Transcript De Republiek in tijd van vorsten

De Republiek in
een tijd van
vorsten
Een Gouden
Eeuw voor de
Republiek
§ 3.1
Oriëntatiekennis
• Handelskapitalisme
– Start kolonisatie
– Handel tussen werelddelen neemt sterk toe
– Ontdekkingsreizen spelen een belangrijke rol
• Gouden Eeuw
– De Republiek wordt een wereldmacht
– De Republiek floreerde op alle maatschappelijke fronten
• Wetenschap
– Grote natuurwetenschappelijke ontdekkingen
– Vele ontdekkingen die werden toegepast bv. in de scheepsvaart
• Absolutisme
– Lodelijk XIV, L’etat, c’est moi
– Ook andere staten kende absolute monarchen
Europa 1600
3.1 Burgeroorlog in Engeland,
godsdienstvrede in Frankrijk
• Oorlog met Spanje
– Elisabeth voerde tot aan haar dood oorlog met Spanje.
Toen Filips in 1596 een tweede Armada richting Engeland
wilde sturen (vanuit het veroverde Calais), ging zij een
verbond aan met de Republiek en Frankrijk
• Het Drievoudig Verbond
• De Armada verging wederom in een storm en Calais werd door de
Franse koning heroverd
• Daarna sloten Hendrik IV en de nieuwe koning van Engeland
Jacobus I vrede met Spanje (1604)
• De Republiek kon er weer alleen tegenaan
3.1 Burgeroorlog in Engeland,
godsdienstvrede in Frankrijk
• Engeland
– Onder Jacobus I werd GrootBrittannië “uitgevonden” en een
nieuwe samengestelde vlag
geïntroduceerd
– Onder zijn bewind ontstonden er
spanningen tussen puriteinen (Britse
Calvinisten) en de koning, die vond
dat hij de macht van God had
gekregen
– Onder zijn opvolger Karel I liepen
deze spanningen nog verder op
(1640). Pas na elf jaar riep hij het
parlement bijeen, én dit voor nieuwe
belastingen op een opstand in
Schotland de kop in te drukken
3.1 Burgeroorlog in Engeland,
godsdienstvrede in Frankrijk
• Engelse burgeroorlog
– Echter, het parlement weigerde. In een noodgreep om zijn macht
te behouden, huwde Karel zijn dochter uit aan de zoon van
Stadhouder Willem Frederik. In de hoop op steun uit de
Republiek, maar die kwam niet.
– Daarna trachtte hij de Lagerhuisleden te laten arresteren, maar
dit mislukte, waarna hij uit London werd verjaagd en een
burgeroorlog startte
– In 1645 verslaat Cromwell de troepen van de koning. De koning
kreeg huisarrest in London.
– Toen echter de spanningen weer opliepen besloot het parlement
hem maar te onthoofden.
Zo werd Groot-Brittannië een Republiek o.l.v. Cromwell (1649)
3.1 Burgeroorlog in Engeland,
godsdienstvrede in Frankrijk
• Frankrijk
– Na de ondergang van de tweede Armada liet koning Hendrik III
veel fanatieke katholieke leiders vermoorden. Het verbond
tussen Spanje en Frankrijk kwam onder druk.
– Nadat Hendrik werd vermoord door een fundo monnik, kwam de
protestantse Hendrik van Navarra op de troon (1589). Dit leidde
echter tot onenigheid onder de katholieken, wie dan wel koning
mocht zijn.
– Tegelijk trachtte Filips II (Spanje) greep te krijgen op de
ontwikkelingen. Zo stuurde hij troepen naar Parijs en wilde zijn
dochter op de troon zetten.
– De pragmatische Hendrik besloot opnieuw katholiek te worden
en kreeg zodoende de gematigde katholieken achter zich en kon
naar Parijs. Daarna volgende geleidelijk alle katholieke edelen.
– In 1598 maakte hij een einde aan de godsdienstoorlogen: Edict
van Nantes.
3.1 Burgeroorlog in Engeland,
godsdienstvrede in Frankrijk
• Frankrijk en “vrede”
– In 1598 maakte Hendrik een einde aan de godsdienstoorlogen:
Edict van Nantes
• Frankrijk is een katholieke staat, maar ook de hugenoten
hadden rechten, zoals vrijheid van geloof en het behoud van
de macht in een honderdtal steden en eigen troepen. In
Parijs en omgeving bleef hun geloof echter verboden
– Ook Hendrik en Filips sloten vrede. Er was geen geld meer.
Voor Frankrijk brak een periode van rust aan. In 1610 werd deze
verstoort doordat Hendrik op zijn beurt werd vermoord door een
fundo monnik.
– De nieuwe koning Lodewijk XIII liet het regeren en het neerslaan
van de hugenoten opstand over aan de gematigde Katholieke
kardinaal Richelieu.
– Ook verordineerde de koning dat edelen geen privélegers en
forten meer mochten bezitten.
3.1 Burgeroorlog in Engeland,
godsdienstvrede in Frankrijk
• Frankrijk en Richelieu
– De pragmatische kant van Richelieu kwam goed tot uiting in zijn
steun aan de Duitse protestanten gedurende de Dertigjarige
Oorlog. Hij deed dit om Spanje te dwarsbomen.
– Sterke invloed van de Spanjaarden in het Duitse gebied zou de
omsingeling van Frankrijk voltooien. Dit moest voorkomen
worden. Eerst steunde hij de protestanten met geld, daarna zelfs
militair.
– In eerste instantie leidde dit tot de invasie van Spaanse troepen
tot ver in Frankrijk, maar uiteindelijk werden zij teruggedrongen
en veroverde Frankrijk zelfs Duitse gebieden.
Richelieu en de
Dertigjarige Oorlog