Transcript De Geo - Globalisering

DE GEO - GLOBALISERING
AARDRIJKSKUNDE VOOR DE 2 E FASE VWO 5 EN VWO 6.
SAMENVATTING
H.1 DE WERELD: SYSTEEM VAN
LANDEN EN RELATIES
1.1 de samenhang in het wereldsysteem
• Tot in de 19e eeuw was men, vooral op het
platteland, zelfvoorzienend (=autarkisch).
• Men produceert nu waar het ‘t economisch
het beste kan.
• Dit leidt tot internationale arbeidsverdeling.
Ondanks enorme culturele verschillen een
grote economische samenhang.
Deze samenhang is zichtbaar in:
• Handelsrelaties (grondstoffen, halffabrikaten,
eindproducten, energie enz.)
• Macro-economische schommelingen in het
productieniveau. (bv. vraag naar grondstoffen
leidt tot prijsstijgingen wereldwijd)
• Vestigingsgedrag van ondernemingen (bepaald
door ligging, natuurlijke hulpbronnen,
hoogopgeleid personeel, lage lonen, politieke
onrust, vakbonden, milieuwetgeving)
KWETSBAARHEID
• Samenhang maakt kwetsbaar, bv. op
politiek gebied
• Oliecrisis jaren 70 van de 20e eeuw
• Gaskraan dicht, Russisch gas (zie fig. 1.3)
• Oorlogen in landen met veel grondstoffen
(bv. Irak - olie, Chili – koper)
DE ECONOMISCHE STRUCTUUR VAN
HET WERELDSYSTEEM
• Samenhang in het wereldsysteem vooral
bepaald door economische factoren (=geld
verdienen).
• Wereldsysteem opgebouwd uit staten
(= de elementen of bouwstenen van het
systeem)
De relaties zijn van economische en politieke
aard
• Landen + relaties = economisch wereldsysteem
• Elementen/landen die veel gemeen
hebben, kun je op grond van economische
activiteiten en economische/politieke
relaties met andere landen groeperen.
• In de aardrijkskunde komen we tot de volgende
indeling:
• Kernregio’s (Nederland, Duitsland, USA)
• Semi-perifere regio’s (Brazilië, Rusland, India)
• Perifere regio’s (Indonesië, Nigeria, Vietnam)
Kenmerken van kernregio’s
orijk,
ogrote arbeidsproductiviteit,
ohoog ontwikkeld,
ogrote variatie in industrie en diensten,
ovestigingsplaats van hoofdkantoren van
internationale ondernemingen,
ogrote geld- en handelsstromen,
opolitieke macht,
obestuurscentra.
Kenmerken van semi-perifere regio’s
o middenpositie tussen centrum/kern en periferie,
o heeft een behoorlijke industrialisatiegraad,
o bezit het grootste deel van de afzetmarkt van
de industrie.
Kenmerken van perifere regio’s
o economische activiteiten afgestemd op kern en
semi-periferie,
o lage lonen,
o lage arbeidsproductiviteit,
o eenzijdige export vooral grondstoffen en agrarische
producten (dus primaire producten),
o verouderde naast moderne technologie(vorm van
dualisme).
VERANDERINGEN IN HET ECONOMISCHE
WERELDSYSTEEM
• Het systeem is door veranderingen in de
internationale arbeidsverdeling in 3 opzichten
gewijzigd.
• Ruimtelijke schaal toegenomen aantal landen in het
wereldsteem. Afrika laat erbij; Oostblok: even niet, na de
val van het communisme weer wel. China en andere
Aziatische landen sluiten ook aan
• Positiewisselingen van landen binnen systeem global
shift Steeds meer landen behoren bij de kernregio: na
Europa ook USA, Japan, Brazilië, Taiwan enz.
• Veranderingen in de aard van de economische
relaties Eerst alleen grondstoffen nu vooral
industrie/diensten)
GLOBAL SHIFT
• Global shift = het verschuiven van het economisch
zwaartepunt van het ene naar het andere deel van
de wereld.
Eerst Europa, toen VS nu steeds meer naar Azië.
OPDRACHTEN MAKEN
Maak van par 1.1 vraag 6, 7, 9 en 11