Huisartsensymposium ‘Bariatrische chirurgie’ – Bariatrische psychologie Marjolein de Jong & Lale Ozer-Gok, verbonden aan de afdeling Medische Psychologie

Psychologische factoren obesitas

Psychopathologie

Lifetime prevalentie as I stoornis 68% as II stoornis 29% Psychopathologie <- -> Obesitas Psychiatrische problematiek bemoeilijkt afvallen

Psychologische factoren obesitas

Emotie eten

Obese patiënten: eten vaker in reactie op stress Comfort eating Emotie management 40% is emotie eter

Psychologische factoren obesitas

Negatieve life events en hechting

Ontwikkelingsgeschiedenis: misbruik, mishandeling, verwaarlozing 69% vorm van ‘maltreatment’ Onveilige hechting -> problemen emotieregulatie Angstige hechting -> minder gewichtsverlies na bariatrische ingreep

Psychologische factoren obesitas

Disfunctionele cognities Conditionering: cue reactiviteit Impulsiviteit en inhibitieproblemen

Rol van de psycholoog

De psychologen in het obesitascentrum zijn betrokken bij: - Screening - Multidisciplinair overleg - Groepsprogramma in het voor en na-traject - (Extra) individuele begeleiding, indien nodig doorverwijzing

Screening

Vooraf: testpsychologisch onderzoek Intakegesprek Adviesgesprek

Screening

Kan patiënt(e) de vereiste leefstijlverandering aan?

Breed: draagkracht-draaglast Het huidige functioneren Het functioneren in het verleden Sterke en zwakke kanten Psychopathologie Relatie met eten (emotie-eten, eetbuien) Psychosociaal functioneren Middelenmisbruik Stressfactoren en coping vaardigheden Sociale steun Kennis en verwachtingen van ingreep

Screening

Specifiek: contra-indicaties Vanuit literatuur onvoldoende richtlijnen! In de praktijk: ernstige psychopathologie, specifieke eetstoornis, ernstige verstandelijke beperking Indien nodig: informatie opvragen bij andere zorgverleners

Multidisciplinair overleg

Bevindingen screening en advies worden eerst met de overige teamleden besproken, waarbij de gegevens van de internist en diëtisten worden meegenomen, dan pas wordt er een definitieve besluit genomen.

Groepsprogramma (voor en na-traject)

Doelen: lotgenotencontact, signalering/monitoring, psycho-educatie. Bijeenkomst 1: kennismaking (pre-operatief) Bijeenkomst 2: psycho-educatie ongewenst (eet)gedrag Bijeenkomst 3: herkenning psycho-educatie & reacties omgeving Bijeenkomst 4: omgaan met spanningen Bijeenkomst 5: zelfbeeld en lichaamsbeeld Bijeenkomst 6: gemotiveerd blijven/terugvalplan maken Bijeenkomst 7: follow-up bijeenkomst na 6 maanden

Individuele begeleiding

De groepsbegeleiding is voor deel van de doelgroep onvoldoende! Enkele voordelen van een kortdurende behandeling (max. 5 gesprekken) door de psycholoog van het obesitascentrum zijn: - Bekend bij de psycholoog - Uitgebreide screeningsgegevens beschikbaar - Psycholoog is goed benaderbaar, geen drempel - Expertise bariatrische psychologie Indien ontoereikend, gerichte doorverwijzing.

Vragen?