Transcript kowalski_mail

Implikacje pragmatyczne wyboru języka
komunikacji w korespondencji
elektronicznej między studentami a
nauczycielami
Grzegorz Kowalski
Uniwersytet i szkolnictwo wyższe po roku 1989
•
•
Wolnorynkowa konkurencja => nowe, prywatne ośrodki badawcze
Wolnorynkowa konkurencja => prywatne szkolnictwo wyższe
Rok akademicki
Uczelnie państwowe
Uczelnie
prywatne
Liczba studentów
1990/1991
106
6
403 800
1995/1996
2001/2002
99
94
80
250
794 600
1 718 700
Dane: Czubaj 2005, Jałowiecki 2002
Nowe technologie komunikacji – nowy styl
komunikacji?
‘The medium is the message’ (McLuhan)
Sposób przekazywania informacji ma wpływ na styl
komunikatu
Potoczność i bezpośredniość – cechy e-maila?
Znaczenie dla relacji student - nauczyciel:
Relatywizacja hierarchii akademickiej
Standardy uprzejmości
Odwrócenie ról? Mistrz/uczeń => usługodawca/klient
Kolonizacja dyskursów



Społeczeństwo ponowoczesne
Relatywizacja standardów postępowania
Relatywizacja granic między dziedzinami
społecznymi (kultura, nauka, życie codzienne,
polityka, reklama,…., uniwersytet)
Przenikanie się dyskursów różnych dziedzin
(kolonizacja dyskursów) => konwersacjonalizacja
dyskursu publicznego (Fairclough, Kowalski 2007)
Rozbieżność dyskursów
„Misunderstanding model” (House)
Odmienne postrzeganie świata
Odmienne cele
Odmienne dyskursy (style)
Niezrozumienie / nieporozumienie
(Misunderstanding
misunderstanding)
Wzajemna negatywna ocena
Strategie pragmatyczne w korespondencji studentów
1.
2.
Czy dyskurs e-maili studenckich dowodzi odmiennego
postrzegania rzeczywistości akademickiej?
Czy ryzyko niezrozumienia może być minimalizowane (jeśli
jest świadomość takiego ryzyka)?
Strategie pragmatyczne:
akomodacja (post factum)
perspektywa 1. osoby / bezosobowość
zmiana języka
KORPUS
Miejsce: Instytut Lingwistyki Stosowanej UW
Studenci: II rok studiów dziennych, j. ang. jako język C
Adresat: doktorant, j. ang. jako język B
Język zajęć: angielski
Liczba e-maili
Jęz. angielski
Jęz. polski
2004-2007
55
101
Wybór języka w zależności od tematu wiadomości
Temat
E-maile w języku
angielskim
E-maile w języku
polskim
Sprawy związane z
przedmiotem zajęć
Sprawy organizacyjne
95.5 %
44 %
1%
51 %
Inne
3.5 %
5%
Formuły powitalne
E-maile w jęz. polskim
E-maile w jęz. angielskim
Brak formuły
powitalnej
38%
Brak formuły
powitalnej
55,5%
Dzień dobry
16%
Dear Mr Kowalski
19,5%
Witam
16%
Dear Sir
9%
Szanowny Panie
15%
Hello
7%
Dobry wieczór
9%
*Dear Mister
3%
Szanowny Panie
Kowalski
3%
Good evening
2%
Szanowny Panie
Magistrze
3%
Hey
2%
*To Mr Kowalski
2%
Obszary krytyczne: formuły powitania
1.
2.
-
3.
4.
5.
Brak formuł powitania – dominująca strategia w e-mailach polskich
(37%) i angielskich (56%)
Obecność tytułu naukowego w powitaniu:
marginalnie w jęz. angielskim
tytułomania w jęz. polskim => zmiana (im niższa pozycja w
hierarchii, tym tytuł rzadziej używany) – Szanowny Panie Magistrze
3%
Konwersacjonalizacja: e-maile w języku polskim (Dzień dobry, dobry
wieczór) i angielskim (Good evening)
Konwersacjonalizacja + informalizacja: jęz. angielski (Hello, Hey)
Formuły pozornie neutralne: język polski (Witam)
Formuły pożegnalne
E-maile w jęz. polskim
E-maile w jęz. angielskim
Pozdrawiam
36,5%
Brak formuły
pożegnalnej
47%
Brak formuły
pożegnalnej
32,5%
Regards
30%
Z poważaniem
15%
Yours sincerely /
Yours faithfully
7%
Serdecznie
pozdrawiam /
Pozdrawiam
serdecznie
9%
Best regards
7%
Inne
7%
With regards
5%
Kind regards /
Kindest regards
4%
Obszary krytyczne: formuły pożegnania
1.
2.
3.
Dominująca strategia: brak formuły pożegnania w
jęz. angielskim (47,5%) – w jęz. polskim: 32,5%
Konwersacjonalizacja / forma pozornie neutralna:
jęz. polski (Pozdrawiam) – strategia dominująca
(36,5%)
Jęz. angielski: neutralność, forma powszechnie
przyjęta w komunikacji oficjalnej (Regards)
Implikacje pragmatyczne komunikacji
w kontekście dwujęzycznym
„Demokratyczność” form adresatywnych w jęz. angielskim:
Neutralny charakter you
Formy grzecznościowe: z tytułem naukowym lub bez
Dear Mr + surname
Dear Professor / Doctor (+ surname)
1.
2. Poszukiwanie demokratyczności w jęz. polskim?
V-form + tytuł naukowy => V-form :
Szanowny Panie Magistrze => Szanowny Panie
‘Back translations’: Dear Mr Kowalski => *Szanowny Panie Kowalski
3. Konwersacjonalizacja:
Dzień dobry / Good morning; Dobry wieczór / Good evening
4. Formy pozornie neutralne:
Witam
Pozdrawiam
Przykłady: forma grzecznościowa
w jęz. angielskim bez tytułu naukowego
Dear Mr Kowalski,
I am sending you my semestre homework.I hope my
reference is correct.
Regards
[imię + nazwisko]
[grupa]
Przykłady: ‘back translation’
Szanowny Panie Kowalski,
Nie mam nic przeciwko przelozeniu zajec z 1. na
8.kwietnia.
Pozdrawiam
[imię + nazwisko + grupa]
Przykłady: ‘back translation’ / akomodacja?
Szanowny Panie,
[…]
Pozdrawiam
[imię + nazwisko + grupa]
Dnia 15-06-2006 o godz. 20:50 Grzegorz Kowalski napisał(a):
> Szanowni Państwo,
>
> w załączeniu wyniki egzaminu. Prace będzie można oglądać na dyżurze > ostatni we wtorek 20 czerwca, godz. 13:30 - 14:30, p. 221a.
>
> Grzegorz Kowalski
Przykłady: konwersacjonalizacja
Hey!! it seems liek im a bit late but i hope it wont a big
problem:). it's Nathaniel Hornworthe:).enjoy!
Kindest Regards!
[imię + nazwisko]
Przykłady: konwersacjonalizacja
Dobry wieczór,
piszę w sprawie egzaminu, którego nie mogłam pisać w
piątek. Chciałabym przyjść do Pana jutro ok. 10. Czy
byłoby to możliwe?
Serdecznie pozdrawiam!
[imię + nazwisko]
Przykłady: formy neutralne?
Witam!!
z tej strony [imię + nazwisko + grupa], nie udalo mi sie
jeszcze zdobyc od Pana wpisu, czy udaloby sie to np
jutro ? ?
jakos jutro po poludniu musimy zawizowac indexy.
Pozdraawiam!
WNIOSKI
ASPEKTY SOCJOLOGICZNE
SOCJOLINGWISTYCZNE:
Status uniwersytetu w okresie transformacji
Kolonizacja dyskursów: komunikacja studentnauczyciel <=> relatywizacja standardów
zachowań, redefinicja ról i ich wzajemnej relacji
ASPEKTY PRAGMATYCZNE:
Schyłek tytułomanii? => Konwersacjonalizacja
Poszukiwanie form neutralnych (wpływ strategii
anglosaskich?)













Crystal, David. Language and the Internet. Cambridge: Cambridge University Press. 2001
Czubaj, M. (2005) Studia wyższe: dziś promocja! Polityka 25 (2509): 4-12.Dąbrowska, Marta. „Język emaila jako hybryda mowy i pisma” [w:] Grzegorz Szpila (red.) Język trzeciego tysiąclecia, Kraków 2-4
marca 2000, seria Język a komunikacja 1. Kraków: Tertium, str. 95-112. 2000
Duszak, Anna. „Between styles and values: an academic community in transition” [w:] Anna Duszak,
Giuseppina Cortese (red.) Identity, Community, Discourse: English in Intercultural Settings. Peter Lang.
2005
Fairclough, Norman. Critical discourse analysis: the critical study of language. Londyn i Nowy Jork:
Longman. 1995
House, Juliane. „Misunderstanding in intercultural university encounters” [w:] Julianne House, Gabriele
Kasper, Steven Ross (red.) Misunderstanding in social life. Discourse approaches to problematic talk.
London: Pearson Education, str. 22-56. 2003
Jałowiecki, B. (2002) Reguły działania w społeczeństwie i w nauce. Szkice socjologiczne, Warsaw:
Scholar.
Kowalski, Grzegorz. (2006) „Globalna ‘konwersacjonalizacja’ dyskursów a zmiany w stylu komunikacji
akademickiej na przykładzie korespondencji e-mailowej między studentami i nauczycielami”. [w:] Anna
Duszak, Elżbieta Gajek i Urszula Okulska (red.) Korpusy w angielsko-polskim językoznawstwie
kontrastywnym. Teoria i praktyka. Kraków: Universitas, 287-307.
Kula, Marcin. Ludzie wśród ludzi. Studenci Instytutu Historycznego UW o sobie, kolegach i
nauczycielach. Warszawa: TRIO.1994
Marcjanik, Małgorzata. W kręgu grzeczności. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej. 2001
McLuhan, Marshall. The Gutenberg Galaxy: the Making of Typographic Man. Nowy Jork: New
American Library. 1969
Mulholland, Joan „E-mail: uses, issues and problems in an institutional setting” [w:] Francesca BargielaChiappini, Catherine Nickerson (red.) Writing Business: Media and Discourses. Londyn: Longman, str.
57-84. 1999
Nickerson, C. (1999) “The use of English in electronic mail in a multinational corporation”, in: F.
Bargiela-Chiappini and C. Nickerson (eds.) (1999) Writing Business: Genres, Media, Discourses, New
York: Pearson Education Inc., 35-56.
Wierzbicka, Anna. Język – umysł – kultura. Warszawa: PWN. 1999