Transcript teorijske osnove ekonomske geografije geografija

TEORIJSKE OSNOVE
EKONOMSKE
GEOGRAFIJE
GEOGRAFIJA





Stara nauka (Gea – Zemlja, gaphein - pisati)
Stari vek: Eratosten, Herodot, Strabon, Ptolomej
Srednji vek - stagnacija
Velika geografska otkrića (kraj XV veka)
Merkator, Behajm
MODERNA NAUKA



Početak XVII veka
Društvene nauke u XIX veku
Naučna disciplina krajem XIX veka
GEOGRAFIJA SE DELI NA:



Fizičku geografiju
Društvenu geografiju
Regionalnu geografiju
GEOGRAFIJA U SRBIJI



XVIII vek – putopisna faza
XIX vek – deskriptivna faza (P.Solarić, 1804)
Kraj XIX vek – naučni temelji (Jovan Cvijić)
EKONOMSKA GEOGRAFIJA

disciplina koja se bavi prostornom
organizacijom i distribucijom ekonomskih
aktivnosti (proizvodnja, transport, komunikacije,
i potrošnja), načinom korišćenja svetskih resursa,
kao i geografskom strukturom svetske
ekonomije i prostornom analizom ekonomskih
regiona.
RAZVOJ NAUČNE EKONOMSKE
GEOGRAFIJE


Ludoviko Gvičardini, “Opis Holandije” (1576)
M.V. Lomonosov, 1760
Kada nastaje ekonomska geografija?




1893. godina – uspostavljanje prvog kursa ekonomske
geografije na tlu SAD, na Kornelovom Univerzitetu u
Pensilvaniji;
1882. godina – nemački geograf Goc prvi je ustanovio
razliku između komercijalne i ekonomske geografije;
1826. godina – pojava, po nekima, prve naučne
rasprave u ekonomskoj geografiji, „Izolovana država“
od Johana fon Tinena.
1925. godina – pojava časopisa „Ekonomska
geografija“
Geografske škole




Nemačka škola – utemeljena na radovima o lokaciji,
odnosno prostornoj ekonomiji (Johan fon Tinen,
Alfred Veber, August Leš, Volter Kristaler);
Anglosaksonska škola – u okviru koje se razvija
geografija u Velikoj Britaniji i SAD, sledbenici ideja
nemačke geografske škole (Makinder, Ričard Hartšorn,
Ričard Čorli, Volter Ajzard, Brajan Beri, Gerison);
Francuska škola – oslanja se više na posibilizam kao
filozofskih pravac (Pol Vidal de la Blanš);
Ruska škola –snažan pečat razvoju ekonomske
geografije daju tekovine Oktobarske revolucije (1917), a
glavni predstavnik je bio N. N. Baranski.

„Tek sada sam shvatio da sam čitav svoj
profesionalni život... razmišljao i pisao o
ekonomskoj geografiji, a da toga nisam uopšte bio
svestan“
(Krugman P., 1991)
Ponovno buđenje ekonomske
geografije


Velike ekonomske promene u svetu od
sedamdesetih godina XX veka
Intereni podsticaji
Predmet proučavanja


Teorija lokacije
Ali i:




prirode i uzroka pojave i razvoja nerazvijenosti u svetu
veza između ekonomskog sistema i geografije, posebno u
interpretaciji prostornih uticaja kapitalizma i njegove uloge u
razvoju svetske ekonomije
ekonomskog pogleda na dimenzije klasa, rasa i polova u
ekonomskim sistemima
uticaj tehnologija na ekonomski prostor i razvoj „novih“
industrijskih regiona
NAUČNI PRISTUPI





Logički pozitivizam (60-te XX veka) – teorija
lokacije
Bihevioristički pristup
Humanistički pristup
Strukturalistički pristup (Nil Smit - teorija
nevravnomernog razvoja)
Postrukturalistički pristup
PODELA EKONOMSKE
GEOGRAFIJE




teorijska ekonomska geografija - bavi se teorijama
i metodama proučavanja u okviru ekonomske
geografije i u tesnoj je vezi sa filozofijom;
opšta ekonomksa geografija - proučava globalne
fenomene i procesa, naglašavajući njihovu prostornu
dimenziju;
regionalna ekonomska geografija - bavi se
ekonomskom problematikom pojedinih područja
(region, država, kontinent) ili prostorno-planerskih
regiona koji su važni za prostorno-funkcionalnu
organizaciju unutar države.
SISTEMSKE DISCIPLINE
Sistemske discipline:





agrarna geografija (geografija primarnih
delatnosti)
industrijska geografija (geografija sekundarnih
delatnosti)
saobraćajna geografija
geografija turizma
geografija marketinga (geografija trgovine i
usluge)
Nove metode

Geografski informacioni sistem (GIS)

prikupljanje, čuvanje, analizu, prikazivanje i
modelovanje prostornih podataka.
Ekonomska geografija u savremenom
ekonomskom prostoru



Globalizacija
Region – referentna jedinica za proučavanje
Ekonomski region - granice promenljive i
zavise od nivoa kretanja ljudi, roba i informacija
u prostoru i vremenu; mobilnost proizvodnih
faktora
EKONOMSKI PROSTOR




Centrifugalne i centripetalne sile
Uzrok postaje posledica i obratno - odnosi
kružne kauzalnosti i procesi razvojne
kumulativnosti
Odnos ekonomske organizacije i prostornih
promena
Prostorna ekonomija, ali...?