Transcript KPSS 2006 - Uzman Kariyer

SOSYAL ALANDAKİ İNKILAPLAR
1. ŞAPKA KANUNU
(1925)
Nedeni;
Görünümde
çağdaşlık
sağlama
Laiklik
İnkılapçılık
Halkçılık
1
KPSS 2006
Şapka İnkılabı;
I.toplumda kadın-erkek eşitliğini sağlamak
II. topluma çağdaş görünüm kazandırmak
III. resmi işlemlerin takibini kolaylaştırmak
amaçlarından hangilerine yöneliktir?
A)Yalnız I B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
2
2. TEKKE VE
ZAVİYELERİN
KAPATILMASI
(1925)
.
Laik devlet
rejimini
koruma
Laiklik
Halkçılık
İnkılapçılık
3
TEKKE VE ZAVİYELERİN KAPATILMASIYLA ;
Şeyh, hacı , molla, derviş ve seyit gibi dini
unvanların kullanılması da yasaklandı.
Bu düzenleme de laiklik ve halkçılık ilkeleriyle
ilişkilidir.
Atatürk yaptığı bu düzenleme sonrası; “ Türkiye
şeyhler, dervişler, müritler ve meczuplar
memleketi olamaz demiştir.”
4
3. Batı ile çalışmalarda uyum
sağlamak için;
1.
2.
3.
Miladi takvim ve
uluslar arası saat
sistemi kabul
edildi.(1926)
Uluslar arası
rakamlar (1928)ve
ölçüler (1931 )kabul
edildi.
Hafta tatili Cuma’dan
Pazara alındı.(1935)
Çok önemli;
Takvim ve ölçüler aynı
zamanda ulusal
uygulamalarda da
birlik sağlamıştır.
5
KPSS 2007
I. Hicri ve Rumi takvim yerine miladi takvimin kabul
edilmesi
II. Arşın, endaze ve kulaç gibi uzunluk ölçülerinin
yerine metre sisteminin kabul edilmesi
III. İki dereceli seçim sisteminden tek dereceli seçim sistemine geçilmesi
Yukarıdakilerin hangilerinde, Türkiye
Cumhuriyeti’ndeki uygulamalarda birlik sağlama
amacı olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
6
KPSS 2006
Atatürk Döneminde,
I. hafta tatilinin cumadan pazar gününe alınması,
II. toplumda ayrıcalık ifade eden sanların kaldırılması,
III. tarım kredi kooperatiflerinin kurulması
inkılaplarından hangilerinin uluslararası siyasi ve
ticari ilişkilerde çıkan zorlukları gidermek amacıyla
yapıldığı savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
7
.
4.KILIK-KIYAFET
KANUNU
(1934)
*Görünümde laiklik
sağlama
*Dini kıyafetlerin
toplumda ayrıcalık
yaratmasını engelleme
Laiklik
Halkçılık
İnkılapçılık
8
.
5. SOYADI
KANUNU
(1934)
NEDENİ,
*Resmi işlemlerin takibini
kolaylaştırma
*Sınıfsız ve imtiyazsız
Bir toplum yaratma
Halkçılık
9
KPSS 2012
Aşağıdakilerden hangisinin, ekonomik ilişkilerdeki
karışıklıkları önlemek amacıyla yapıldığı
savunulamaz?
A) Miladi takvimin kabul edilmesi
B) Soyadı Kanunu’nun çıkarılması
C) Kılık ve kıyafet alanındaki düzenlemelerin yapılması
D) Hafta tatilinin cuma gününden pazar gününe
alınması
E) Ölçü sisteminin değiştirilmesi
10
Önemli Not!
Atatürk’ün Büyük eseri NUTUK 1919- 1927 yılları arasındaki
gelişmeleri kapsar.
Bu bilgi KPSS’de sıklıkla sorulmaktadır.
Soru tarzı şu şekildedir;
KPSS 2012
Mustafa Kemal Paşa’nın Nutuk’unda,
I. TBMM’nin açılması,
II. Halifeliğin kaldırılması,
III. Serbest Cumhuriyet Partisinin kurulması
olaylarından hangileri yer almaktadır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve III
11
EKONOMİ ALANINDAKİ İNKILAPLAR
TÜRKİYE
(İZMİR)
İKTİSAT
KONGRESİ
1923
MİLLİ
EKONOMİ
OLUŞTURMA
İKİ
LOZAN
ARASI
MİSAKI
KARMA
İKTİSADİ MİLLİYETÇİLİK EKONOMİK
KARARLARI
SİSTEM
12
Misakı İktisadi Kararları





Kapitülasyonlar kaldırılmalıdır.
Kabotaj Kanunu çıkarılmalıdır.
Bir ticaret bankası kurulmalıdır.
Millileştirmeler yapılmalıdır.
Demiryolları hatları yaygınlaştırılmalıdır.
13
KPSS 2007
I. Koruyucu gümrük politikası uygulanması
II. Türk parasının değerini korumak için önlemler
alınması
III. Âşar vergisinin kaldırılarak köylünün rahatlatılması
Yukarıdakilerden hangileri, ülke ticaretinin
Türkiye’nin kontrolü altında bulundurulması
amacına yöneliktir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
14
KPSS 2006
I. Türk Parasını Koruma Kanunu’nun çıkarılması
II. Âşar Vergisi’nin kaldırılması
III. Ziraat Bankası’ndan kredi verilmesi
Yukarıdakilerden hangileri, tarım kesimini
rahatlatma ve üretimi artırma amacıyla doğrudan
ilgilidir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I, II ve III
15
TARIM ALANINDA YAPILAN YENİLİKLER





Aşar vergisinin kaldırılması (1925)
Kooperatifleşmenin yaygınlaşması
Yüksek Ziraat Enstitüsü’nün kurulması
Ziraat Bankası’ndan uygun kredi olanaklarının
tanınması
Topraksız Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu’nun
çıkarılması
16
KPSS 2006
Köylüler için çok ağır mali yük olan ve ürün
üzerinden peşin olarak alınan âşar vergisinin
kaldırılması,
I. halkçılık,
II. laiklik,
III. devletçilik
ilkelerinden hangilerini doğrudan destekler?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
17
TİCARET ALANINDA YAPILAN YENİLİKLER







Kapitülasyonların kaldırılması
Kabotaj Kanunu’nun kabulü (1926)
Türkiye İş Bankası’nın kurulması( 1924)
Gümrük Tarife Kanunu’nun kabulü
Türk Parası’nın Değerini Koruma Kanunu’nun
kabulü
Merkez Bankası’nın kurulması
Denizbank’ın kurulması
18
SANAYİ ALANINDA YAPILAN YENİLİKLER
Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkarılması(1927)
( Bu kanunun başarısız olması Türkiye’de devletçiliğe
geçilme nedenidir.)


Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayi Planları’nın
hazırlanması

Sümerbank’ın kurulması
Etibank’ın kurulması

19
ATATÜRK İLKELERİ
CUMHURİYETÇİLİK ( ULUSAL EGEMENLİK)
Anahtar kelime
+ Anlamda siyasi katılım
Seçim, seçmen
Oy, halkoyu
Meclis, parlamento
20
CUMHURİYETÇİLİK İLKESİNE ÖRNEK
ÖNCÜLLER




Seçmen yaşının 22’den 18’e indirilmesi
Seçmen olmada vergi, servet ve öğrenim
koşullarının aranmaması
Tek dereceli seçim sisteminin kabulü
Kadınların belediye/ muhtarlık /milletvekili
seçimlerine katılması
21
MİLLİYETÇİLİK ( BAĞIMSIZLIK)
Sadece anahtar kelimeler
Türk
Milli
Sınır
Manda ve himayenin reddi
Dil
Tarih
2k ( Kapitülasyonların kaldırılması – Kabotaj
Kanunun kabulü)
22
MİLLİYETÇİLİKLE İLGİLİ ÖRNEK
ÖNCÜLLER






Türk Tarih Kurumunun kurulması( 1931)
Türk Dil Kurumunun kurulması (1932)
Yeni Türk Harflerinin kabulü (1928)
Misakımillinin kabulü
Milli Marşın kabulü
Türk Medeni Kanunu’nun kabulü
23
KPSS 2012
1924 Anayasası’nın 88. maddesi “Türkiye’de din ve ırk
ayırt edilmeksizin vatandaşlık bakımından herkese Türk
denir.” şeklindedir.
Bu madde Atatürk’ün,
I. milliyetçilik,
II. laiklik,
III. halkçılık
ilkelerinden hangileriyle ilişkilendirilebilir?
A) Yalnız I
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E)I, II ve III
24
KPSS 2008
Atatürkçü milliyetçilik anlayışı ırk, din ve mezhep
.
ayrımcılığına karşıdır.
Yalnız bu bilgiyle Atatürk milliyetçiliğinin,
I. laik devlet anlayışını benimseme,
II. etnik kimliklere saygılı olma,
III. milletin birliğine ve bütünlüğüne önem verme
özelliklerinden hangilerine ulaşılır?
A) Yalnız I B) Yalnız II
D) II ve III
C) Yalnız III
E) I, II ve III
25
HALKÇILIK (Anlamda eşitlik)
Aşar Vergisinin kaldırılması( çiftçinin
üretmesini kolaylaştırma )
 Kılık-Kıyafet Kanunu’nun kabulü
 Soyadı Kanunu’nun kabulü (1934)
 Türk Medeni Kanunu’nun kabulü
 Sosyal devlet anlayışındaki her düzenleme
( Okulların açılması , hastanelerin açılması )

26
KPSS 2008
Halkçılık ilkesinin demokratik olma
özelliğini,
I. ayrıcalıklara karşı olması,
II. egemenliğin halkın bir kesimine ait olması,
III. herkesin kanun önünde eşit kabul edilmesi
durumlarından hangileri destekler?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III
27
KPSS 2008
İsmet İnönü, Lozan Antlaşması’nı imzaladıktan
sonra İstanbul Üniversitesinde başarının sırrını:
“Yaşamaya yetecek güçte olduğumuzu belirtmeye
gitmiştik … kuvvetli durumdaydık. Reddediyoruz
dediğimiz zaman ulusun da reddedeceğini biliyorduk.”
şeklinde açıklamıştır.
İsmet İnönü’nün bu açıklamasıyla,
I. laiklik,
II. bağımsızlık,
III. ulus egemenliği
ilkelerinden hangilerini vurguladığı savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III
E) I, II ve III
28
LAİKLİK










Saltanatın kaldırılması (1922)
Halifeliğin kaldırılması(1924)
Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924)
Medreselerin kapatılması
Şer’iyye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması
Maarif-i Umumiye Kanunu’nun kabulü (1926)
Türk Medeni Kanunu’nun kabulü (1926)
Yeni Türk Harfleri’nin kabulü (1928)
1928 tarihli Anayasa değişiklikleri
1937 tarihli Anayasa değişikliği
29
KPSS 2008
Atatürkçü milliyetçilik anlayışı laiktir.
Bu yargıyı aşağıdakilerden hangisi destekler?
A) Milleti oluşturan unsurlar arasında ırk ve köken
birliğinin temel alınması
B) Vatandaşların istedikleri dini ve mezhebi
seçmesi
C) Toplumun ırk, din ve mezhep çizgileriyle
bölünmesi
D) Devletin resmî bir dininin olması
E) Ümmetçi düşünce yapısı
30
KPSS 2008
Atatürk Onuncu Yıl Nutku’nda “Türk milletinin
yürümekte olduğu terakki ve medeniyet yolunda,
elinde ve kafasında tuttuğu meşale, müspet ilimdir.”
demiştir.
Atatürk’ün bu sözünün aşağıdaki ilkelerden
hangisinin önemini doğrudan vurguladığı
savunulabilir?
A) Milliyetçilik
B) Halkçılık
C) Laiklik
D) Devletçilik
E) Cumhuriyetçilik
31
DEVLETÇİLİK







Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun başarısız olması
1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’nın etkilerini silme
isteği
Bankaların kurulması (İş Bankası hariç)
Fabrikaların kurulması ( Alpullu Şeker Fabrikası
hariç)
Kalkınma planlarının hazırlanması ve uygulanması
Millileştirmelerin yapılması
Milli Korunma Kanunu’nun çıkarılması
32
KPSS 2010
1929-1930 yılları arasında dünyada ekonomik bunalım
baş göstermiş, bu durum Türk Devleti’nin ekonomisine
yeni bir yön vermesini gerektirmiştir.
Bu gereksinim,
I. devletçilik ilkesinin uygulanması,
II. ilk beş yıllık sanayi planının hazırlanması,
III. Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkarılması
gelişmelerinden hangilerini sağlamıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
33
KPSS 2006
I. Devletçilik ilkesinin uygulanması
II. İzmir’de İktisat Kongresi’nin toplanması
III. Milletler Cemiyeti’ne üye olunması
Türkiye Cumhuriyeti’nde özel girişimde sermaye
birikiminin ve gerekli kadronun yeterli olmamasının yukarıdakilerden hangilerini gerekli hale getirdiği
savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
34
İNKILAPÇILIK
İNKILAPÇILIK
Tanım;
Çağ dışı kalmış kurumların
çağın gereklerine
uygun olarak yeniden
düzenlenmesi
Eski- yeni vurgusu
Medreseler yerine okullar
Arşın, okka yerine metre- kg
Mecelle yerine Medeni Kanun
35
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
TEMEL İLKELER



Barışçılık
Gerçekçilik
Ulusal güce dayanma
1923-1930 yılları arasındaki TEMEL POLİTİKA
Lozan Antlaşması’ndan kalma sorunları
giderme
36
YABANCI
.
OKULLAR SORUNU
( 1925)

Öncesi;
Lozan Antlaşması
 1924 Tevhid-i
Tedrisat Kanunu


1925 Yönetmeliği;
Türkçe, tarih, coğrafya dersleri Türk
öğretmenler okutacak
Okullar yılda iki kez denetlenecek
Okullarda dini simgeler bulunmayacak
37
ÖNEMLİ !
Yabancı okullar sorunu Türkiye tarafından iç
sorun olarak kabul edildi ve Fransa’nın ya
da Milletler Cemiyeti’nin sorunun
çözümüne müdahale etmesine izin
verilmedi.
38
Önemli!
Lozan sonrası
Türkiye-Fransa arasında;
-Bozkurt Lotus davası
-Adana-Mersin demiryollarının millileştirilmesi
-Devlet borçlarının ödenmesi
-Yabancı okullar
-Suriye sınırının belirlenmesi konularında sorun
yaşandı.
39
KPSS 2012
Aşağıdaki sorunlardan hangisinin
çözümünde, Milletler Cemiyeti devreye
girmemiştir?
A) Musul
C) Yabancı okullar
E) Etabli
B) Bozkurt-Lotus
D) Hatay
40
Musul Sorunu
(1926 Ankara Antlaşması)
Musul Sorunu
(Türkiye ile İngiltere
arasındadır.)
Lozan’da
çözülemedi.
-
-
Çözmek için ;
Haliç Konferansı
ve
Ankara Görüşmesi
yapıldı.
Milletler Cemiyeti
devreye girdi.
1926 Ankara
Antlaşması’yla
Türkiye-Irak
sınırı çizildi
Şeyh Sait İsyanı
Musul sorununun
aleyhimize
çözülmesine
neden oldu
41
KPSS 2008
I. Hatay
II. Batum
III. Musul
Yukarıdakilerden hangileri 1926 Ankara Antlaşması’yla
Türkiye’nin sınırları dışında kalmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve III
42
NÜFUS MÜBADELESİ
(ETABLİ SORUNU) 1930
Lozan
Antlaşması
Anadolu’daki
Rumlar
( Mondros’a
kadar)
İstanbul’a
yerleşenler
hariç) gidecek
Yunanistan
’daki
Türkler
gelecek
( Batı Trakya
Türkleri hariç)
1930
düzenlemesiyle
Anadolu’daki
Rumlar gidecek
( İstanbul’daki
Rumlar hariç)
Yunanistan’daki
Türkler gelecek
( Batı Trakya
Türkleri hariç)
43
Türkiye’nin Milletler
Cemiyeti’ne Üye Olması(1932)
Milletler
Cemiyeti’ne
Üyelik
(1932)
Neden üye olduk?
Almanya ve İtalya’nın
dünya
barışını tehdit
etmesi
Neden kabul
edildik?
Türkiye’nin
dünya
barışını
korumadaki
kararlılığı
Kim destekledi?
*İspanya
*Yunanistan
44
BALKAN
ANTANTI
(1934)
Neden Kuruldu?
Almanya’nın ve
İtalya’nın dünya
barışını
tehdit etmesi
Kimler üye?
Türkiye
Yunanistan
Yugoslavya
Romanya
Kim üye değil ?
Bulgaristan Çünkü
Romanya ile Dobruca
sorunu yaşadı.
İçerik;
Barıştan yanayız
Egemenliğe saygılıyız
Sınırları koruma
güvencesi
45
Montrö Boğazlar Sözleşmesi
(1936)
Montrö
Boğazlar
Sözleşmesi
(1936)
Nedeni;Almanya’nın
ve İtalya’nın
Yayılmacı
politikaları
İngiltere
süreci destekledi
Lozan’daki Boğazlar
Komisyonu kaldırıldı
Boğazlardaki
Türk egemenliği
sağlandı.
46
KPSS 2012
İkinci Dünya Savaşı öncesinde,
I. İtalya,
II. Fransa,
III. Avusturya
devletlerinden hangilerinin yayılmacı politikası, Türkiye’nin
boğazlar sorununu gündeme getirmesine
neden olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve III
47
KPSS 2006
Türkiye’nin Boğazların güvenliğini sağlamak
gereksinimiyle Milletler Cemiyeti’ne başvurmasına,
aşağıdaki devletlerden hangisinin Birinci
Dünya Savaşı’ndan sonra dünya barışını tehdit
eden eylemleri neden olmuştur?
A) Fransa
C) Sovyet Rusya
E) İspanya
B) Almanya
D) İngiltere
48
KPSS 2008
I. Boğazların Türk egemenliğine geçmesi
II. İtalya’nın Rodos ve On İki Ada’yı Yunanistan’a
bırakması
III. Ege adalarının silahsızlandırılması
Yukarıdakilerden hangileri Atatürk Dönemi
gelişmeleri arasındadır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
49
.
SADABAT PAKTI
(1937)
Nedeni:Almanya’nın
ve
İtalya’nın
Dünya barışını
tehdit etmesi
Üye devletler
Türkiye
Irak
İran
Afganistan
Üye Olmayan Devlet
Suriye
(Türkiye ile Hatay
Sorunu)
Amacı:
Saldırmazlık
anlaşması
50
KPSS 2006
Afganistan, İran, Türkiye ve Irak devletleri Sadabat
Paktı’nı kurmuştur.
Bu paktın kurulmasında,
I. uyuşmazlıkların barışçı yoldan çözülmesi,
II. katılımcı devletlerin bağımsız ve egemen olduklarını vurgulama,
III. Irak’ta Arap milliyetçiliğinin güçlenmesini engelleme
isteklerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I
D) I ve II
B) Yalnız II
E) I, II ve III
C) Yalnız III
51
KPSS 2008
Sadâbat Paktına üye devletler,
I. bölgesel barışı koruma,
II. iç işlerine karışma,
III. sınırları koruma
durumlarından hangilerinin yükümlülüğünü
karşılıklı olarak kabul etmişlerdir?
A) Yalnız I
D) I ve III
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
52
KPSS 2008
Aşağıdakilerden hangisi Sadabad Paktının
kurulmasına neden olan gelişmelerden biridir?
A) İtalya’nın Asya ve Afrika’ya doğru yayılma siyaseti
izlemesi
B) Boğazlardan geçmek isteyen yabancı savaş
gemilerinin Türkiye’den izin almak durumunda
olması
C) 1929 yılında Amerika’nın ekonomik kriz yaşaması
D) Birleşmiş Milletler Teşkilatının kurulması
E) İngiltere’nin Kıbrıs’ı işgal etmesi
53
TÜRKİYE
ATATÜRK DÖNEMİNDE
BRİAND KELLOG PAKTI’NA (1929)
LİTVİNOV PROTOKOLÜ’NE (1929)
AKDENİZ PAKTI’NA (1936)
ATATÜRK’TEN SONRA
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’E (1945)
NATO’YA (1952)
ÜYE OLMUŞTUR.
54
KPSS 2012
Aşağıdakilerden hangisinin, Atatürk Dönemi’nde
Türkiye ile İngiltere arasındaki ilişkilerin gelişmesine
katkısı olduğu savunulamaz?
A) Türkiye’nin Briand-Kellogg Paktı’na katılması
B) Musul’un Ankara Antlaşması ile Irak’a bırakılması
C) Almanya’nın yayılmacı politika izlemesi
D) Türkiye’nin Milletler Cemiyetine üye olması
E) Türkiye’nin Sadabat Paktı’na üye olması
55
KPSS 2009
Balkan Devletleri arasında yakınlaşma
başlaması ve Balkan Paktı’nın kurulmasında
aşağıdakilerden hangisinin etkisi olduğu
savunulamaz?
A) Birleşmiş Milletler Teşkilatının kurulmuş olması
B) İtalya’nın Doğu Akdeniz’e egemen olmak istemesi
C) Almanya’da Nazi Partisinin iktidara gelmesi
D) Silahlanma yarışının hızlanması
E) İtalya’da faşizmin güçlenmesi
56
.
HATAY’IN TÜRK
TOPRAKLARINA
KATILMASI
(1939)
1936’da Fransa
Suriye ve
Lübnan’dan
çekildi.
Türkiye’nin MC’ye
başvurması
ve
Sandler Raporu
Bağımsız Hatay
Cumhuriyeti’nin
kurulması
Halkoylaması ile
Hatay’ın Türk
topraklarına katılması
57
KPSS 2012
1923-1930 yılları arasında Türk dış politikasının
başlıca faaliyet alanını aşağıdakilerden hangisi
oluşturmuştur?
A) Bölgesel paktlar oluşturmak
B) Boğazları denetim altına almak
C) Milletler Cemiyetine üye olmak
D) Hatay sorununu çözmek
E) Lozan Antlaşması’ndan kalan sorunları gidermek
58