UYGULAMALI ÇALIŞMA

KAN FİZYOLOJİSİ -1

2014 2015 KAN LENFOİD DİLİMİ

DENEYLER

VENÖZ KAN

1. PIHTILAŞMA VE (ANTİ-)KOAGÜLANLARIN ETKİSİ PIHTILAŞMA ZAMANININ TAYİNİ 2. KANDAN FİBRİN ELDESİ

KAPİLER KAN

1. KANAMA ZAMANININ SAPTANMASI: DUKE YÖNTEMİ 2.

KAN GRUPLARI 3. HEMATOKRİT SAPTANMASI 4.

HEMOGLOBİN MİKTARININ SAPTANMASI (2X) 5. HESAPLANAN PARAMETRELER

GENEL ÖNLEMLER •

KENDİNİZİ VE ÇEVRENİZİ KORUYUN!!!

•

KANA “İNFEKSİYÖZ” MATERYAL OLARAK YAKLAŞIN (HIV-HBV ??)!!!

VENÖZ KAN ALMA

2 STERİL İĞNE 1.

2.

İNJEKTÖR

VAKUMLU TÜP

1 ADAPTÖR

VAKUMLU KAN ALMA TÜPLERİ

KAPAK RENGİ ANTİKOAGÜLAN KIRMIZI TURUNCU YOK JELLİ (SST) MOR MAVİ YEŞİL GRİ SİYAH EDTA (Na,K) Na HEPARİN K-OKSALAT Na SİTRAT SİTRAT

TURNİKE İLE VENÖZ KAN ALMA

GEREKENLER: 1.

2.

3.

4.

5.

TURNİKE PAMUK (ALKOLLÜ) VAKUMLU TÜP İĞNE ADAPTÖR 6. PAMUK (KURU) 7. YARA BANDI

KAPİLER KAN ALMA

GEREKENLER: 1. LANSET 2.

PAMUK (ALKOLLÜ) 3. PAMUK (KURU)

KAPİLER TÜPE KAN ALMA

“KAPİLERİTE” İLE DOLAR HEPARİNLİ KAPİLER TÜP

PIHTILAŞMA VE (ANTİ-)KOAGÜLANLARIN ETKİSİ Tüplere maddeler (0,2 ml = 5 damla) konulur ve kan (1 ml) eklenir: 1.

2.

3.

4.

+ Kan Sodyum (Na)-sitrat + Kan Heparin + Kan Sodyum (Na)-sitrat + Kan + Kalsiyum (Ca) klorür

• •

Pıhtılaşma gözlenerek değerlendirilir.

Yalnız kan olan tüpe göre pıhtılaşma süresindeki farklar gözlenir.

PIHTILAŞMA ZAMANI (GENEL TEST)

KOAGÜLASYON REAKSİYONU (KASKADI) İntrensek yol aPTZ Aktive parsiyel tromboplastin zamanı HMWK Kallikrein

XII XI IX VIII

Doku faktörü

VII

Ekstrensek yol PZ Protrombin zamanı

V+X Trombin

Fibrinojen Fibrin

KANDAN FİBRİN ELDESİ

Venöz kan örneği porselen yüzeyde “pıhtılaştırılırken” oluşan fibrin yapısı lifler halinde süpürge çöpünde gözlenir!!

Fibrinin

beyaz, şeffaf yapısı

eritrositler ve pıhtı yorumlanır.

ve arasında sıkışan

SARI FİBRİN LİFLERİ

KANAMA ZAMANININ TAYİNİ

– Parmak ucundan lanset kesisi ile uygulanır.

– Düzenli aralıkla (10 saniye) filtre kağıdı ile kan uzaklaştırılarak kanamanın durma süresi saptanır.

• Duke Metodu (Normal değeri: 1 – 3 dakika)

Kan grubu tayini

Hematokrit (Hct)

• • • Şekilli elemanların tam kan hacmine oranı ♂  %46 (40-54) ♀  %42 (37-47) Kanın santrifüjü ile tayin edilir • Hct   anemi, kan kaybı   polisitemi NORMAL vs. DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ

HEMATOKRİT ÖLÇÜMÜ

•2/3 – 3/4 oranında kan doldurulur •Tüpün kansız kısmındaki ucu ısıtılarak eritilerek kapatılır •Santrfüj edilerek şekilli elemanlar çöktürülür •Şekilli elemanların kan hacmine oranı ölçülür/hesaplanır

HEMATOKRİT SANTRFÜJÜ

Bir ucu kapatılan tüpler: 12000 g hızla 5 ‘ santrfüj edilir

HEMATOKRİT CETVELİ

HEMOGLOBİN ÖLÇÜMÜ: SAHLİ YÖNTEMİ

Sahli tüpü 2 eksenli: 1- %gr

(Sarı)

2- %

(Kırmızı-kahverengi)

Basamaklar: •Tüpün % ekseninde 10 çizgisine kadar 0.1 N HCl •

20 mikrolitre kapiler

kan Karıştırılır (

Hemin klorür

oluşumu gözlenir) •

Sahli

kolonu rengi ile kan karışımının rengi saf suyla eşitlenir

Normal değer: Erkek Kadın 14-16 % gr 12-14 % gr

“Sahli” cihazı

Hemoglobin pipeti Tek çizgili (20 mikrolitre)

20 m l KAN

HEMOGLOBİN ÖLÇÜMÜ: KOLORİMETRİK YÖNTEM

DRABKIN ERİYİĞİ (5 ml) Oluşan “

CYANMETHEMOGLOBIN

” absorbansı 540 nm de ölçülür.

ANEMİ (KANSIZLIK) NEDENLERİ

•DÜŞÜK SAYIDA ERİTROSİT •AZ HEMOGLOBİN •HEMOGLOBİN ya da ERİTROSİTLERİN ETKİN OKSİJEN TAŞIYAMAMASI

ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ MEAN CORPUSCULAR VOLUME

MCV



Hct * 10 Eritrosit (milyon)



femtoliter s (fL)

Normal değerler:

78-94

(

m

m 3 = fL) Mikrositik = Normalden küçük Normositik = Normal Makrositik = Normalden büyük

ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİNİ MEAN CORPUSCULAR HEMOGLOBIN

MCH



Hgb * 10 Eritrosit (milyon)



picogram (pg)

Normal değer:

29 ± 2 picogram (pg) Normokromik

Normalden az: Hipokrom Normalden fazla: Hiperkrom

ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİN KONSANTRASYONU MEAN CORPUSCULAR HEMOGLOBIN CONCENTRATION

MCHC



Hgb * 100 Hct (%)

Normal değer: Normokromik: Hipokromik : 34 ± 2% Normal Normalden az hemoglobin

HACİM BİRİMLERİ

Litre

kl (kilolitre)

l (litre) ml (mililitre) µl (mikrolitre)

nl (nanolitre) pl (pikolitre)

fl (femtolitre)

m 3

dm 3 cm 3 mm 3

10 6 10 3

µm 3

µm 3 µm 3

Metrik

(metreküp)

(desimetreküp) (santimetreküp) (milimetreküp)

(milyon mikrometreküp) (bin mikrometreküp)

(mikrometreküp - mikronküp)

OTOMATİK CİHAZ RAPOR/ÇIKTI ÖRNEKLERİ (2 ayrı cihazdan)

ANEMİ VAKA ÖRNEK 1

ERİTROSİT SAYISI HEMOGLOBİN HEMATOKRİT ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİNİ ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİN KONSANTRASYONU ERİTROSİT DAĞILIM GENİŞLİĞİ KISALTMA BİRİMİ ÖLÇÜLEN DEĞER RBC HGB HCT MCV MCH MCHC RDW 10 6 /mm 3 g/dL %

m

m 3 pg g/dL %

4 9.81

30 75.00

24.53

32.7

Mikrositer hipokrom anemi Örnek: Talasemi, demir eksikliği anemisi NORMAL DEĞER

4,5-5,5 11,5-16 38-45 78-94 27-32 32 ±3 11-16

ANEMİ VAKA ÖRNEK 2

KISALTMA ERİTROSİT SAYISI HEMOGLOBİN HEMATOKRİT RBC HGB HCT ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ MCV ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİNİ MCH ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİN KONSANTRASYONUMCHC ERİTROSİT DAĞILIM GENİŞLİĞİ RDW BİRİMİ 10 6 /mm 3 g/dL % ÖLÇÜLEN DEĞER

4.1

12 35 m

m 3 pg g/dL %

100.00

29.27

34.3

Makrositer normokrom anemi Örnek: Folik asit, B12 eksikliği NORMAL DEĞER

4,5-5,5 11,5-16 38-45 78-94 27-32 32 ±3 11-16

ANEMİ VAKA ÖRNEK 3

ERİTROSİT SAYISI HEMOGLOBİN HEMATOKRİT ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİNİ ERİTROSİT DAĞILIM GENİŞLİĞİ KISALTMA RBC HGB HCT MCV MCH RDW BİRİMİ 10 6 /mm 3 g/dL %

m

m 3 pg g/dL % ÖLÇÜLEN DEĞER

4,1 12,5 36 85,00 30,49 34,7

Normositer normokrom anemi Örnek: Kronik hastalık anemisi, akut kanama NORMAL DEĞER

4,5-5,5 11,5-16 38-45 78-94 27-32 32 ±3 11-16