen tjeter???!!!!!Zgjidhe kete problem!.
TRENDET DHE GATISHMERIA PERFITUESE
-Ndermarresit
e suksessshem do te perfitojne ne keto
trende:
-ndryshimet teknologjike,
-globalizimi,
-specializimi I tregut
-menaxhmenti informatik.
Qe te perballoni me me lehtesi problemet ne
ndermarresi:
-perkushtojuni biznesit me tere qenien tuaj.
-te jeni I sinqerte ne rrugetimin tuaj
-sensin e plotesimit te kerkesave te konsumatoreve.
Pjesa e tete
“NISJA ME KEMBE TE MBARE!”
-Tani kemi perfunduar pergaditjet e plota dhe e nisim
makinen ne rrugetimin tone per te mberrijte ne
destinacion.
-Kur ta nisni biznesin –ketu fillon puna e vertete ,ne fazat e
mehershme edhe po te nderpritnit idene tuaj per bizneshumbja do ishte me e vogel.
-ketu fillojne kenaqesite dhe problemet e biznesit tuaj(çdo
gje eshte ne sprove).
VEÇORITË SHQUESE TË KULTURËS NDËRMARRËSE-janë
-ndermarresit duhet te jene ne gjendje te veprojne te
pavarur,jane te veçante dhe dallojne nga te tjeret.
-Ndermarresit besojne ne aftesite e tyre per te kontrolluar
biznesin e vet dhe mund te kene ndikim ne shoqeri.
-Ne disa kultura me mbizoterim fetar-fati varet nga
vullneti I zotit pavarsisht nga vullneti I individit apo
grupit ne biznes.
-Zoti u ndihmon atyre qe punojne…..guxim dhe besim ne
vetvete .
Nese çdo gje eshte e “shkruar “-pse duhet punuar
,munduar etj??Me ndihmen e zotit ,rruga eshte e hapur.
-Dallimi I trete kulturor me rendesi ne biznes-gadishmeria
per te pranuar deshtimin (humjen) si diçka normale
por mos u dorezo ,beje serish perpjekje ,merr
guximin …
NDERTIMI I BIZNESIT –ÇËSHTJE ORGANIZATIVE
-Nese keni biznes te vogel –te gjitha punet do t’i beni
vete(blerja e materialit,prodhimi, shitja,evidenca etj)..
-Kur biznesi I juaj rritet –ju nuk do te jeni ne gjendje t’i beni
te gjitha punet vet?/ dhe ,
-Tani ju do te filoni te mendoni per strukturen organizative
te ndermarrjes tuaj.
-Pikenisje ne strukturen organizative te biznesit tuaj jane
vlerat ,qellimet dhe objektivat tuaja-berthama eshte
biznesi i juaj I vogel.
-Qartesoni mire qellimet tuaja te organizimit te
organizates-harmonizo keto qellime,identifiko te
gjitha çështjet qe lidhen me organizmin e
organizates,imputet,detyrat dhe pergjigju ne disa
pyetje:
-Punetoret si do te komunikojne ne mes vete?
-Pergjegjesia dhe llogaridhenia e secilit per detyren e
marre.
-Linja e urdherdhenies qe duhet rrespektuar-cila?A do t e
kete hierarki menaxhuese?
-Si do te krijohen raportet e besimit ne mes punetoreve dhe
hierarkise ne ndermarrje?
-Si do te koordinohen punet e njerezve me pune te
ndryshme etjjj.
• ÇËSHTJET DHE PRIORITETET ORGANIZATIVE TE
BIZNESIT
-Disa elemente qe ndihmojne ne definimin e struktures
organizative te ndermarrjes:
1.Vlerat dhe objektivat themelore
-cilat jane qellimet tuaja personale dhe te biznesit?
2.Struktura e deshiruar
-detyrat dhe sa pune duhet te kryhen?
-cili eshte relacioni ne mes detyrave?
-cilat jane menyrat dhe linjat e komunikimit?
-si do t’ikoordinojne njerezit detyrat dhe obligimet e veta?
-Kush I ka pergjegjesite ,autoritetet per aktivitetet kryesore?
3.Metodat dhe filozofia e kompenzimit dhe monitorimit
-Cilat skema do ti perdorni ne planifikim ,matje dhe
kontroll?
4.Kompenzimi dhe shperblimi
-filozofia e juaj e pageses?,gradimet ,avansimet
,bebeficionet etj?
5.Zgjedhja e fuqise punetore
-kriteret e selektimit?
6.Trajnimet
-pervoja e jashtmeetj.
STILI I MENAXHIMIT
-stili diktatorial-menaxher autokratik,perdorin autoritetin e
tyre per marrjen e vendimeve,dhe
-stili mosnderhyrje-punetoret lejohen te marrin vendime
dhe ti kryejne detyrat e veta mbrenda perkufizimeve
-Stili I ndermjeme ,participimi demokraktik I punetoreve
ne marrjen e vendimeve dhe pergjegjesive.
Efikasiteti varet nga kombinimi I detyrave,struktura e
punetoreve ,sjellja e juaj me punetoret ,kompenzimet
,informacionet,besimi reciprok me punetor etj
• BESIMI NE MENAXHER
A I keni keto atribute qe punetori te ju besoj?
-Inetgriteti-I ndershem dhe I çiltër,
-Kompetenca-dije ,shkathtesi ,aftesi dhe kompetence
menaxhuese.
-Konsistenca(konsekuenca)-serioziteti dhe gjykimi I drejtete jeni I parashikueshem.
-Lojaliteti-vullneti I juaj per te sakrifikar per te tjeret.
-Sinqeriteti-kembimi I informacioneve ne menyre te lire me
te tjeret – I hapur,nuk fsheh gjerat.
Besimi dhe marredheniet tona me konsumatoret –
shume I rendesishem,furnitoret,etika juaj ne biznes
etj.
• STANDARDET E ETIKES NDERMARRESE
Vlerësimet e etikes ndermarrese
-Parimet e pergjithshme dhe praktikat e ndershme ne
biznes.
-Pergjegjesia dhe llogaridhenia
-Procedurat e kontabilitetit
-Garancite per produkte dhe sherbime,
-Metoda e trajnimit te punetoreve dhe konsumatoreve
-Perkrahja e konsumatorit
-Ofrimi I sigurise ne pune
-Marredheniet e punetoreve dhe te
konsumatoreve,(ndershmeria dhe konsekuenca).
-Metodat e marrjes me probleme,
-Shitja e mallrave te demtuara ose jostandarde,reklamimi I
ndershem etj.
RESURSET NJEREZORE –NJEREZ TE DUHUR
-Perpiquni te merrni ne biznesin tuaj njerezit me te
ditur,dhe paguani mire-puneso vetem njerez te duhur..
KONCEPTET BAZE NE MENAXHIMIN E RESURSEVE
NJEREZORE
-Dituria(shkollimi formal)
-Aftesite(deshmite)
-Shkathtesite(detyrat specifike
-Sjellja(qendrimet,perpikeria ,besueshmeria,miresjellja).
Keni paraysh per vlersimin e vazhdueshem te punes se
punetorit,vendosni njerezit e duhur ne vendin e duhur
dhe ne kohe te duhur.
--Punetor I perkryer(ppermbushje e plote e kritereve)
--Kriteret minimale(cilat jane ato?)shih faqe 188.
SELEKTIMI I NJEREZVE TE DUHUR
-Filloni me kerkimin e punetoreve me te mire mbrenda
kompanise tuaj.
-Gradoni ata ,shtoni motvimin dhe mundesit per karriere.
-Zevendesoni vendet e mbetura vakante nga punetoret e
graduar.
-Kalo ne tregun e punes-selekto me te miret per punen e
tanishme dhe te ardhme.
PUNESIMI I JASHTEM DHE ZHVILLIMI I TRAJNIMEVE
-Beni intervistimin e aplikanteve per detyrat baze te cilat
duhet t’I kryej aplikuesi I ri .
-Zhvillo trajnimin dhe teknologjine e re(çfare trajnimi do
zhvilloni dhe kush do te mbaje trajnimet –trajner te
mbrendshem apo te jashtem??).
-Shperbleni punetoret dhe trajneret.
MENAXHIMI I INVENTARIZIMIT
-Inventarizo(rexhistro) mallin tende-me te kushtueshem,me
pak te kushtueshem dhe inventarizmimi me sistem
kompjuteristik .
-Inventarizimi mundeson saktesi dhe pasje nen kontroll te
te gjitha produketeve dhe sherbimeve ne nje moment te
dhene dhe behet ne lende te pare,ne gjysem produkte
dhe ne produkte te gatshme.
NIVELI I DUHUR I INVENTARIT
-Duhet te ekzistoj niveli minimal I inventarit .Por kjo kerkon
shpenzime shtese qe njihen si “shpenzime bartese” te
cilat duhet te jene sa me te vogla.Ju duhet te porositni
mall (inventar) para se ai te harxhohet.
-Shpenzimt bartese do te jene me te medha per njesi te
bartur nse blehet me pak inventar (p.sh goma-nese
blehet nje gome ,shpenzimet bartese nuk jane njesoj si
100).
Andaj duhet pase parasysh te porosisim kuantitetin e
nevojshem,optimal I cili quhet Kuantiteti I porosise
ekonomike(Economic Order Quantity) ose formula:
EOQ=√2 xKerkesa x çmimi porosites/Kostoja e bartur.c