Transcript Back - / cpm.kz

Топқа бөлу
• Оқушылар элементтерді таңдайды, сол
элемент бойынша топқа бөлінеді
• 1-топ: Металдар
• 2-топ: Бейметалдар
психологиялық дайындық
“КІМ КӨП БІЛЕДІ ? “
Сыныптағы барлық оқушылар дөңгелене
тұрып,бірінен кейін бірі химиялық
элементтердің атын айтады. Мүдірген,
элементті қайталап айтқан оқушы
шеңберден шыға береді . Соңында
жеңімпаз оқушы анықталып,сабаққа
сәттілік тілейді.
1.
2.
3.
4.
Темірдің периодтық
жүйедегі орны қандай?
Темірді өнеркәсіпте қалай
алады?
Темірді неге “аспан тасы”
деп атаған?
Ең көп қолданылатын
темір құймасы?
1. Темірдің атом құрылысы
туралы айтыңыз?
2. Темірдің физикалық
қасиеттерін атаңыз?
3. Темір кені қайда
өндіріледі?
4. Темір табиғатта қалай
таралған?
Back
Жай заттармен
Cl2
FeCl3
Fe
S
FeS
Back
Fe3O4
Күрделі заттармен
Fe(OH)3
H2O+O2
FeO
FeSO4
Fe
Fe(NO3)3
Back
FeSO4
Back
Темірдің қолданылуы:
• Темірді электрмотор, электрмагнит
трансформаторларының өзекшесін және микрофон
мембранасын жасауға қолданылады. Іс жүзінде темірдің
құймалары – шойын мен болат көбірек қолданылады.
• Темір купоросы (FeSO4 ∙ 7H2O) – ағаш сүрлеуде;
• Fe3C – цементит шойында қолданылады.
• (NH4)2SO4 ∙ FeSO4 ∙ 6H2O – Мор тұзы,
тотықсыздандырғыш ретінде пайдаланылады.
• Fe(NH4)2 ∙ (SO4)2 ∙ 12H2O – темір-аммонийлі ашудас, тері
илеуде қолданылады.
• Fe2O3 – темір сүрегі (бояу) шатырларды бояуда, болат пен
шыны беттерін тегістеуде, термиялық пісіруде
қолданылады.
Ерте кездегі
темірден жасалған
қайшы. Ұзындығы –
15,5 см. XIV
ғасырдың екінші
жартысы.
Балта.
Ұзындығы – 16 см.
ХІ ғасыр.
Темірден жасалған құлып.
Ұзындығы – 8,5 см.
ХІІ ғасыр.
Темірден
жасалған әр
түрлі қаружарақтар.
Х – ХІІ ғасырлар.
Темірден
жасалған
кілттер
Back
Адам ағзасында темір
Адамның денесінде 4-5 г темір болады.
Соның 65 % қанның гемоглобинінде
7% – бұлшықеттің миоглобинінде,
16% ұлпалық ферменттермен
байланысты,
20% – қор, бауырда, талақта, сүйек
майында және бүйректе сақталады.
Темірдің биологиялық ролі
Тірі ағзаның тіршілік әрекетінде темір үлкен роль атқарады
Темір қанның гемоглобинінде болады, темір қосылыстарын
қаназдық аурын емдегенде, әлсірегенде пайдаланады.
Темір көбінесе, көкөністерде етте, кептірілген жемістерде, шоколадта болад
Гемоглобин
Оттекті жасушаларға тасымалдайды
Темірдің ең көп мөлшері мына
өсімдіктер мен тағамдар құрамында:
Back
1- топ: Массасы 120 г темір (III) оксидін
көміртекпен тотықсыздандырғанда темірдің қандай
массасы түзілетінін есептеңдер?
2-топ:
26 г темір мыс сульфатымен әрекеттескенде
түзілген темір сульфатының массасын
есептеңдер?
БҰЛ ҚАЙ ЭЛЕМЕНТ ?
•
•
•
•
Қара жер адамзатқа болған мекен
Қазына іші толған әр түрлі екен.
Ішінде жүз мың түрлі асылы бар
Солардың ең артығы немене екен?
Темір қандай тотығу
дәрежелерін көрсетеді?
Темірдің қандай қосылыстары
бар деп ойлайсыңдар?
Сабақтың тақырыбы :
Тапсырма: Берілген тақырыпшаларды
оқулықтан өз бетінше оқу, физикалық және
химиялық қасиеттерін бейнелейтін реакция
теңдеулерін жаза отырып, түсіндіру.(5 минут)
1-топ: Темір (ІІ) оксиді және темір (ІІ)
гидроксиді
2-топ: Темір (ІІІ) оксиді және темір (ІІІ)
гидроксиді
Екі топ бір-біріне сұрақ
қояды.
Мына өзгерістерді жүзеге асырыңдар:
1-топ:
Fe→FeCl3 →Fe(OH)3→Fe2O3→Fe2(SO4)3
2-топ:
Fe→FeCl2 →Fe(OH)3→FeO→FeSO4
Әр оқушы өзінің пікір білдіреді.
Резюме.(Элементке сипаттама)
Аты:
Портреті:
Мекен- жайы:
Салмағы:
Мамандығы:
Біліктілік санаты:
Мінезі:
Туыстары:
“Екі жұлдыз, бір тілек”
Екі топ бір-бірін бағалап, ойын білдіреді.
Бағаны не себептен олай қойғанын түсіндіреді.
Қарсы топқа екі жақсы орындаған
тапсырмасы мен, бір өз өзгерісін не ұсынысын
айтады.
Бүгін сабақта қандай жаңа тың мәселер
туралы білдіңіз?
Сіз үшін ең пайдалы болғаны не?
Қандай ақпарат Сіз үшін күтпеген
болды?
Үйге тапсырма
• 1. §41. Темірдің маңызды қосылыстары
(мазмұндау, қасиеттерін есте сақтау.
• 2. Деңгейлік тапсырмаларды орындау.
• 3. «Темір элементі және тарихи
деректер» тақырыбында шығармашылық
жұмыс
• 4. Сөзжұмбақ құрастыру
Қолданылған әдебиеттер
•
•
•
•
Химия мектепте
Химик анықтамалығы
Интернет сайттар
Нұрахметов 9 химия