Transcript Seksualiteit: Voor het bespreken de spreekkamer uit?

Seksualiteit:
Voor het bespreken de
spreekkamer uit?
Tialda Hoekstra, Tiny Jaarsma, Margriet Couperus
Gefinancierd door de Nederlandse Hartstichting
Presentatie






Achtergrond
Vraagstelling
Methode
Resultaten
Conclusie
Implicaties
Uitspraken van hulpverleners







Moet je niet over beginnen
Ik ga niet in die relatie zitten stoken
Heb ik geen tijd voor in 10 minuten poli
Valt best mee
Ik weet al die antwoorden niet
Ligt niet op mijn terrein
Willen mensen het toch niet met mij over hebben
Foto van: Timeless love
Achtergrond (1)
Seksualiteit en CVA:
 Afname in seksuele activiteiten
 Oorzaken

vooraf aan CVA
Comorbiditeiten als hypertensie en diabetes
 Oorzaken
als direct gevolg van CVA
Achtergrond (2)
Seksualiteit na CVA wordt beïnvloed door:
1. Psychosociale factoren:
 Depressie
 Angst
voor een nieuw CVA
 Faalangst
 Verlies van zelfvertrouwen
 Verandering van rolpatronen in de relatie
Duits 2009, Visser-Meily & Farenhorst 2008, Visser-Meily 2005
Achtergrond (3)
2. Fysieke factoren:
 Afgenomen
libido
 Erectie problemen
 Problemen met orgasme
 Lichamelijke klachten / uitvalsverschijnselen
Jung 2008, Yaman 2008
Achtergrond (4)
3. Medicatie
 SSRI’s
 Benzodiazepinen
 Anti-epileptica
 Bètablokkers
Aanleiding
Belangrijk om seksualiteit te bespreken:
 Overslaan medicatie (verdenking op) bijwerkingen
 Angst
 Problemen in de relatie
 Verminderde kwaliteit van leven
Vraagstelling
Hoe wordt het onderwerp seksualiteit in de huidige
praktijk door hulpverleners besproken met
patiënten?
Project Nederlandse Hartstichting

Vragenlijsten
 Hartfalenpoliklinieken
 Hartrevalidatiecentra
 CVA revalidatiecentra
(n=155)
(n=305)
(n=87)
Project Nederlandse Hartstichting

Vragenlijsten
 Hartfalenpoliklinieken
 Hartrevalidatiecentra
 CVA revalidatiecentra
(n=155)
(n=305)
(n=87)
Methode (1)
Gestructureerde vragenlijst over de huidige praktijk:





Bespreken van seksuele activiteiten
Verantwoordelijkheid voor het bespreken
Ervaren kennis niveau
Ervaren barrières in het bespreken
Behoefte aan ondersteunend materiaal
Methode (2)
5 Vragenlijsten naar 34 CVA revalidatiecentra
Binnen 2 weken terugsturen
Telefonische herinnering
Doel: uit ieder centrum minimaal 1 lijst terug
Resultaten (1)
Respons CVA revalidatie centra:
Verstuurd Terug%
Centra
34
31
91
Vragenlijsten
170
87
51
CVA hulpverleners (n=87)
Percentage (aantal)
Vrouw
Leeftijd (jaren, gem ± sd)
Revalidatie arts
Maatschappelijk werk(st)er
Verpleegkundige
Psycholoog
Fysiotherapeut
Anders
80% (68)
41 ± 10
24% (20)
21% (18)
20% (17)
15% (13)
12% (10)
8% (7)
CVA hulpverleners (n=87)
Percentage (aantal)
Werkzaam in huidige beroep
0-11 maanden
1-2 jaar
3-5 jaar
6-10 jaar
11-15 jaar
15 of meer
9% (8)
13% (11)
15% (13)
23% (20)
12% (10)
28% (24)
MBO
HBO
WO
8% (7)
48% (42)
43% (36)
Vervolgopleiding m.b.t. seksualiteit
38% (33)
Resultaten bespreken in de praktijk (1)
In welke mate vinden er in uw centrum de volgende activiteiten plaats:
Bespreken van de seksuele gezondheid van de
patiënt
Voorlichting geven over veranderingen van
seksualiteit ten gevolge van de ziekte of behandeling
Beantwoorden van vragen van de patiënt over
seksualiteit
Luisteren naar bezorgdheden van de patiënt over
seksualiteit
0%
20%
Nooit
40%
Zelden
60%
80%
Regelmatig
100%
Vaak
Resultaten bespreken in de praktijk (2)

Met hoeveel % van uw patiënten heeft u hun
seksuele gezondheid besproken?
13% van de hulpverleners bespreekt het met meer
dan de helft van zijn/haar patiënten

Bij hoeveel % van uw patiënten heeft u
aangeboden om over hun zorgen betreffende
seksualiteit te spreken?
18% van de hulpverleners heeft dit bij meer dan de
helft van zijn/haar patiënten aangeboden
Resultaten verantwoordelijkheid (1)

Hulpverleners, zoals u, hebben de
verantwoordelijkheid om seksualiteit met hun
patiënten te bespreken:
76% mee eens

Hoe vaak moeten hulpverleners bij hun
patiënten aangeven dat de mogelijkheid bestaat
om seksualiteit te bespreken?
78% meestal / altijd
Resultaten verantwoordelijkheid (2)
Er is iemand verantwoordelijk
(57%)
100
Is verantwoordelijk
Zou verantwoordelijk moeten zijn
75
50
25
aa
ts
c
M
ap
eu
t
Fy
si
ot
he
r
nd
ig
e
Ve
rp
le
eg
ku
ch
ol
oo
g
Ps
y
ha
pp
el
ijk
al
id
at
ie
w
er
k(
st
)e
r
ar
ts
0
R
ev

Resultaten verantwoordelijkheid (3)
100
Is verantwoordelijk
Zou verantwoordelijk moeten zijn
75
50
25
M
aa
ts
c
ap
eu
t
Fy
si
ot
he
r
nd
ig
e
Ve
rp
le
eg
ku
ch
ol
oo
g
Ps
y
R
ev
ha
pp
el
ijk
al
id
at
ie
w
er
k(
st
)e
r
ar
ts
0
Bespreken met patiënten (1)
Leeftijd 76 jaar of ouder
Leeftijd 66-75 jaar
Leeftijd 51-65 jaar
Leeftijd 36-50 jaar
Leeftijd 20-35 jaar
Vrouwen
Mannen
0%
10%
20%
30%
40%
Nooit
50%
60%
Zelden
70%
80%
90% 100%
Regelmatig
Vaak
Bespreken met patiënten (2)




Effecten van medicatie
Uitgerust zijn
Comfortabele setting
Wanneer activiteiten herstarten
Resultaten barrières (1)
Welke redenen weerhouden u om seksualiteit met
uw patiënten te bespreken:
 Geen
insteek of aanleiding hebben
 Redenen gerelateerd aan taal en etniciteit
 Redenen gerelateerd aan cultuur en religie
 Onvoldoende kennis
 Onvoldoende training
 Patiënt begint er zelf niet over
(43%)
(40%)
(39%)
(38%)
(37%)
(36%)
Resultaten barrières (2)
Welke redenen weerhouden u om seksualiteit met
uw patiënten te bespreken:
 Het
geslacht van de patiënt
 Ik zou het zelf ook niet prettig vinden
 Leeftijdsverschil met de patiënt
 Onvoldoende tijd
 Gevoel van schaamte
 Bang om de patiënt te beledigen
(2%)
(8%)
(9%)
(11%)
(12%)
(14%)
Resultaten kennis

79% kennis vergroten
 86%
feitelijke kennis
 57% gesprekstechnieken
Resultaten informatiemateriaal

17% maakt gebruik van informatiemateriaal
 Folders

/ brochures
77% heeft behoefte aan informatiemateriaal
 Folders
 Website
/ brochures
Resultaten wel versus geen cursus (1)
geen cursus (n=54)
wel cursus (n=33)
100
80
p=.082
p=.039
%
60
40
20
0
Regelmatig/vaak bespreken van
seksualiteit
Regelmatig/vaak voorlichting geven
Resultaten wel versus geen cursus (2)
geen cursus (n=54)
wel cursus (n=33)
100
p=0.037
80
%
60
40
p=.065
p=.028
p=.065
20
0
Bespreken >50% Aanbieden om te
v.d patiënten
bespreken
Veel kennis
Op gemak voelen
Conclusie (1)

Hulpverleners voelen zich verantwoordelijk

13% bespreekt het met >50% van de
patiënten
Conclusie (2)

Barrières liggen bij:
 Hulpverlener
 Patiënt

Behoefte aan:
 Kennis
/ scholing
 Informatiemateriaal
Conclusie (3)

Hulpverleners die een cursus hebben
gevolgd hebben:
 Geven
vaker voorlichting
 Bieden vaker aan om seksualiteit te bespreken
 Voelen zich meer op hun gemak
Implicaties voor de praktijk

Medicatie
‘Bent u op de hoogte van de bijwerkingen
van uw medicatie?
Zo kunt u van bètablokkers bijvoorbeeld
koude handen en voeten krijgen, maar ook
problemen met uw potentie. Herkent u dit?’
Implicaties voor de praktijk

Kwaliteit van leven
‘Als het gaat om kwaliteit van leven, is
seksualiteit een belangrijk thema. Zullen we
daar eens over praten?...’

Vragen rondom de aandoening
‘Ik hoor vaak dat CVA patiënten vragen hebben
over seksualiteit, ik kan me voorstellen dat
dit bij u ook speelt. Welke vragen heeft u?’
Informatiemateriaal
Folder binnenkort:
‘Intimiteit en seksualiteit na een beroerte’
Website
www.hartenvaatgroep.nl/informatiemateriaal
Begeleidingscommissie
J.M.A Visser-Meily
P. Rabsztyn
K. Kanselaar
R. Schouten
C.C. Tuijnman-Raasveld
H.E. de Groot
W.J.S. Louridtz
P. Ninaber
Bedankt!
Alle hulpverleners die de vragenlijst hebben
ingevuld en teruggestuurd!
E-mail: [email protected]
www.hartenvaatgroep.nl/informatiemateriaal